- Yazı içinde toplam kaç kelime kullanılmış
- Yazıdaki paragraf sayısı
- Yazıdaki tümce sayısı
- Kaç karakter kullanılmış (boşluklar dahil)
- Sözcük türü bakımından kaç tür sözcük kullanılmış (sözcük dağarcığınız)
- Sözcüklerde büyük ünlü uyumu olup olmadığı
- Sözcüklerin TÜRKÇE olup olmadığı (Türkçe sözcük köklerin temel özellikleri bakımından)
- Yabancı menşeili sözcüklere alternatif öneriler girme özelliği.
(50.000 sözcükten oluşan bir yazıyı 9 saniye içerisinde analiz edebilmektedir.)
Bu uygulamayı yapmamdaki amaç, yazdığım bir öykü ya da romanın tüm sözcüklerini kolayca gözden geçirebilmekti. Microsoft Word uygulaması bizim için bir çok sözcük denetlemesi yapıp gerekli yerleri düzelmemizi sağlıyor. Ancak yine de gözden çok şey kaçıyor. Mesela bir sözcüğü kaç defa kullanmışız bilemiyoruz. Bir yazıda abartılı sayıda kullanılmış bir sözcüğü öğrenmek ve bunu daha makul bir sayıya düşürmek okumayı kolaylaştıracaktır. Ayrıca büyük ünlü uyumuna sadık kalınırsa, yazıyı okumak oldukça zevkli hale gelecektir. Manyaklık derecesinde, ben illa Türkçe kökenli sözcükler kullanırım demesem de bazı sözcüklerin hali hazırda günlük hayatımızda kullandığımız Türkçe karşılıkları vardır. Böylesi alternatifleri gözden kaçırmamak için, uygulama içerisinde bir öneri sözlüğü oluşturulmuştur. Bu sizin de katkınızla zaman içerisinde genişleyecektir.
Hayalimdeki uygulama şimdilik fantastik bir düşünceden öteye geçmiyor. Teorik olarak yapılması mümkün, ancak daha çok bilgi sahibi olmak ve daha çok zaman ayırmak gerekiyor. Bilgi sahibi olmaktan kastım, Türkçe dili üzerinde uzmanlarca kabul edilebilir bir yetkinliğe sahip olmaktır. İşte hayalimdeki uygulamanın yapabileceği işler:
- Word veya benzeri uygulamalara doğrudan müdahale edebilecek. (bu aslında kolay)
- Bir öneri sözcüğünü yazı içerisinde (word belgesi içinden) bulup değiştirecek. (sıkıntı tembellikte)
- Yazı içerisindeki mantık hatalarını tespit edecek. Bir sayfada, ben karlı bir kış gününde doğdum, yazdınız diyelim. On-on beş sayfa sonra da, Annemin demesine göre doğduğum gün babam bahçede dut topluyormuş. Şimdi burada bir mantık hatası var, değil mi? Düşünsenize, bunu size ŞAK diye gösterebilen bir uygulama olduğunu.
- Sözcüklerin (bir insan gibi) gerçek köklerini tespit edecek. Kökteş sözcüklerin tümce içerrisinde doğru kullanılıp kullanılmadığına bakılacak. KOYUN sözcüğünü tek başına ele alırsak biz bile bu sözcüğün kökünü bulamayız. Şimdi bile siz bunu okuduğunuzda dahi gerçek kökünün ne olduğunu bilmiyorsunuz. Şöyle deseydim: "Lütfen tabağı masaya koyun." Bizler tümcenin fiiline, zarfına, yüklemine, vs. vs. özelliklerine bakarak yorumluyoruz. Az öneki tümcedeki KOYUN sözcüğünün kökünü şimdi çıkartabiliriz: KOY-MAK... "Şu karşıdan gelen bir koyun mu?" tümcesindeki KOYUN bir isim. KOY (fiil) köküyle alakası yok değil mi? "Bizim koyun en güzel yanı doğasıdır." Peki bu tümcedeki KOYUN sözcüğü? Elbette KOY (isim)... Bu denli detaylara inebilen bir uygulama düşünüyorum. :)
- Tümcenin öğelerini titizlikte çıkatan uygulama sayesinde, tümceyi başka dillere çevirmek çok çok daha kolay olacaktır.
Çünkü, "böyle aptal saptal işlerle uğraşacağına git bir sigortalı işe gir, para kazan!", sözlerine maruz kaldığımızdan ilerleyemiyoruz. :)) Düşünen insanlara değer verilmeyen bir ülkede yaşıyoruz. Ne ki aç karnına da düşünülmüyor. Hem düşüneyim, hem para kazanayım... İnanın, bu çok çok zor!
