CASE OF CENTRE FOR LEGAL RESOURCES ON BEHALF OF VALENTIN CÂMPEANU v. ROMANIA - [Montenegrin Translation] legal summary by the COE Human Rights Trust Fund.txt

© Savjet Evrope/Evropski sud za ljudska prava, 2015. godina. Ovaj prevod urađen je uz pomoć Fonda za ljudska prava Savjeta Evrope () i nije obavezujući za Sud. Više informacija može se pronaći u punoj izjavi o autorskim pravima na kraju ovog dokumenta.

© Council of Europe/European Court of Human Rights, 2015. This translation was commissioned with the support of the Human Rights Trust Fund of the Council of Europe (). It does not bind the Court. For further information see the full copyright indication at the end of this document.

© Conseil de l’Europe/Cour européenne des droits de l’homme, 2015. La présente traduction a été effectuée avec le soutien du Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme du Conseil de l’Europe (). Elle ne lie pas la Cour. Pour plus de renseignements veuillez lire l’indication de copyright/droits d’auteur à la fin du présent document.
Informator o sudskoj praksi suda br. 176
Jul 2014. godine
Centar za pravne resurse protiv Rumunije (GC)-47848/08

Presuda od 17.7.2014 (Veliko vijeće)
Član 34
Locus standi
Legitimitet nevladine organizacije da podnese predstavku u ime preminulog duševnog pacijenta
Član 2
Pozitivne obaveze
Nepružanje adekvatne njege HIV pozitivnom duševnom pacijentu: utvrđena povreda
Član 46
Član 46-2
Izvršenje presude
Mjere opšteg karaktera
Od tužene države tražilo se da preduzme opšte mjere kako bi obezbijedila nezavisno zastupanje duševno oboljelih lica
Činjenice - Predstavku je podnijela nevladina organizacija, Centar za pravne resurse (Centre for Legal Resources - CLR) u ime mladog Roma g. Câmpeanu koji je preminuo 2004. godine kada je imao 18 godina. G. Câmpeanu je po rođenju, kada ga je napustila majka, smješten u sirotište. Dok je još bio dijete uspostavljena mu je dijagnoza kao HIV pozitivnom pacijetnu i pacijentu koji ima teško duševno oboljenje. Kada je odrastao, g. Câmpeanu morao je napustiti centar za djecu sa smetnjama u razvoju gdje je do tada boravio i prošao je kroz niz procjena sa ciljem da se smjesti u neku specijalizovanu instituciju. Nakon što je niz institucija odbilo da ga primi zbog stanja u kome je bio, na kraju je primljen u centar za medicinsku i socijalnu zaštitu, gdje je utvrđeno da je u stanju duboke psihijatrijske i fizičke degradacije, da nije dobijao antiretrovirusnu terapiju i da je neuhranjen. Nekoliko dana kasnije primljen je u psihijatrijsku bolnicu nakon što je ispoljio hiper-agresivno ponašanje. Ta bolnica je ranije navela da ne posjeduje kapacitete za pacijente sa HIV-om. Tamo ga je vidio tim posmatrača iz CLR koji su izvijestili da su ga zatekli samog u sobi bez grijanja sa krevetom bez posteljine obučenog samo u gornji dio pidžame. Iako nije mogao bez pomoći da jede niti da koristi toalet, bolničko osoblje odbijalo je da mu pomogne iz straha da će se zaraziti HIV-om. On je odbijao hranu i ljekove tako da je samo dobijao glukozu putem infuzije. Posmatrači CLR zaključili su da mu bolnica nije obezbijedila najosnovnije liječenje i njegu. G. Câmpeanu preminuo je iste večeri.
Prema izvještaju ,* iz 2004. godine, tokom zime 2003. i 2004. godine 109 pacijenata je umrlo u sumnjivim okolnostima u psihijatrijskoj bolnici o kojoj je ovdje riječ, pri čemu je najznačajniji uzrok smrti bio srčani zastoj, infarkt miokarda i bronhopneumonia, dok je prosječna starost pacijenata koji su preminuli bila 56 godina, a određeni broj pacijenata bio je mlađi od 40 godina. CPT je utvrdio da nekima od tih pacijenata nije pružena dovoljna njega. Takođe je konstatovano da postoji nedostatak ljudskih i materijalnih resursa u toj bolnici, te da postoje nedostaci u kvalitetu i količini hrane, a i da nema grijanja.
Pravo - Član 34: Sud je odbacio prethodni prigovor Vlade da CLR nema pravni legitimitet da podnese predstavku. Sud je prihvatio da CLR ne može da se smatra žrtvom navodnih povreda Konvencije, pošto je nesporno direktna žrtva bio g. Câmpeanu, a CLR nije pokazao dovoljno "blisku vezu" sa njim niti je pokazao "lični interes" da se o njegovim pritužbama raspravlja pred Sudom da bi se mogao smatrati posrednom žrtvom. Međutim, u izuzetnim okolnostima predmeta i s obzirom na težinu navoda, mora se omogućiti CLR da bude zastupnik g. Câmpeanu iako nema punomoćje da djeluje u njegovo ime i iako je g. Câmpeanu preminuo prije nego što je predstavka podnešena.
Našavši kako je navedeno, Sud je konstatovao da se predmet odnosi na mladog Roma u izuzetno osjetljivom stanju koji je bolovao od teških duševnih oboljenja, bio zaražen HIV-om i proveo čitav svoj život pod zaštitom države, a preminuo u bolnici zbog navodnog zanemarivanja. S obzirom na njegovu izuzetnu osjetljivost, g. Câmpeanu nije mogao da pokrene postupak pred domaćim sudovima bez odgovarajuće pravne podrške i savjeta. U vrijeme smrti g. Câmpeanu nije imao poznatih rođaka. Nakon što je preminuo, CLR je pokrenuo postupak pred domaćim sudovima sa ciljem da rasvjetli okolnosti njegove smrti. Od velikog je značaja bilo i to što pred domaćim zdravstvenim i sudskim vlastima nisu ni na koji način ispitivani niti osporavani ni kapacitet CLR da djeluje u ime g. Câmpeanu niti zastupanje g. Câmpeanu od strane CLR-a. Država nije postavila kompetentno lice ili staratelja da se brine za njegove interese iako je imala zakonsku obavezu da to uradi. CLR se uključio tek nedugo prije smrti g. Câmpeanu - u vrijeme kada on sasvim jasno nije mogao da izrazi bilo kakve želje ili stavove u vezi sa svojim potrebama i interesima, a kamoli da potraži bilo kakve pravne lijekove. Kada bi se utvrdilo da CLR ne može da zastupa g. Câmpeanu u ovim okolnostima to bi sa sobom nosilo rizik da bi tuženoj državi bilo dozvoljeno da izbjegne odgovornost svojim sopstvenim propustom da postupi u skladu sa svojom zakonskom obavezom da postavi pravnog zastupnika. Nadalje, davanje legitimiteta CLR-u da istupa kao zastupnik g. Câmpeanu bilo je u skladu sa pristupom Suda u predmetima koji se odnose na pravo na sudsku reviziju po članu 5 stav 4 Konvencije u slučaju "duševno poremećenih lica" (član 5 stav 1 (e)). U takvim slučajevima, od suštinskog je značaja bilo da je trebalo da ta lica imaju pristup sudu i mogućnost da budu saslušani lično ili, ako je potrebno, preko nekog oblika zastupanja. CLR je stoga imalo legitimitet kao de facto zastupnik g. Câmpeanu.
Zaključak: prethodni prigovor odbijen (jednoglasno)
Član 2: Odluke o tome gdje će biti smješten g. Câmpeanu uglavnom su se zasnivale na tome koja je ustanova voljna da ga primi, a ne na tome gdje će on moći da dobije odgovarajuću zdravstvenu njegu i podršku. G. Câmpeanu je najprije smješten u centar za medicinsku i socijalnu zaštitu koji nije bio opremljen za rad sa pacijentima koji imaju problema sa duševnim zdravljem. Na kraju je primljen u psihijatrijsku bolnicu, uprkos činjenici da je ta ista bolnica ranije odbila da ga primi jer nije imala mogućnosti da liječi HIV. Prebacivanje iz jedne jedinice u drugu odigralo se bez odgovarajuće dijagnoze i naknadne njege i uz potpuno zanemarivanje stvarnog zdravstvenog stanja g. Câmpeanu i njegovih osnovnih medicinskih potreba. Naročito treba istaći to što vlasti nisu obezbijedile da on dobije antiretrovirusnu terapiju. Uglavnom je liječen sedativima i vitaminima i nije sprovedeno nijedno smisleno ispitivanje kako bi se utvrdili uzroci njegovog duševnog stanja, naročito ne njegovog iznenadnog agresivnog ponašanja.
Sud je istakao da je čitav svoj život g. Câmpeanu bio u rukama vlasti koje su stoga imale obavezu da se pobrinu za njegovo liječenje. Vlasti su bile svjesne užasnih uslova u psihijatrijskog bolnici gdje su nedostatak grijanja i odgovarajuće hrane, te nedovoljnost medicinskog osoblja i lijekova vodile do povećanja u broju preminulih tokom zime 2003. godine. Međutim, njihova je reakcija bila neadekvatna. Odlučivši da g. Câmpeanu smjeste u tu bolnicu bez obzira na to što je već bio u izuzetno osjetljivom stanju, vlasti su nerazumno ugrozile njegov život, a kontinuirano nepružanje odgovarajuće njege i liječenja od strane medicinskog osoblja, bila je samo još jedan odlučujući faktor koji je doveo do njegove prijevremene smrti. Sve u svemu, vlasti nisu pružile potrebni standard zaštite života g. Câmpeanu.
Zaključak: utvrđuje se povreda Konvencije (jednoglasno)
Sud je takođe jednoglasno utvrdio povredu procesnog dijela člana 2 zbog toga što tužena država nije sprovela djelotvornu istragu okolnosti vezanih za smrt g. Câmpeanu, te povredu člana 13 u vezi sa članom 2 zbog toga što nije obezbijeđen i realizovan odgovarajući pravni okvir koji bi omogućio da navode g. Câmpeanu vezane za povrede njegovog prava na život ispita nezavisan organ.
Član 46: Preporučuje se da Rumunija predvidi opšte mjere kojima će se obezbijediti da duševno oboljela lica u sličnim situacijama imaju nezavisnog zastupnika koji će im omogućiti da njihove pritužbe po Konvenciji, a u vezi njihovog zdravlja i liječenja ispita sud ili neki drugi nezavisni organ.
Član 41: Nije podnesen zahtjev za naknadu štete.
*Evropski komitet za sprečavanje torture i nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja

© Savjet Evrope/Evropski sud za ljudska prava
Ovaj sažetak Sekretarijata ne obavezuje Sud.



© Savjet Evrope/Evropski sud za ljudska prava, 2015. godina.
Zvanični jezici Evropskog suda za ljudska prava su engleski i francuski. Ovaj prevod urađen je uz pomoć Fonda za ljudska prava Savjeta Evrope (). On nije obavezujući za Sud i Sud ne preuzima odgovornost za njegov kvalitet. Prevod se može preuzeti sa baze podataka o sudskoj praksi Evropskog suda za ljudska prava HUDOC () ili sa bilo koje druge baze podataka kojoj ga je Sud dostavio. Prevod se može reprodukovati za nekomercijalne svrhe pod uslovom da se navede puni naziv predmeta, sa gore navedenom izjavom o autorskim pravima i pominjanjem Fonda za ljudska prava. Ukoliko je namjera da se bilo koji dio ovog prevoda upotrijebi za komercijalne svrhe, molimo vas da se obratite na adresu .

© Council of Europe/European Court of Human Rights, 2015.
The official languages of the European Court of Human Rights are English and French. This translation was commissioned with the support of the Human Rights Trust Fund of the Council of Europe (). It does not bind the Court, nor does the Court take any responsibility for the quality thereof. It may be downloaded from the HUDOC case-law database of the European Court of Human Rights () or from any other database with which the Court has shared it. It may be reproduced for non-commercial purposes on condition that the full title of the case is cited, together with the above copyright indication and reference to the Human Rights Trust Fund. If it is intended to use any part of this translation for commercial purposes, please contact .

© Conseil de l’Europe/Cour européenne des droits de l’homme, 2015
Les langues officielles de la Cour européenne des droits de l’homme sont le français et l’anglais. La présente traduction a été effectuée avec le soutien du Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme du Conseil de l’Europe (). Elle ne lie pas la Cour, et celle-ci décline toute responsabilité quant à sa qualité. Elle peut être téléchargée à partir de HUDOC, la base de jurisprudence de la Cour européenne des droits de l’homme (), ou de toute autre base de données à laquelle HUDOC l’a communiquée. Elle peut être reproduite à des fins non commerciales, sous réserve que le titre de l’affaire soit cité en entier et s’accompagne de l’indication de copyright ci-dessus ainsi que de la référence au Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme. Toute personne souhaitant se servir de tout ou partie de la présente traduction à des fins commerciales est invitée à le signaler à l’adresse suivante : .