4.json

[
  {
    "number": 1,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُوا۟ رَبَّكُمُ ٱلَّذِى خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَٰحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَآءً وَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ ٱلَّذِى تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلْأَرْحَامَ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا",
    "english": "O mankind, fear your Lord, who created you from one soul and created from it its mate and dispersed from both of them many men and women. And fear Allah, through whom you ask one another, and the wombs. Indeed Allah is ever, over you, an Observer.",
    "asan": "ئه‌ی خه‌ڵکینه له خه‌شم و ناڕه‌زایی ئه‌و په‌روه‌ردگاره‌تان خۆ بپارێزن که ئێوه‌ی له تاکه نه‌فسێک دروست کردووه‌، هه‌ر له‌و نه‌فسه‌ش هاوسه‌ره‌که‌ی به‌دی هێناو له‌و دووانه پیاوان و ژنانی زۆری خستۆته‌وه و بڵاوکرده‌وه‌، هه‌روه‌ها له‌و خوایه بترسن که له یه‌کتر داوا ده‌که‌ن به‌ناوهێنانی ئه‌وه‌وه‌، هه‌وڵ بده‌ن په‌یوه‌ندی خزمایه‌تیش بپارێزن و (پته‌وی بکه‌ن)چونکه به‌ڕاستی خوا (هه‌میشه و به‌رده‌وام) چاودێره به‌سه‌رتانه‌وه",
    "puxt": " ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ خۆتان بپارێزن له‌(سزای) په‌روه‌ردگارتان ئه‌وه‌ی که‌ دروستی کردوون له‌یه‌ک که‌سه‌وه‌(که‌ ئاده‌مه‌) وه‌ هه‌ر له‌ ئه‌ویش هاوسه‌ره‌که‌ی درووست کردووه‌ و بڵاوی کردۆته‌وه‌ له‌و دووانه‌ پیاوانی زۆر هه‌روه‌ها ئافره‌تان خۆتان بپارێزن له‌و خوایه‌ی که‌ به‌ناوی ئه‌وه‌وه‌ داوا ده‌که‌ن له‌ یه‌کتر وه‌(خۆتان بپارێزن له‌ بچڕاندنی) خزمایه‌تی به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ چاودێره‌ به‌سه‌رتانه‌وه" 
  },
  {
    "number": 2,
    "text": "وَءَاتُوا۟ ٱلْيَتَٰمَىٰٓ أَمْوَٰلَهُمْ وَلَا تَتَبَدَّلُوا۟ ٱلْخَبِيثَ بِٱلطَّيِّبِ وَلَا تَأْكُلُوٓا۟ أَمْوَٰلَهُمْ إِلَىٰٓ أَمْوَٰلِكُمْ إِنَّهُۥ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا",
    "english": "And give to the orphans their properties and do not substitute the defective [of your own] for the good [of theirs]. And do not consume their properties into your own. Indeed, that is ever a great sin.",
    "asan": "(خه‌ڵکینه‌) ماڵ و سامانی هه‌تیوان بده‌نه‌وه ده‌ست خۆیان (کاتێک گه‌وره بوون و فامیان کرده‌وه‌)، ماڵی خراپ و پیسی خۆتان مه‌گۆڕنه‌وه به‌ماڵی چاک و پاکی ئه‌وان، ماڵ و سامانیان مه‌خۆن له‌گه‌ڵ ماڵ و سامانی خۆتاندا (مه‌یفه‌وتێنن) به‌ڕاستی ئه‌و کاره سته‌م و گوناهێکی گه‌وره‌یه", 
    "puxt": "هه‌تیوان تاقی بکه‌نه‌وه‌ هه‌ر کاتێک گه‌یشتنه‌(ته‌مه‌نی) ژن هێنان و شووکردن ئینجا ئه‌گه‌ر هه‌ستان کرد له‌واندا ژیری(و پێگه‌یشتن) ئه‌وه‌ سامان و ماڵه‌کانیان پێ بده‌نه‌وه‌ ماڵه‌کانیان مه‌خۆن به‌ زیاده‌ڕه‌وی و به‌په‌له‌ نه‌وه‌ک گه‌وره‌ ببن (و لێتان وه‌رگرنه‌وه‌) وه‌ هه‌ر که‌س له‌سه‌رپه‌رشتیاری هه‌تیوان" 
  },
  {
    "number": 3,
    "text": "وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا۟ فِى ٱلْيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُوا۟ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثْنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا۟ فَوَٰحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَٰنُكُمْ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُوا۟",
    "english": "And if you fear that you will not deal justly with the orphan girls, then marry those that please you of [other] women, two or three or four. But if you fear that you will not be just, then [marry only] one or those your right hand possesses. That is more suitable that you may not incline [to injustice].",
    "asan": "ئه‌گه‌ر ترسان له ئه‌نجام نه‌دانی دادپه‌روه‌ری له‌گه‌ڵ کچه بێ باوکه‌کاندا (ئه‌گه‌ر بیانکه‌نه هاوسه‌رتان، ئه‌وه واز له‌وان بهێنن)، ئه‌وه له ئافره‌تانی تر که حه‌ڵاڵن بۆتان ژن ماره بکه‌ن دوو دوو، یان سیان سیان، یان چوار چوار، (ئه‌ڵبه‌ته له یه‌ک هاوسه‌ر زیاتر مه‌رج و بارودۆخی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌) خۆ ئه‌گه‌ر ترسان له‌وه‌ی که نه‌توانن دادپه‌روه‌ر بن (له‌نێوان هاوسه‌ره‌کانتاندا) ئه‌وه با یه‌ک ژن ماره بکه‌ن، یان ئه‌و که‌نیزه‌کانه‌ی که هه‌تانن (که دیارده‌یه‌کی کاتی بوو، ئیسلام بنه‌بڕی کرد)، ئه‌وه‌ی که باسکرا نزیکتره له‌وه‌ی سته‌م نه‌که‌ن (ئه‌گه‌ر په‌یڕه‌وی بکه‌ن)",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌گه‌ر ترسان دادپه‌روه‌ر نه‌بن له‌(ماره‌یی) ئه‌و ئافره‌ته‌ بێ باوکانه‌دا(ماره‌یان مه‌که‌ن) ئه‌وه‌ ماره‌ بکه‌ن له‌و ئافره‌تانه‌ی حه‌ڵاڵن بۆتان دوو دوو یا سیان سیان یا چوار چوار جا ئه‌گه‌ر ترسان دا‌دگه‌ر نه‌بن ئه‌وه‌ یه‌ک ئافره‌ت(ماره‌ بکه‌ن له‌ ئازادان) یان ئه‌و که‌نیزه‌کانه‌ی که‌ موڵکتانن ئه‌وه‌ نزیکتره‌ که‌" 
  },
  {
    "number": 4,
    "text": "وَءَاتُوا۟ ٱلنِّسَآءَ صَدُقَٰتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِن طِبْنَ لَكُمْ عَن شَىْءٍ مِّنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيٓـًٔا مَّرِيٓـًٔا",
    "english": "And give the women [upon marriage] their [bridal] gifts graciously. But if they give up willingly to you anything of it, then take it in satisfaction and ease.",
    "asan": "ماره‌یی ئافره‌تان بده‌ن به‌وپه‌ڕی دڵفراوانی و ئاسووده‌ییه‌وه‌، خۆ ئه‌گه‌ر به‌ئاره‌زوو ویستی خۆیان ده‌ستیان هه‌ڵگرت له هه‌ندێک ماره‌یی و به‌خشییان به‌ئێوه‌، ئێوه بۆتان هه‌یه بیخۆن و به‌کاری بهێنن و به‌بێ دوودڵی نۆشی بکه‌ن (سوودی لێ وه‌ربگرن)",
    "puxt": "  بیده‌ن به‌ ئافره‌تان(نه‌ک که‌س وکاریان) ماره‌ییه‌کانیان وه‌ک به‌خشین نه‌ک وه‌ک کرێ ئینجا ئه‌گه‌ر به‌ دڵ پێیان خۆش بوو به‌خشینی شتێک له‌و(ماره‌یی یه‌) به‌ ئێوه‌ ئه‌وه‌ ئێوه‌ بیخۆن به‌ خۆشی و حه‌ڵاڵی نۆشی گیانتان بێ." 
  },
  {
    "number": 5,
    "text": "وَلَا تُؤْتُوا۟ ٱلسُّفَهَآءَ أَمْوَٰلَكُمُ ٱلَّتِى جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمْ قِيَٰمًا وَٱرْزُقُوهُمْ فِيهَا وَٱكْسُوهُمْ وَقُولُوا۟ لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا",
    "english": "And do not give the weak-minded your property, which Allah has made a means of sustenance for you, but provide for them with it and clothe them and speak to them words of appropriate kindness.",
    "asan": "ماڵ و سامانتان مه‌ده‌ن به‌که‌م عه‌قڵ و پیاو خراپان (که ئێوه به‌رپرسن له ماڵیان)، له‌کاتێکدا خوا کردوویه‌تی به‌هۆی ژیان و پایه‌داری و هه‌ستانه‌وه‌تان، به‌ڵکو ته‌نها به‌شیان بده‌ن بۆ خۆراک و پۆشاک، به‌جوانی قسه‌ی ڕاست و دروستیان بۆ بکه‌ن (ته‌ره‌یان مه‌که‌ن)",
    "puxt": "  مه‌یده‌نه‌ گێل وکه‌م عه‌قڵه‌کان ماڵه‌کانتان له‌ حاڵه‌تێکدا خوا ئه‌و(ماڵانه‌) ی بۆ کردوون به‌هۆی ڕاوه‌ستانی ژیانتان (وه‌ بێ عه‌قڵه‌کان) ڕۆزی و خۆراکیان بده‌نێ له‌و ماڵه‌و پۆشاکیان بۆ  بکه‌ن و گفتوگۆیان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ گفتوگۆیه‌کی " 
  },
  {
    "number": 6,
    "text": "وَٱبْتَلُوا۟ ٱلْيَتَٰمَىٰ حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغُوا۟ ٱلنِّكَاحَ فَإِنْ ءَانَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْدًا فَٱدْفَعُوٓا۟ إِلَيْهِمْ أَمْوَٰلَهُمْ وَلَا تَأْكُلُوهَآ إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَن يَكْبَرُوا۟ وَمَن كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ وَمَن كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِٱلْمَعْرُوفِ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَٰلَهُمْ فَأَشْهِدُوا۟ عَلَيْهِمْ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبًا",
    "english": "And test the orphans [in their abilities] until they reach marriageable age. Then if you perceive in them sound judgement, release their property to them. And do not consume it excessively and quickly, [anticipating] that they will grow up. And whoever, [when acting as guardian], is self-sufficient should refrain [from taking a fee]; and whoever is poor - let him take according to what is acceptable. Then when you release their property to them, bring witnesses upon them. And sufficient is Allah as Accountant.",
    "asan": "هه‌تیوان تاقی بکه‌نه‌وه (به‌وه‌ی که هه‌ندێک پاره‌یان بده‌نێ و خۆتان سه‌رپه‌رشتییان بکه‌ن) هه‌تا ئه‌وکاته‌ی که وه‌ختی ئه‌وه‌یان دێت هاوسه‌ر بگرن، ئه‌وسا ئه‌گه‌ر هه‌ستتان کرد ژیرو سه‌لارن، پاره و سامانه‌که‌یان پێ بده‌نه‌وه‌، نه‌که‌ن ماڵ و سامانیان بخۆن به‌زیاده‌ڕه‌وی له‌خه‌رج کردنیدا له ترسی ئه‌وه‌ی نه‌وه‌کو گه‌وره بن و زوو له ده‌ستتان بسێننه‌وه‌، جا ئه‌وه‌ی ده‌وڵه‌مه‌نده باده‌ستی بپارێزێت و ئه‌وه‌ش که هه‌ژاره بالێی بخوات و له سنوور ده‌رنه‌چێت و زیاده‌ڕه‌وی نه‌کات، جاکاتێک ماڵ و سامانه‌کانیان ته‌سلیم ده‌که‌نه‌وه ئه‌وه شایه‌تیان له‌سه‌ر بگرن (هه‌رچه‌نده‌) ته‌نها خوا به‌سه بۆ لێپرسینه‌وه و چاودێری",
    "puxt": "  هه‌تیوان تاقی بکه‌نه‌وه‌ هه‌ر کاتێک گه‌یشتنه‌(ته‌مه‌نی) ژن هێنان و شووکردن ئینجا ئه‌گه‌ر هه‌ستان کرد له‌واندا ژیری(و پێگه‌یشتن) ئه‌وه‌ سامان و ماڵه‌کانیان پێ بده‌نه‌وه‌ ماڵه‌کانیان مه‌خۆن به‌ زیاده‌ڕه‌وی و به‌په‌له‌ نه‌وه‌ک گه‌وره‌ ببن " 
  },
  {
    "number": 7,
    "text": "لِّلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ ٱلْوَٰلِدَانِ وَٱلْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَآءِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ ٱلْوَٰلِدَانِ وَٱلْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا",
    "english": "For men is a share of what the parents and close relatives leave, and for women is a share of what the parents and close relatives leave, be it little or much - an obligatory share.",
    "asan": "پیاوان به‌شیان هه‌یه له‌و شتانه‌دا که‌باوک و دایک و خزمان به میراتی له‌دوایان به‌جێ ده‌مێنێت، هه‌روه‌ها ژنانیش به‌شیان هه‌یه له‌و شتانه‌دا که به میراتیی له باوک و دایک و خزمان به‌جێ ده‌مێنێت، له که‌م و زۆری به‌شی هه‌رکه‌سێک دیاری کراوه و، ده‌بێت بیدرێتێ",
    "puxt": " بۆ پیاوان هه‌یه‌ به‌شێک له‌ ئه‌و(میراته‌ی) به‌جێ ی دێڵن دایک و باوک و خزمه‌ نزیکه‌کان وه‌ بۆ ئافره‌تانیش هه‌یه‌ به‌شێک له‌ ئه‌و(میراته‌ی) به‌جێ ی دێڵن دایک و باوک و خزمه‌ نزیکه‌کان له‌ ئه‌وه‌ی(به‌جێ ی دێڵن) که‌م بێت یان زۆر" 
  },
  {
    "number": 8,
    "text": "وَإِذَا حَضَرَ ٱلْقِسْمَةَ أُو۟لُوا۟ ٱلْقُرْبَىٰ وَٱلْيَتَٰمَىٰ وَٱلْمَسَٰكِينُ فَٱرْزُقُوهُم مِّنْهُ وَقُولُوا۟ لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا",
    "english": "And when [other] relatives and orphans and the needy are present at the [time of] division, then provide for them [something] out of the estate and speak to them words of appropriate kindness.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر کاتێک له دابه‌ش کردنی میراتیدا خزمان و هه‌تیوان و هه‌ژاران ئاماده بوون، ئه‌وه له‌و میراتیه به‌شیان بده‌ن و به‌جوانی قسه‌یان بۆ بکه‌ن (پیایاندا هه‌ڵمه‌شاخێن)",
    "puxt": "  جا ئه‌گه‌ر کاتی دابه‌ش کردنی(که‌له‌پوره‌که‌) ئاماده‌بوون خزمه‌ نزیکه‌کان(که‌ میرات ناگرن له‌ مردوو) و هه‌تیوو و هه‌ژاره‌(بێگانه‌) کان ئه‌و له‌و که‌له‌پووره‌ به‌شیان بده‌ن(ئه‌م به‌ش دانه‌ سوننه‌ته‌ نه‌ک واجب) وه‌ قسه‌یان له‌گه‌ڵ بکه‌ن " 
  },
  {
    "number": 9,
    "text": "وَلْيَخْشَ ٱلَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا۟ مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعَٰفًا خَافُوا۟ عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا۟ ٱللَّهَ وَلْيَقُولُوا۟ قَوْلًا سَدِيدًا",
    "english": "And let those [executors and guardians] fear [injustice] as if they [themselves] had left weak offspring behind and feared for them. So let them fear Allah and speak words of appropriate justice.",
    "asan": "ده‌با ئه‌وانه‌ش که (دوورنیه به‌م نزیکانه بمرن) و نه‌وه‌ی لاواز و ساوایان له‌دوا به‌جێ بمێنێت، خواناسی و ئاینداری بکه‌نه پیشه‌یان و گوفتاری چاک و به‌جێ بڵێن (وه‌سیه‌ت بکه‌ن، بێگومان خوا ده‌مێنێت بۆ منداڵی جێماویان ئه‌گه‌ر خواناس و گوفتار جوان و به‌خشنده بن)",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ی سه‌رپه‌رشتیارن با بترسن ئه‌گه‌ر به‌جێ ی بهێڵن له‌پاش خۆیانه‌وه‌ (پاش مردن) منداڵانی لاواز(بچوک) ده‌ترسن لێیان(بفه‌وتێن) ده‌با له‌خوا بترسن و قسه‌ی ڕاست و ڕه‌وا بکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 10,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَٰلَ ٱلْيَتَٰمَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِى بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا",
    "english": "Indeed, those who devour the property of orphans unjustly are only consuming into their bellies fire. And they will be burned in a Blaze.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که ماڵی هه‌تیووان به ناحه‌ق و سته‌م ده‌خۆن، بێگومان ئه‌وانه ته‌نها ئاگر ده‌خۆن و ئه‌و ماڵه ده‌بێته ئاگر له سکیاندا، له قیامه‌تیشدا ده‌چنه ناو ئاگری دۆزه‌خه‌وه‌.",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ ماڵی هه‌تیوه‌کان ده‌خۆن به‌سته‌م و ناڕه‌وا به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ به‌س له‌ سکی خۆیان ئاگر ده‌خۆن وه‌ له‌مه‌وپاش ده‌چنه‌ ئاگرێکی به‌تین و هه‌ڵگیرساوه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 11,
    "text": "يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ فِىٓ أَوْلَٰدِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ ٱلْأُنثَيَيْنِ فَإِن كُنَّ نِسَآءً فَوْقَ ٱثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ وَإِن كَانَتْ وَٰحِدَةً فَلَهَا ٱلنِّصْفُ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَٰحِدٍ مِّنْهُمَا ٱلسُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُۥ وَلَدٌ فَإِن لَّمْ يَكُن لَّهُۥ وَلَدٌ وَوَرِثَهُۥٓ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ ٱلثُّلُثُ فَإِن كَانَ لَهُۥٓ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ ٱلسُّدُسُ مِنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِى بِهَآ أَوْ دَيْنٍ ءَابَآؤُكُمْ وَأَبْنَآؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا فَرِيضَةً مِّنَ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا",
    "english": "Allah instructs you concerning your children: for the male, what is equal to the share of two females. But if there are [only] daughters, two or more, for them is two thirds of one's estate. And if there is only one, for her is half. And for one's parents, to each one of them is a sixth of his estate if he left children. But if he had no children and the parents [alone] inherit from him, then for his mother is one third. And if he had brothers [or sisters], for his mother is a sixth, after any bequest he [may have] made or debt. Your parents or your children - you know not which of them are nearest to you in benefit. [These shares are] an obligation [imposed] by Allah. Indeed, Allah is ever Knowing and Wise.",
    "asan": "خوا ڕێنموویتان ده‌کات و فه‌رمانتان پێ ده‌دا ده‌رباره‌ی نه‌وه‌کانتان له بواری میراتی گرتندا (ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌) که به‌شی نێرینه‌یه‌کیان ئه‌ندازه‌ی به‌شی دوو مێینه‌یانه‌، خۆ ئه‌گه‌ر مناڵه‌کان ته‌نها ئافره‌ت بوون (دووان) و له دووان زیاتر بوون ئه‌وه دووبه‌ش له سێ به‌شی میراتیه‌که له‌وان به‌ش ده‌کرێت، خۆ ئه‌گه‌ر مردووه‌که ته‌نها کچێکی هه‌بوو ئه‌وه نیوه‌ی داراییه‌که‌ی ده‌درێتێ، شه‌شیه‌کیش ده‌درێت به‌هه‌ریه‌ک له دایک و باوکی ئه‌گه‌ر مردووه‌که منداڵی هه‌بوو، خۆ ئه‌گه‌ر مردووه‌که منداڵی نه‌بوو، ته‌نها دایک و باوکی هه‌بوو ئه‌وه دایکی سێیه‌کی ده‌بات و ئه‌وی تریشی بۆ باوکی ده‌بێت، خۆ ئه‌گه‌ر باوکی نه‌بوو دایک و براو خوشکی هه‌بوو شه‌شیه‌کی میرات بۆ دایکی ده‌بێت، ئه‌مانه هه‌مووی دوای وه‌سیه‌تێک که مردووه‌که کردوویه‌تی و دانه‌وه‌ی قه‌رزو قه‌رزاری ده‌بێت، ئێوه نازانن که باوانتان و نه‌وه‌کانتان نازانن کام لایان سوودی زیاتره بۆتان (له‌به‌رئه‌وه به‌گوێره‌ی فه‌رمانی خوا میراتی دابه‌ش بکه‌ن، ئابه‌م شێوه‌یه میراتی دابه‌ش کردن) فه‌رزه له‌سه‌رتان که په‌یڕه‌وی بکه‌ن چونکه له‌لایه‌ن خواوه دیاریکراوه‌، به‌ڕاستی خوایش هه‌میشه و به‌رده‌وام زاناو دانایه",
    "puxt": "  خوا ئامۆژگاریتان ده‌کات ده‌رباره‌ی(که‌له‌پوری) ڕۆڵه‌کانتان بۆ نێرێک هه‌یه‌ (له‌ میرات) به‌ وێنه‌ی به‌شی دوو مێ خۆ ئه‌گه‌ر(منداڵه‌کانتان) ته‌نها ئافره‌ت بوون (دووان و) زیاد له‌دووان ئه‌وا بۆیان هه‌یه‌ دوو به‌ش له‌ سێ به‌شی ئه‌وه‌ی " 
  },
  {
    "number": 12,
    "text": "وَلَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَٰجُكُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَآ أَوْ دَيْنٍ وَلَهُنَّ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّكُمْ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ ٱلثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُم مِّنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَآ أَوْ دَيْنٍ وَإِن كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَٰلَةً أَوِ ٱمْرَأَةٌ وَلَهُۥٓ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَٰحِدٍ مِّنْهُمَا ٱلسُّدُسُ فَإِن كَانُوٓا۟ أَكْثَرَ مِن ذَٰلِكَ فَهُمْ شُرَكَآءُ فِى ٱلثُّلُثِ مِنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَىٰ بِهَآ أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَآرٍّ وَصِيَّةً مِّنَ ٱللَّهِ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ",
    "english": "And for you is half of what your wives leave if they have no child. But if they have a child, for you is one fourth of what they leave, after any bequest they [may have] made or debt. And for the wives is one fourth if you leave no child. But if you leave a child, then for them is an eighth of what you leave, after any bequest you [may have] made or debt. And if a man or woman leaves neither ascendants nor descendants but has a brother or a sister, then for each one of them is a sixth. But if they are more than two, they share a third, after any bequest which was made or debt, as long as there is no detriment [caused]. [This is] an ordinance from Allah, and Allah is Knowing and Forbearing.",
    "asan": "هه‌روه‌ها نیوه‌ی میراتی ژنه‌کانتان ده‌درێت به ئێوه ئه‌گه‌ر منداڵیان نه‌بوو، خۆ ئه‌گه‌ر منداڵیان هه‌بوو ئه‌وه چواریه‌کی میراتی ژنه‌کانتان بۆ هه‌یه‌، ئه‌مانه هه‌مووی دوای به‌جێهێنانی وه‌سیه‌تی ژنان و دانه‌وه‌ی قه‌رزیان بۆ ژنان چواریه‌کی میراتی ئێوه بڕیاردراوه ئه‌گه‌ر ئێوه منداڵتان له‌دوا به‌جێ نه‌مابێت، خۆ ئه‌گه‌ر منداڵتان هه‌بوو ئه‌وه هه‌شتیه‌ک بۆ ژنه‌که ده‌بێت له‌وه‌ی که به میراتی لێتان به‌جێ ماوه‌، ئه‌مانه هه‌مووی دوای به‌جێهێنانی وه‌سیه‌تتان و دانه‌وه‌ی قه‌رزه‌کانتان، خۆ ئه‌گه‌ر پیاوێک یان ئافره‌تێک مرد منداڵ و باوک و باپیرو براو خوشکی دایک و باوکی نه‌بوو، به‌ڵکو ته‌نها خوشکێک یان برایه‌کی دایکی هه‌بوو، ئه‌وه شه‌شیه‌ک به‌شی هه‌ر یه‌کێک له‌وان ده‌بێت، خۆ ئه‌گه‌ر براو خوشکی دایکی له یه‌ک زیاتر بوون ئه‌وه هه‌موویان هاوبه‌شن له سێیه‌کی میراتیه‌که‌دا (به‌یه‌کسانی ژن و پیاو) ئه‌مانه هه‌مووی دوای وه‌سیه‌تێک که ده‌کرێت، دانه‌وه‌ی قه‌رز، له‌کاتێکدا ئه‌و وه‌سیه‌ته زیانبه‌خش نه‌بێت به‌میراتگران، ئه‌مانه هه‌ر هه‌مووی بڕیار و فرمانن له‌لایه‌ن خوای گه‌وره‌وه و ئه‌و خوایه زانا و به حیلم و حه‌وسه‌ڵه‌یه",
    "puxt": "  بۆ ئێوه‌ هه‌یه‌ نیوه‌ی ئه‌و(میراته‌ی) که‌ ژنه‌کانتان به‌جێ یان هێشتووه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و ژنانه‌ منداڵیان نه‌بوو، جا ئه‌گه‌ر منداڵیان هه‌بوو بۆ ئێوه‌ هه‌یه‌ چوار یه‌ک له‌وه‌ی(ژنه‌کانتان) به‌جێ یان هێشتووه‌ له‌پاش(ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کردبێتیان یان قه‌رزێک (که‌ له‌سه‌ریان بێت) بۆ(ژنه‌کانتان) هه‌یه‌ چوار یه‌ک له‌وه‌ی به‌جێتان هێشتووه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ منداڵتان نه‌بوو جا ئه‌گه‌ر منداڵتان هه‌بوو ئه‌وه‌ بۆ ئه‌وان هه‌یه‌ هه‌شت یه‌ک له‌وه‌ی به‌جێتان هێشتووه‌ له‌پاش(ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کردبێتتان یان دانه‌وه‌ی قه‌رزێک(که‌ له‌سه‌رتان بێت) وه‌ ئه‌گه‌ر پیاوێک یان ئافره‌تێک که‌ میراتی لێ ئه‌گیرا (مردبوو) نه‌ باوانی هه‌بوو نه‌ منداڵ وه‌ ته‌نها برایه‌ک یان خۆشکێکی(له‌ دایکه‌وه‌) هه‌بوو ئه‌وه‌ بۆ هه‌ر یه‌ک له‌و دووانه‌ هه‌یه‌ شه‌ش یه‌ک به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئه‌وان زیاتر بوون له‌ برایه‌ک یان خۆشکێک(ی دایکی) ئه‌و کاته‌ ئه‌وانه‌ هه‌موویان هاوبه‌شن له‌ سێ یه‌ک(ی میراته‌که‌) دا له‌پاش (ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کرابێت یان قه‌رزێک که‌(وه‌سێته‌که‌ یا قه‌رزه‌که‌ بۆ میراتگران) بێ زیان بێ ئه‌مه‌ بڕیاره‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ خواش زانای له‌س(...)    " 
  },
  {
    "number": 13,
    "text": "تِلْكَ حُدُودُ ٱللَّهِ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدْخِلْهُ جَنَّٰتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا ٱلْأَنْهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَذَٰلِكَ ٱلْفَوْزُ ٱلْعَظِيمُ",
    "english": "These are the limits [set by] Allah, and whoever obeys Allah and His Messenger will be admitted by Him to gardens [in Paradise] under which rivers flow, abiding eternally therein; and that is the great attainment.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی باسکران (ده‌رباره‌ی هه‌تیووان و چۆنیه‌تی دابه‌شکردنی میراتی) ئه‌و سنوورانه‌ن خوا دیاری کردوون، جا ئه‌و که‌سه‌ی فه‌رمانبه‌رداری خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بکات (له‌م بواره‌داو له هه‌موو بواره‌کانی تردا)، ئه‌وه خوا ده‌یخاته ناو باخه‌کانی به‌هه‌شته‌وه‌: که چه‌نده‌ها ڕووبار به‌ژێر دره‌خته‌کانیدا ده‌ڕوات، هاوڕێ له‌گه‌ڵ ژیانی نه‌بڕاوه تیایدا، بێگومان هه‌ر ئه‌وه‌شه سه‌رفرازیی گه‌وره و ده‌ستکه‌وتی بێ سنوور",
    "puxt": "  ئه‌و(یاسایانه‌) سنوره‌کانی خودان هه‌ر که‌سێک گوێڕایه‌ڵی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بێت(خوا) ده‌یخاته‌ ناو به‌هه‌شتانێک که‌ ڕووباره‌کان دێن و ده‌چن به‌ژێریاندا تیایدا ده‌مێننه‌وه‌ به‌هه‌میشه‌یی وه‌ ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتنی زۆر گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 14,
    "text": "وَمَن يَعْصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُۥ يُدْخِلْهُ نَارًا خَٰلِدًا فِيهَا وَلَهُۥ عَذَابٌ مُّهِينٌ",
    "english": "And whoever disobeys Allah and His Messenger and transgresses His limits - He will put him into the Fire to abide eternally therein, and he will have a humiliating punishment.",
    "asan": "(به‌ڵام) ئه‌وه‌ی یاخی بێت له خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی و ده‌رچێت له سنووره‌کانی، ئه‌وه خوا ده‌یخاته ناو ئاگرێکه‌وه که بۆ هه‌میشه تیایدا ده‌مێنێته‌وه و سزایه‌کی سه‌ر شۆڕکه‌ر و ڕیسواکه‌ری بۆ هه‌یه",
    "puxt": "  هه‌رکه‌سێکیش سه‌رپێچی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بکات و سنوره‌کانی(خوا) ببه‌زێنێت ده‌یخاته‌ ئاگرێکه‌وه‌ هه‌میشه‌ ده‌مێنێته‌وه‌ تیایدا وه‌ سزایه‌کی ڕیسواکه‌ری بۆ هه‌یه‌." 
  },
  {
    "number": 15,
    "text": "وَٱلَّٰتِى يَأْتِينَ ٱلْفَٰحِشَةَ مِن نِّسَآئِكُمْ فَٱسْتَشْهِدُوا۟ عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِّنكُمْ فَإِن شَهِدُوا۟ فَأَمْسِكُوهُنَّ فِى ٱلْبُيُوتِ حَتَّىٰ يَتَوَفَّىٰهُنَّ ٱلْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ ٱللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا",
    "english": "Those who commit unlawful sexual intercourse of your women - bring against them four [witnesses] from among you. And if they testify, confine the guilty women to houses until death takes them or Allah ordains for them [another] way.",
    "asan": "ئه‌و ئافره‌تانه‌ی که زینا ده‌که‌ن له ژنانتان ئه‌وه چوار شایه‌تیان له خۆتان له‌سه‌ر بگرن، جا ئه‌گه‌ر شایه‌تیاندا، ئێوه له ماڵدا به‌ندیان بکه‌ن، تا مردن یه‌خه‌یان پێده‌گرێت یان خوا ده‌روویه‌کیان لێ ده‌کاته‌وه",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ی که‌ کاری زۆر پیس و ناشرین(زینا) ده‌که‌ن له‌ ئافره‌تان(ی بڕوادار) تان ئه‌وه‌ چوار شایه‌ت له‌ خۆتان له‌سه‌ریان بگرن ئینجا ئه‌گه‌ر شایه‌تییان دا ئه‌وه‌ ئه‌و(ژنه‌ زیناکار) انه‌ به‌ند بکه‌ن له‌ ماڵه‌کانتاندا هه‌تا(فریشته‌ی) مه‌رگ گیانیان ده‌کێشێت یان خوا ڕێگایه‌ک (ی ڕزگار بوون) یان بۆ دائه‌نه‌ێ." 
  },
  {
    "number": 16,
    "text": "وَٱلَّذَانِ يَأْتِيَٰنِهَا مِنكُمْ فَـَٔاذُوهُمَا فَإِن تَابَا وَأَصْلَحَا فَأَعْرِضُوا۟ عَنْهُمَآ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ تَوَّابًا رَّحِيمًا",
    "english": "And the two who commit it among you, dishonor them both. But if they repent and correct themselves, leave them alone. Indeed, Allah is ever Accepting of repentance and Merciful.",
    "asan": "ئه‌و ژن و پیاوه‌تان، یان ئه‌و کوڕ و کچه‌تان که زینایان له ده‌ست ده‌قه‌ومێت، ئه‌وه ئێوه لێیان بده‌ن و ئازاریان بده‌ن، خۆ ئه‌گه‌ر ته‌وبه‌یان کردو خۆیان په‌روه‌رده و چاککرد، ئه‌وه ئێوه وازیان لێ بهێنن (ته‌عنه‌یان لێ مه‌ده‌ن، به‌چاوی سوک ته‌ماشایان مه‌که‌ن) چونکه به‌ڕاستی خوا هه‌میشه ته‌وبه وه‌رگره و به‌ڕه‌حم و میهره‌بانیشه",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌و دووانه‌ی(کوڕو کچه‌ی) ئه‌و کاره‌ پیسه‌ (زینا) ده‌که‌ن له‌ ئێوه‌ ئه‌وه‌ ئازاریان بده‌ن جا ئه‌گه‌ر گه‌ڕانه‌وه‌و ته‌وبه‌یان لێکرد وه‌ چاک بوون ئه‌وا وازیان لێ بێنن چونکه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ لێ بوورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 17,
    "text": "إِنَّمَا ٱلتَّوْبَةُ عَلَى ٱللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِن قَرِيبٍ فَأُو۟لَٰٓئِكَ يَتُوبُ ٱللَّهُ عَلَيْهِمْ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا",
    "english": "The repentance accepted by Allah is only for those who do wrong in ignorance [or carelessness] and then repent soon after. It is those to whom Allah will turn in forgiveness, and Allah is ever Knowing and Wise.",
    "asan": "خوای گه‌وره ته‌نها ئه‌و ته‌وبه‌و په‌شیمانیه قبوڵ ده‌کات و ئه‌و که‌سانه ده‌گرێته‌وه که گوناهـ و نادروستی به‌نه‌فامی و نه‌زانی ئه‌نجام ده‌ده‌ن و پاشان به‌زوویی ته‌وبه ده‌که‌ن و په‌شیمانی ده‌رده‌بڕن، ئا ئه‌و جۆره که‌سانه خوا ته‌وبه‌یان لێ وه‌رده‌گرێت و هه‌میشه و به‌رده‌وام خوا زانایه (به‌وه‌ی به‌نه‌زانیی و نه‌فامی هه‌ڵه و گوناهـ ئه‌نجام ده‌دات) و دانایه و (ده‌زانێت که ئاده‌میزاد هه‌ندێک جار لاوازیی ڕووی تێده‌کات و به‌هه‌ڵه‌دا ده‌چێت، له‌به‌رئه‌وه نائومێدی ناکات)",
    "puxt": "  بێگومان وه‌رگرتنی ته‌وبه‌ لای خوا ته‌نها بۆ ئه‌وانه‌یه‌ که‌ گوناه ده‌که‌ن به‌ نه‌فامی پاشان په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌ به‌ زوویی(پێش مردن) ئا ئه‌وانه‌ خوا گه‌ڕانه‌وه‌یان لێ وه‌رده‌گرێت خواش هه‌میشه‌ زانای دانایه‌." 
  },
  {
    "number": 18,
    "text": "وَلَيْسَتِ ٱلتَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ ٱلسَّيِّـَٔاتِ حَتَّىٰٓ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ ٱلْمَوْتُ قَالَ إِنِّى تُبْتُ ٱلْـَٰٔنَ وَلَا ٱلَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ أُو۟لَٰٓئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا",
    "english": "But repentance is not [accepted] of those who [continue to] do evil deeds up until, when death comes to one of them, he says, \"Indeed, I have repented now,\" or of those who die while they are disbelievers. For them We have prepared a painful punishment.",
    "asan": "ته‌وبه‌و په‌شیمانی بۆ ئه‌و که‌سانه نیه که به‌رده‌وامن له‌سه‌ر گوناهـو تاوان، ئه‌وکاته‌ی مردن یه‌خه‌ی به‌یه‌کێکیان گرت ئه‌وسا بڵێت: ئه‌وه ئیتر من به‌ڕاستی له ئێسته‌وه ته‌وبه‌م کرد، ته‌وبه له‌وانه‌ش وه‌رناگیرێت که به‌کافری ده‌مرن، بۆ ئه‌و جۆره تاوانبارانه هه‌موویان سزایه‌کی به‌ئێشمان ئاماده کردووه",
    "puxt": "  په‌شیمانی(وه‌رگرتن) نی یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی تاوانی زۆر ده‌که‌ن هه‌تا کاتی سه‌ره‌ مه‌رگی یه‌کێکیان دێ ده‌ڵێت: به‌ڕاستی من ئێستا ته‌وبه‌م کرد وه‌ بۆ ئه‌وانه‌ش نی یه‌ که‌ ده‌مرن به‌ بێ بڕوایی ئه‌وانه‌ی(باسکران) ئاماده‌مان کردووه‌ بۆیان سزایه‌کی " 
  },
  {
    "number": 19,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثُوا۟ ٱلنِّسَآءَ كَرْهًا وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا۟ بِبَعْضِ مَآ ءَاتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّآ أَن يَأْتِينَ بِفَٰحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلْمَعْرُوفِ فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰٓ أَن تَكْرَهُوا۟ شَيْـًٔا وَيَجْعَلَ ٱللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا",
    "english": "O you who have believed, it is not lawful for you to inherit women by compulsion. And do not make difficulties for them in order to take [back] part of what you gave them unless they commit a clear immorality. And live with them in kindness. For if you dislike them - perhaps you dislike a thing and Allah makes therein much good.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه دروست نیه بۆتان ژنان به زۆر بکه‌نه میراتی خۆتان و ده‌ستیان به‌سه‌ردا بگرن، (وه‌کو که‌لوپه‌لی تری ناوماڵ)، ناچاریان مه‌که‌ن تا هه‌ندێک ماره‌ییتان بۆ بگه‌ڕێننه‌وه‌، مه‌گه‌ر ئه‌وان گوناهێکی ئاشکراو دیار ئه‌نجام بده‌ن، هاوژینییان به‌جوانی له‌گه‌ڵدا به‌رنه‌سه‌ر، خۆ ئه‌گه‌ر خۆشتان نه‌ویستن و لێیان بێزار بوون، ئه‌وه دوور نیه و ده‌شێت حه‌زتان له شتێک نه‌بێت و خوا بیکات به‌مایه‌ی خێرو بێری زۆرو بێ سنوورئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه دروست نیه بۆتان ژنان به زۆر بکه‌نه میراتی خۆتان و ده‌ستیان به‌سه‌ردا بگرن، (وه‌کو که‌لوپه‌لی تری ناوماڵ)، ناچاریان مه‌که‌ن تا هه‌ندێک ماره‌ییتان بۆ بگه‌ڕێننه‌وه‌، مه‌گه‌ر ئه‌وان گوناهێکی ئاشکراو دیار ئه‌نجام بده‌ن، هاوژینییان به‌جوانی له‌گه‌ڵدا به‌رنه‌سه‌ر، خۆ ئه‌گه‌ر خۆشتان نه‌ویستن و لێیان بێزار بوون، ئه‌وه دوور نیه و ده‌شێت حه‌زتان له شتێک نه‌بێت و خوا بیکات به‌مایه‌ی خێرو بێری زۆرو بێ سنوور",
    "puxt": "  ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ بڕواتان هێناوه‌ حه‌ڵاڵ نی یه‌ بۆتان که‌ ئافره‌تان به‌ زۆر(به‌ ناچاری) به‌ میراتی به‌رن(بۆ خۆتان) وه‌ به‌رگری شوکردنیان لێ مه‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ندێ له‌و(ماره‌یی یه‌ی) که‌ پێتان داون بیبه‌ن (بۆ خۆ تان) مه‌گه‌ر کاتێ " 
  },
  {
    "number": 20,
    "text": "وَإِنْ أَرَدتُّمُ ٱسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَّكَانَ زَوْجٍ وَءَاتَيْتُمْ إِحْدَىٰهُنَّ قِنطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا۟ مِنْهُ شَيْـًٔا أَتَأْخُذُونَهُۥ بُهْتَٰنًا وَإِثْمًا مُّبِينًا",
    "english": "But if you want to replace one wife with another and you have given one of them a great amount [in gifts], do not take [back] from it anything. Would you take it in injustice and manifest sin?",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر ویستتان هاوسه‌رێک بخه‌نه جێگه‌ی هاوسه‌رێکی ترو ماره‌ییه‌که‌ی (ئاڵتون و سامانێکی) زۆرتان پێدا بوو، ئه‌وه نابێت هیچ شتێکی لێ بگێڕنه‌وه و لێی که‌م بکه‌نه‌وه‌، ئایا ئه‌و ماره‌ییه‌ی که پێتانداوه وه‌ریده‌گرنه‌وه لێیان به‌دروست کردنی بوختانێکی ناڕه‌واو گوناهو سته‌مێکی ئاشکرا؟",
    "puxt": "  ئه‌گه‌ر ویستتان گۆڕینی ژنێک له‌ شوێن ژنێک(که‌ حه‌زی لێ ناکه‌ن) و دابێتتان به‌ یه‌کێکیان ماڵێکی زۆر(به‌ ماره‌یی) ئه‌وه‌ مه‌ی سه‌ننه‌وه‌ لێ ی هیچ شتێک(له‌و ماڵه‌ زۆره‌) ئایا ئه‌و(ماره‌یی یه‌) یان لێ ئه‌سه‌ننه‌وه‌ به‌ بوختان کردن و تاوانێکی ئاشکرا(به‌رامبه‌ری ئافره‌ت) ه‌که‌." 
  },
  {
    "number": 21,
    "text": "وَكَيْفَ تَأْخُذُونَهُۥ وَقَدْ أَفْضَىٰ بَعْضُكُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنكُم مِّيثَٰقًا غَلِيظًا",
    "english": "And how could you take it while you have gone in unto each other and they have taken from you a solemn covenant?",
    "asan": "جا چۆن دروسته ماره‌ییان لێوه‌ربگرنه‌وه‌، له‌کاتێکدا ئێوه چوونه‌ته لای یه‌کترو ژنانیش په‌یمان و به‌ڵێنێکی گه‌وره‌و گرنگیان لێ وه‌رگرتوون (له‌کاتی ماره‌کردنیاندا)",
    "puxt": "  جا چۆنی وه‌ری ده‌گرنه‌وه‌ ؟ له‌ کاتێکدا چونه‌ته‌ لای یه‌کتری(تێکه‌ڵاوی ژن و مێردایه‌تیتان له‌گه‌ڵ یه‌ک کردووه‌) وه‌ ئه‌و ئافره‌تانه‌ وه‌ریان گرتووه‌ لێتان په‌یمانێکی پته‌ و به‌هێز (که‌وا به‌ستنی نیکاح) ه‌." 
  },
  {
    "number": 22,
    "text": "وَلَا تَنكِحُوا۟ مَا نَكَحَ ءَابَآؤُكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةً وَمَقْتًا وَسَآءَ سَبِيلًا",
    "english": "And do not marry those [women] whom your fathers married, except what has already occurred. Indeed, it was an immorality and hateful [to Allah] and was evil as a way.",
    "asan": "نه‌که‌ن ئه‌و ئافره‌تانه ماره بکه‌ن که پێشتر باوکتان ماره‌ی کردبوو، مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی که ڕابوورد (له‌سه‌رده‌می نه‌فامیدا پێش حه‌رام کردنی) به‌ڕاستی ئه‌و کاره گوناهێکی گه‌وره و ناشرین و ناپه‌سه‌نده و ڕێبازێکی خراپه‌.",
    "puxt": "  پیاوه‌کان ماره‌ مه‌که‌ن ئه‌و ئافره‌تانه‌ی که‌ باوکه‌کانتان ماره‌یان کردوون مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی پێش له‌م(حه‌رام کردنه‌) کرابێت به‌ڕاستی ئه‌و ماره‌کردنه‌ کرده‌وه‌یه‌کی زۆر پیس و چه‌په‌ڵه‌ زۆر بێزراو و ڕێبازێکی زۆر خراپ و به‌ده‌ که‌ گیراوه‌ته‌ به‌ر." 
  },
  {
    "number": 23,
    "text": "حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَٰتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَٰتُكُمْ وَعَمَّٰتُكُمْ وَخَٰلَٰتُكُمْ وَبَنَاتُ ٱلْأَخِ وَبَنَاتُ ٱلْأُخْتِ وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِىٓ أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَٰتُكُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَةِ وَأُمَّهَٰتُ نِسَآئِكُمْ وَرَبَٰٓئِبُكُمُ ٱلَّٰتِى فِى حُجُورِكُم مِّن نِّسَآئِكُمُ ٱلَّٰتِى دَخَلْتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمْ تَكُونُوا۟ دَخَلْتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَٰٓئِلُ أَبْنَآئِكُمُ ٱلَّذِينَ مِنْ أَصْلَٰبِكُمْ وَأَن تَجْمَعُوا۟ بَيْنَ ٱلْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا",
    "english": "Prohibited to you [for marriage] are your mothers, your daughters, your sisters, your father's sisters, your mother's sisters, your brother's daughters, your sister's daughters, your [milk] mothers who nursed you, your sisters through nursing, your wives' mothers, and your step-daughters under your guardianship [born] of your wives unto whom you have gone in. But if you have not gone in unto them, there is no sin upon you. And [also prohibited are] the wives of your sons who are from your [own] loins, and that you take [in marriage] two sisters simultaneously, except for what has already occurred. Indeed, Allah is ever Forgiving and Merciful.",
    "asan": "(ئیمانداران، ئه‌م ئافره‌تانه‌) ماره‌کردنیان حه‌رامکراوه له‌سه‌رتان: دایکانتان، کچه‌کانتان، خوشکه‌کانتان، پوره‌کانتان (خوشکی باوک)، پوره‌کانتان (خوشکی دایک)، برازاتان، خوشکه‌زاتان، ئه‌و دایکانه‌ی که شیریان داونه‌تێ، خوشکه شیریه‌کانتان، دایکی هاوسه‌رتان (خه‌سوو)، ئه‌و کچانه‌ی له پیاوێکی ترن و لای ئێوه ده‌ژین و په‌روه‌رده ده‌بن و له‌و ژنانه‌تانن که چوونه‌ته لایان (واته زڕ کچه‌کانتان)، خۆ ئه‌گه‌ر نه‌چووبنه لای دایکی ئه‌و جۆره کچانه ئه‌وه هیچ گوناهتان له‌سه‌ر نی یه (ماره‌یان بکه‌ن)، (هه‌روه‌ها حه‌رامه‌) هاوسه‌ری ئه‌و کوڕانه‌تان ماره بکه‌ن که له‌پشتی خۆتانن (واته بوکه‌کانتان)، (هه‌روه‌ها حه‌رامه‌) دوو خوشکیش پێکه‌وه بکه‌نه هاوسه‌ری خۆتان له یه‌ک کاتدا، جگه له‌وانه‌ی که ڕابوورد، به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام لێخۆشبوو میهره‌بانه",
    "puxt": "  قه‌ده‌غه‌ کراوه‌ له‌سه‌رتان (ماره‌کردنی) دایکانتان و کچه‌کانتان و خوشکه‌کانتان و پوره‌کانتان(که‌ خوشکی باوکتانن) و پوره‌کانتان(که‌ خوشکی دایکتانن) و کچانی برا و کچانی خوشك ئه‌و دایکانه‌تان که‌ شیریان پێ داوون و " 
  },
  {
    "number": 24,
    "text": "وَٱلْمُحْصَنَٰتُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَٰنُكُمْ كِتَٰبَ ٱللَّهِ عَلَيْكُمْ وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذَٰلِكُمْ أَن تَبْتَغُوا۟ بِأَمْوَٰلِكُم مُّحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَٰفِحِينَ فَمَا ٱسْتَمْتَعْتُم بِهِۦ مِنْهُنَّ فَـَٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَٰضَيْتُم بِهِۦ مِنۢ بَعْدِ ٱلْفَرِيضَةِ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا",
    "english": "And [also prohibited to you are all] married women except those your right hands possess. [This is] the decree of Allah upon you. And lawful to you are [all others] beyond these, [provided] that you seek them [in marriage] with [gifts from] your property, desiring chastity, not unlawful sexual intercourse. So for whatever you enjoy [of marriage] from them, give them their due compensation as an obligation. And there is no blame upon you for what you mutually agree to beyond the obligation. Indeed, Allah is ever Knowing and Wise.",
    "asan": "(هه‌روه‌ها حه‌رامه‌) لێتان ئه‌و ئافره‌تانه‌ی که مێردیان هه‌یه جگه له که‌نیزه‌کتان (له‌و زه‌مانه‌دا باو بووه‌، جا ئه‌م سنوورانه‌) خوا بڕیاریداوه له‌سه‌رتان، جگه له‌وانه‌ی که باسکران، حه‌ڵاڵه بۆتان به‌هۆی ماڵ و دارایتانه‌وه هاوسه‌ر بگرن (تا چوار ئافره‌ت) تا پاک داوێن بن و له سنووری ڕه‌وشتی به‌رز ده‌رنه‌چن، جا له‌گه‌ڵ هه‌ر ئافره‌تێکدا هاوسه‌ریتان گرت ئه‌وه فه‌رزه که ماره‌ییه‌که‌یان بده‌نێ و هیچ گوناهیش نیه له سه‌رتان له که‌م کردنه‌وه‌ی ئه‌و ماره‌ییه‌ی له‌سه‌ری ڕێککه‌وتبوون له دوای دیاریکردنی، به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام زاناو دانایه",
    "puxt": "باسکران هه‌مووی حه‌ڵاڵه‌ بۆتان تا چوار) که‌ به‌ماڵه‌کانتان خوازبێنی(ئافره‌تان) بکه‌ن (به‌ مه‌رجێ) که‌ داوێن پاك بن و داوێن پیس نه‌بن جا ئه‌وه‌ی که‌ له‌زه‌تتان لێ وه‌رگرت له‌و ئافره‌تانه‌(ی حه‌ڵاڵن) ئه‌وا ماره‌یی یه‌که‌یان پێ بده‌ن که‌ فه‌رزکراوه‌ له‌سه‌رتان،  تاوانتان له‌سه‌ر نی یه‌ له‌وه‌ی که‌ له‌سه‌ری پێك هاتن (له‌گه‌ڵ ژنه‌کانتان دا له‌ که‌مکردنه‌وه‌ی ماره‌یی) له‌ پاش دیاری کردنی ماره‌یی به‌ڕاستی خودا هه‌میشه‌ زانای کاردروسته‌." 
  },
  {
    "number": 25,
    "text": "وَمَن لَّمْ يَسْتَطِعْ مِنكُمْ طَوْلًا أَن يَنكِحَ ٱلْمُحْصَنَٰتِ ٱلْمُؤْمِنَٰتِ فَمِن مَّا مَلَكَتْ أَيْمَٰنُكُم مِّن فَتَيَٰتِكُمُ ٱلْمُؤْمِنَٰتِ وَٱللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَٰنِكُم بَعْضُكُم مِّنۢ بَعْضٍ فَٱنكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَءَاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِٱلْمَعْرُوفِ مُحْصَنَٰتٍ غَيْرَ مُسَٰفِحَٰتٍ وَلَا مُتَّخِذَٰتِ أَخْدَانٍ فَإِذَآ أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَٰحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى ٱلْمُحْصَنَٰتِ مِنَ ٱلْعَذَابِ ذَٰلِكَ لِمَنْ خَشِىَ ٱلْعَنَتَ مِنكُمْ وَأَن تَصْبِرُوا۟ خَيْرٌ لَّكُمْ وَٱللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "And whoever among you cannot [find] the means to marry free, believing women, then [he may marry] from those whom your right hands possess of believing slave girls. And Allah is most knowing about your faith. You [believers] are of one another. So marry them with the permission of their people and give them their due compensation according to what is acceptable. [They should be] chaste, neither [of] those who commit unlawful intercourse randomly nor those who take [secret] lovers. But once they are sheltered in marriage, if they should commit adultery, then for them is half the punishment for free [unmarried] women. This [allowance] is for him among you who fears sin, but to be patient is better for you. And Allah is Forgiving and Merciful.",
    "asan": "ئه‌وه‌ش که نه‌یتوانی له ئێوه له‌به‌ر ده‌ست کورتی، ئافره‌تانی سه‌ربه‌ستی باوه‌ڕدا ماره بکات، ئه‌وه با له کچه‌که‌نیزه‌که ئیمانداره‌کانتان بخوازێت، خوایش زانایه که ڕاده‌ی ئیمانتان چه‌نده و چۆنه‌، ئێوه هه‌ندێکتان له هه‌ندێکتانن (هه‌مووتان له ئاده‌م و حه‌وان و ئه‌م جیاوازیه چینایه‌تیه شتێکی کاتی یه‌)، له‌به‌رئه‌وه ئه‌و که‌نیزه‌کانه ماره بکه‌ن له‌سه‌ر ڕه‌زامه‌ندی که‌س و کارو خاوه‌نه‌کانیان و ماره‌ییان به‌چاکی پێ بده‌ن، له‌کاتێکدا ئه‌و که‌نیزه‌کانه‌ش پێویسته پاک داوێن بن و دووربن له داوێن پیسی و دۆست گرتنه‌وه‌، خۆ ئه‌گه‌ر شوویان کردو له‌وه‌ودوا داوێن پیسیه‌کانیان ئه‌نجامدا ئه‌وه نیوه‌ی سزای ئافره‌تانی سه‌ربه‌ست ده‌درێن (چونکه ئازادیی ته‌واویان نه‌بووه له‌و سه‌رده‌مه‌دا)، له‌به‌ر ئه‌وه ماره‌کردنیان بۆ ئه‌وانه‌تانه که ده‌ترسێت تووشی هه‌ڵه‌و گوناهـ ببێت، خۆڕاگریتان (تا خوا ده‌رووتان لێده‌کاته‌وه‌) چاکتره بۆتان، خوایش لێخۆشبوو و میهره‌بانه",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئێوه‌ نه‌یتوانی له‌به‌ر هه‌ژاری که‌ ئافره‌تانی ئازادی ئیماندار ماره‌ بکات ئه‌وه‌ با له‌وانه‌ ماره‌ بکات که‌ بوونه‌ته‌ موڵکتان له‌ که‌نیزه‌که‌ ئیمانداره‌کانتان وه‌ خوا زاناتره‌ به‌ باوه‌ڕه‌که‌تان هه‌ندێکتان له‌ هه‌ندێکی ترتان(هه‌مووتان " 
  },
  {
    "number": 26,
    "text": "يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَيَهْدِيَكُمْ سُنَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ وَيَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ",
    "english": "Allah wants to make clear to you [the lawful from the unlawful] and guide you to the [good] practices of those before you and to accept your repentance. And Allah is Knowing and Wise.",
    "asan": "بێگومان خوا ده‌یه‌وێت (به‌م شێوه‌یه‌) هه‌موو شتێکتان بۆ ڕوون بکاته‌وه و ڕێنموویتان بکات بۆ ئه‌و یاساو به‌رنامانه‌ی پێش خۆتان (که پێغه‌مبه‌ران هێناویانه له جیهانی کۆمه‌ڵایه‌تی و په‌یوه‌ندیه‌کان و... هتد) و ته‌وبه و په‌شیمانیشتان لێ وه‌ربگرێت، خوا زاناو دانایه",
    "puxt": "  خوا ده‌یه‌وێت بۆتان ڕوون بکاته‌وه‌ وه‌ ڕێنموونیتان بکات بۆ ڕێ و شوێنی ئه‌وانه‌ی له‌ پێش ئێوه‌وه‌ بوون(له‌ خوا ناسان) و لێتان خۆش ببێت وه‌ خوا زانای کاردروسته‌." 
  },
  {
    "number": 27,
    "text": "وَٱللَّهُ يُرِيدُ أَن يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَيُرِيدُ ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلشَّهَوَٰتِ أَن تَمِيلُوا۟ مَيْلًا عَظِيمًا",
    "english": "Allah wants to accept your repentance, but those who follow [their] passions want you to digress [into] a great deviation.",
    "asan": "بێگومان خوا ده‌یه‌وێت ته‌وبه و په‌شیمانیتان لێ وه‌ربگرێت و له هه‌ڵه‌کانتان خۆش بێت، (به‌ڵام) ئه‌وانه‌ی شوێن ئاره‌زه‌ووات و هه‌وه‌سبازی که‌وتوون ده‌یانه‌وێت ئێوه لابده‌ن به لادانێکی گه‌وره",
    "puxt": "  وه‌ خوا ده‌یه‌وێت که‌ لێتان ببورێت به‌ڵام ئه‌یانه‌وێ ئه‌وانه‌ش که‌ شوێن ئاره‌زووات که‌وتوون که‌ لاتان بده‌ن به‌ لادانێکی گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 28,
    "text": "يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُخَفِّفَ عَنكُمْ وَخُلِقَ ٱلْإِنسَٰنُ ضَعِيفًا",
    "english": "And Allah wants to lighten for you [your difficulties]; and mankind was created weak.",
    "asan": "خوا ده‌یه‌وێت (به‌م به‌رنامه و ڕێبازانه‌) بارتان سووک بکات و کار ئاسانیتان بۆ بکات (چونکه‌) ئاده‌میزاد به لاوازی دروست کراوه (له به‌رامبه‌ر ئاره‌زووه‌کانیه‌وه خۆڕاگرنیه‌)",
    "puxt": "  خوا ده‌یه‌وێت که‌ ئه‌رکتان له‌سه‌ر سووك بکات چونکه‌ ئاده‌می به‌ لاواز دروست کراوه‌." 
  },
  {
    "number": 29,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ لَا تَأْكُلُوٓا۟ أَمْوَٰلَكُم بَيْنَكُم بِٱلْبَٰطِلِ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً عَن تَرَاضٍ مِّنكُمْ وَلَا تَقْتُلُوٓا۟ أَنفُسَكُمْ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا",
    "english": "O you who have believed, do not consume one another's wealth unjustly but only [in lawful] business by mutual consent. And do not kill yourselves [or one another]. Indeed, Allah is to you ever Merciful.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه ماڵ و سامانی یه‌کتر به‌ناحه‌ق و به‌بێ به‌رامبه‌ر مه‌خۆن له‌نێوان خۆتاندا، مه‌گه‌ر بازرگانیه‌ک بێت و له‌سه‌ر ڕه‌زامه‌ندی هه‌موولایه‌کتان بێت، خۆتان مه‌کوژن و (یه‌کتر به‌ناحه‌ق مه‌کوژن، کاتێک بێزاریی و بێتاقه‌تی ڕووتان تێده‌کات یان تووشی زیانێک ده‌بن)، به‌ڕاستی خوا میهره‌بانه پێتان",
    "puxt": "  ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌ سامانی یه‌کتری مه‌خۆن له‌نێوانتاندا به‌ ناڕه‌وا مه‌گه‌ر بازرگانی یه‌ك بێت به‌ڕه‌زامه‌ندی له‌ نێوان خۆتان دا وه‌ خۆتان مه‌کوژن(یان خۆتان مه‌فه‌وتێنن به‌ تاوان) به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌به‌زه‌یی یه‌ پێتان." 
  },
  {
    "number": 30,
    "text": "وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ عُدْوَٰنًا وَظُلْمًا فَسَوْفَ نُصْلِيهِ نَارًا وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرًا",
    "english": "And whoever does that in aggression and injustice - then We will drive him into a Fire. And that, for Allah, is [always] easy.",
    "asan": "هه‌ر که‌سێکیش کاری وابکات (سامانی خه‌ڵکی به‌ناحه‌ق بخوات یان خۆی یان خه‌ڵک بکوژێت) به‌دوژمنایه‌تی و سته‌مکردن، ئه‌وه له ئاینده‌دا ده‌یخه‌ینه دۆزه‌خه‌وه و به‌ئاگر ده‌یسووتێنین، ئه‌و کاره‌ش بۆ خوا هه‌میشه و به‌رده‌وام ئاسانه",
    "puxt": "  وه‌ هه‌رکه‌سێک ئه‌وه‌ بکات(واته‌ یه‌کێك بکوژێت) به‌ده‌ست درێژی و سته‌م ئه‌و له‌مه‌ودوا ده‌یخه‌ینه‌ ناو ئاگره‌وه‌ وه‌ ئه‌وه‌ش هه‌میشه‌ بۆ خوا ئاسانه‌." 
  },
  {
    "number": 31,
    "text": "إِن تَجْتَنِبُوا۟ كَبَآئِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّـَٔاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُم مُّدْخَلًا كَرِيمًا",
    "english": "If you avoid the major sins which you are forbidden, We will remove from you your lesser sins and admit you to a noble entrance [into Paradise].",
    "asan": "ئه‌گه‌ر خۆتان بپارێزن له‌و تاوانه گه‌ورانه‌ی قه‌ده‌غه کراوه لێتان، ئه‌وه له گوناهه‌کانی ترتان چاوپۆشی ده‌که‌ین و ده‌تانخه‌ینه جێیه‌کی خۆش و سازگارو ڕێزداره‌وه (که به‌هه‌شتی به‌رینه‌‌)",
    "puxt": "  ئه‌گه‌ر دوور بکه‌ونه‌وه‌ له‌و تاوانه‌ گه‌ورانه‌ی که‌ لێتان قه‌ده‌غه‌ کراوه‌ ئه‌وه‌ تاوانه‌ بچووکه‌کانتان بۆ ده‌پۆشین وه‌ ده‌تانخه‌ینه‌ شوێنێکی چاک و ڕێزداره‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 32,
    "text": "وَلَا تَتَمَنَّوْا۟ مَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بِهِۦ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ لِّلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا ٱكْتَسَبُوا۟ وَلِلنِّسَآءِ نَصِيبٌ مِّمَّا ٱكْتَسَبْنَ وَسْـَٔلُوا۟ ٱللَّهَ مِن فَضْلِهِۦٓ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمًا",
    "english": "And do not wish for that by which Allah has made some of you exceed others. For men is a share of what they have earned, and for women is a share of what they have earned. And ask Allah of his bounty. Indeed Allah is ever, of all things, Knowing.",
    "asan": "ئاواته‌خوازی شتێک مه‌که‌ن که خوا به‌خشیوویه‌تی به‌هه‌ندێکتان و (نه‌یبه‌خشیووه به‌هه‌ندێکتان، چونکه خوا دادپه‌روه‌ره و یاساکانی له ڕووی زانستی و حیکمه‌ته‌وه‌یه‌، کاتێک مافی داوه به‌پیاوان، له هه‌ندێک ڕووی تریشه‌وه مافی داوه به‌ئافره‌تان... هتد) پیاوان، به‌شێکیان هه‌یه له‌وه‌ی که به‌ده‌ستیان هێناوه‌، هه‌روه‌ها ئافره‌تانیش به‌شێکیان هه‌یه له‌وه‌ی که به‌ده‌ستیان هێناوه‌، هه‌میشه و به‌رده‌وامیش داوای زیاده به‌خشش و به‌هره‌ی خوا بکه‌ن، چونکه به‌ڕاستی خوا به‌هه‌موو شتێک زانایه",
    "puxt": "به‌خششی خۆی به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ هه‌موو شتێك زانایه‌." 
  },
  {
    "number": 33,
    "text": "وَلِكُلٍّ جَعَلْنَا مَوَٰلِىَ مِمَّا تَرَكَ ٱلْوَٰلِدَانِ وَٱلْأَقْرَبُونَ وَٱلَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمَٰنُكُمْ فَـَٔاتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ شَهِيدًا",
    "english": "And for all, We have made heirs to what is left by parents and relatives. And to those whom your oaths have bound [to you] - give them their share. Indeed Allah is ever, over all things, a Witness.",
    "asan": "بۆ هه‌موو که‌سێک و هه‌موو سامانێک چه‌ند میراتبه‌رێکمان داناوه له‌وه‌ی که له دایک و باوک و خزمان به‌جێ ماوه (تا به‌دادپه‌روه‌ریی وه‌کو دیاریکراوه دابه‌شی بکه‌ن) و بۆ ئه‌وانه‌ش که په‌یمانتان له‌گه‌ڵ به‌ستوون که‌وا میرات له‌یه‌کتر بگرن، مافی ئه‌وانیش بده‌ن، به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام شایه‌تێکی ئاگاداره به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا",
    "puxt": "  وه‌ دامان ناوه‌ بۆ هه‌موو(مردوویه‌ك یان میراتێك) چه‌ند میرات گرێك(که‌ به‌شێ ئه‌گرن) له‌وه‌ی که‌ دایك و باوك و خزمانیان به‌جێ یان هێشتووه‌ وه‌ ئه‌وانه‌ش که‌ په‌یمانتان له‌گه‌ڵ گرێ داون(که‌ میرات له‌ یه‌کتربه‌رن) ئه‌وه‌ به‌شی " 
  },
  {
    "number": 34,
    "text": "ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ وَبِمَآ أَنفَقُوا۟ مِنْ أَمْوَٰلِهِمْ فَٱلصَّٰلِحَٰتُ قَٰنِتَٰتٌ حَٰفِظَٰتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ ٱللَّهُ وَٱلَّٰتِى تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهْجُرُوهُنَّ فِى ٱلْمَضَاجِعِ وَٱضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا۟ عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا",
    "english": "Men are in charge of women by [right of] what Allah has given one over the other and what they spend [for maintenance] from their wealth. So righteous women are devoutly obedient, guarding in [the husband's] absence what Allah would have them guard. But those [wives] from whom you fear arrogance - [first] advise them; [then if they persist], forsake them in bed; and [finally], strike them. But if they obey you [once more], seek no means against them. Indeed, Allah is ever Exalted and Grand.",
    "asan": "پیاوان سه‌رپه‌رشتیارن به‌سه‌ر هاوسه‌ره‌کانیانه‌وه‌، ئه‌مه‌ش به‌هۆی ڕێزو زیاده ئه‌رکێکه‌وه که خوا داویه‌تی به‌هه‌ندێک به‌سه‌ر هه‌ندێکی تردا (سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی که‌)پیاوان له‌ماڵ و سامانیان خه‌رج ده‌که‌ن (له پێناوی ئاسووده‌یی و خۆشگوزه‌رانی ئافره‌تاندا)، له‌ولاشه‌وه ئافره‌تانی ژیرو دیندارو گونجاو هه‌میشه گوێڕایه‌ڵی مێرده‌کانیانن، نهێنی نێوان خۆیان و مێرده‌کانیان ده‌پارێزن (به‌تایبه‌ت ئه‌و نهێنیانه‌ی خوا ده‌یه‌وێت پارێزراو بن) به‌هۆی ئه‌وه‌ی که خوا مافه‌کانی ئه‌وانی پاڕاستووه‌، ئه‌و ئافره‌تانه‌ش ئێوه ده‌ترسن سه‌رکه‌شی وسه‌رپێچی بکه‌ن سه‌ره‌تا ئامۆژگاریان بکه‌ن، (ئه‌گه‌ر سوودی نه‌بوو) له‌ناو جێدا پشتیان تێبکه‌ن، (ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش سوودی نه‌بوو) لێیان بده‌ن (به‌مه‌رجێک لێدانه‌که له ده‌م و چاو نه‌بێت و ئاسه‌وار به‌جێنه‌هێڵێت)، ئه‌گه‌ر به‌م هۆیانه‌وه له لادان و یاخی بوون وازیان هێنا، ئه‌وه ئیتر سته‌میان لێمه‌که‌ن و ڕێگه‌ی تر مه‌گرنه‌به‌ر (بۆ ئازاردانیان) بێگومان خوا به‌رزو بڵندو گه‌وره‌یه‌، (ئه‌گه‌ر سته‌میان لێبکه‌ن تۆڵه‌تان لێده‌سێنێت)",
    "puxt": "  پیاوان سه‌رپه‌رشتیارن(کاربه‌ده‌ستن) به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ خوا باوی هه‌ندێکیانی داوه‌ به‌سه‌ر هه‌ندێکیاندا هه‌روه‌ها به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌(پیاوان) له‌ سامانه‌کانیان خه‌رج ده‌که‌ن جا ئافره‌ته‌ چاکه‌کان(ئه‌وانه‌ن) گوێڕایه‌ڵانی " 
  },
  {
    "number": 35,
    "text": "وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَٱبْعَثُوا۟ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِۦ وَحَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصْلَٰحًا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيْنَهُمَآ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا",
    "english": "And if you fear dissension between the two, send an arbitrator from his people and an arbitrator from her people. If they both desire reconciliation, Allah will cause it between them. Indeed, Allah is ever Knowing and Acquainted [with all things].",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر ترسان له‌وه‌ی نێوان ژن و مێرد بشێوێت (کێشه‌یان چاره‌سه‌ر نه‌کرێت)، دادوه‌رێک له خزمی پیاوه‌که و دادوه‌رێک له خزمی ژنه‌که بنێرن (بۆ ڕێکخستنیان) ئه‌گه‌ر چاکسازی و ڕێکخستنیان بوێت، ئه‌وه خوا پێکهاتن فه‌راهه‌م ده‌هێنێت له نێوان ژن و مێرده‌که‌دا، بێگومان خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام زاناو ئاگایه",
    "puxt": " وه‌ ئه‌گه‌ر ترسان له‌ تێکچونی نێوان(ژن و مێرد) ئه‌وه‌ ناوبژیوانێك بنێرن له‌ خزمی پیاوه‌که‌ و ناوبژیوانێك له‌ خزمی ئافره‌ته‌که‌ ئه‌گه‌ر(دوو ناوبژیوانه‌که‌) ئاشتییان بوێ خوا نێوان ژن و مێرده‌که‌ چاك ده‌کاته‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ " 
  },
  {
    "number": 36,
    "text": "وَٱعْبُدُوا۟ ٱللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا۟ بِهِۦ شَيْـًٔا وَبِٱلْوَٰلِدَيْنِ إِحْسَٰنًا وَبِذِى ٱلْقُرْبَىٰ وَٱلْيَتَٰمَىٰ وَٱلْمَسَٰكِينِ وَٱلْجَارِ ذِى ٱلْقُرْبَىٰ وَٱلْجَارِ ٱلْجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلْجَنۢبِ وَٱبْنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَٰنُكُمْ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا",
    "english": "Worship Allah and associate nothing with Him, and to parents do good, and to relatives, orphans, the needy, the near neighbor, the neighbor farther away, the companion at your side, the traveler, and those whom your right hands possess. Indeed, Allah does not like those who are self-deluding and boastful.",
    "asan": "(ئه‌ی خه‌ڵکینه‌) ته‌نها خوا بپه‌رستن و هیچ جۆره شه‌ریک و هاوه‌ڵێکی بۆ بڕیار مه‌ده‌ن و چاکه‌کار بن له‌گه‌ڵ دایک و باوکتان و خزمان و هه‌تیووان و هه‌ژاران و دراوسێی خزم و دراوسێی نزیک و دراوسێی بێگانه‌داو هاوه‌ڵی کارو سه‌فه‌رو ڕێبوارو ژێر ده‌سته‌کانتاندا، به‌ڕاستی خوا ئه‌وانه‌ی خۆش ناوێت که خۆده‌نوێنن و فیزده‌که‌ن و فه‌خر ده‌فرۆشن به‌سه‌ر خه‌ڵکیدا",
    "puxt": "ڕێبوار و ئه‌وانه‌ی بوون به‌ موڵکتان(چاك بن له‌گه‌ڵیاندا) به‌ڕاستی خوا خۆشی ناوێت ئه‌و که‌سه‌ی که‌ خۆ به‌زل زان و شانازی که‌ر بێ." 
  },
  {
    "number": 37,
    "text": "ٱلَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَيَأْمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلْبُخْلِ وَيَكْتُمُونَ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضْلِهِۦ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَٰفِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا",
    "english": "Who are stingy and enjoin upon [other] people stinginess and conceal what Allah has given them of His bounty - and We have prepared for the disbelievers a humiliating punishment -",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی ڕه‌زیلی ده‌که‌ن و فه‌رمان ده‌ده‌ن به‌خه‌ڵکی که ڕه‌زیل بن و ئه‌و شتانه‌ی خوا له زیاده فه‌زڵی خۆی پێی به‌خشیوون (له ماڵ و سامان و زانستی) ده‌یشارنه‌وه و (نایه‌ڵن که‌س سوودی لێوه‌ربگرێت، با ئه‌وه بزانن) که ئێمه بۆ خوانه‌ناسان سزایه‌کی سه‌رشۆڕکه‌رمان ئاماده کردووه",
    "puxt": " ئه‌وانه‌ی که‌ چرووکن فه‌رمانیش ده‌که‌ن به‌ خه‌ڵکی به‌چرووکی وه‌ ده‌یشارنه‌وه‌ ئه‌وه‌ی خوا پێ ی به‌خشیوون له‌ به‌خششی خۆی وه‌ ئاماده‌مان کردوه‌ بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی ڕیسواکه‌ر." 
  },
  {
    "number": 38,
    "text": "وَٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَٰلَهُمْ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلْيَوْمِ ٱلْءَاخِرِ وَمَن يَكُنِ ٱلشَّيْطَٰنُ لَهُۥ قَرِينًا فَسَآءَ قَرِينًا",
    "english": "And [also] those who spend of their wealth to be seen by the people and believe not in Allah nor in the Last Day. And he to whom Satan is a companion - then evil is he as a companion.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ش که ماڵ و سامانیان بۆ ڕووپامایی خه‌ڵکی ده‌به‌خشن، باوه‌ڕناهێنن نه به خوا، نه به‌رۆژی دوایی (دیاره که شه‌یتان ئه‌وانی له خشته بردووه و کردوونی به‌هاوه‌ڵی خۆی) جا ئه‌وه‌ی شه‌یتان بکاته هاوه‌ڵ و هاوده‌می خۆی (مه‌گه‌ر خوا بزانێت) چ ناپوخت و ناله‌بارێکی کردۆته هاوه‌ڵی خۆی",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌وانه‌ی ماڵه‌کانیان ده‌به‌خشن له‌به‌ر ڕوپامایی خه‌ڵکی باوه‌ڕیش ناهێنن نه‌ به‌خوا و نه‌ به‌ڕۆژی دوایی وه‌ هه‌ر که‌س شه‌یتان هاوڕێی بێت ئه‌وه‌(شه‌یتان) هاوڕێیه‌کی زۆر خراپه‌." 
  },
  {
    "number": 39,
    "text": "وَمَاذَا عَلَيْهِمْ لَوْ ءَامَنُوا۟ بِٱللَّهِ وَٱلْيَوْمِ ٱلْءَاخِرِ وَأَنفَقُوا۟ مِمَّا رَزَقَهُمُ ٱللَّهُ وَكَانَ ٱللَّهُ بِهِمْ عَلِيمًا",
    "english": "And what [harm would come] upon them if they believed in Allah and the Last Day and spent out of what Allah provided for them? And Allah is ever, about them, Knowing.",
    "asan": "چ زیانێکیان لێده‌که‌وت؟ چیان به‌سه‌ر ده‌هات؟ (ئه‌و خه‌ڵکه‌) ئه‌گه‌ر باوه‌ڕیان به خواو ڕۆژی دوایی بهێنایه و له‌و ڕزق و ڕۆزیه‌ی که خوا پێی به‌خشیوون بیانبه‌خشیایه (جگه له سوود و قازانجی بێ سنوور له هه‌ردوو دنیادا) خۆ خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام ئاگای لێیانه‌و زانیاری هیه ده‌رباره‌یان",
    "puxt": " وه‌ ئه‌وانه‌ چ زیانێکیان ده‌که‌وته‌ سه‌ر؟ ئه‌گه‌ر باوه‌ڕیان بهێنایه‌ به‌خوا وه‌ به‌ڕۆژی دوایی وه‌ بیان به‌خشی یایه‌ له‌وه‌ی که‌ خوا پێ ی به‌خشیبوون وه‌ خوا هه‌میشه‌ زانایه‌ پێیان." 
  },
  {
    "number": 40,
    "text": "إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظْلِمُ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ وَإِن تَكُ حَسَنَةً يُضَٰعِفْهَا وَيُؤْتِ مِن لَّدُنْهُ أَجْرًا عَظِيمًا",
    "english": "Indeed, Allah does not do injustice, [even] as much as an atom's weight; while if there is a good deed, He multiplies it and gives from Himself a great reward.",
    "asan": "به‌ڕاستی خوا به‌قه‌ده‌ر تۆزقاڵێک سته‌م (له ئاده‌میزاد) ناکات، خۆ ئه‌گه‌ر چاکه‌یه‌ک هه‌بێت (به‌ره‌که‌تی به‌سه‌ردا ده‌ڕژێت و) چه‌ند به‌رابه‌ری ده‌کات و له‌لایه‌ن خۆیه‌وه پاداشتی گه‌وره‌و بێ سنوور ده‌به‌خشێت (به چاکه خوازان)",
    "puxt": "  به‌ڕاستی خوا قورسایی گه‌ردیله‌یه‌ك سته‌م ناکات وه‌ ئه‌گه‌ر چاکه‌یه‌ك هه‌بێت(خودا) چه‌ندانه‌ی ده‌کاته‌وه‌ و ده‌یبه‌خشێت له‌ لایه‌ن خۆیه‌وه‌ پاداشتێکی گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 41,
    "text": "فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍۭ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ شَهِيدًا",
    "english": "So how [will it be] when We bring from every nation a witness and we bring you, [O Muhammad] against these [people] as a witness?",
    "asan": "ئینجا ده‌بێت حاڵی ئه‌و خه‌ڵکه چۆن بێت کاتێک له هه‌ر میلله‌تێک شایه‌تێکمان هێنا و تۆشمان هێنا (ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) به‌شایه‌ت به‌سه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه‌وه (که په‌یامی خوات پێڕاگه‌یاندوون",
    "puxt": "  ئینجا(حاڵی کافران) چۆن بێت کاتێک هێنامان له‌ هه‌موو ئومه‌تێکدا شایه‌تێك(که‌ پێغه‌مبه‌ره‌که‌یانه‌) تۆیشمان هێنا(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) به‌شایه‌ت به‌سه‌ر ئائه‌وانه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 42,
    "text": "يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ وَعَصَوُا۟ ٱلرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّىٰ بِهِمُ ٱلْأَرْضُ وَلَا يَكْتُمُونَ ٱللَّهَ حَدِيثًا",
    "english": "That Day, those who disbelieved and disobeyed the Messenger will wish they could be covered by the earth. And they will not conceal from Allah a [single] statement.",
    "asan": "ئه‌و ڕۆژه ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕ بوون و له پێغه‌مبه‌ر یاخی بوون، ئاواته‌خوازن که زه‌وییان پێ ته‌خت بکرایه‌و (هه‌ر له‌توێی خاکدا ون بوونایه‌و زیندوو نه‌کرانایه‌ته‌وه‌) و ناتوانن هیچ گوفتارێکی په‌نهانیان له خوا بشارنه‌وه",
    "puxt": "  له‌و ڕۆژه‌دا ئاوات ده‌خوازن ئه‌وانه‌ی کافر بوون و سه‌رپێچی پێغه‌مبه‌ریان کرد که‌ زه‌وی یان به‌سه‌ردا ته‌خت بکرێ(واته‌ بخرێنه‌ ژێر زه‌وی و نه‌هێنرێنه‌ ده‌ره‌وه‌) وه‌(له‌و ڕۆژه‌دا) هیچ قسه‌و باسێك له‌خوا ناشارنه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 43,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ لَا تَقْرَبُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمْ سُكَٰرَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا۟ مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِى سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا۟ وَإِن كُنتُم مَّرْضَىٰٓ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَآءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ ٱلْغَآئِطِ أَوْ لَٰمَسْتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمْ تَجِدُوا۟ مَآءً فَتَيَمَّمُوا۟ صَعِيدًا طَيِّبًا فَٱمْسَحُوا۟ بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا",
    "english": "O you who have believed, do not approach prayer while you are intoxicated until you know what you are saying or in a state of janabah, except those passing through [a place of prayer], until you have washed [your whole body]. And if you are ill or on a journey or one of you comes from the place of relieving himself or you have contacted women and find no water, then seek clean earth and wipe over your faces and your hands [with it]. Indeed, Allah is ever Pardoning and Forgiving.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه نزیکی نوێژ مه‌که‌ون له‌کاتێکدا ئێوه سه‌رخۆشن ـ ئه‌مه کاتێک بوو هێشتا عه‌ره‌ق و شه‌راب حه‌رام نه‌کرابوو ـ هه‌تا ئاسه‌واری سه‌رخۆشیی نامێنێت و ده‌زانن چی ده‌ڵێن (له نوێژه‌که‌دا) و به له‌شی بێ نوێژیشه‌وه نوێژ مه‌که‌ن مه‌گه‌ر ڕێبوار بن و له سه‌فه‌ردا بن، هه‌تا خۆتان ده‌شۆن، خۆ ئه‌گه‌ر نه‌خۆش بوون یان له سه‌فه‌ردا بوون یان له‌سه‌رئاو گه‌ڕانه‌وه‌، یان له‌گه‌ڵ ئافره‌تانی نامه‌حره‌م له یه‌ککه‌ون و ئاوتان ده‌ست نه‌ده‌که‌وت (بۆ خۆشتن و ده‌ست نوێژ گرتن) ئه‌وا ته‌یه‌موم بکه‌ن به‌خاکێکی پاک و (به‌و خاکه‌) ده‌ست بهێنن به‌سه‌ر ده‌م و چاوو ده‌ستاندا، بێگومان خوا هه‌میشه و به‌رده‌وام لێ خۆشبووه‌و گوزه‌شت و چاوپۆشی هه‌یه",
    "puxt": "  ئه‌ی که‌سانێ که‌ بڕواتان هێناوه‌ نزیکی نوێژ مه‌بنه‌وه‌ کاتێك ئێوه‌ سه‌رخۆش بن هه‌تا بزانن چی ده‌ڵێن وه‌ هه‌روه‌ها نزیکی(جێگای) نوێژ مه‌بنه‌وه‌ له‌ کاتێکدا له‌شتان گرانه‌ مه‌گه‌ر تێپه‌ڕبن (به‌ مزگه‌وت دا) هه‌تا خۆتان ده‌شۆن وه‌ ئه‌گه‌ر " 
  },
  {
    "number": 44,
    "text": "أَلَمْ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُوا۟ نَصِيبًا مِّنَ ٱلْكِتَٰبِ يَشْتَرُونَ ٱلضَّلَٰلَةَ وَيُرِيدُونَ أَن تَضِلُّوا۟ ٱلسَّبِيلَ",
    "english": "Have you not seen those who were given a portion of the Scripture, purchasing error [in exchange for it] and wishing you would lose the way?",
    "asan": "ئایا نه‌تڕوانیوه‌ته ئه‌وانه‌ی که شاره‌زایی هه‌ندێک له کتێبه ئاسمانیه‌کانیان دراوه‌تێ، ئه‌وانه گومڕایی ده‌کڕن و ده‌یانه‌وێت ئێوه‌ش گومڕاو سه‌رلێشێواو بن",
    "puxt": "  ئایا سه‌یری ئه‌وانه‌ت نه‌کردووه‌ که‌ به‌شێك له‌ نامه‌که‌یان پێ دراوه‌(که‌ ته‌وراته‌) گومڕایی هه‌ڵده‌بژێرن(ده‌کڕن) وه‌ ده‌یانه‌وێت ئێوه‌ش له‌ ڕێبازی ڕاست گومڕاببن." 
  },
  {
    "number": 45,
    "text": "وَٱللَّهُ أَعْلَمُ بِأَعْدَآئِكُمْ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَلِيًّا وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ نَصِيرًا",
    "english": "And Allah is most knowing of your enemies; and sufficient is Allah as an ally, and sufficient is Allah as a helper.",
    "asan": "خوای گه‌وره‌ش چاک دوژمنه‌کانتان ده‌ناسێت، جا ته‌نها خوا به‌سه که یارو یاوه‌ر بێت و ته‌نها خوا به‌سه پشتیوان بێت",
    "puxt": "  وه‌ ته‌نها خوا چاك ئاگاداره‌ به‌ دوژمنه‌کانتان وه‌ ته‌نها خوا به‌سه‌ دۆست بێت ته‌نها خواش به‌سه‌ یاریده‌ده‌ر بێت." 
  },
  {
    "number": 46,
    "text": "مِّنَ ٱلَّذِينَ هَادُوا۟ يُحَرِّفُونَ ٱلْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَٱسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَرَٰعِنَا لَيًّۢا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِى ٱلدِّينِ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا۟ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَٱسْمَعْ وَٱنظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰكِن لَّعَنَهُمُ ٱللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا",
    "english": "Among the Jews are those who distort words from their [proper] usages and say, \"We hear and disobey\" and \"Hear but be not heard\" and \"Ra'ina,\" twisting their tongues and defaming the religion. And if they had said [instead], \"We hear and obey\" and \"Wait for us [to understand],\" it would have been better for them and more suitable. But Allah has cursed them for their disbelief, so they believe not, except for a few.",
    "asan": "هه‌ندێک له‌وانه‌ی که بوونه‌ته جوو قسه له‌جێی خۆیدا ده‌سکاریی ده‌که‌ن و جێ گۆرکێی پێده‌که‌ن و به‌ئاره‌زووی خۆیان لێکی ده‌ده‌نه‌وه (به کینه‌وگاڵته‌وه) ده‌ڵێن: بیستمان و به‌قسه‌شمان نه‌کردیت!! گوێ بگره ده‌ک گوێت لێ نه‌بێت!! (هه‌روه‌ها ده‌یان وت:) (راعنا) و ده‌میان بۆ خوار ده‌کرده‌وه تا مانایه‌کی هه‌ڵه ببه‌خشێت و ببێته ته‌عنه و ڕه‌خنه له دین، خۆ ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی ئه‌وان بیانوتایه‌: بیستمان و گوێڕایه‌ڵین و تۆیش گوێمان بۆ بگره‌و مۆڵه‌تمان بده (تا تێبگه‌ین) چاکترو ڕاستترو به‌نرختر بوو بۆیان، به‌ڵام (چونکه پاک نین و ده‌روون نه‌خۆشن) خوا نه‌فره‌تی لێ کردوون به‌هۆی کوفریانه‌وه‌، بۆیه باوه‌ڕناهێنن که‌مێک نه‌بێت",
    "puxt": "  هه‌ندێك له‌ جووله‌که‌کان فه‌رمووده‌کانی خوا ده‌گۆڕن له‌ شوێن و مه‌به‌ستی خۆی وه‌ ده‌ڵێن: بیستمان و سه‌رپێچیمان کرد ! ! گوێ بگره‌ قه‌ت گوێت لێ نه‌بێ ! ! وه‌ ده‌ڵێن(راعنا) چاك گوێمان بۆ بگره‌(به‌ڵام به‌زمانی جووله‌که‌ واته‌ " 
  },
  {
    "number": 47,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ أُوتُوا۟ ٱلْكِتَٰبَ ءَامِنُوا۟ بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰٓ أَدْبَارِهَآ أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّآ أَصْحَٰبَ ٱلسَّبْتِ وَكَانَ أَمْرُ ٱللَّهِ مَفْعُولًا",
    "english": "O you who were given the Scripture, believe in what We have sent down [to Muhammad], confirming that which is with you, before We obliterate faces and turn them toward their backs or curse them as We cursed the sabbath-breakers. And ever is the decree of Allah accomplished.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی کتێبتان پێ به‌خشراوه باوه‌ڕ بهێنن به‌و (قورئانه‌ی) که ناردوومانه‌و به‌ڕاست دانه‌ری ئه‌وه‌ی ئێوه‌یه‌، پێش ئه‌وه‌ی (ڕۆژێک بێت) که ڕووخسارانێکی (بێ دین) پان و پلیش بکه‌ینه‌وه و ئاسه‌واری ده‌م و چاو نه‌یه‌ڵین و به‌ره‌و پشتی بکه‌ین و وه‌کو پشتی سه‌ری لێبکه‌ین، یاخود نه‌فرینیان لێبکه‌ین وه‌کو چۆن نه‌فرینمان له خه‌ڵکانی شه‌مووان کرد (ئه‌وانه‌ی که به‌فێڵ ڕاوه ماسیان کردو فه‌رمانی خوایان شکاند)، بێگومان هه‌ر فه‌رمانی خوایه که هه‌میشه‌و به‌رده‌وام ئه‌نجام دراوه",
    "puxt": " ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌تان پێ به‌خشراوه‌ بڕوا بهێنن به‌و(قورئانه‌) ی ناردوومانه‌ته‌ خواره‌وه‌ که‌ به‌ڕاست دانه‌ری ئه‌و(ته‌وراته‌)ی ئێوه‌یه‌ پێش ئه‌وه‌ی ڕوخسارانێك ساف بکه‌ین(له‌ پێشه‌وه‌) ئینجا بیبه‌ینه‌ پشت سه‌ریان یان نه‌فره‌تیان لێ" 
  },
  {
    "number": 48,
    "text": "إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِۦ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُ وَمَن يُشْرِكْ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفْتَرَىٰٓ إِثْمًا عَظِيمًا",
    "english": "Indeed, Allah does not forgive association with Him, but He forgives what is less than that for whom He wills. And he who associates others with Allah has certainly fabricated a tremendous sin.",
    "asan": "به‌ڕاستی خوا خۆش نابێت ئه‌گه‌ر هاوه‌ڵی بۆ بڕیار بدرێت، بێجگه له‌وه له هه‌ر گوناهێکی تر بیه‌وێت خۆش ده‌بێت، بۆ ئه‌و که‌سه‌ی که ده‌یه‌وێت، جا ئه‌وه‌ی هاوه‌ڵ و شه‌ریک بۆ خوا بڕیار بدات، ئه‌وه ئیتر به‌ڕاستی تاوانێکی گه‌وره‌ی هه‌ڵبه‌ستووه",
    "puxt": " به‌ڕاستی خوا خۆش نابێت گه‌ر هاوبه‌شی بۆ دابنرێ، بێجگه‌له‌وه‌ خۆش ئه‌بێت له‌هه‌ر گوناهێکی تر بۆ هه‌رکه‌سێك که‌ بیه‌وێت، وه‌ هه‌ر که‌سێك هاوبه‌ش بۆ خوا دابنێت ئه‌وه‌ بێگومان گوناهێکی زۆر گه‌وره‌ی هه‌ڵبه‌ستووه‌." 
  },
  {
    "number": 49,
    "text": "أَلَمْ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُم بَلِ ٱللَّهُ يُزَكِّى مَن يَشَآءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا",
    "english": "Have you not seen those who claim themselves to be pure? Rather, Allah purifies whom He wills, and injustice is not done to them, [even] as much as a thread [inside a date seed].",
    "asan": "ئایا نه‌تڕوانیووه‌ته ئه‌و که‌سانه‌ی خۆیان خۆیان به چاک ده‌ده‌نه قه‌ڵه‌م (ده‌ڵێن ئێمه هه‌ڵبژارده‌ی خواین) ئه‌وه وا نیه‌، به‌ڵکو خوا (به‌نده‌کانی ده‌ناسێت)و هه‌رکه‌س (شایسته بێت، په‌سه‌ندی ده‌کات)و دڵ و ده‌روونی خاوێن ده‌کات و ئه‌وانه به قه‌ده‌ر تاڵی ناوکی خورما سته‌میان لێ ناکرێت",
    "puxt": "  ئایا سه‌یری ئه‌وانه‌ت نه‌کردووه‌ که‌ خۆیان به‌ پاك و چاك ده‌زانن (وانی یه‌) به‌ڵکو خوا هه‌ر که‌سێکی بوێت پاك و خاوێنی ده‌کات و که‌مترین سته‌میان لێ ناکرێت (با به‌ ئه‌ندازه‌ی ئه‌و ده‌زوه‌ باریکه‌ی ناوکی خورماش) بێت." 
  },
  {
    "number": 50,
    "text": "ٱنظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلْكَذِبَ وَكَفَىٰ بِهِۦٓ إِثْمًا مُّبِينًا",
    "english": "Look how they invent about Allah untruth, and sufficient is that as a manifest sin.",
    "asan": "سه‌رنج بده‌و ته‌ماشا بکه چۆن (خاوه‌نانی کتێبی ئاسمانی) درۆ به ده‌م خواوه ده‌که‌ن (بێباکانه ده‌ڵێن: عوزه‌یر یان مه‌سیح کوڕی خوان) ئه‌و تاوان و گوناهه‌یان به‌سه (بۆ سزادانیان چونکه تاوانێکی زۆر گه‌وره‌)ی ئاشکرایه",
    "puxt": "  سه‌یری بکه‌ن چۆن به‌ده‌م خواوه‌ درۆ هه‌ڵده‌به‌ستن وه‌ به‌سه‌ ئه‌و درۆیه‌ که‌ گوناهێکی ڕوون و ئاشکرایه‌." 
  },
  {
    "number": 51,
    "text": "أَلَمْ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُوا۟ نَصِيبًا مِّنَ ٱلْكِتَٰبِ يُؤْمِنُونَ بِٱلْجِبْتِ وَٱلطَّٰغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا۟ هَٰٓؤُلَآءِ أَهْدَىٰ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ سَبِيلًا",
    "english": "Have you not seen those who were given a portion of the Scripture, who believe in superstition and false objects of worship and say about the disbelievers, \"These are better guided than the believers as to the way\"?",
    "asan": "ئایا نه‌تڕوانیوه‌ته ئه‌وانه‌ی که به‌شێک له کتێبی ئاسمانی پێدراوه (که‌چی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا) باوه‌ڕیان به‌فاڵچی و جادووگه‌رو بت و په‌یکه‌رو شه‌یتان و... هه‌یه و ده‌رباره‌ی ئه‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕن ده‌ڵێن: ئه‌وانه چاکترن و ڕێبازی ڕاستتریان گرتووه‌، تا ئه‌وانه‌ی که ئیمان و باوه‌ڕیان (به‌ئاینی ئیسلام هێناوه‌)",
    "puxt": "  ئایا ئاوڕێکت نه‌داوه‌ته‌وه‌ له‌وانه‌ی به‌شێك له‌ نامه‌ی خواییان پێدراوه‌ بڕوا ئه‌هێنن به‌شتی بێ نرخ و به‌رنامه‌ی غه‌یری خوا(به‌ جادووگه‌ران و به‌شه‌یتان) وه‌ ئه‌ڵێن به‌وانه‌ی که‌ بێ بڕوان ئه‌وانه‌ ڕێبازیان ڕاستره‌ له‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان " 
  },
  {
    "number": 52,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ وَمَن يَلْعَنِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ نَصِيرًا",
    "english": "Those are the ones whom Allah has cursed; and he whom Allah curses - never will you find for him a helper.",
    "asan": "ئه‌و (جووله‌کانه‌) که‌سانێکن خوا نه‌فرینی لێکردوون، که‌سێکیش خوا نه‌فرینی لێ بکات، ئه‌وه هه‌رگیز هیچ که‌ست ده‌ست ناکه‌وێت بیکه‌یته پشتیوانی",
    "puxt": "  ئا ئه‌وانه‌ که‌سانێکن که‌ خوا نه‌فرینی لێ کردوون هه‌ر که‌سێکیش خوا نه‌فرینی لێ بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ده‌ست ناکه‌وێت بۆی هیچ یارمه‌تی ده‌رێ." 
  },
  {
    "number": 53,
    "text": "أَمْ لَهُمْ نَصِيبٌ مِّنَ ٱلْمُلْكِ فَإِذًا لَّا يُؤْتُونَ ٱلنَّاسَ نَقِيرًا",
    "english": "Or have they a share of dominion? Then [if that were so], they would not give the people [even as much as] the speck on a date seed.",
    "asan": "مه‌گه‌ر ئه‌وانه هه‌ندێک ده‌سه‌ڵاتیان به‌ده‌سته‌، تا ئه‌وکاته به‌قه‌ده‌ر تۆزقاڵێک له ناوکی خورما به‌خه‌ڵکی نه‌ده‌ن؟!",
    "puxt": "  ئایا ئه‌وانه‌(جووله‌که‌کان) به‌شیان هه‌یه‌ له‌ ده‌سه‌ڵاتی پاشایه‌تی(خاوه‌نێتی بوونه‌وه‌ر) ؟(جا ئه‌گه‌ر بیانبوایه‌) ئه‌و کاته‌ به‌ خه‌ڵکی یان نه‌ده‌به‌خشی(به‌ ئه‌ندازه‌ی) توێکڵی ده‌نکه‌ خورمایه‌ك." 
  },
  {
    "number": 54,
    "text": "أَمْ يَحْسُدُونَ ٱلنَّاسَ عَلَىٰ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضْلِهِۦ فَقَدْ ءَاتَيْنَآ ءَالَ إِبْرَٰهِيمَ ٱلْكِتَٰبَ وَٱلْحِكْمَةَ وَءَاتَيْنَٰهُم مُّلْكًا عَظِيمًا",
    "english": "Or do they envy people for what Allah has given them of His bounty? But we had already given the family of Abraham the Scripture and wisdom and conferred upon them a great kingdom.",
    "asan": "یان هه‌ر ئه‌وه‌یه که حه‌ساده‌ت و به‌خیلی به‌خه‌ڵکی (ئیماندار) ده‌به‌ن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی خوا له فه‌زڵ و به‌خششی خۆی به‌شی داون (پێغه‌مبه‌ری له‌ناویاندا هه‌ڵبژاردووه‌) خۆ بێگومان ئێمه به‌نه‌وه‌ی ئیبراهیم کتێبمان به‌خشیووه (به موسا ته‌ورات و به عیسا ئینجیل و به محمدیش (صلی الله علیه وسلم) قورئان) هه‌روه‌ها له‌جۆره‌ها دانایی به‌هره‌وه‌رمان کردوون و (به هه‌ندێکیان) وه‌ک (یوسف و داود و سوله‌یمان) ده‌سه‌ڵات و پاشایه‌تیه‌کی گه‌وره‌مان به‌خشیووه",
    "puxt": "  یان ئێره‌یی(حه‌سوودی) ده‌به‌ن به‌ خه‌ڵکی ؟ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی خوا پێ ی به‌خشیوون(که‌ پێغه‌مبه‌رێتی یه‌) له‌ فه‌زڵ و به‌هره‌ی خۆی ئه‌وه‌ بێگومان داومانه‌ به‌نه‌وه‌ی ئیبراهیم کتێب و پێغه‌مبه‌رێتی هه‌روه‌ها پێمان به‌خشین ده‌سه‌ڵاتێکی " 
  },
  {
    "number": 55,
    "text": "فَمِنْهُم مَّنْ ءَامَنَ بِهِۦ وَمِنْهُم مَّن صَدَّ عَنْهُ وَكَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا",
    "english": "And some among them believed in it, and some among them were averse to it. And sufficient is Hell as a blaze.",
    "asan": "جا له‌و خه‌ڵکه هه‌یه باوه‌ڕیان به (محمد (صلی الله علیه وسلم) و به قورئان) هێناوه‌و شوێنی که‌وتوون، هه‌شیانه ڕێی لێگرتووه و پشتی تێکردووه‌، دۆزه‌خیش به‌سه (بۆ ئه‌و یاخییانه‌) که ئاماده‌یه و کڵپه‌ی سه‌ندووه‌.",
    "puxt": "  جا له‌و خه‌ڵکه‌دا هه‌بوو بڕوایان به‌(موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) هێنا هه‌شیان بوو به‌رگری لێ کردووه‌ وه‌ دۆزه‌خ به‌سه‌(بۆیان) که‌ ئاگرێکی هه‌ڵگیرساوه‌." 
  },
  {
    "number": 56,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ بِـَٔايَٰتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُم بَدَّلْنَٰهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا۟ ٱلْعَذَابَ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمًا",
    "english": "Indeed, those who disbelieve in Our verses - We will drive them into a Fire. Every time their skins are roasted through We will replace them with other skins so they may taste the punishment. Indeed, Allah is ever Exalted in Might and Wise.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان نه‌هێناوه به ئایه‌ت و فه‌رمانه‌کانی ئێمه‌، له ئاینده‌دا ده‌یانسوتێنین به‌ئاگری دۆزه‌خ، هه‌موو جارێک پێستیان داوه‌شاو سووتاو هه‌ڵقرچا، پێستی تر ده‌که‌ین به‌به‌ریاندا، بۆ ئه‌وه‌ی به چاکی سزاو ئازار بچه‌ژن، به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام باڵاده‌سته و (ده‌توانێت تۆڵه له خوانه‌ناسان بسه‌نێت)، دانایه (که مۆڵه‌تیان ده‌دات به‌ڵکو بگه‌رێنه‌وه بۆ ڕێبازی دینداری)",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بێ بڕوابوون به‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ له‌مه‌ولا ده‌یانخه‌ینه‌ ناو ئاگرێك هه‌ر کاتێك که‌ پێستیان سووتا(برژا) بۆیان ده‌گۆڕین به‌ پێستێکی تر بۆ ئه‌وه‌ی سزاکه‌ بچه‌ژن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زاڵی کاردروسته‌." 
  },
  {
    "number": 57,
    "text": "وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّٰتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا ٱلْأَنْهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًا لَّهُمْ فِيهَآ أَزْوَٰجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِيلًا",
    "english": "But those who believe and do righteous deeds - We will admit them to gardens beneath which rivers flow, wherein they abide forever. For them therein are purified spouses, and We will admit them to deepening shade.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ش که باوه‌ڕیان هێناوه‌و کارو کرده‌وه‌ی چاکه ئه‌نجام ده‌ده‌ن له‌ئاینده‌یه‌کی نزیکدا ده‌یانخه‌ینه ناو باخه‌کانی به‌هه‌شته‌وه که چه‌نده‌ها ڕووبار (به‌ژێر دره‌خته‌کانیداو به به‌رده‌م کۆشکه‌کانیدا) ده‌ڕوات و له‌وێدا ژیانی هه‌میشه‌یی و به‌رده‌وام ده‌به‌نه سه‌ر، هاوڕێ له‌گه‌ڵ چه‌نده‌ها هاوسه‌ری پاک و بێگه‌ردو خاوێن و پاکیزه‌دا، هه‌روه‌ها ده‌یانخه‌ینه ژێر سایه‌ی سێبه‌ری جوان و ڕازاوه‌ی هه‌میشه‌یی یه‌وه (نه گه‌رمایان ده‌بێت، نه سه‌رما)",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێنا و کاری چاکه‌یان کرد له‌مه‌ولا ده‌یانخه‌ینه‌ چه‌ند به‌هه‌شتێ که‌ ڕووباره‌کان ده‌چن به‌ژێریاندا ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌هه‌میشه‌یی بۆیان هه‌یه‌ تیایدا هاوسه‌رانی پاك و خاوێن وه‌ ده‌یانخه‌ینه‌ ژێرسێبه‌ری چڕو " 
  },
  {
    "number": 58,
    "text": "إِنَّ ٱللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّوا۟ ٱلْأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحْكُمُوا۟ بِٱلْعَدْلِ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعًۢا بَصِيرًا",
    "english": "Indeed, Allah commands you to render trusts to whom they are due and when you judge between people to judge with justice. Excellent is that which Allah instructs you. Indeed, Allah is ever Hearing and Seeing.",
    "asan": "بێگومان خوا فه‌رمانتان پێده‌دات که هه‌موو ئه‌مانه‌ته‌کان (سپارده‌کان) بگه‌ڕێننه‌وه ده‌ست خاوه‌نه‌کانیان و هه‌ر کاتێکیش داوه‌ریتان کرد له‌نێوان خه‌ڵکیدا، دادپه‌روه‌رانه فه‌رمانڕه‌وایی بکه‌ن، چونکه به‌ڕاستی خوا به‌جوانی و چاکی و ته‌واوی ئامۆژگاری و فه‌رمانتان پێده‌دات، به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام بیسه‌ر و بینایه",
    "puxt": "  به‌ڕاستی خوا فه‌رمانتان پێ ده‌کات به‌دانه‌وه‌ی گشت سپارده‌کان بۆ خاوه‌نه‌کانیان وه‌ کاتێك دادوه‌ریتان کرد له‌ نێوان خه‌ڵکیدا به‌ داد حو‌کم بکه‌ن به‌ڕاستی خوا به‌ چاکی ئامۆژگاریتان ده‌کات به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ بیسه‌ری بینایه‌." 
  },
  {
    "number": 59,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓا۟ أَطِيعُوا۟ ٱللَّهَ وَأَطِيعُوا۟ ٱلرَّسُولَ وَأُو۟لِى ٱلْأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَٰزَعْتُمْ فِى شَىْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلْيَوْمِ ٱلْءَاخِرِ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا",
    "english": "O you who have believed, obey Allah and obey the Messenger and those in authority among you. And if you disagree over anything, refer it to Allah and the Messenger, if you should believe in Allah and the Last Day. That is the best [way] and best in result.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌، فه‌رمانبه‌ردارو گوێڕایه‌ڵی خواو پێغه‌مبه‌رو فه‌رمانڕه‌واکان بکه‌ن که له خودی خۆتانن (له بیروباوه‌ڕو پابه‌ندیدا)، خۆ ئه‌گه‌ر له شتێکدا بوو به‌کێشه‌تان ده‌رباره‌ی حوکمی خوایی، ئه‌وه ئه‌و کێشه‌یه بگێڕنه‌وه بۆ لای خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی (صلی الله علیه وسلم) (که قورئان و سوننه‌ت ده‌گه‌یه‌نێت)، ئه‌گه‌ر ئێوه باوه‌ڕتان به‌خواو به ڕۆژی قیامه‌ت هه‌یه‌، (ڕه‌فتارکردنتان) به‌و شێوه‌یه چاکترین و جوانترین سه‌رچاوه‌یه بۆ چاره‌سه‌ری کێشه‌کانتان",
    "puxt": "ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ گوێڕایه‌ڵی خوا و گوێڕایه‌ڵی پێغه‌مبه‌ر بن وه‌ پاشانیش گوێڕایه‌ڵی کار به‌ده‌سته‌(عادیله‌) کانی خۆتان بن جا ئه‌گه‌ر دوو به‌ره‌کیتان هه‌بوو له‌شتێکدا ئه‌وه‌ بیگێڕنه‌وه‌ بۆ لای خوا و پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ئه‌گه‌ر ئێوه‌ باوه‌ڕتان هه‌یه‌ به‌ خواو به‌ ڕۆژی دوایی ئه‌وه‌ باشتره‌ وه‌ ئاکام و ئه‌نجامی چاکتره‌." 
  },
  {
    "number": 60,
    "text": "أَلَمْ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ ءَامَنُوا۟ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَن يَتَحَاكَمُوٓا۟ إِلَى ٱلطَّٰغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوٓا۟ أَن يَكْفُرُوا۟ بِهِۦ وَيُرِيدُ ٱلشَّيْطَٰنُ أَن يُضِلَّهُمْ ضَلَٰلًۢا بَعِيدًا",
    "english": "Have you not seen those who claim to have believed in what was revealed to you, [O Muhammad], and what was revealed before you? They wish to refer legislation to Taghut, while they were commanded to reject it; and Satan wishes to lead them far astray.",
    "asan": "ئایا نه‌تڕوانیووه‌ته ئه‌و (دوورووانه‌ی) لافی ئه‌وه لێ ده‌ده‌ن گوایه به‌ڕاستی باوه‌ڕیان هێناوه به‌وه‌ی که بۆ تۆ ڕه‌وانه‌کراوه و به‌وه‌ش که پێش تۆ ڕه‌وانه‌کراوه (بۆ پێغه‌مبه‌ران)! که‌چی ده‌یانه‌وێت ڕووبکه‌نه زۆردارو جادووگه‌رو خوانه‌ناسان تا دادوه‌ریان له نێواندا بکه‌ن و چاره‌سه‌ری کێشه‌کانیان بکه‌ن، له‌کاتێکدا به ڕاستی فه‌رمانیان پێدراوه که باوه‌ڕیان به (تاغوت) نه‌بێت، شه‌یتانیش ده‌یه‌وێت گومڕایان بکات به‌گومڕاییه‌کی دوورو بێ سنوور",
    "puxt": "  ئایا ئاوڕێکت نه‌داوه‌ته‌وه‌ به‌لای ئه‌وانه‌ی وا خۆ نیشان ده‌ده‌ن که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان باوه‌ڕیان هێناوه‌ به‌وه‌ی دابه‌زیوه‌ بۆتۆ(که‌ قورئانه‌) و به‌وه‌ش که‌ پێش تۆ دابه‌زیوه‌(که‌ ته‌وراته‌) ده‌یانه‌وێت که‌ داد به‌رن بۆ لای یه‌کێك که‌ حوکم به‌ به‌رنامه‌ی خوا ناکات له‌ کاتێکدا به‌ڕاستی فه‌رمانیان پێ کراوه‌ که‌ بڕوایان پێی نه‌بێت وه‌ شه‌یتان ده‌یه‌وێت که‌ گومڕایان بکات به‌ گومڕایی یه‌کی دوور له‌ ڕاستی." 
  },
  {
    "number": 61,
    "text": "وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا۟ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ رَأَيْتَ ٱلْمُنَٰفِقِينَ يَصُدُّونَ عَنكَ صُدُودًا",
    "english": "And when it is said to them, \"Come to what Allah has revealed and to the Messenger,\" you see the hypocrites turning away from you in aversion.",
    "asan": "کاتێکیش پێیان بوترێ: وه‌رن بۆ لای ئه‌و (قورئانه‌ی) که خوا ناردوویه‌تی یه خواره‌وه و بۆ لای پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی (بۆ چاره‌سه‌ری کێشه‌کانتان) که‌چی ده‌بینی دووڕووه‌کان پشتت تێده‌که‌ن و ڕووت لێ وه‌رده‌گێڕن به‌ته‌واوی",
    "puxt": " وه‌ ئه‌گه‌ر پێ یان بوترێ:  وه‌رن بۆ لای ئه‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، وه‌ بۆ لای پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ده‌بینی( ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) دووڕووه‌کان ڕووت لێ وه‌رده‌گێڕن به‌ وه‌رگه‌ڕانێکی ته‌واو." 
  },
  {
    "number": 62,
    "text": "فَكَيْفَ إِذَآ أَصَٰبَتْهُم مُّصِيبَةٌۢ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَآءُوكَ يَحْلِفُونَ بِٱللَّهِ إِنْ أَرَدْنَآ إِلَّآ إِحْسَٰنًا وَتَوْفِيقًا",
    "english": "So how [will it be] when disaster strikes them because of what their hands have put forth and then they come to you swearing by Allah, \"We intended nothing but good conduct and accommodation.\"",
    "asan": "ئاخۆ ئه‌وانه حاڵیان چۆن بێت کاتێک به‌هۆی ڕه‌فتاری نادروستیانه‌وه به‌ڵایه‌ک دووچاریان ده‌بێت، که‌چی له‌وه‌ودوا (که په‌نایان نامێنێت) هاوار بۆ تۆ ده‌هێنێن و سوێند به‌خوا ده‌خۆن: له‌و کاره‌ماندا مه‌به‌ستمان ته‌نها چاکه‌کاریی و ڕێکخستن و ئاشتی بوو",
    "puxt": " ئایا حاڵیان چۆن ئه‌بێت کاتێك به‌سه‌رهاتێکی ناخۆشیان تووش بێت ؟ به‌هۆی ئه‌وه‌ی ده‌سیان پێشی خستووه‌(کردوویانه‌) پاشان دێنه‌وه‌ بۆ لات و سوێند ده‌خۆن به‌خوا ته‌نها نیازی چاکه‌ و یه‌ك خستنه‌وه‌مان بووه‌ کاتێك که‌ حوکم ده‌به‌ین بۆ لای غه‌یری خوا" 
  },
  {
    "number": 63,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَعْلَمُ ٱللَّهُ مَا فِى قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُل لَّهُمْ فِىٓ أَنفُسِهِمْ قَوْلًۢا بَلِيغًا",
    "english": "Those are the ones of whom Allah knows what is in their hearts, so turn away from them but admonish them and speak to them a far-reaching word.",
    "asan": "ئا ئه‌وانه که‌سانێکن خوا ده‌زانێت چی له دڵ و ده‌روونیاندا حه‌شاردراوه‌، که‌واته ڕه‌فتاری ئه‌وانه پشتگوێ بخه‌، ئامۆژگاریان بکه و قسه‌ی به‌پێزو به‌توێکڵی وایان پێ بڵێ که به‌قوڵایی ده‌روونیاندا بچێته خواره‌وه و بیانهه‌ژێنێت",
    "puxt": " ئه‌وانه‌ که‌سانێکن خوا ده‌زانێت چی له‌ دڵیاندا هه‌یه‌ که‌واته‌ ڕوویان لێ وه‌رگێڕه‌ وه‌ ئامۆژگارییان بکه‌ وه‌ بڵێ پێیان ده‌رباره‌ی خۆیان وته‌یه‌کی ڕه‌وان و کاریگه‌ر." 
  },
  {
    "number": 64,
    "text": "وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ ٱللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُوٓا۟ أَنفُسَهُمْ جَآءُوكَ فَٱسْتَغْفَرُوا۟ ٱللَّهَ وَٱسْتَغْفَرَ لَهُمُ ٱلرَّسُولُ لَوَجَدُوا۟ ٱللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا",
    "english": "And We did not send any messenger except to be obeyed by permission of Allah. And if, when they wronged themselves, they had come to you, [O Muhammad], and asked forgiveness of Allah and the Messenger had asked forgiveness for them, they would have found Allah Accepting of repentance and Merciful.",
    "asan": "هیچ فرستاده‌یه‌کمان نه‌ناردوه مه‌گه‌ر ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی گوێڕایه‌ڵی بکرێت به‌فه‌رمانی خوا، خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه به‌ڕاستی کاتێک سته‌میان له خۆیان کرد (به لادان له شه‌ریعه‌ت) بهاتنایه بۆ لای تۆ و داوای لێخۆشبوونیان له خوای گه‌وره بکردایه‌، پێغه‌مبه‌ریش داوای لێخۆشبوونی بۆ بکردنایه‌، ئه‌وه بێگومان ئه‌و کاته ده‌یانزانی که خوا ته‌وبه و په‌شیمانی وه‌رگره‌و میهره‌بان و دلۆڤانه (ئه‌گه‌ر به‌ڕاستیان بوایه‌)",
    "puxt": "  وه‌ هیچ پێغه‌مبه‌رێکمان ڕه‌وانه‌ نه‌کردووه‌ ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ نه‌بێت گوێڕایه‌ڵی بکرێت به‌فه‌رمانی خوا وه‌ بێگومان ئه‌گه‌ر ئه‌وان کاتێ سته‌میان له‌ نه‌فسی خۆیان کرد بهاتنایه‌ بۆ لات و داوای لێ بوردنیان بکردایه‌ له‌ خوا پێغه‌مبه‌ریش داوای لێ خۆش بوونی بۆ بکردنایه‌ بێگومان ده‌یان بینی خوا په‌شیمانی وه‌رگری به‌به‌زه‌یی یه‌." 
  },
  {
    "number": 65,
    "text": "فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا۟ فِىٓ أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا۟ تَسْلِيمًا",
    "english": "But no, by your Lord, they will not [truly] believe until they make you, [O Muhammad], judge concerning that over which they dispute among themselves and then find within themselves no discomfort from what you have judged and submit in [full, willing] submission.",
    "asan": "نه‌خێر، سوێند به په‌روه‌ردگارت ئه‌وانه‌ی (لافی بڕوا لێده‌ده‌ن) بڕوا ناهێنن هه‌تا له هه‌موو کێشه‌یه‌کدا که ڕووده‌دا له نێوانیاندا تۆ نه‌که‌ن به دادوه‌رو گوێڕایه‌ڵی تۆ نه‌که‌ن، دوای ئه‌وه‌ش نابێت له دڵ و ده‌روونیاندا هیچ ناڕه‌زاییه‌ک دروست ببێت به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی که داوه‌ریت له‌سه‌ر کردووه و ده‌بێت به‌ته‌واویی ته‌سلیم بن و ڕازیی بن",
    "puxt": "  نه‌خێر(وانی یه‌ که‌ خۆیان به‌ باوه‌ڕدار نیشان ده‌ده‌ن) سوێند به‌ په‌روه‌ردگارت بڕوا دارنین تا تۆ نه‌که‌نه‌ دادوه‌ر له‌هه‌ر ئاژاوه‌ و دووبه‌ره‌کی یه‌کی نێوانیان دا له‌پاشان هه‌ست نه‌که‌ن له‌ ده‌رونیاندا به‌ هیچ بێزاری یه‌ک له‌و بڕیاره‌ی تۆ داوته‌ و مل که‌چ نه‌که‌ن به‌ مل که‌چی یه‌کی ته‌واو." 
  },
  {
    "number": 66,
    "text": "وَلَوْ أَنَّا كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ أَنِ ٱقْتُلُوٓا۟ أَنفُسَكُمْ أَوِ ٱخْرُجُوا۟ مِن دِيَٰرِكُم مَّا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٌ مِّنْهُمْ وَلَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا۟ مَا يُوعَظُونَ بِهِۦ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا",
    "english": "And if We had decreed upon them, \"Kill yourselves\" or \"Leave your homes,\" they would not have done it, except for a few of them. But if they had done what they were instructed, it would have been better for them and a firmer position [for them in faith].",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی ئێمه پێویستمان بکردایه له‌سه‌ریان که خۆتان بکوژن، یان له وڵات و نیشتمانتان ده‌رچن ئه‌وه‌یان نه‌ده‌کرد، مه‌گه‌ر که‌مێکیان نه‌بێت (چونکه به‌جێ هێنانی فرمانی خوا به‌بێ چه‌ن و چوون پیشه‌ی به‌نده ڕاسته‌قینه‌کانه‌، ئێمه‌ش ئه‌و داخوازیه‌مان لێ نه‌کردوون) جا ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی ئه‌وانه به‌گوێره‌ی ئامۆژگاری و فرمانی ئێمه ڕه‌فتاریان بکردایه‌، ئه‌وه چاکتر بوو بۆیان و دامه‌زراوترو چه‌سپاوتر ده‌بوون له‌سه‌ر حه‌ق و ڕاستی",
    "puxt": "وه‌ بێگومان ئه‌گه‌ر ئێمه‌ پێویستمان بکردایه‌ له‌سه‌ریان که‌ یه‌کتری بکوژن(واته‌ باوه‌ڕداران بێ باوه‌ڕان بکوژن) یان له‌ ماڵه‌کانتان ده‌ربچن ئه‌وه‌یان نه‌ده‌کرد که‌مێکیان نه‌بێت وه‌ ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی ئه‌وان کاریان بکردایه‌ به‌ پێ ی ئه‌و ئامۆژگارییانه‌ی ده‌کران ئه‌وه‌ باشتر بوو بۆیان وه‌ دامه‌زراوتر ده‌بوون له‌سه‌ر ئایینه‌که‌یان." 
  },
  {
    "number": 67,
    "text": "وَإِذًا لَّءَاتَيْنَٰهُم مِّن لَّدُنَّآ أَجْرًا عَظِيمًا",
    "english": "And then We would have given them from Us a great reward.",
    "asan": "جا ئه‌وکاته بێگومان له‌لایه‌ن ئێمه‌وه پاداشتی گه‌وره‌و بێ سنوورمان پێده‌به‌خشین...",
    "puxt": "  جا ئه‌و کاته‌ بێگومان پێمان ده‌به‌خشین له‌ لایه‌ن خۆمانه‌وه‌ پاداشتێکی گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 68,
    "text": "وَلَهَدَيْنَٰهُمْ صِرَٰطًا مُّسْتَقِيمًا",
    "english": "And We would have guided them to a straight path.",
    "asan": "به‌ته‌واویش هیدایه‌ت و ڕێنموویمان ده‌کردن بۆ ڕێگه‌و ڕێبازی ڕاست و دروست",
    "puxt": "  وه‌ ڕێنموونیمان ده‌کردن بۆ ڕێگای ڕاست." 
  },
  {
    "number": 69,
    "text": "وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ فَأُو۟لَٰٓئِكَ مَعَ ٱلَّذِينَ أَنْعَمَ ٱللَّهُ عَلَيْهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّۦنَ وَٱلصِّدِّيقِينَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَٱلصَّٰلِحِينَ وَحَسُنَ أُو۟لَٰٓئِكَ رَفِيقًا",
    "english": "And whoever obeys Allah and the Messenger - those will be with the ones upon whom Allah has bestowed favor of the prophets, the steadfast affirmers of truth, the martyrs and the righteous. And excellent are those as companions.",
    "asan": "ئه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌رداری خواو پێغه‌مبه‌ر بکات، جا ئه‌وانه له‌گه‌ڵ ئه‌و که‌سانه‌دا ده‌بن (له به‌هه‌شتی به‌ریندا) که‌خوا نازونیعمه‌تی ڕژاندووه به‌سه‌ریاندا له‌پێغه‌مبه‌ران و ڕاستگۆیان و شه‌هیدان و پیاوچاکان، ئای که ئه‌وانه هاوه‌ڵ و هاوڕێ و هاوده‌مێکی چاک و بێ وێنه‌ن",
    "puxt": "وه‌ هه‌ر که‌سێك گوێڕایه‌ڵی خواو پێغه‌مبه‌ر بکات جا ئه‌وانه‌ له‌گه‌ڵ که‌سانێکن که‌ خوا به‌هره‌ی ڕشتووه‌ به‌سه‌ریاندا له‌ پێغه‌مبه‌ران و ڕاستگۆیان و شه‌هیدان و پیاوچاکان وه‌ ئه‌وانه‌ چ هاوڕێ و هاوه‌ڵێکی چاکن." 
  },
  {
    "number": 70,
    "text": "ذَٰلِكَ ٱلْفَضْلُ مِنَ ٱللَّهِ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ عَلِيمًا",
    "english": "That is the bounty from Allah, and sufficient is Allah as Knower.",
    "asan": "ئه‌و ڕێزو به‌هره گه‌وره‌یه هه‌ر له‌لایه‌ن خواوه‌یه (بۆ به‌خته‌وه‌رانه‌)، خوا خۆی به‌سه که زانایه به‌هه‌موو شتێک",
    "puxt": "  ئه‌و به‌هره‌یه‌ ته‌نها له‌ لایه‌ن خواوه‌یه‌ وه‌ به‌سه‌ که‌ خوا زانایه‌ به‌ هه‌موو شتێك." 
  },
  {
    "number": 71,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ خُذُوا۟ حِذْرَكُمْ فَٱنفِرُوا۟ ثُبَاتٍ أَوِ ٱنفِرُوا۟ جَمِيعًا",
    "english": "O you who have believed, take your precaution and [either] go forth in companies or go forth all together.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕتان هێناوه ئه‌وه‌ی خۆتانی پێده‌پارێزن بیگرنه ده‌ست و ئاماده باش بن، ئینجا ده‌سته ده‌سته یان هه‌مووتان یه‌ک پارچه (به‌ره‌و به‌ره‌کانی جه‌نگ) هه‌ڵمه‌ت به‌رن و هێرش ببه‌ن. (هه‌رکاتێک له‌لایه‌ن سه‌رکردایه‌تیه‌کی متمانه پێکراوه‌وه داواتان لێکرا)",
    "puxt": "ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ ئاگاداریی خۆتان وه‌رگرن ئه‌وسا تاقم تاقم هێرش به‌رن و ده‌رچن بۆ جیهاد." 
  },
  {
    "number": 72,
    "text": "وَإِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَٰبَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ ٱللَّهُ عَلَىَّ إِذْ لَمْ أَكُن مَّعَهُمْ شَهِيدًا",
    "english": "And indeed, there is among you he who lingers behind; and if disaster strikes you, he says, \"Allah has favored me in that I was not present with them.\"",
    "asan": "سوێند بێت (ده‌سته‌یه‌ک دووڕوو هه‌ن) له‌ناوتاندا به‌ڕاستی خۆیان ده‌خڵافێنن و سستی ده‌که‌ن، جا ئه‌گه‌ر به‌ڵایه‌کتان تووش بێت (هه‌ریه‌ک له‌وانه‌) ده‌ڵێت: به‌ڕاستی خوا چاکی بۆ کردم که له‌گه‌ڵ ئه‌واندا ئاماده‌ی (ئه‌و جه‌نگه‌) نه‌بووم",
    "puxt": " وه‌ بێگومان له‌ ناوتاندایه‌ که‌سی وا به‌ڕاستی خۆی دوا ده‌خات جا ئه‌گه‌ر تووشی به‌سه‌رهاتێکی خراپ هاتن ده‌ڵێ به‌ڕاستی خوا به‌هره‌ی ڕشت به‌سه‌رمدا که‌ له‌ گه‌ڵیاندا ئاماده‌ نه‌بووم." 
  },
  {
    "number": 73,
    "text": "وَلَئِنْ أَصَٰبَكُمْ فَضْلٌ مِّنَ ٱللَّهِ لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمْ تَكُنۢ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُۥ مَوَدَّةٌ يَٰلَيْتَنِى كُنتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا",
    "english": "But if bounty comes to you from Allah, he will surely say, as if there had never been between you and him any affection. \"Oh, I wish I had been with them so I could have attained a great attainment.\"",
    "asan": "سوێند بێت ئه‌گه‌ر فه‌زڵ و ده‌ستکه‌وتێکتان له‌خواوه ده‌ستکه‌وت به‌ڕاشکاوی ده‌ڵێت ـ هه‌ر وه‌ک له‌نێوان ئێوه و ئه‌و جۆره که‌سانه‌دا دۆستایه‌تی و ئاشنایه‌تی نه‌بوو بێت ـ خۆزگه له‌گه‌ڵ ئه‌واندا بوومایه و بۆ ئه‌وه‌ی ده‌ستکه‌وتێکی چاک و زۆر و زه‌به‌نده‌م به‌ده‌ست بهێنایه",
    "puxt": "وه‌ ئه‌گه‌ر تووشی به‌هره‌یه‌ك بوون له‌خواوه‌ بێگومان ده‌ڵێت وه‌ك له‌ نێوان ئێوه‌ و ئه‌وان هیچ دۆستایه‌تی یه‌ك نه‌بوو بێت ئه‌ی خۆزگه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌واندا بوومایه‌ تا قازانجێکی زۆر گه‌وره‌م بکردایه‌." 
  },
  {
    "number": 74,
    "text": "فَلْيُقَٰتِلْ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ يَشْرُونَ ٱلْحَيَوٰةَ ٱلدُّنْيَا بِٱلْءَاخِرَةِ وَمَن يُقَٰتِلْ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا",
    "english": "So let those fight in the cause of Allah who sell the life of this world for the Hereafter. And he who fights in the cause of Allah and is killed or achieves victory - We will bestow upon him a great reward.",
    "asan": "ده‌با بجگێت له پێناوی خوادا، ئه‌وانه‌ی ژیانی دنیا ده‌فرۆشن به‌رۆژی دوایی، جا هه‌ر که‌س بجه‌نگێت له‌پێناوی خوادا ئه‌وه ئه‌گه‌ر بکوژرێت و شه‌هید ببێت، یان سه‌رکه‌وتن به‌ده‌ست بهێنێت، ئه‌وه له‌ئاینده‌دا پاداشتی گه‌وره و بێ سنووری پێده‌به‌خشین",
    "puxt": "  که‌واته‌ با بجه‌نگێت له‌ڕێی خوادا که‌سانێك که‌ ژیانی دنیا ده‌فرۆشن به‌ ڕۆژی دوایی جا هه‌رکه‌سێك بجه‌نگێت له‌ ڕێی خوادا ئینجا بکوژرێ(شه‌هیدببێ) یان زاڵ ببێ ئه‌وه‌ دواتر پێ ی ده‌ده‌ین پاداشتێکی گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 75,
    "text": "وَمَا لَكُمْ لَا تُقَٰتِلُونَ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَٱلنِّسَآءِ وَٱلْوِلْدَٰنِ ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ ٱلْقَرْيَةِ ٱلظَّالِمِ أَهْلُهَا وَٱجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا وَٱجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا",
    "english": "And what is [the matter] with you that you fight not in the cause of Allah and [for] the oppressed among men, women, and children who say, \"Our Lord, take us out of this city of oppressive people and appoint for us from Yourself a protector and appoint for us from Yourself a helper?\"",
    "asan": "(ئه‌ی ئیماندارن) ئه‌وه چیتانه‌و بۆچی ناجه‌نگن له‌پێناوی ڕه‌زا‌مه‌ندی خوادا و ڕزگار کردنی لاوازکراوو چه‌وساوه‌کان، له‌و پیاوان و ئافره‌تان و منداڵانه‌ی که ده‌ڵێن: په‌روه‌ردگارا تۆ ڕزگارمان بکه له‌م شاره‌ی که خه‌ڵکه‌که‌ی سته‌مکارن و له‌لایه‌ن خۆته‌وه پشتیوان و یارمه‌تیده‌رێکمان بۆ ساز بکه",
    "puxt": "ئه‌وه‌ چیتانه‌ (به‌چ بیانوویه‌ك) جه‌نگ ناکه‌ن له‌ پێناوی خوادا و له‌ پێناوی چه‌وساوه‌کان له‌ پیاوان و ئافره‌تان و منداڵان ئه‌وانه‌ی که‌ ده‌ڵێن ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان ڕزگارمان که‌ی له‌م شاره‌ که‌ خه‌ڵکه‌که‌ی سته‌مکارن وه‌ له‌لایه‌ن خۆته‌وه‌ دڵسۆزێکمان بۆ به‌دی بهێنه‌ وه‌ له‌لایه‌ن خۆته‌وه‌ به‌دی بهێنه‌ بۆمان یارمه‌تی ده‌رێك." 
  },
  {
    "number": 76,
    "text": "ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ يُقَٰتِلُونَ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ يُقَٰتِلُونَ فِى سَبِيلِ ٱلطَّٰغُوتِ فَقَٰتِلُوٓا۟ أَوْلِيَآءَ ٱلشَّيْطَٰنِ إِنَّ كَيْدَ ٱلشَّيْطَٰنِ كَانَ ضَعِيفًا",
    "english": "Those who believe fight in the cause of Allah, and those who disbelieve fight in the cause of Taghut. So fight against the allies of Satan. Indeed, the plot of Satan has ever been weak.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی ئیماندارن (ته‌نها) له پێناوی خوادا ده‌جه‌نگن (به‌ڵام) ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن له پێناوی سته‌مکارو زۆردار و (تاغوت)دا ده‌جه‌نگن، ده بجه‌نگن دژی یاوه‌رانی شه‌یتان (چونکه‌) به‌ڕاستی پیلان و ته‌ڵه‌که‌ی شه‌یتان پووچ و لاوازه",
    "puxt": "  ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ له‌ پێناوی خوادا ده‌جه‌نگێن وه‌ ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕان له‌ پێناوی  ناڕه‌وا(یان شه‌یتان) دا ده‌جه‌نگێن که‌واته‌ شه‌ڕ بکه‌ن له‌گه‌ڵ دۆسته‌کانی شه‌یتاندا به‌ڕاستی پیلانی شه‌یتان هه‌ر لاواز بووه‌ " 
  },
  {
    "number": 77,
    "text": "أَلَمْ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ كُفُّوٓا۟ أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُوا۟ ٱلزَّكَوٰةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ ٱلْقِتَالُ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَخْشَوْنَ ٱلنَّاسَ كَخَشْيَةِ ٱللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً وَقَالُوا۟ رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا ٱلْقِتَالَ لَوْلَآ أَخَّرْتَنَآ إِلَىٰٓ أَجَلٍ قَرِيبٍ قُلْ مَتَٰعُ ٱلدُّنْيَا قَلِيلٌ وَٱلْءَاخِرَةُ خَيْرٌ لِّمَنِ ٱتَّقَىٰ وَلَا تُظْلَمُونَ فَتِيلًا",
    "english": "Have you not seen those who were told, \"Restrain your hands [from fighting] and establish prayer and give zakah\"? But then when fighting was ordained for them, at once a party of them feared men as they fear Allah or with [even] greater fear. They said, \"Our Lord, why have You decreed upon us fighting? If only You had postponed [it for] us for a short time.\" Say, The enjoyment of this world is little, and the Hereafter is better for he who fears Allah. And injustice will not be done to you, [even] as much as a thread [inside a date seed].\"",
    "asan": "ئایا نه‌تڕوانیووه‌ته ئه‌وانه‌ی که پێیان وترا: ده‌ست بپارێزن کاتی جه‌نگ نیه‌! به‌ڵکو هه‌ر نوێژ بکه‌ن و زه‌کات بده‌ن، که‌چی کاتێک جه‌نگیان بۆ بڕیاردرا، ده‌سته‌یه‌کیان له خه‌ڵکی ده‌ترسان به‌قه‌ده‌ر ئه‌وه‌ی که له خوا ده‌ترسن، یاخود زیاتریش و ده‌یانوت: خوایه تۆ بۆچی جه‌نگت له‌سه‌ر فه‌رزکردین، خۆزگه بۆ ماوه‌یه‌ک دوات ده‌خستین، به‌وانه بڵێ: ڕابواردنی ژیانی دنیا زۆر که‌م و کورته‌، ژیانی قیامه‌ت چاکترو خۆشترو نه‌بڕاوه‌یه بۆ ئه‌و که‌سه‌ی له خوا ده‌ترسێت و پارێزکاره‌، له‌وێ به‌قه‌ده‌ر تاڵی ناوکی خورمایه‌ک سته‌متان لێناکرێت",
    "puxt": "ئایا سه‌یری ئه‌و که‌سانه‌ت نه‌ کردووه‌ که‌ پێیان وترا ده‌ستان بگێڕنه‌وه‌ (له‌ جه‌نگ و کوشتار) و نوێژ بکه‌ن و زه‌کات بده‌ن ؟ که‌چی کاتێك جه‌نگیان له‌سه‌ر پێویست کرا یه‌کسه‌ر ده‌سته‌یه‌کیان له‌ خه‌ڵکی ده‌ترسان وه‌ك ترسان له‌ خودا بگره‌ زیاتریش ده‌ترسان ده‌یان وت ئه‌ی په‌روه‌ردگاری ئێمه‌ بۆچی جه‌نگت له‌سه‌رمان پێویست کردووه‌ خۆزگه‌ دوات ده‌خستین(له‌ جه‌نگ کردن) بۆ ماوه‌یه‌کی که‌م  بڵێ خۆشی و له‌زه‌تی دنیا زۆر که‌مه‌ و ڕۆژی دوایی باشتره‌ بۆ که‌سێك له‌خوا بترسێت وه‌ سته‌متان لێ ناکرێت به‌ (ئه‌ندازه‌ی) تاڵی ناوکه‌ خورمایه‌ك." 
  },
  {
    "number": 78,
    "text": "أَيْنَمَا تَكُونُوا۟ يُدْرِككُّمُ ٱلْمَوْتُ وَلَوْ كُنتُمْ فِى بُرُوجٍ مُّشَيَّدَةٍ وَإِن تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُوا۟ هَٰذِهِۦ مِنْ عِندِ ٱللَّهِ وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا۟ هَٰذِهِۦ مِنْ عِندِكَ قُلْ كُلٌّ مِّنْ عِندِ ٱللَّهِ فَمَالِ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا",
    "english": "Wherever you may be, death will overtake you, even if you should be within towers of lofty construction. But if good comes to them, they say, \"This is from Allah \"; and if evil befalls them, they say, \"This is from you.\" Say, \"All [things] are from Allah.\" So what is [the matter] with those people that they can hardly understand any statement?",
    "asan": "(دڵنیا بن) له هه‌ر کوێ بن مردن یه‌خه‌تان پێ ده‌گرێت، با له‌ناو چه‌نده‌ها قه‌ڵاو شوێنی سه‌خت و قایمیشدا بن، (جا دووڕووه‌کان) ئه‌گه‌ر خێریان بێته ڕێ ده‌ڵێن: ئه‌مه له لایه‌ن خواوه‌یه و ئه‌گه‌ر توشی ناخۆشی و زیانێک بێن (به پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ده‌ڵێن: ئه‌مه‌یان به‌هۆی تۆوه‌یه‌، پێیان بڵێ: هه‌ر هه‌مووی (هه‌رچی پێش دێت) له‌لایه‌ن خواوه‌یه و (بۆ تاقی کردنه‌وه‌یه‌) ئه‌وه بۆچی ئه‌و خه‌ڵکه (باوه‌ڕ لاوازه‌) هیچ شتێک تێناگه‌ن و له ڕاستیه‌کان حاڵیی نابن",
    "puxt": "  له‌هه‌ر شوێنێك بن مردن پێتان ده‌گات با له‌ناو قه‌ڵا و کۆشکی به‌رزو قایمیشدا بن وه‌ ئه‌گه‌ر (ناپاکان) خۆشی و چاکه‌ هاته‌ ڕێیان ده‌ڵێن ئه‌مه‌ له‌لایه‌ن خواوه‌یه‌ وه‌ ئه‌گه‌ر توشی ناخۆشی و خراپه‌یه‌ك هاتن ده‌ڵێن ئه‌مه‌ له‌لایه‌ن تۆوه‌یه‌(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ: هه‌مووی له‌ لایه‌ن خواوه‌یه‌ ئه‌وه‌ ئه‌و خه‌ڵکه‌ چی یانه‌ ؟ وه‌کو له‌ هیچ قسه‌یه‌ك تێ نه‌گه‌ن وایه‌." 
  },
  {
    "number": 79,
    "text": "مَّآ أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ ٱللَّهِ وَمَآ أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ وَأَرْسَلْنَٰكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدًا",
    "english": "What comes to you of good is from Allah, but what comes to you of evil, [O man], is from yourself. And We have sent you, [O Muhammad], to the people as a messenger, and sufficient is Allah as Witness.",
    "asan": "(ڕاسته‌) که هه‌رچی بۆ تۆ (بۆ هه‌رکه‌سێک) پێش دێت له خێرو چاکه له خواوه‌یه و هه‌رچی ناخۆشیه‌کیشت بۆ پێش دێت ده‌ستی خۆتی تیایه (هه‌رچه‌نده به‌بێ ویستی خوا ڕوو نادات، به‌ڵام پاداشتت هه‌یه ئه‌گه‌ر خۆگر بێت) و ئێمه تۆمان ناردووه (ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) بۆسه‌ر خه‌ڵی به‌پێغه‌مبه‌رایه‌تی (تا بیرو بۆچوونیان ڕاست بکه‌یته‌وه‌)، خوایش به‌سه که شایه‌ته بۆ ئه‌و مه‌به‌سته",
    "puxt": "هه‌ر چاکه‌یه‌کت تووش بوو ئه‌وه‌ له‌ خواوه‌یه‌ وه‌ هه‌ر خراپه‌یه‌کت تووش بوو ئه‌وه‌ له‌ خۆته‌وه‌یه‌ و ئێمه‌ تۆمان ناردووه‌ به‌ فروستاده‌ بۆ خه‌ڵکی وه‌ خوا به‌سه‌ شایه‌تی ئه‌وه‌ بدات." 
  },
  {
    "number": 80,
    "text": "مَّن يُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ ٱللَّهَ وَمَن تَوَلَّىٰ فَمَآ أَرْسَلْنَٰكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا",
    "english": "He who obeys the Messenger has obeyed Allah; but those who turn away - We have not sent you over them as a guardian.",
    "asan": "ئه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌رداری پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) بکات، ئه‌وه به‌ڕاستی فه‌رمانبه‌رداری خوای کردووه‌، ئه‌وه‌ش پشتی هه‌ڵکردووه (ئه‌وه خۆی زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بێت) خۆ ئێمه تۆمان نه‌ناردوه تا ببیته چاودێر به‌سه‌ر ئه‌وانه‌وه",
    "puxt": "  هه‌ر که‌سێك گوێڕایه‌ڵی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بکات ئه‌وه به‌ ڕاستی گوێڕایه‌ڵی خوای کردووه‌ هه‌ر که‌سێکیش پشت هه‌ڵبکات ئه‌وه‌ ئێمه‌ تۆمان ڕه‌وانه‌ نه‌کردووه‌ به‌ چاودێر و پارێزه‌ر به‌سه‌ریانه‌وه‌.‌" 
  },
  {
    "number": 81,
    "text": "وَيَقُولُونَ طَاعَةٌ فَإِذَا بَرَزُوا۟ مِنْ عِندِكَ بَيَّتَ طَآئِفَةٌ مِّنْهُمْ غَيْرَ ٱلَّذِى تَقُولُ وَٱللَّهُ يَكْتُبُ مَا يُبَيِّتُونَ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى ٱللَّهِ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا",
    "english": "And they say, \"[We pledge] obedience.\" But when they leave you, a group of them spend the night determining to do other than what you say. But Allah records what they plan by night. So leave them alone and rely upon Allah. And sufficient is Allah as Disposer of affairs.",
    "asan": "(دووڕووه‌کان کاتێک لای تۆن) ده‌ڵێن: ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردارین، به‌ڵام کاتێک لای تۆ هه‌ستان و دوورکه‌وتنه‌وه‌، ده‌سته‌یه‌کیان قسه‌کانی تۆ له شه‌ودا ده‌گۆڕن و ئه‌وه ناڵێن که تۆ وتوته‌، جا ئه‌وه‌ی شه‌و هه‌ڵی ده‌به‌ستن و (پیلانی بۆ ده‌کێشن) خوا تۆماری ده‌کات، که‌واته گوێ به‌وانه مه‌ده و پشت به خوا ببه‌سته ته‌نها خوات به‌سه که یارو یاوه‌رت بێت",
    "puxt": "دووڕوه‌کان ده‌ڵێن گوێڕایه‌ڵین (مل که‌چ و فه‌رمانبه‌ردارین) به‌ڵام کاتێك له‌لای تۆ ده‌رچوون کۆمه‌ڵێك له‌وان شه‌و ده‌که‌نه‌وه‌ به‌ پیلان گێڕان به‌ پێچه‌وانه‌ی قسه‌کانی تۆ، وه‌ خوا ده‌ینووسێت ئه‌و(پیلانانه‌ی) شه‌و کردوویانه‌ که‌واته‌ وازیان لێ بێنه‌و پشت به‌خوا ببه‌سته‌ خوا به‌سه‌ پشتیوانت بێ." 
  },
  {
    "number": 82,
    "text": "أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ٱلْقُرْءَانَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ ٱللَّهِ لَوَجَدُوا۟ فِيهِ ٱخْتِلَٰفًا كَثِيرًا",
    "english": "Then do they not reflect upon the Qur'an? If it had been from [any] other than Allah, they would have found within it much contradiction.",
    "asan": "ئه‌وه بۆ ئه‌وانه سه‌رنجی قورئان ناده‌ن و لێکی ناده‌نه‌وه‌و لێی وردنابنه‌وه‌؟ خۆ ئه‌گه‌ر له لایه‌ن که‌سێکی تره‌وه بوایه جگه‌له خوا بێگومان جیاوازی و دژایه‌تیه‌کی زۆریان تێدا ده‌دۆزیه‌وه",
    "puxt": "  ئه‌وه‌ بۆ بیر ناکه‌نه‌وه‌ له‌ قورئان ؟ خۆ ئه‌گه‌ر له‌ لایه‌ن که‌سێکی تره‌وه‌ بوایه‌ جگه‌له‌ خوا بێگومان ده‌یان بینی تیایدا جیاوازی زۆر." 
  },
  {
    "number": 83,
    "text": "وَإِذَا جَآءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ ٱلْأَمْنِ أَوِ ٱلْخَوْفِ أَذَاعُوا۟ بِهِۦ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى ٱلرَّسُولِ وَإِلَىٰٓ أُو۟لِى ٱلْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ ٱلَّذِينَ يَسْتَنۢبِطُونَهُۥ مِنْهُمْ وَلَوْلَا فَضْلُ ٱللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُۥ لَٱتَّبَعْتُمُ ٱلشَّيْطَٰنَ إِلَّا قَلِيلًا",
    "english": "And when there comes to them information about [public] security or fear, they spread it around. But if they had referred it back to the Messenger or to those of authority among them, then the ones who [can] draw correct conclusions from it would have known about it. And if not for the favor of Allah upon you and His mercy, you would have followed Satan, except for a few.",
    "asan": "(لێره‌دا خوا ڕه‌خنه ده‌گرێت له هه‌ندێک ئیمانداران): هه‌رکاتێک هه‌واڵێکیان بۆ بێت ده‌رباره‌ی ئاسایش و هێمنایه‌تی، یاخود ترس و بیم، بڵاوی ده‌که‌نه‌وه (بیر له سه‌رئه‌نجام ناکه‌نه‌وه‌)، خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌و هه‌واڵه‌یان بڵاو نه‌کردایه‌ته‌وه و بیانگێڕایه‌ته‌وه بۆلای پێغه‌مبه‌رو (صلی الله علیه وسلم)، یان بۆ لای کاربه‌ده‌ستانێک که له خۆیانن، ئه‌وه ئه‌وانه‌ی که‌له نهێنی هه‌واڵه‌کان تێده‌گه‌ن و ده‌کۆڵنه‌وه‌، نهێنی و ڕازه‌کانیان لێ ده‌رده‌هێنا، جا ئه‌گه‌ر فه‌زڵ و چاودێری خواو ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانیه‌که‌ی نه‌بوایه شوێنی شه‌یتان ده‌که‌وتن، جگه له که‌مێکتان",
    "puxt": " وه‌ کاتێك هه‌واڵێکیان پێ بگات ده‌ر باره‌ی ئاسایش و هێمنایه‌تی یان له‌ باره‌ی ترسه‌وه‌ بڵاوی ده‌که‌نه‌وه‌ به‌ڵام ئه‌گه‌ر بیان گه‌ڕانایه‌ته‌وه‌ بۆ لای پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) و بۆ لای کار به‌ده‌ستانی خۆیان ئه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی ڕاستی هه‌واڵه‌کان ده‌رده‌هێنن ده‌زانن هه‌واڵه‌که‌(ڕاسته‌ یان درۆیه‌) وه‌ ئه‌گه‌ر چاکه‌و به‌زه‌یی خوا نه‌بوایه‌ به‌رامبه‌ر به‌ ئێوه‌ بێگومان شوێن شه‌یتان ده‌که‌وتن که‌مێکتان نه‌بێت." 
  },
  {
    "number": 84,
    "text": "فَقَٰتِلْ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ وَحَرِّضِ ٱلْمُؤْمِنِينَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَكُفَّ بَأْسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ وَٱللَّهُ أَشَدُّ بَأْسًا وَأَشَدُّ تَنكِيلًا",
    "english": "So fight, [O Muhammad], in the cause of Allah; you are not held responsible except for yourself. And encourage the believers [to join you] that perhaps Allah will restrain the [military] might of those who disbelieve. And Allah is greater in might and stronger in [exemplary] punishment.",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) بجه‌نگه له پێناوی خوادا، چونکه ئه‌و ئه‌رکه هه‌ر له‌سه‌رشانی خۆته‌، (واته‌: هه‌تا ئه‌گه‌ر ته‌نها خۆیشت بیت)، هه‌روه‌ها هانی ئیماندارانیش بده (بۆ به‌شداری له شه‌ڕ‌ه‌کاندا) ئومێده خوای گه‌وره هێز له بێ باوه‌ڕان بسه‌نێته‌وه و به‌ریان بگرێت و زاڵتان بکات به‌سه‌ریاندا، چونکه خوا هێزو ده‌سه‌ڵاتی زۆرتره (به‌ڵکو به‌راورد ناکرێت) و به‌توندی و سه‌ختی تۆڵه‌یان لێده‌سێنێت",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ پێناوی خوادا بجه‌نگێ تۆ ته‌نها ئه‌رکی خۆت لێ داوا کراوه‌(یا تۆ ته‌نها ئه‌رکی خۆت له‌سه‌ره‌) هانی بڕوادارانیش بده‌(بۆ جیهاد) ئومێده‌ خوا به‌رگری هێزی بێ باوه‌ڕان بکات وه‌ خوا به‌هێز تره‌و تۆڵه‌ی به‌تین تره‌." 
  },
  {
    "number": 85,
    "text": "مَّن يَشْفَعْ شَفَٰعَةً حَسَنَةً يَكُن لَّهُۥ نَصِيبٌ مِّنْهَا وَمَن يَشْفَعْ شَفَٰعَةً سَيِّئَةً يَكُن لَّهُۥ كِفْلٌ مِّنْهَا وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ مُّقِيتًا",
    "english": "Whoever intercedes for a good cause will have a reward therefrom; and whoever intercedes for an evil cause will have a burden therefrom. And ever is Allah, over all things, a Keeper.",
    "asan": "ئه‌وه‌ی تکایه‌کی باش بکات، خه‌ڵک هان بدات بۆ چاکه‌خوازی، (له نێوان خه‌ڵکدا هه‌وڵی ته‌بایی بدات)، ئه‌وه به‌شێک له‌و پاداشتی چاکه‌یه‌ی بۆ هه‌یه‌و له‌و خێره‌دا به‌شداره (که ڕۆڵی تیادا هه‌یه‌) هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش که تکایه‌کی خراپ ده‌کات و ڕۆڵێکی خراپ ده‌بینێت و هه‌وڵی فیتنه به‌رپا کردن ده‌دات و هانده‌رێتی، ئه‌وه ئه‌ویش به‌شێکی مسۆگه‌ری هه‌یه له سزاو لێپرسینه‌وه‌، خوایش هه‌میشه‌و به‌رده‌وام ئاگاو چاودێره به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا",
    "puxt": " هه‌ر که‌سێ تکایه‌کی چاکه‌ بکات به‌شێکی له‌ (پاداشتی) ئه‌و چاکه‌یه‌ بۆ هه‌یه‌ وه‌ هه‌ر که‌سێ تکایه‌کی خراپه‌ بکات ئه‌ویش به‌شێکی ده‌بێت له‌ (سزای) ئه‌و خراپه‌یه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا به‌ توانایه‌ واته‌ چاودێره‌." 
  },
  {
    "number": 86,
    "text": "وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا۟ بِأَحْسَنَ مِنْهَآ أَوْ رُدُّوهَآ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ حَسِيبًا",
    "english": "And when you are greeted with a greeting, greet [in return] with one better than it or [at least] return it [in a like manner]. Indeed, Allah is ever, over all things, an Accountant.",
    "asan": "هه‌رکاتێک سڵاو و چاک و چۆنیه‌کتان له‌گه‌ڵدا کرا ئه‌وه به‌جوانتر له سڵاوه‌که‌ی ئه‌و یاخود (هیچ نه‌بێت) وه‌کو خۆی وه‌ڵام بده‌نه‌وه‌، بێگومان خوا له هه‌موو شتێک ده‌پرسێته‌وه",
    "puxt": " هه‌ر کاتێك سڵاوێکتان لێ کرا ئه‌وه‌ به‌ چاکتر له‌و سڵاوه‌ سڵاو بکه‌ن یان وه‌کو خۆی بیسه‌ننه‌وه‌ بێگومان خوا هه‌میشه‌ پرساو چاودێره‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا." 
  },
  {
    "number": 87,
    "text": "ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ ٱلْقِيَٰمَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثًا",
    "english": "Allah - there is no deity except Him. He will surely assemble you for [account on] the Day of Resurrection, about which there is no doubt. And who is more truthful than Allah in statement.",
    "asan": "(الله‌) خوایه‌که بێجگه له‌و هیج خوایه‌کی تر نیه (شایسته‌ی په‌رستن بێت)سوێند به خوا له ڕۆژی قیامه‌تدا کۆتانده‌کاته‌وه و هیچ شک و گومانێکی تێدا نی یه‌، جا کێ هه‌یه قسه و گوفتاری له فه‌رمایش و فه‌رمووده‌ی خوا ڕاستترو دروستتر بێت؟",
    "puxt": "  هیچ په‌رستراوێك نی یه‌ جگه‌له‌ خوا، سوێند به‌خوا بێگومان کۆتان ده‌کاته‌وه‌ بۆ(لێپرسینه‌وه‌ی) ئه‌و ڕۆژی دواییه‌ی که‌ هیچ گومانی تێدا نی یه‌ جا کێ له‌خوا قسه‌(و به‌ڵێنی) ڕاست تره‌." 
  },
  {
    "number": 88,
    "text": "فَمَا لَكُمْ فِى ٱلْمُنَٰفِقِينَ فِئَتَيْنِ وَٱللَّهُ أَرْكَسَهُم بِمَا كَسَبُوٓا۟ أَتُرِيدُونَ أَن تَهْدُوا۟ مَنْ أَضَلَّ ٱللَّهُ وَمَن يُضْلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلًا",
    "english": "What is [the matter] with you [that you are] two groups concerning the hypocrites, while Allah has made them fall back [into error and disbelief] for what they earned. Do you wish to guide those whom Allah has sent astray? And he whom Allah sends astray - never will you find for him a way [of guidance].",
    "asan": "جا ئه‌وه چیتانه (ئه‌ی ئیمانداران) ده‌رباره‌ی دووڕووه‌کان بوون به دوو ده‌سته‌وه‌؟! له کاتێکدا خوا (سه‌ر شۆڕی کردوون) و وه‌ری گێڕاونه‌ته‌وه بۆ بێ باوه‌ڕی به‌هۆی ئه‌و کرده‌وانه‌ی که کردوویانه‌، ئایا ده‌تانه‌وێت (دڵی) که‌سێک هیدایه‌ت و ڕێنموویی بکه‌ن که خوا گومڕای کردووه‌؟! (به‌هۆی باوه‌ڕی دانه‌مه‌زراو و دڵ و ده‌روونی نه‌خۆشیه‌وه‌)، بێگومان ئه‌وه‌ی خوا گومڕای بکات (به‌هۆی کارو کرده‌وه‌ی ناپه‌سه‌ندیه‌وه‌) ئه‌وه هه‌رگیز ڕێگه‌یه‌کت ده‌ست ناکه‌وێت بۆ ڕێنموویی کردنی",
    "puxt": " ئه‌وه‌ چیتانه‌ ده‌رباره‌ی دووڕوه‌کان بوونه‌ته‌ دوو ده‌سته‌ له‌ کاتێکدا خوا ئه‌وانه‌ی گه‌ڕاندۆته‌وه‌ بۆ بێ باوه‌ڕی به‌هۆی کرده‌وه‌کانیانه‌وه‌ ئایا ده‌تانه‌وێت ڕێنموونیی که‌سێك بکه‌ن که‌ خوا گومڕای کردووه‌ ؟ وه‌ هه‌ر که‌سێ خوا گومڕای بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ناتوانی ڕێگای ڕاستی بۆ بدۆزیته‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 89,
    "text": "وَدُّوا۟ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُوا۟ فَتَكُونُونَ سَوَآءً فَلَا تَتَّخِذُوا۟ مِنْهُمْ أَوْلِيَآءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُوا۟ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْا۟ فَخُذُوهُمْ وَٱقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَلَا تَتَّخِذُوا۟ مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا",
    "english": "They wish you would disbelieve as they disbelieved so you would be alike. So do not take from among them allies until they emigrate for the cause of Allah. But if they turn away, then seize them and kill them wherever you find them and take not from among them any ally or helper.",
    "asan": "(ئه‌و دووڕووانه‌) ئاواته‌خوازن که ئێوه‌ش بێ باوه‌ڕ بن وه‌ک خۆیان بێ باوه‌ڕ بوون، ئه‌و کاته (هه‌ردوولاتان) یه‌کسان ده‌بن له بێ باوه‌ڕیدا، که‌واته له‌وانه پشتیوان و یاوه‌ر مه‌گرن هه‌تا کۆچ ده‌که‌ن له‌پێناوی خوادا، خۆ ئه‌گه‌ر یاخی بوون و پشتیان تێکردن، ئێوه بیانگرن و بیانکوژن له هه‌ر کوێدا ئه‌وانه‌تان ده‌ستکه‌وت، هه‌رگیز نه‌که‌ن ئه‌وانه بکه‌نه یاوه‌رو هاوکار",
    "puxt": " ئه‌وان ئاواته‌ خوازن ئێوه‌ش بێ باوه‌ڕ بن وه‌ك چۆن خۆیان بێ باوه‌ڕ بوون تا ئێوه‌ و ئه‌وان یه‌کسان بن که‌واته‌ ئه‌وان به‌ دۆست و یارمه‌تی ده‌ر هه‌ڵ مه‌بژێرن هه‌تا ( په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌و) کۆچ ده‌که‌ن له‌ڕێ ی خوادا ئینجا ئه‌گه‌ر ڕوویان وه‌رگێڕاو پشتیان هه‌ڵکرد ئه‌وه‌ ( به‌دیل) بیانگرن و بیانکوژن له‌هه‌ر شوێنێك تووشیان بوون وه‌ هیچ دۆست و یارمه‌تی ده‌رێك له‌وان هه‌ڵ مه‌بژێرن." 
  },
  {
    "number": 90,
    "text": "إِلَّا ٱلَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوْمٍۭ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَٰقٌ أَوْ جَآءُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَن يُقَٰتِلُوكُمْ أَوْ يُقَٰتِلُوا۟ قَوْمَهُمْ وَلَوْ شَآءَ ٱللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَٰتَلُوكُمْ فَإِنِ ٱعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَٰتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا۟ إِلَيْكُمُ ٱلسَّلَمَ فَمَا جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلًا",
    "english": "Except for those who take refuge with a people between yourselves and whom is a treaty or those who come to you, their hearts strained at [the prospect of] fighting you or fighting their own people. And if Allah had willed, He could have given them power over you, and they would have fought you. So if they remove themselves from you and do not fight you and offer you peace, then Allah has not made for you a cause [for fighting] against them.",
    "asan": "جگه له‌وانه‌ی که په‌نا ده‌به‌نه به‌ر تیره و هۆزێک په‌یمان له‌نێوان ئێوه و ئه‌واندا به‌ستراوه‌، یاخود هاتبن بۆ لای ئێوه له‌کاتێکدا دڵیان ته‌نگ و بێزار بێت له‌وه‌ی جه‌نگتان له‌گه‌ڵ بکه‌ن یان دژی تیره و هۆزه‌که‌ی خۆیان بجه‌نگن، خۆ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه ئه‌وانی زاڵ ده‌کرد به‌سه‌رتانداو دژتان ده‌جه‌نگان، جا ئه‌گه‌ر ئه‌وانه دووره په‌رێزو که‌نارگیر بوون له ئێوه و جه‌نگیان له‌گه‌ڵ نه‌کردن و ڕێبازی ئاشتیان گرته‌به‌رو ملکه‌چ بوون، ئه‌وه خوا هیچ ڕێگه‌یه‌کی دانه‌ناوه بۆ ئێوه به‌سه‌ر ئه‌وانه‌وه (که شه‌ڕیان پێ بفرۆشن بیانکوژن یان به‌دیل بیانگرن)",
    "puxt": " جگه ‌له‌وانه‌ی په‌یوه‌ندی ده‌که‌ن به‌ که‌سانێکه‌وه‌ که‌ له‌ نێوان ئێوه‌ و ئه‌واندا په‌یمان هه‌یه‌ یان هاتوون بۆ لاتان له‌سه‌ر دڵیان ناڕه‌حه‌ته‌(حه‌ز ناکه‌ن) له‌وه‌ی که‌ جه‌نگتان له‌ دژ بکه‌ن یا جه‌نگ له‌ دژی خزمه‌کانیان بکه‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ زاڵی ده‌کردن به‌سه‌رتاندا و جه‌نگیان دژتان ده‌کرد جا ئه‌گه‌ر ئه‌وان که‌نار گیربوون له‌ ئێوه‌ و جه‌نگیان له‌ دژتان نه‌ده‌کرد و پێشنیاری ئاشتیان کرد بۆتان(مل که‌چ بوون) ئه‌وه‌ خوا ڕێگه‌ی نه‌داوون که‌ ده‌ستیان بۆ به‌رن و نابێ شه‌ڕیان له‌ دژ بکه‌ن" 
  },
  {
    "number": 91,
    "text": "سَتَجِدُونَ ءَاخَرِينَ يُرِيدُونَ أَن يَأْمَنُوكُمْ وَيَأْمَنُوا۟ قَوْمَهُمْ كُلَّ مَا رُدُّوٓا۟ إِلَى ٱلْفِتْنَةِ أُرْكِسُوا۟ فِيهَا فَإِن لَّمْ يَعْتَزِلُوكُمْ وَيُلْقُوٓا۟ إِلَيْكُمُ ٱلسَّلَمَ وَيَكُفُّوٓا۟ أَيْدِيَهُمْ فَخُذُوهُمْ وَٱقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأُو۟لَٰٓئِكُمْ جَعَلْنَا لَكُمْ عَلَيْهِمْ سُلْطَٰنًا مُّبِينًا",
    "english": "You will find others who wish to obtain security from you and [to] obtain security from their people. Every time they are returned to [the influence of] disbelief, they fall back into it. So if they do not withdraw from you or offer you peace or restrain their hands, then seize them and kill them wherever you overtake them. And those - We have made for you against them a clear authorization.",
    "asan": "(هه‌روه‌ها) چه‌ند که‌سانێکی ترتان ده‌ستده‌که‌وێت که ده‌یانه‌وێت له ئێوه‌ش و له هۆز و قه‌ومی خۆشیان ئه‌مین بن، هه‌ر کاتێک بانگ کرابنه‌وه بۆ ئاشووبنانه‌وه درێغیان نه‌کردووه و ڕۆچوون تیایدا و چاکتر تێهه‌ڵچوونه‌ته‌وه‌، جا ئه‌گه‌ر ئه‌وانه دووره په‌رێزیان نه‌گرت لێتان و که‌نارگیر نه‌بوون و ڕێبازی ئاشتیان نه‌گرته‌به‌رو ده‌ستیان نه‌کێشایه‌وه له جه‌نگ کردن له‌گه‌ڵتان، ئه‌و کاته بیانگرن و بیانکوژن له هه‌ر کوێ ده‌ستان ڕۆیی به‌سه‌ریاندا، ئا ئه‌وانه گێڕاومانه بۆتان به‌سه‌ریانه‌وه به‌ڵگه‌یه‌کی ڕوون و ئاشکرا له‌سه‌ر (ڕاست و ڕه‌وایی کوشتن و به‌دیل کردنیان)",
    "puxt": " له‌مه‌ولا که‌سانێکی تر ده‌بینن ده‌یانه‌وێت له‌ ئێوه‌ ئه‌مین بن وه‌ له‌ هۆزه‌که‌ی خۆشیان ئه‌مین بن هه‌ر کاتێك بانگ کرابن بۆ بێ باوه‌ڕی و بت په‌رستی گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆی جا ئه‌گه‌ر که‌نا‌ر گیر نه‌بوون لێتان وه‌ جڵه‌وی ئاشتیان نه‌دایه‌ ده‌ستتان وه‌ ده‌ستیان نه‌کێشایه‌وه‌(له‌ جه‌نگ کردن) ئه‌وه‌ به‌ دیل بیانگرن و بیانکوژن له‌ هه‌ر شوێنێك که‌ به‌رده‌ستتان که‌وتن ئه‌وانه‌ی (باسمان کرد) داومانه‌ به‌ ئێوه‌ له‌ دژیان ده‌سه‌ڵاتی ئاشکرا." 
  },
  {
    "number": 92,
    "text": "وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ أَن يَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلَّا خَطَـًٔا وَمَن قَتَلَ مُؤْمِنًا خَطَـًٔا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهْلِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَصَّدَّقُوا۟ فَإِن كَانَ مِن قَوْمٍ عَدُوٍّ لَّكُمْ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَإِن كَانَ مِن قَوْمٍۭ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَٰقٌ فَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهْلِهِۦ وَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةً مِّنَ ٱللَّهِ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا",
    "english": "And never is it for a believer to kill a believer except by mistake. And whoever kills a believer by mistake - then the freeing of a believing slave and a compensation payment presented to the deceased's family [is required] unless they give [up their right as] charity. But if the deceased was from a people at war with you and he was a believer - then [only] the freeing of a believing slave; and if he was from a people with whom you have a treaty - then a compensation payment presented to his family and the freeing of a believing slave. And whoever does not find [one or cannot afford to buy one] - then [instead], a fast for two months consecutively, [seeking] acceptance of repentance from Allah. And Allah is ever Knowing and Wise.",
    "asan": "بۆ هیچ ئیماندارێک نیه ئیماندارێکی تر بکوژێت مه‌گه‌ر به هه‌ڵه‌، خۆ ئه‌گه‌ر که‌سێکی ئیماندار به هه‌ڵه ئیماندارێک بکوژێت، ئه‌وه ده‌بێت به‌نده‌یه‌کی ئیماندار ئازاد بکات و خوێن باییه‌که‌ی بدات به که‌سوکاری کوژراوه‌که (وه‌ک میراتی دابه‌شی بکه‌ن) مه‌گه‌ر لێی ببوورن و له خوێنه‌که‌ی خۆش ببن، خۆ ئه‌گه‌ر کوژراوه‌که له ناو قه‌وم و ده‌سته‌یه‌کدا بوو دوژمنی ئێوه بوون، به‌ڵام ئه‌و (کوژراوه‌) ئیماندار بوو، با (بکوژه‌که‌) به‌نده‌یه‌کی ئیماندار ئازادبکات و ئه‌گه‌ر ئیمانداره کوژراوه‌که له‌ناو قه‌وم و ده‌سته‌یه‌ک بوو که په‌یمان له‌نێوانتاندا هه‌بوو، ده‌بێت خوێنبایی بدرێت به‌که‌سوکاری و به‌نده‌یه‌کی ئیمانداریش ئازاد بکرێت، (خۆ ئه‌گه‌ر بکوژه‌که‌) ئه‌وه‌ی بۆ نه‌لواو ده‌ستی نه‌که‌وت (به‌نده ئازاد بکات و به‌ندایه‌تی باوی نه‌مابوو ماڵ و سامانیشی نه‌بوو) ئه‌وه ده‌بێت دوومانگ له‌سه‌ریه‌ک به‌ڕۆژوو بێت، ئه‌مه بڕیارێکه بۆ ڕاستی و دروستی ته‌وبه و گه‌ڕانه‌وه‌که‌ی، ئه‌مه‌ش له‌لایه‌ن خواوه‌یه‌، بێگومان خوای گه‌وره هه‌میشه و به‌رده‌وام زاناو دانایه",
    "puxt": "  بۆ هیچ باوه‌ڕدارێك ڕه‌وا نی یه‌ باوه‌ڕدارێك بکوژێت مه‌گه‌ر به‌ هه‌ڵه‌ وه‌ هه‌ر که‌سێك ئیماندارێك به‌ هه‌ڵه‌ بکوژێت ئه‌وه‌(له‌سه‌ریه‌تی) ئازاد کردنی کۆیله‌یه‌کی باوه‌ڕدار و (نرخی) خوێنێکیش بدات به‌ که‌س و کاری کوژراوه‌که‌ مه‌گه‌ر بیبه‌خشن (له‌ خوێنه‌که‌ به‌خێری خۆیان) به‌ڵام ئه‌گه‌ر کوژراوه‌که‌ له‌ گه‌لێك بوو که‌ دوژمنتان بوون(کافری شه‌ڕ که‌ر بوون) وه‌ کوژراوه‌که‌ ئیماندار بوو ئه‌وه‌(هه‌ر له‌سه‌ریه‌تی) ئازاد کردنی به‌نده‌یه‌کی ئیماندار وه‌ ئه‌گه‌ر(کوژراوه‌که‌) له‌ گه‌لێك بوو که‌ له‌ نێوان ئێوه‌ و ئه‌واندا په‌یمان هه‌بوو ئه‌وا(نرخی) خوێنێك بده‌نه‌ که‌سی کوژراوه‌که‌ له‌ گه‌ڵ ئازاد کردنی کۆیله‌یه‌کی ئیماندار جا ئه‌و(بکوژ) ه‌ی ده‌ستی نه‌که‌وت(یان نه‌ی بوو) ئه‌وه‌(له‌ سه‌ریه‌تی) ڕۆژوو گرتنی دوو مانگ له‌سه‌ر یه‌ك (ئه‌م بڕیاره‌) لێ بووردنه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌، وه‌ خوا هه‌میشه‌ زانای کاردروسته‌." 
  },
  {
    "number": 93,
    "text": "وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدًا فِيهَا وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُۥ وَأَعَدَّ لَهُۥ عَذَابًا عَظِيمًا",
    "english": "But whoever kills a believer intentionally - his recompense is Hell, wherein he will abide eternally, and Allah has become angry with him and has cursed him and has prepared for him a great punishment.",
    "asan": "هه‌ر که‌سێک به‌ده‌ستی ئه‌نقه‌ست ئیماندارێک بکوژێت (به‌حه‌لالی بزانێت)، ئه‌وه تۆڵه‌ی ئه‌و که‌سه دۆزه‌خه‌، نه‌مره تیایدا، هه‌روه‌ها خوا لێی توڕه بووه و نه‌فرینی لێکردووه و سزایه‌کی گه‌وره و بێ سنووری بۆ ئاماده کردووه",
    "puxt": "  وه‌ هه‌ر که‌سێك ئیماندارێك به‌ده‌س ئه‌نقه‌س بکوژێت ئه‌وه‌ تۆڵه‌ی ئه‌و که‌سه‌ دۆزه‌خه‌ به‌ هه‌میشه‌یی تیایدا ئه‌بێت و خوا خه‌شمی لێگرتووه‌ و نه‌فرینی لێ کردووه‌ و سزایه‌کی گه‌وره‌ی بۆ ئاماده‌ کردووه‌." 
  },
  {
    "number": 94,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓا۟ إِذَا ضَرَبْتُمْ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ فَتَبَيَّنُوا۟ وَلَا تَقُولُوا۟ لِمَنْ أَلْقَىٰٓ إِلَيْكُمُ ٱلسَّلَٰمَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا فَعِندَ ٱللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوٓا۟ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا",
    "english": "O you who have believed, when you go forth [to fight] in the cause of Allah, investigate; and do not say to one who gives you [a greeting of] peace \"You are not a believer,\" aspiring for the goods of worldly life; for with Allah are many acquisitions. You [yourselves] were like that before; then Allah conferred His favor upon you, so investigate. Indeed Allah is ever, with what you do, Acquainted.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌، کاتێک ده‌رئه‌چن بۆ گه‌یاندنی ئیسلام و جیهاد له‌پێناوی خوادا، وردبین بن و هه‌موو شتێک ڕوون بکه‌نه‌وه (دووره په‌رێزبن له په‌له‌و هه‌ڵه‌شه‌یی) و به‌وکه‌سانه مه‌ڵێن که سه‌لامتان لێده‌که‌ن: (ڕاست ناکه‌یت) تۆ ئیماندار نیت!! (به‌و هه‌ڵوێسته‌) مه‌به‌ستتان ده‌سکه‌وتی ژیانی دنیابێت، لای خوا ده‌ستکه‌وتی زۆر هه‌یه‌، خۆ کاتی خۆی ئێوه‌ش وابوون (باوه‌ڕتان شاراوه بوو) تا خوا منه‌تی نایه سه‌رتان (سه‌رکه‌وتنی پێبه‌خشین و ده‌رووی لێکردنه‌وه‌) که‌واته‌، وردو دووربین بن، چونکه به‌ڕاستی خوا ئاگاداره به‌هه‌موو ئه‌وکاروکرده‌وانه‌ی که ده‌یکه‌ن. (پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ده‌سته‌یه‌ک له هاوه‌ڵانی نارد بۆ گه‌یاندنی ئیسلام، ئوسامه‌ی کوڕی زه‌یدی کرده لێپرسراویان، کابرایه‌ک که ناوی (مه‌رداس) بوو مه‌ڕو وشتری ده‌له‌وه‌ڕان، ئوسامه‌و هاوه‌ڵانی بینی، ترساو به‌په‌له دوور که‌وته‌وه‌و خۆی کرد به ئه‌شکه‌وتێکدا، ئه‌مانیش شوێنی که‌وتن، کاتێک چوونه به‌رده‌م ئه‌شکه‌وته‌که کابرا هات به‌پیریانه‌وه‌و سه‌لامی لێکردن و شایه‌تمانی هێنا، به‌ڵام ئوسامه هێرشی کرده سه‌ری و کوشتی.. دوایی که پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه و سلم) بیستی تووڕه بوو له ئوسامه و فه‌رمووی: بۆچی کوشتت؟ ئایا دڵ و سینه‌تان هه‌ڵدڕی بوو بزانن به‌ڕاستێتی یان نا!!)...",
    "puxt": "  ئه‌ی که‌سانێك که‌ بڕواتان هێناوه‌ کاتێك ده‌رچوون(بۆ جیهاد کردن) له‌ ڕێگه‌ی خوادا هه‌موو شتێك ڕوون بکه‌نه‌وه‌ وه‌ نه‌ڵێن به‌و که‌سانه‌ی که‌ سڵاو(ی موسوڵمانانه‌) تان لێ ده‌که‌ن تۆ بڕوادار نیت ؟ به‌ دوای شتوومه‌ك و سامانی دنیای دا بگه‌ڕێن ئه‌وه‌ لای خوا ده‌سکه‌وتی زۆر  هه‌یه‌ ئێوه‌ش له‌مه‌وپێش هه‌روه‌ها بوون (ئیمانه‌که‌تان ده‌شارده‌وه‌) ئینجا خوا منه‌تی نا به‌سه‌رتاندا(به‌هێز و زاڵی کردن) ده‌ی که‌واته‌ هه‌موو شتێك ڕوون بکه‌نه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ ئاگاداره‌ به‌وه‌ی ئێوه‌ ده‌یکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 95,
    "text": "لَّا يَسْتَوِى ٱلْقَٰعِدُونَ مِنَ ٱلْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُو۟لِى ٱلضَّرَرِ وَٱلْمُجَٰهِدُونَ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ بِأَمْوَٰلِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلْمُجَٰهِدِينَ بِأَمْوَٰلِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ عَلَى ٱلْقَٰعِدِينَ دَرَجَةً وَكُلًّا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلْحُسْنَىٰ وَفَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلْمُجَٰهِدِينَ عَلَى ٱلْقَٰعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا",
    "english": "Not equal are those believers remaining [at home] - other than the disabled - and the mujahideen, [who strive and fight] in the cause of Allah with their wealth and their lives. Allah has preferred the mujahideen through their wealth and their lives over those who remain [behind], by degrees. And to both Allah has promised the best [reward]. But Allah has preferred the mujahideen over those who remain [behind] with a great reward -",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی دانیشتوون له ئیمانداران و (جه‌نگ ناکه‌ن) ـ مه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ی که ناته‌واون ـ (کوێر، شه‌ل، نه‌خۆش،... هتد) له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌دا که جیهادو کۆشش ده‌که‌ن له پێناوی خوادا به ماڵ و سامان و خۆیان چوونیه‌ک نین، بێگومان خوا فه‌زڵ و ڕێزو پله‌یه‌کی تایبه‌تی بڕیارداوه بۆ تێکۆشه‌ران به ماڵیان و خۆیان، به‌سه‌ر ئه‌وانه‌دا که دانیشتوون و (فیداکاری ناکه‌ن و گیان به‌خت ناکه‌ن)، خوای گه‌وره به‌هه‌ر ده‌سته‌یه‌کیان به‌ڵێنی چاک و به‌نرخی داوه‌، (بێگومان) خوا فه‌زڵ و ڕێزو پاداشتی گه‌وره‌و بێ سنووری ئه‌و تێکۆشه‌ر و موجاهیدانه‌ی داوه به‌سه‌ر ئه‌و دانیشتوانه‌دا",
    "puxt": "یه‌کسان نین دانیشتوان(له‌ جیهادی ڕێ ی خودا) له‌ باوه‌ڕداران جگه‌ له‌ خاوه‌ن عوزره‌کان(نه‌خۆش، کوێر، شه‌ل) له‌گه‌ڵ تێکۆشه‌رانی ڕێگه‌ی خوادا به‌ ماڵ و گیانیان خوا باوی داوه‌ تێکۆشه‌ران به‌ ماڵ و گیانیان به‌سه‌ر دانیشتوان(له‌ جیهاد) دا به‌ پله‌یه‌ك وه‌ هه‌ر یه‌ك له‌و دوو تاقمه‌ خوا به‌ڵێنی پاداشتی زۆر چاکی پێ داوون(که‌ به‌هه‌شته‌)، وه‌ خوا ڕێزی تێکۆشه‌رانی داوه‌ به‌سه‌ر دانیشتووه‌کاندا به‌ پاداشتێکی گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 96,
    "text": "دَرَجَٰتٍ مِّنْهُ وَمَغْفِرَةً وَرَحْمَةً وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا",
    "english": "Degrees [of high position] from Him and forgiveness and mercy. And Allah is ever Forgiving and Merciful.",
    "asan": "ئه‌ویش چه‌نده‌ها پله‌و پایه‌ن (به‌گوێره‌ی هه‌وڵ و کۆشش) له‌لایه‌ن خواوه پێشکه‌ش ده‌کرێن (به‌گوێره‌ی ڕاده‌ی نیه‌ت پاکیی و تێکۆشان)، هاوڕێ له‌گه‌ڵ لێخۆشبوون و ڕه‌حمه‌تدا، چونکه خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام لێخۆشبووه‌و به ڕه‌حم و دلۆڤانه",
    "puxt": "  له‌ لای(خوا) وه‌ پله‌ی زۆر و لێ خۆش بوون و میهره‌بانیان بۆ هه‌یه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 97,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَفَّىٰهُمُ ٱلْمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِىٓ أَنفُسِهِمْ قَالُوا۟ فِيمَ كُنتُمْ قَالُوا۟ كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِى ٱلْأَرْضِ قَالُوٓا۟ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةً فَتُهَاجِرُوا۟ فِيهَا فَأُو۟لَٰٓئِكَ مَأْوَىٰهُمْ جَهَنَّمُ وَسَآءَتْ مَصِيرًا",
    "english": "Indeed, those whom the angels take [in death] while wronging themselves - [the angels] will say, \"In what [condition] were you?\" They will say, \"We were oppressed in the land.\" The angels will say, \"Was not the earth of Allah spacious [enough] for you to emigrate therein?\" For those, their refuge is Hell - and evil it is as a destination.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی له سه‌ره مه‌رگدا فریشته گیانیان ده‌کێشن له‌کاتێکدا ئه‌وان هه‌میشه سته‌میان له خۆیان ده‌کرد (ئیمان و باوه‌ڕیان له مه‌ترسیدا بوو که‌چی کۆچیان نه‌ده‌کرد بۆ نیشتمانی ئیمان، به‌توندیی پیایاندا هه‌ڵده‌شاخێن)و ده‌ڵێن: باشه ئێوه له چیدا بوون و له‌کوێ ژیانتان ده‌برده سه‌ر؟! له وه‌ڵامدا ده‌ڵێن: ئێمه بێ ده‌سه‌ڵات و لاواز کراو بووین له زه‌ویدا، فریشته‌کان ده‌ڵێن: باشه ئایا زه‌وی خوا فراوان و پان و پۆر نه‌بوو تا کۆچی تێدا بکه‌ن و (کۆچ بکه‌ن بۆ نیشتمانێک که ئیمانداران تیایدا فه‌رمانڕه‌وان یاخود سه‌ربه‌ستن)؟ ئا ئه‌وانه شوێنه‌واریان دۆزه‌خه‌، که جێگه و ڕێگه و سه‌رئه‌نجامێکی ناخۆش و ناسازو خراپه",
    "puxt": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ فریشته‌کان گیانیان ده‌کێشن له‌ کاتێکدا که‌ سته‌میان له‌ خۆیان ده‌کرد(به‌ کۆچ نه‌کردنیان) به‌ ته‌شه‌ره‌وه‌  پێیان ده‌ڵێن(ده‌رباره‌ی ئایینه‌که‌تان) له‌ چیدا بوون ؟! ده‌ڵێن ئێمه‌ چه‌وساوه‌ بووین له‌سه‌ر زه‌وی دا(پێیان) ده‌ڵێن مه‌گه‌ر زه‌ویی خوا فراوان نه‌بوو ؟. تا کۆچتان بکردایه‌ تیایدا جا ئه‌وانه‌ شوێنیان دۆزه‌خه‌ ئای چ پاشه‌ ڕۆژێکی خراپه‌." 
  },
  {
    "number": 98,
    "text": "إِلَّا ٱلْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَٱلنِّسَآءِ وَٱلْوِلْدَٰنِ لَا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلَا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا",
    "english": "Except for the oppressed among men, women and children who cannot devise a plan nor are they directed to a way -",
    "asan": "مه‌گه‌ر ئه‌وانه‌یان که به‌ڕاستی بێ ده‌سه‌ڵات و ناته‌وان و لاوازکراون له‌و پیاوانه‌ی ژن و منداڵیان له‌گه‌ڵدایه‌و ناتوانن ته‌گبیرو گۆڕانکاریه‌ک بۆ خۆیان بکه‌ن و هیچ ڕێگه‌یه‌کیش شاره‌زانین بۆ چاره‌سه‌رو ده‌ربازکردنی خۆیان",
    "puxt": "بێجگه‌ له‌و چه‌وساوانه‌ی که‌ له‌ پیاوان و ئافره‌تان و له‌ منداڵانن که‌ توانای هیچ چاره‌یه‌کیان نی یه‌ (له‌به‌ر بێ هێزی و پیرییان) وه‌ به‌ هیچ شێوازێك ڕێ ده‌رناکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 99,
    "text": "فَأُو۟لَٰٓئِكَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَعْفُوَ عَنْهُمْ وَكَانَ ٱللَّهُ عَفُوًّا غَفُورًا",
    "english": "For those it is expected that Allah will pardon them, and Allah is ever Pardoning and Forgiving.",
    "asan": "ئا ئه‌وانه خوا لێبووردن و چاوپۆشی بۆ ئاماده کردوون و خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام زۆر لێخۆشبووه‌و زۆریش چاوپۆشی ده‌کات (مه‌به‌ست له وشه‌ی ـ عسی ـ بۆ هاتنه دی به‌ڵێنه خواییه‌که‌یه‌)",
    "puxt": "  ئا ئه‌وانه‌ خوا لێ یان خۆش ده‌بێت وه‌ خوا هه‌میشه‌ چاوپۆشیکه‌ر و لێ خۆشبووه‌." 
  },
  {
    "number": 100,
    "text": "وَمَن يُهَاجِرْ فِى سَبِيلِ ٱللَّهِ يَجِدْ فِى ٱلْأَرْضِ مُرَٰغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً وَمَن يَخْرُجْ مِنۢ بَيْتِهِۦ مُهَاجِرًا إِلَى ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ ثُمَّ يُدْرِكْهُ ٱلْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا",
    "english": "And whoever emigrates for the cause of Allah will find on the earth many [alternative] locations and abundance. And whoever leaves his home as an emigrant to Allah and His Messenger and then death overtakes him - his reward has already become incumbent upon Allah. And Allah is ever Forgiving and Merciful.",
    "asan": "جا ئه‌وه‌ی کۆچ بکات له پێناوی خوادا له‌و زه‌وییه‌ی که کۆچی بۆ ده‌کات، سه‌ربه‌رزییه‌ک بۆ خۆی و ڕیسواییه‌کی زۆریش بۆ دوژمنانی دروست ده‌کات، به‌ره‌که‌ت و فراوانی ڕزق و ڕۆزی ڕووی تێده‌کات، هه‌ر که‌سێکیش ماڵ و حاڵی خۆی به‌جێ بهێڵێت وله پێناو خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌یدا ده‌رچێت (واته به‌ره‌و وڵاتی ئیسلام، یاخود شوێنێکی ئازاد) کۆچ بکات، پاشان مردن یه‌خه‌ی پێبگرێت، ئه‌وه ئیتر ئه‌و که‌سه پاداشته‌که‌ی که‌وتۆته سه‌ر خوا (هه‌ر خۆی ده‌زانێت چۆن پاداشتی ده‌داته‌وه‌)، خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام لێخۆشبوو میهره‌بانه (به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌و جۆره که‌سانه‌)",
    "puxt": "  وه‌ هه‌ر که‌سێك کۆچ بکات له‌ ڕێ ی خوادا ده‌ستی ده‌که‌وێت له‌ زه‌وی دا جێگه‌ و ڕێگه‌ی زۆر(که‌ دوژمن پێی ناخۆشه‌) وه‌ فراوانی(له‌ رۆزی ژیاندا) وه‌ هه‌ر که‌سێك له‌ ماڵی خۆی ده‌رچێت وه‌ کۆچ بکات بۆ لای خوا و پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی پاشان مردن پێ ی بگات ئه‌وه‌ بێگومان پاداشتی ئه‌و که‌سه‌ که‌وتۆته‌ سه‌ر خوا وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی به‌ به‌زه‌یی یه‌." 
  },
  {
    "number": 101,
    "text": "وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِى ٱلْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُوا۟ مِنَ ٱلصَّلَوٰةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓا۟ إِنَّ ٱلْكَٰفِرِينَ كَانُوا۟ لَكُمْ عَدُوًّا مُّبِينًا",
    "english": "And when you travel throughout the land, there is no blame upon you for shortening the prayer, [especially] if you fear that those who disbelieve may disrupt [or attack] you. Indeed, the disbelievers are ever to you a clear enemy.",
    "asan": "هه‌ر کاتێک به‌سه‌فه‌ر به‌لایه‌کی زه‌ویدا ڕۆیشتن، ئه‌وه گوناهبار نابن به‌کورت کردنه‌وه‌ی نوێژ، (به‌تایبه‌ت) ئه‌گه‌ر ترسان ئه‌وانه‌ی خوانه‌ناسن پیلان و به‌ڵایه‌کتان به‌سه‌ربهێنن وئازارتان بده‌ن، چونکه به‌ڕاستی کافران دوژمنانی ئاشکرای ئێوه‌ن",
    "puxt": "  هه‌ر کاتێك سه‌فه‌رتان کرد(و گه‌ڕان) به‌زه‌وی دا ئه‌وه‌ هیچ گوناهێکتان له‌سه‌ر نی یه‌ که‌ هه‌ندێ له‌ نوێژه‌کان کورت بکه‌نه‌وه‌  ئه‌گه‌ر ترسان ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن جه‌نگتان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ ڕاستی بێ باوه‌ڕان هه‌میشه‌ بۆ ئێوه‌ دوژمنێکی ڕوون و ئاشکران." 
  },
  {
    "number": 102,
    "text": "وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ وَلْيَأْخُذُوٓا۟ أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا۟ فَلْيَكُونُوا۟ مِن وَرَآئِكُمْ وَلْتَأْتِ طَآئِفَةٌ أُخْرَىٰ لَمْ يُصَلُّوا۟ فَلْيُصَلُّوا۟ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا۟ حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُم مَّيْلَةً وَٰحِدَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن كَانَ بِكُمْ أَذًى مِّن مَّطَرٍ أَوْ كُنتُم مَّرْضَىٰٓ أَن تَضَعُوٓا۟ أَسْلِحَتَكُمْ وَخُذُوا۟ حِذْرَكُمْ إِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَٰفِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا",
    "english": "And when you are among them and lead them in prayer, let a group of them stand [in prayer] with you and let them carry their arms. And when they have prostrated, let them be [in position] behind you and have the other group come forward which has not [yet] prayed and let them pray with you, taking precaution and carrying their arms. Those who disbelieve wish that you would neglect your weapons and your baggage so they could come down upon you in one [single] attack. But there is no blame upon you, if you are troubled by rain or are ill, for putting down your arms, but take precaution. Indeed, Allah has prepared for the disbelievers a humiliating punishment.",
    "asan": "کاتێکیش تۆ (ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) له‌ناو هاوه‌ڵاندا بویت و پێش نوێژیت بۆ ده‌کردن (له کاتی جه‌نگدا)، ئه‌وه با ده‌سته‌یه‌کیان له‌گه‌ڵ تۆدا بوه‌ستن بۆ نوێژ و چه‌که‌کانیان پێ بێت، جا کاتێک ئه‌م ده‌سته‌یه‌ی که نوێژ ده‌کات چوونه سووژده بائه‌وانی تر له پشتانه‌وه بن (ئینجا که لێبوونه‌وه له‌و ڕکاته‌) ئه‌و ده‌سته‌یه‌ی تر که پاسه‌وانییان ده‌کردو نوێژیان نه‌کردووه بابێن له‌گه‌ڵ تۆدا نوێژه‌که‌یان بکه‌ن، با هوشیارو چه‌کداریش بن، چونکه بێ باوه‌ڕان ئاواته‌خوازن که ئێوه غافڵ بن له چه‌که‌کانتان و له که‌ل و په‌لتان، تایه‌ک هێرش بکه‌نه سه‌رتان وته‌فرو توناتان بکه‌ن، به‌ڵام بۆتان هه‌یه و قه‌یناکات چه‌که‌کانتان دانێن ئه‌گه‌ر ناڕه‌حه‌ت بوون به‌هۆی بارانه‌وه‌، یان هه‌ندێکتان نه‌خۆشکه‌وتن، هه‌میشه وریابن، به‌ڕاستی خوا سزای ڕیسواکه‌رو شه‌رمه‌زاری بۆ خوانه‌ناسان ئاماده کردووه",
    "puxt": "  کاتێك تۆ(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ جه‌نگدا) له‌ ناو بڕواداراندا بوویت و پێش نوێژیت بۆ کردن ئه‌وه‌ با تاقمێك له‌وان له‌گه‌ڵ تۆ نوێژ بکه‌ن و با چه‌که‌کانیان پێ بێت جا کاتێك سوژده‌یان برد(ڕکاتێکیان ته‌واو کرد) با (بچنه‌ دواوه‌) له‌ پشتانه‌وه‌ بن (پاسه‌وانتان بن) وه‌ با تاقمه‌که‌ی تر بێن که‌ نوێژیان نه‌کردوه‌(وپاسه‌وان بوون) و له‌گه‌ڵ تۆ نوێژ بکه‌ن وه‌ با وریای خۆیان بن و چه‌که‌کانیشیان پێ بێت بێ باوه‌ڕان ئاواته‌ خوازن که‌ ئێوه‌ بێ ئاگا بن له‌ چه‌که‌کانتان و شت و مه‌که‌کانتان تا په‌لامارتان بده‌ن به‌ په‌لامارێکی یه‌کجاره‌کی(بده‌ن به‌سه‌رتاندا) وه‌ تاوانتان له‌سه‌ر نی یه‌ ئه‌گه‌ر به‌هۆی بارانه‌وه‌ ناڕه‌حه‌ت بوون یان نه‌خۆش بوون که‌ چه‌که‌کانتان دانێن به‌ڵام وریایی خۆتان بکه‌ن به‌ڕاستی خوا ئاماده‌ی کردوه‌ بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی ڕیسواکه‌ر." 
  },
  {
    "number": 103,
    "text": "فَإِذَا قَضَيْتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱذْكُرُوا۟ ٱللَّهَ قِيَٰمًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمْ فَإِذَا ٱطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتْ عَلَى ٱلْمُؤْمِنِينَ كِتَٰبًا مَّوْقُوتًا",
    "english": "And when you have completed the prayer, remember Allah standing, sitting, or [lying] on your sides. But when you become secure, re-establish [regular] prayer. Indeed, prayer has been decreed upon the believers a decree of specified times.",
    "asan": "جا کاتێک له نوێژ بوونه‌وه ئه‌وه یادی خوا بکه‌ن به‌پێوه‌بن یان به‌دانیشتنه‌وه یان به ڕاکشانه‌وه (به‌هه‌رجۆرێک بۆتان گونجا) کاتێکیش ئارامی باڵی کێشا به‌سه‌رتانداو نیشته‌جێ بوون، ئه‌وه نوێژ به‌چاکی و ته‌واوی ئه‌نجام بده‌ن، چونکه به‌ڕاستی نوێژ له‌سه‌ر ئیمانداران فه‌رزه له‌کاتی دیاریکراودا ده‌بێ ئه‌نجام بدرێت",
    "puxt": "  ئه‌نجا کاتێك نوێژه‌کانتان به‌ جێ هێنا ئه‌وسا یادی خوا بکه‌ن به‌ پێوه‌ و به‌ دانیشتنه‌وه‌، وه‌ له‌سه‌ر ته‌نیشتان(به‌ پاڵکه‌وتنه‌وه‌) جا هه‌ر کاتێك دڵ ئارام بوون(و ترس نه‌ما) ئه‌و کاته‌ نوێژه‌کانتان به‌ ڕێك و پێكی بکه‌ن به‌ڕاستی نوێژ هه‌میشه‌ له‌سه‌ر باوه‌ڕداران فه‌رزکراوێکی کات بۆ دیاری کراوه‌." 
  },
  {
    "number": 104,
    "text": "وَلَا تَهِنُوا۟ فِى ٱبْتِغَآءِ ٱلْقَوْمِ إِن تَكُونُوا۟ تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمُونَ وَتَرْجُونَ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا يَرْجُونَ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا",
    "english": "And do not weaken in pursuit of the enemy. If you should be suffering - so are they suffering as you are suffering, but you expect from Allah that which they expect not. And Allah is ever Knowing and Wise.",
    "asan": "له به‌رامبه‌ر (له‌شکری بێ باوه‌ڕانه‌وه که شه‌ڕتان پێ ده‌فرۆشن یان به‌ربه‌ستن له ڕێگه‌ی پێگه‌یاندنی بانگه‌وازی خوادا) سستی و که‌مته‌رخه‌می مه‌که‌ن و بکه‌ونه دوایان، چونکه ئه‌گه‌ر ئێوه ئێش و ئازارو ماندوێتی و برینداریتان بۆ پێش بێت، بۆ ئه‌وانیش هه‌رپێش دێت، به‌ڵام ئه‌وه‌ی ئێوه به‌ئومێدو به‌ته‌مان له‌لایه‌ن خواوه ده‌ستان بکه‌وێت (له به‌هه‌شتدا) ئه‌وان به ته‌مای نین، خوا هه‌میشه و به‌رده‌وام زاناو دانایه",
    "puxt": " سست مه‌بن له‌ به‌دوا گه‌ڕانی دوژمنتاندا(یان له‌ به‌دوا گه‌ڕانی ئه‌و قه‌ومه‌ کافرانه‌دا) ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ئێش و ئازارتان پێ بگات بێگومان ئه‌وانیش ئێش و ئازاریان پێ ده‌گات وه‌ك چۆن ئێوه‌ ئێش و ئازارتان پێ ده‌گات وه‌ ئێوه‌ ئومێد ده‌که‌ن له‌ خوا ئه‌وه‌ی ئه‌وان ئومێدی ناکه‌ن(که‌ پاداشت و سه‌رکه‌وتنه‌) وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زانای کار دروسته‌." 
  },
  {
    "number": 105,
    "text": "إِنَّآ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ ٱلْكِتَٰبَ بِٱلْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ ٱلنَّاسِ بِمَآ أَرَىٰكَ ٱللَّهُ وَلَا تَكُن لِّلْخَآئِنِينَ خَصِيمًا",
    "english": "Indeed, We have revealed to you, [O Muhammad], the Book in truth so you may judge between the people by that which Allah has shown you. And do not be for the deceitful an advocate.",
    "asan": "ئێمه به‌ڕاستی قورئانمان بۆ لای تۆ دابه‌زاندوه‌ته خواره‌وه‌، سه‌رتاپای حه‌ق و ڕاستی به‌رده‌وامه‌، بۆ ئه‌وه‌ی دادوه‌ری بکه‌یت له نێوان خه‌ڵکیدا به‌و شێوه‌یه‌ی که خوا نیشانی داویت و ڕێنموویی کردویت و به‌گونجاوی ده‌زانیت (بۆ چاره‌سه‌ری کێشه‌کان و به‌ڕێوه‌بردنی کۆمه‌ڵگا و قازانجی خه‌ڵکی)، نه‌که‌یت به‌رگری له ناپاکان بکه‌یت... (ده‌گێڕنه‌وه جوله‌که‌یه‌ک لای (طعمة) ناوێک قه‌ڵغانێک به‌ئه‌مانه‌ت داده‌نێت، به‌ڵام (طعمة) حاشای لێده‌کات، که دێن ماڵه‌که‌ی بگه‌ڕێن فڕێی ده‌داته ماڵه دراوسێکه‌یه‌وه‌، جاکه کێشه‌که ده‌گاته لای پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) خه‌ریکه لایه‌نی (طعمة) بگرێت، چونکه زۆر به‌ده‌م و پل بووه‌، به‌ڵام خوای گه‌وره ئه‌م چه‌ند ئایه‌ته داده‌به‌زێنێت له ـ (١٠٥ تا ١١٣)",
    "puxt": " بێگومان ئێمه‌ دامان به‌زاندۆته‌ سه‌ر تۆ ئه‌م قورئانه‌ به‌ڕاستی بۆ ئه‌وه‌ی بڕیار بده‌ی له‌ نێوان خه‌ڵکیدا به‌و بڕیاره‌ی که‌ خوا نیشانی داویت وه‌ بۆ ناپاکان مه‌به‌ به‌ پارێزه‌ر و داواچی." 
  },
  {
    "number": 106,
    "text": "وَٱسْتَغْفِرِ ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا",
    "english": "And seek forgiveness of Allah. Indeed, Allah is ever Forgiving and Merciful.",
    "asan": "(ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) به‌رده‌وام) داوای لێخۆش بوون له خوا بکه‌، چونکه به‌ڕاستی ئه‌و خوایه هه‌میشه‌و به‌رده‌وام لێخۆشبوو میهره‌بانه",
    "puxt": "داوای لێخۆش بوون له‌ خوا بکه‌ به‌ڕاستی خوا لێخۆش بووی به‌ به‌زه‌یی یه‌." 
  },
  {
    "number": 107,
    "text": "وَلَا تُجَٰدِلْ عَنِ ٱلَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنفُسَهُمْ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ خَوَّانًا أَثِيمًا",
    "english": "And do not argue on behalf of those who deceive themselves. Indeed, Allah loves not one who is a habitually sinful deceiver.",
    "asan": "به‌رگری له‌و که‌سانه‌ش مه‌که که ناپاکن و خیانه‌ت له خۆیان ده‌که‌ن، چونکه به‌ڕاستی خوا ئه‌و که‌سانه‌ی خۆش ناوێت هه‌میشه خیانه‌تکارو تاوانبارن",
    "puxt": "  به‌رگری مه‌که‌ له‌وانه‌ی ناپاکی ده‌که‌ن ده‌رباره‌ی خۆیان بێگومان خوا خۆشی ناوێت ئه‌وانه‌ی که‌ به‌رده‌وام زۆر ناپاك و گوناهبارن." 
  },
  {
    "number": 108,
    "text": "يَسْتَخْفُونَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَلَا يَسْتَخْفُونَ مِنَ ٱللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرْضَىٰ مِنَ ٱلْقَوْلِ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطًا",
    "english": "They conceal [their evil intentions and deeds] from the people, but they cannot conceal [them] from Allah, and He is with them [in His knowledge] when they spend the night in such as He does not accept of speech. And ever is Allah, of what they do, encompassing.",
    "asan": "ئه‌وانه ده‌یانه‌وێت خیانه‌ت و تاوانه‌کانیان له‌خه‌ڵکی بشارنه‌وه‌، له‌کاتێکدا ناتوانن له خوای بشارنه‌وه که له‌گه‌ڵیاندایه‌و چاودێریانه‌، به‌شه‌ودا قسه‌ی واهه‌ڵده‌به‌ستن خوا پێی ڕازی نیه و خوا به‌رده‌وام گه‌مارۆده‌ری ئه‌و کارو کرده‌وانه‌یه که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن",
    "puxt": " تاوانه‌کانی خۆیان ده‌شارنه‌وه‌ له‌ خه‌ڵکی(له‌ ترساندا) و نایشارنه‌وه‌ له‌ خوا(شه‌رم ناکه‌ن له‌ خوا) له‌ کاتێکدا خوا له‌ گه‌ڵیاندایه‌ کاتێ(که‌ به‌نهێنی) له‌ شه‌ودا ته‌گبیر ده‌که‌ن و قسه‌یه‌ك ده‌که‌ن خوا پێ ی ڕازی نی یه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ زاناو ئاگاداره‌ به‌ هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك که‌ ئه‌وان ده‌یکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 109,
    "text": "هَٰٓأَنتُمْ هَٰٓؤُلَآءِ جَٰدَلْتُمْ عَنْهُمْ فِى ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا فَمَن يُجَٰدِلُ ٱللَّهَ عَنْهُمْ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ أَم مَّن يَكُونُ عَلَيْهِمْ وَكِيلًا",
    "english": "Here you are - those who argue on their behalf in [this] worldly life - but who will argue with Allah for them on the Day of Resurrection, or who will [then] be their representative?",
    "asan": "باشه ئه‌وه‌ته ئێوه به‌رگریان لێده‌که‌ن له ژیانی ئه‌م دنیایه‌دا، ئه‌ی ڕۆژی قیامه‌ت، لای خوا کێ به‌رگریان لێده‌کات؟ یاخود کێ پشتیوان و یاریده‌ده‌ریان ده‌بێت (تا له سزای دۆزه‌خ ڕزگاریان بکات)؟",
    "puxt": "ئیمانداران بێدار بن وا ئێوه‌ به‌رگریتان له‌ ناپاکان کرد له‌ ژیانی دنیادا ده‌ی ئایا کێ به‌رگرییان لێ ده‌کات(له‌ سزای خوا) له‌ ڕۆژی دوایی دا یان کێ کارو باریان ده‌گرێته‌ ده‌ست." 
  },
  {
    "number": 110,
    "text": "وَمَن يَعْمَلْ سُوٓءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُۥ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ ٱللَّهَ يَجِدِ ٱللَّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا",
    "english": "And whoever does a wrong or wrongs himself but then seeks forgiveness of Allah will find Allah Forgiving and Merciful.",
    "asan": "ئه‌وه‌ی خراپه‌یه‌ک بکات (دژ به‌خه‌ڵکی) یان سته‌م له خۆی بکات له‌وه‌ودوا (به‌خۆیدا بچێته‌وه‌) و داوای لێخۆشبوون له خوا بکات، ئه‌وه خوایه‌کی لێخۆشبوو و میهره‌بانی ده‌ستده‌که‌وێت",
    "puxt": "وه‌ هه‌رکه‌س کرده‌وه‌یه‌کی خراپ بکات یان سته‌م له‌خۆی بکات پاشان داوای لێخۆش بوون له‌ خوا بکات ده‌بینێت خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 111,
    "text": "وَمَن يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُۥ عَلَىٰ نَفْسِهِۦ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا",
    "english": "And whoever commits a sin only earns it against himself. And Allah is ever Knowing and Wise.",
    "asan": "ئه‌وه‌ش که گوناهو تاوانێک ئه‌نجام ده‌دات، ئه‌وه به‌زیانی خۆی ته‌واو ده‌بێت، زیان به‌خۆی ده‌گات (له قیامه‌تدا)، بێگومان خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام زاناو دانایه",
    "puxt": "  وه‌ هه‌ر که‌سێك گوناهێك (ی گه‌وره‌ بکات) بێگومان(زیانی) ئه‌و گوناهه‌ هه‌ر بۆ خۆیه‌تی وه‌خوا هه‌میشه‌ زانای کاردرووسته‌." 
  },
  {
    "number": 112,
    "text": "وَمَن يَكْسِبْ خَطِيٓـَٔةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِۦ بَرِيٓـًٔا فَقَدِ ٱحْتَمَلَ بُهْتَٰنًا وَإِثْمًا مُّبِينًا",
    "english": "But whoever earns an offense or a sin and then blames it on an innocent [person] has taken upon himself a slander and manifest sin.",
    "asan": "جا ئه‌وه‌ی هه‌ڵه‌یه‌ک یان تاوانێک ئه‌نجام بدات و له‌وه‌ودوا بیسه‌پێنێت به‌سه‌ر بێ تاوانێکداو بێ تاوانێکی پێ له‌که‌دار بکات، بێگومان ئه‌و که‌سه بوختان و تاوانێکی ئاشکرای ئه‌نجامداوه و تاوانێکی گه‌وره‌ی کردووه (زیاد له گوناهه‌که‌ی خۆی)",
    "puxt": "  وه‌ هه‌ر که‌سێك گوناهێك بکات(به‌هه‌ڵه‌) یان گوناهێك بکات (به‌قه‌ست) پاشان(ئه‌و تاوانه‌) بخاته‌ سه‌ر بێ تاوانێك ئه‌وه‌ بێگومان خستویه‌تیه‌ ئه‌ستۆی خۆی(سزای) بوهتانێك و تاوانێکی ئاشکرا." 
  },
  {
    "number": 113,
    "text": "وَلَوْلَا فَضْلُ ٱللَّهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُۥ لَهَمَّت طَّآئِفَةٌ مِّنْهُمْ أَن يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِن شَىْءٍ وَأَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَيْكَ ٱلْكِتَٰبَ وَٱلْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُن تَعْلَمُ وَكَانَ فَضْلُ ٱللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا",
    "english": "And if it was not for the favor of Allah upon you, [O Muhammad], and His mercy, a group of them would have determined to mislead you. But they do not mislead except themselves, and they will not harm you at all. And Allah has revealed to you the Book and wisdom and has taught you that which you did not know. And ever has the favor of Allah upon you been great.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر فه‌زڵ و ڕه‌حمه‌تی خوا نه‌بوایه به‌سه‌رته‌وه خه‌ریک بوو هه‌ندێکیان سه‌رت لێ بشێوێنن، بێگومان ئه‌وان به‌و کاره‌یان هه‌ر سه‌ر له خۆیان ده‌شێوێنن، دڵنیابه که ناتوانن له هیچ شتێکدا زیانت پێبگه‌یه‌نن، خوای گه‌وره‌ش قورئان و دانایی بۆ دابه‌زاندوویت و فێری ئه‌و شتانه‌ی کردوویت که جاران نه‌تده‌زانی، به‌رده‌وامیش فه‌زڵ و ڕێزی خوا له‌سه‌ر تۆ (ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) زۆرو فراوان و ئاشکراو دیاره و (نایه‌ڵێت تووشی هه‌ڵه ببیت",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌گه‌ر به‌خشش و به‌زه‌یی خوا به‌سه‌رته‌وه‌ نه‌ بوایه ‌(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بێگومان ده‌سته‌یه‌ك له‌و ناپاکانه‌ به‌ نیاز بوون که‌ گومڕات بکه‌ن به‌ڵام ئه‌وانه‌ به‌س خۆیان گومڕا ده‌که‌ن وه‌ ئه‌وانه‌ هیچ زیانێ ناگه‌یه‌نن به‌تۆ وه‌ خوا ناردوێتی یه‌ خواره‌وه‌ بۆ سه‌رت قورئان و دانایی وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ نه‌ت ئه‌زانی فێری کردی وه‌ هه‌میشه‌ به‌خششی خوا به‌سه‌ر تۆوه‌ زۆر گه‌وره‌یه‌." 
  },
  {
    "number": 114,
    "text": "لَّا خَيْرَ فِى كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَىٰهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَٰحٍۭ بَيْنَ ٱلنَّاسِ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ ٱبْتِغَآءَ مَرْضَاتِ ٱللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا",
    "english": "No good is there in much of their private conversation, except for those who enjoin charity or that which is right or conciliation between people. And whoever does that seeking means to the approval of Allah - then We are going to give him a great reward.",
    "asan": "له زۆربه‌ی چپه و سرته و قسه نهێنیه‌کانیاندا هیچ خێرێک به‌دی ناکرێت و تیایدا نیه‌، مه‌گه‌ر چپه‌ی ئه‌و که‌سه‌ی که فه‌رمان بدات به‌به‌خششێک، یان چاکه‌یه‌ک، یان ڕێکخستن و چاکسازی و ئاشتبوونه‌وه‌یه‌کی نێوان خه‌ڵکی، جا ئه‌وه‌ی (ئه‌و شێوازه چاکه‌یه‌) ئه‌نجام بدات و مه‌به‌ستی ته‌نها ده‌ستکه‌وتنی ڕه‌زامه‌ندی خوا بێت، ئه‌وه له ئاینده‌دا پاداشتی زۆرو بێ سنوور و گه‌وره‌ی پێده‌به‌خشین",
    "puxt": " هیچ چاکه‌یه‌ك نی یه‌ له‌ زۆربه‌ی چپه‌ و سرته‌ کردنه‌کانیان دا مه‌گه‌ر یه‌کێك فه‌رمان بکات به‌ ماڵ به‌خشین یان چاکه‌ یان چاککردنی نێوان خه‌ڵکی جا هه‌ر که‌سێك ئه‌وه‌ بکات به‌ نیازی ڕه‌زامه‌ندی خوا ئه‌وه‌ له‌ داهاتوودا پێ ی ده‌به‌خشین پاداشتی زۆر گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 115,
    "text": "وَمَن يُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ ٱلْهُدَىٰ وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ ٱلْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصْلِهِۦ جَهَنَّمَ وَسَآءَتْ مَصِيرًا",
    "english": "And whoever opposes the Messenger after guidance has become clear to him and follows other than the way of the believers - We will give him what he has taken and drive him into Hell, and evil it is as a destination.",
    "asan": "ئه‌وه‌ش دوژمنایه‌تی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) بکات و لێی جیابێته‌وه له دوای ئه‌وه‌ی ڕێگه‌ی ڕاست و دروستی بۆ ڕوون بۆته‌وه و ڕێبازێک بگرێته‌به‌ر که جیابێت له ڕێگه‌و ڕێبازی ئیمانداران، ئه‌وه ڕووی وه‌رده‌چه‌رخێنین بۆ ئه‌و ڕووگه‌و به‌رنامه‌یه‌ی هه‌ڵی بژاردووه‌و ڕووی تێکردووه‌، (له قیامه‌تیشدا) ده‌یخاته ناو دۆزه‌خه‌وه و ده‌یسوتێنین که ئه‌ویش سه‌رئه‌نجامێکی زۆر ناخۆش و سامناکه",
    "puxt": "  وه‌ هه‌ر که‌سێك دژایه‌تی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بکات پاش ئه‌وه‌ی که‌ ڕێبازی ڕاستی بۆ ڕوون بوویه‌وه‌و شوێنی ڕێگایه‌کی تر بکه‌وێ بێجگه‌ له‌ ڕێگه‌ی بڕواداران ڕووی وه‌رده‌گێڕین بۆ ئه‌و ڕێبازه‌ی که‌ هه‌ڵی بژاردووه‌و ده‌یخه‌ینه‌ دۆزه‌خ ئای چ پاشه‌ ڕۆژێکی خراپه‌." 
  },
  {
    "number": 116,
    "text": "إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِۦ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُ وَمَن يُشْرِكْ بِٱللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَٰلًۢا بَعِيدًا",
    "english": "Indeed, Allah does not forgive association with Him, but He forgives what is less than that for whom He wills. And he who associates others with Allah has certainly gone far astray.",
    "asan": "به‌ڕاستی خوا خۆش نابێت له‌وه هاوه‌ڵ و شه‌ریکی بۆ بڕیار بدرێت و جگه له‌و (هاوبه‌ش دانانه‌) له گوناهانی تر بۆ هه‌ر که‌س بیه‌وێت و شایسته بێت و (په‌شیمان بێت) خۆش ده‌بێت، جا ئه‌وه‌ی شه‌ریک و هاوه‌ڵ بۆ خوا بڕیار بدات، ئه‌وه به‌ڕاستی گومڕا بووه به‌گومڕاییه‌کی زۆر دوور",
    "puxt": " به‌ڕاستی خوا خۆش نابێت له‌وه‌ی که‌ هاوه‌ڵی بۆ دابنرێت به‌ڵام جگه‌ له‌وه‌ هه‌رچی بێت لێ ی خۆش ده‌بێت له‌ هه‌ر که‌سێك(خوا) بیه‌وێت وه‌ هه‌ر که‌سێك هاوه‌ڵ بۆ خوا دابنێت ئه‌وه‌ به‌ڕاستی گومڕا بووه‌ به‌ گومڕا بوونێکی دوور له‌ ڕاستی." 
  },
  {
    "number": 117,
    "text": "إِن يَدْعُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ إِنَٰثًا وَإِن يَدْعُونَ إِلَّا شَيْطَٰنًا مَّرِيدًا",
    "english": "They call upon instead of Him none but female [deities], and they [actually] call upon none but a rebellious Satan.",
    "asan": "(ئه‌و هاوه‌ڵگه‌رانه‌) ئه‌وه‌ی هاناو هاواری بۆ ده‌به‌ن و ده‌یپه‌رستن ـ جگه له‌خوا ـ چه‌ند په‌رستراوێکی کار تێکراون (په‌رستراو ده‌بێت کارتێکه‌ر بێت نه‌ک کارتێکراو، بۆیه بته‌کانیان به‌مێینه ناوناوه وه‌ک: لات و عوززا)، ته‌نها هاناو هاواریشیان هه‌ر بۆ شه‌یتانی سه‌رکه‌ش و یاخی یه که له هه‌موو خێرێک داماڵراوه",
    "puxt": "  جگه ‌له‌خوا نزاو هاوار ناکه‌ن(نایپه‌رستن جگه‌ له‌خوا) ته‌نها له‌ چه‌ند(بتێکی ناو لێنراوی) مێینه‌یه‌ نه‌بێت وه‌ نایپه‌رستن جگه‌ له‌ شه‌یتانی یاخی و سه‌رکه‌ش نه‌بێ." 
  },
  {
    "number": 118,
    "text": "لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِكَ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا",
    "english": "Whom Allah has cursed. For he had said, \"I will surely take from among Your servants a specific portion.",
    "asan": "ئه‌و شه‌یتانه‌ی که خوا نه‌فرینی لێکردووه وتوویه‌تی: سوێند بێت به تۆ ئه‌ی خوا به‌شێکی دیاریکراو له به‌نده‌کانت دائه‌بڕم له ئیمان و خواناسی",
    "puxt": "  که‌ خوا نه‌فرینی لێ کردووه‌، وه‌(شه‌یتان) وتویه‌تی سوێند بێت هه‌ڵ ده‌بژێرم(به‌ به‌نده‌ی خۆم) له‌ به‌نده‌کانت دا به‌شێکی دیاری کراو." 
  },
  {
    "number": 119,
    "text": "وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَلَءَامُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ ءَاذَانَ ٱلْأَنْعَٰمِ وَلَءَامُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ ٱللَّهِ وَمَن يَتَّخِذِ ٱلشَّيْطَٰنَ وَلِيًّا مِّن دُونِ ٱللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُّبِينًا",
    "english": "And I will mislead them, and I will arouse in them [sinful] desires, and I will command them so they will slit the ears of cattle, and I will command them so they will change the creation of Allah.\" And whoever takes Satan as an ally instead of Allah has certainly sustained a clear loss.",
    "asan": "سوێند بێت به تۆ گومڕایان ده‌که‌م و به ئاوات و خه‌یاڵی پووچه‌وه سه‌رگه‌رمیان ده‌که‌م و خۆم فرمانیان پێده‌ده‌م و هانیان ده‌ده‌م و ئه‌وجا ئه‌وانیش بێگومان گوێی ئاژه‌ڵه‌کانیان ده‌بڕن، هه‌روه‌ها فرمانیان پێ ده‌ده‌م ئه‌وانیش دروست کراوانی خوا ده‌ستکاری بکه‌ن و بیگۆڕن (له‌م سه‌رده‌مه‌دا ئه‌ڵقه له‌گوێکانی به‌ناو زانا ده‌ستکاریی جینات و سیفاتی ڕه‌چه‌ڵه‌کیی ده‌که‌ن و به‌گوێی شه‌یتان ده‌که‌ن، ئاده‌میزادو زینده‌وه‌ران تێکده‌ده‌ن، جگه له‌هه‌ندێکیان نه‌بێت که مه‌به‌ستیان خزمه‌تی ئاده‌میزاده‌)، جا ئه‌وه‌ی له جیاتی خوا شه‌یتان بکاته پشتیوانی خۆی، ئه‌وه به‌ڕاستی دووچاری زیان و خه‌ساره‌تمه‌ندیه‌کی ئاشکرا بووه",
    "puxt": " سوێند بێت گومڕایان ده‌که‌م و به‌ ئاوات و خه‌یاڵی درۆینه‌ سه‌رگه‌رمیان ده‌که‌م وه‌ فه‌رمانیان پێ ده‌ده‌م جا بێگومان ئه‌وانیش گوێچکه‌ی ئاژه‌ڵه‌کان ده‌بڕن وه‌ فه‌رمانیان پێ ده‌ده‌م ئه‌وسا ئه‌وانیش دروست کراوی خوا ده‌گۆڕن وه‌ هه‌ر که‌سێك شه‌یتان بکات به‌ دۆستی خۆی بێجگه‌ له‌خوا ئه‌وه‌ بێگومان زیانی لێ که‌وتووه‌ به‌ زیانێکی دیارو ئاشکرا." 
  },
  {
    "number": 120,
    "text": "يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ وَمَا يَعِدُهُمُ ٱلشَّيْطَٰنُ إِلَّا غُرُورًا",
    "english": "Satan promises them and arouses desire in them. But Satan does not promise them except delusion.",
    "asan": "(شه‌یتان) به‌ڵێنیان ده‌داتێ و ئاوات و ئاره‌زوو ده‌ڕازێنێته‌وه بۆیان، دیاره که شه‌یتانیش هیچ به‌ڵێنێکیان پێنادات جگه له فریودان و خه‌ڵه‌تاندن نه‌بێت",
    "puxt": "  شه‌یتان به‌ڵێنیان پێ ده‌دات و ئاوات و ئومێدیان ده‌خاته‌ به‌ر دڵنیابن شه‌یتان هیچ به‌ڵێنێکیان پێ نادات جگه‌ له‌ خه‌ڵه‌تاندن نه‌بێت." 
  },
  {
    "number": 121,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ مَأْوَىٰهُمْ جَهَنَّمُ وَلَا يَجِدُونَ عَنْهَا مَحِيصًا",
    "english": "The refuge of those will be Hell, and they will not find from it an escape.",
    "asan": "ئائه‌وانه جێگه‌و سه‌ره‌نجامیان دۆزه‌خه و که‌لێنی لێ ده‌رچوونیان ده‌ست ناکه‌وێت",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ شوێن و جێگه‌یان دۆزه‌خه‌ و هیچ شوێنی ڕاکردن و لادانیان ده‌ست ناکه‌وێت لێ ی." 
  },
  {
    "number": 122,
    "text": "وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّٰتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا ٱلْأَنْهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًا وَعْدَ ٱللَّهِ حَقًّا وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ ٱللَّهِ قِيلًا",
    "english": "But the ones who believe and do righteous deeds - We will admit them to gardens beneath which rivers flow, wherein they will abide forever. [It is] the promise of Allah, [which is] truth, and who is more truthful than Allah in statement.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ش باوه‌ڕیان هێناوه و کارو کرده‌وه چاکه‌کانیان ئه‌نجامداوه‌، ئه‌وه له‌مه‌ودوا ده‌یانخه‌ینه ناو باخه‌کانی به‌هه‌شته‌وه که چه‌نده‌ها ڕووبار به‌ژێر دره‌خت و به‌به‌رده‌م کۆشکه‌کانیدا ده‌ڕوات و ژیانی هه‌میشه‌یی و نه‌بڕاوه و به‌رده‌وام تیایدا ده‌به‌نه‌سه‌ر، ئه‌وه به‌ڵێنێکی نه‌گۆڕاوی خوایی یه‌، جاکێ هه‌یه ڕاستترو دروستتر له خوا به‌ڵێنی خۆی بباته‌سه‌ر؟",
    "puxt": "وه‌ ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردووه‌ له‌ داهاتوویه‌کی نزیکدا ده‌یانخه‌ینه‌ به‌هه‌شتانێك که‌ ڕووباره‌کان به‌ژێر ده‌ره‌خته‌کانیان دا ده‌ڕۆن ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی به‌ڵێنی خوایه‌ و ڕاسته‌(به‌دی ده‌هێنرێت) وه‌ کێ له‌ خوا ڕاست بێژتره‌." 
  },
  {
    "number": 123,
    "text": "لَّيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَآ أَمَانِىِّ أَهْلِ ٱلْكِتَٰبِ مَن يَعْمَلْ سُوٓءًا يُجْزَ بِهِۦ وَلَا يَجِدْ لَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا",
    "english": "Paradise is not [obtained] by your wishful thinking nor by that of the People of the Scripture. Whoever does a wrong will be recompensed for it, and he will not find besides Allah a protector or a helper.",
    "asan": "(پاداشت و ڕێزو نرخ) نه به ئاره‌زووی ئێوه‌یه‌، نه به ئاره‌زووی خاوه‌نانی کتێبه‌، ئه‌وه‌ی خراپه‌و گوناهێک بکات، ئه‌وه به‌هۆیه‌وه سزا ده‌درێت و هیچ که‌س و هیچ هێزێکی تری ده‌ست ناکه‌وێت جگه له خوا پشتگیریی بکات و یارمه‌تی بدات",
    "puxt": "وه‌ ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردووه‌ له‌ داهاتوویه‌کی نزیکدا ده‌یانخه‌ینه‌ به‌هه‌شتانێك که‌ ڕووباره‌کان به‌ژێر ده‌ره‌خته‌کانیان دا ده‌ڕۆن ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی به‌ڵێنی خوایه‌ و ڕاسته‌(به‌دی ده‌هێنرێت) وه‌ کێ له‌ خوا ڕاست بێژتره‌." 
  },
  {
    "number": 124,
    "text": "وَمَن يَعْمَلْ مِنَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُو۟لَٰٓئِكَ يَدْخُلُونَ ٱلْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا",
    "english": "And whoever does righteous deeds, whether male or female, while being a believer - those will enter Paradise and will not be wronged, [even as much as] the speck on a date seed.",
    "asan": "ئه‌وه‌ش کرده‌وه چاکه‌کان ئه‌نجام بدات نێر بێت یان مێ له‌کاتێکدا ئیماندار بێت، جا ئه‌وانه ده‌چنه به‌هه‌شته‌وه‌و به‌قه‌ده‌ر په‌رده‌ی ناوکی خورما سته‌میان لێناکرێت",
    "puxt": " که‌سێکیش کرده‌وه‌ چاکه‌کان جێ به‌جێ بکات له‌ نێر یان له‌ مێ له‌ هه‌مان کاتدا ئه‌و که‌سه‌ بڕوادار بێت ئه‌وه‌ ئه‌وانه‌ ده‌چنه‌ به‌هه‌شته‌وه‌ و بچووکترین سته‌میان لێ ناکرێت هێنده‌ی توێکڵی ناوکه‌ خورمایه‌ك." 
  },
  {
    "number": 125,
    "text": "وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِّمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَٱتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَٰهِيمَ حَنِيفًا وَٱتَّخَذَ ٱللَّهُ إِبْرَٰهِيمَ خَلِيلًا",
    "english": "And who is better in religion than one who submits himself to Allah while being a doer of good and follows the religion of Abraham, inclining toward truth? And Allah took Abraham as an intimate friend.",
    "asan": "کێ هه‌یه ئاینی چاکتره په‌سه‌ندترو جوانتر بێت له‌و که‌سه‌ی ڕووی کردۆته خوا و خۆی ته‌سلیمی ئه‌وزاته کردووه‌و له‌کاتێکدا کارجوان و کار په‌سه‌نده‌و شوێنی ئاینی ئیبراهیمی ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردار که‌وتبێت، که خوا ئیبراهیمی کردۆته خۆشه‌ویستی خۆی ڕێزداری کردووه",
    "puxt": "کێ ئایینی چاکتر و جوانتره‌(وه‌ کێ دیندارتره‌) له‌ که‌سێك که‌ ڕووی خۆی یه‌کلا کردبێته‌وه‌ بۆ خوا له‌ هه‌مان کاتدا ئه‌و که‌سه‌ چاکه‌ کار بێت و شوێنی ئایینی ئیبراهیم که‌وتبێ به‌ڕاستی و پاکی(که‌ به‌ ویستی خۆی له‌ به‌تاڵ لای داوه‌ بۆ لای ڕاست) وه‌ خوا ئیبراهیمی هه‌ڵبژارد به‌ دۆست و خۆشه‌ویستی خۆی." 
  },
  {
    "number": 126,
    "text": "وَلِلَّهِ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ وَكَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَىْءٍ مُّحِيطًا",
    "english": "And to Allah belongs whatever is in the heavens and whatever is on the earth. And ever is Allah, of all things, encompassing.",
    "asan": "هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و هه‌رچی له زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر خوا خاوه‌نیانه‌و ده‌سه‌ڵاتی ئه‌و خوایه ده‌وری هه‌موو شتێکی داوه (به‌وردیی و به‌ته‌واویی له هه‌موو شتێک ئاگاداره‌)",
    "puxt": "  ته‌نها بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا هه‌یه‌، وه‌ خوا به‌رده‌وام ئاگاداری هه‌موو شتێکه‌." 
  },
  {
    "number": 127,
    "text": "وَيَسْتَفْتُونَكَ فِى ٱلنِّسَآءِ قُلِ ٱللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ فِى ٱلْكِتَٰبِ فِى يَتَٰمَى ٱلنِّسَآءِ ٱلَّٰتِى لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَن تَنكِحُوهُنَّ وَٱلْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ ٱلْوِلْدَٰنِ وَأَن تَقُومُوا۟ لِلْيَتَٰمَىٰ بِٱلْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا۟ مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِهِۦ عَلِيمًا",
    "english": "And they request from you, [O Muhammad], a [legal] ruling concerning women. Say, \"Allah gives you a ruling about them and [about] what has been recited to you in the Book concerning the orphan girls to whom you do not give what is decreed for them - and [yet] you desire to marry them - and concerning the oppressed among children and that you maintain for orphans [their rights] in justice.\" And whatever you do of good - indeed, Allah is ever Knowing of it.",
    "asan": "ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) پرسیارت لێده‌که‌ن ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی که پێویسته پیاوان ئه‌نجامی بده‌ن به‌رامبه‌ر به ژنان، پێیان بڵێ: خوای گه‌وره ده‌رباره‌یان وه‌ڵامتان ده‌داته‌وه‌؛ جائه‌وه‌ی به‌سه‌رتاندا ده‌خوێندرێته‌وه له قورئاندا (روونی کردۆته‌وه له‌مه‌وپێش له سه‌ره‌تای ئه‌م سووره‌ته‌وه‌) ده‌رباره‌ی ئه‌و کچه بێ باوکانه‌ی ئه‌وه‌ی خوا بۆی داناون نایانده‌نێ و ناشتانه‌وێت ماره‌یان بکه‌ن و (رێگه‌ش له شووکردنیان ده‌گرن) و ده‌رباره‌ی میراتی ئه‌و منداڵه بێ ده‌سه‌ڵاتانه‌ی ناتانه‌وێت به‌دادپه‌روه‌ری هه‌ڵسوکه‌وت و مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا بکه‌ن و به‌رپاکردنی دادگه‌ریی له‌نێوان بێ باوکاندا (ئه‌رکی سه‌رشانی ئیماندارانه‌)، ئه‌وه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن له چاکه ئه‌وه بێگومان خوای گه‌وره پێی ئاگاداره به‌چاکه‌کاریی له‌گه‌ڵ منداڵانی بێ باوکدا (که مافیان بده‌ن و سته‌میان لێنه‌که‌ن)، جا هه‌ر خێرو چاکه‌یه‌ک ئه‌نجام بده‌ن خوا زانایه پێی",
    "puxt": "وه‌(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) پرسیارت لێ ده‌که‌ن ده‌رباره‌ی ئافره‌تان بڵێ خوا وه‌ڵامتان ده‌داته‌وه‌ ده‌رباره‌یان وه‌ ئه‌وه‌ی به‌سه‌رتاندا ده‌خوێنرێته‌وه‌ له‌ قورئاندا(وه‌ڵامێکه‌) له‌ باره‌ی کچانی هه‌تیوه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی پێ یان ناده‌ن ئه‌وه‌ی نووسراوه‌ بۆیان(واته‌ میراتی باوکیان) وه‌ حه‌ز ناکه‌ن ماره‌یان بکه‌ن(له‌به‌ر میراته‌که‌شیان ناهێڵن شوو بکه‌ن) وه‌ له‌باره‌ی ئه‌و مناڵانه‌ی که‌ بێ ده‌سه‌ڵاتن وه‌(خوا فه‌رمان ده‌دات) به‌ دادگه‌ری له‌گه‌ڵ هه‌تیوان دا بجوڵێنه‌وه‌ وه‌ هه‌ر کرده‌وه‌یه‌کی باش بکه‌ن ئه‌وه‌ بێگومان خوا به‌ ئاگایه‌ لێ ی." 
  },
  {
    "number": 128,
    "text": "وَإِنِ ٱمْرَأَةٌ خَافَتْ مِنۢ بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَآ أَن يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا وَٱلصُّلْحُ خَيْرٌ وَأُحْضِرَتِ ٱلْأَنفُسُ ٱلشُّحَّ وَإِن تُحْسِنُوا۟ وَتَتَّقُوا۟ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا",
    "english": "And if a woman fears from her husband contempt or evasion, there is no sin upon them if they make terms of settlement between them - and settlement is best. And present in [human] souls is stinginess. But if you do good and fear Allah - then indeed Allah is ever, with what you do, Acquainted.",
    "asan": "ئه‌گه‌ر ئافره‌تێک له لووت به‌رزی یان پشت هه‌ڵکردنی مێرده‌که‌ی ترسا، ئه‌وه هیچ گوناهیان له‌سه‌ر نیه و کارێکی چاکه‌: ئه‌گه‌ر نێوان خۆیان چاک بکه‌ن و له‌سه‌ر شێوازێک ڕێک بکه‌ون (وه‌ک ئه‌وه‌ی ئافره‌ته‌که ده‌ست هه‌ڵگرێت له‌هه‌ندێ مافی خۆی تابه‌ڕێزو سه‌ربه‌رزیه‌وه بمێنێته‌وه له‌گه‌ڵ مێرده‌که‌یدا) هه‌میشه ڕێکه‌وتن و ته‌بایی شتێکی چاک و په‌سه‌نده‌، هه‌رچه‌نده خه‌ڵکی به سروشت حه‌ز به‌ره‌زیلی ده‌که‌ن و ته‌نها به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان ده‌وێت، (ئه‌گه‌ر قیامه‌ت و به‌هه‌شت و دۆزه‌خ له‌به‌رچاو نه‌گیرێت) جا ئه‌گه‌ر چاکه‌کارو ڕه‌فتارجوان بن (له‌گه‌ڵ هاوسه‌رانتاندا)و خاوه‌ن ته‌قواو پارێزکار بن و سته‌میان لێ نه‌که‌ن، ئه‌وه دڵنیابن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام ئاگایه به کارو کرده‌وه‌تان",
    "puxt": " وه‌ ئه‌گه‌ر ئافره‌تێك ترسا له‌ گوێ پێ نه‌دان یا پشت هه‌ڵکردنی مێرده‌که‌ی ئه‌وه‌ هه‌ردووکیان هیچ گوناهێکیان له‌سه‌ر نی یه‌ که‌ ئاشته‌واییه‌کی چاك بکه‌ن له‌ نێوان خۆیاندا هه‌ر ئاشته‌وایی و یه‌ك که‌وتن چاکتره‌ هه‌ر چه‌نده‌ چروکی و ڕه‌زیلی تێکه‌ڵاوی ده‌رونه‌کان کراوه،‌ وه‌ ئه‌گه‌ر چاکه‌ کارو پارێزکار بن ئه‌وه‌ دڵنیا بن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ ئاگایه‌ له‌وه‌ی که‌ ده‌یکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 129,
    "text": "وَلَن تَسْتَطِيعُوٓا۟ أَن تَعْدِلُوا۟ بَيْنَ ٱلنِّسَآءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ فَلَا تَمِيلُوا۟ كُلَّ ٱلْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَٱلْمُعَلَّقَةِ وَإِن تُصْلِحُوا۟ وَتَتَّقُوا۟ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا",
    "english": "And you will never be able to be equal [in feeling] between wives, even if you should strive [to do so]. So do not incline completely [toward one] and leave another hanging. And if you amend [your affairs] and fear Allah - then indeed, Allah is ever Forgiving and Merciful.",
    "asan": "هه‌رگیز ئێوه ناتوانن له نێوان هاوسه‌ره‌کانتاندا دادپه‌روه‌رانه ڕه‌فتار بکه‌ن، له کاتێکدا ئه‌گه‌ر زۆریش سوور بن له‌سه‌ری، جا که‌وابوو نه‌که‌ن هه‌ر ڕوو له یه‌کێکیان بکه‌ن به ته‌واوی ئه‌وی تر واز لێبهێنن وه‌ک هه‌ڵپه‌سێرراو، نه ئه‌وه‌یه مێردار بێت، نه ئه‌وه‌شه بێ مێرد بێت، خۆ ئه‌گه‌ر چاکسازی بکه‌ن و ڕێک بکه‌ون و خۆتان بپارێزن له سته‌م، ئه‌وه به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام لێخۆشبوو میهره‌بانه",
    "puxt": " ئێوه‌ هه‌رگیز ناتوانن داد په‌روه‌ر بن له‌ نێوان ژنه‌کانتان دا هه‌ر چه‌نده‌ سوور بن(هه‌وڵ بده‌ن) جا که‌واته‌ به‌ ته‌واوی خوار مه‌بنه‌وه‌(له‌ هاوسه‌ری یه‌کێکیان) به‌و هۆیه‌وه‌ واز بهێنن له‌وی تریان وه‌ك هه‌ڵبه‌ستراو(نه‌ ئه‌وه‌یه‌ مێردی هه‌بێت نه‌ به‌ڕه‌ڵاش کرابێت) وه‌ ئه‌گه‌ر بسازێن و پارێزکار بن ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 130,
    "text": "وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغْنِ ٱللَّهُ كُلًّا مِّن سَعَتِهِۦ وَكَانَ ٱللَّهُ وَٰسِعًا حَكِيمًا",
    "english": "But if they separate [by divorce], Allah will enrich each [of them] from His abundance. And ever is Allah Encompassing and Wise.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر ژن و مێرد لێک جیاببنه‌وه (به‌گوێره‌ی شه‌رع و به‌رنامه‌ی خوا) ئه‌وه خوا هه‌ریه‌که‌یان شادو بێ نیازو به‌خته‌وه‌ر ده‌کات، له به‌خشینی فراوانی خۆی (به‌هاوسه‌رێکی گونجاو) چونکه خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام فراوانگیرو دانایه",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌گه‌ر لێك جیابوونه‌وه‌ په‌روه‌ردگار هه‌ریه‌که‌یان(له‌وی تر) بێ ئاتاج ده‌کات به‌ڕه‌حمی خۆی وه‌ خوا هه‌میشه‌ به‌هره‌ فراوان و کاردروسته‌." 
  },
  {
    "number": 131,
    "text": "وَلِلَّهِ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ وَلَقَدْ وَصَّيْنَا ٱلَّذِينَ أُوتُوا۟ ٱلْكِتَٰبَ مِن قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ ٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ وَإِن تَكْفُرُوا۟ فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ وَكَانَ ٱللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا",
    "english": "And to Allah belongs whatever is in the heavens and whatever is on the earth. And We have instructed those who were given the Scripture before you and yourselves to fear Allah. But if you disbelieve - then to Allah belongs whatever is in the heavens and whatever is on the earth. And ever is Allah Free of need and Praiseworthy.",
    "asan": "هه‌ر بۆ خوایه ئه‌وه‌ی له ئاسمانه‌کان و ئه‌وه‌ی له زه‌ویدایه‌، سوێند به‌خوا به‌ڕاستی ئێمه ئامۆژگاری و فه‌رمانمانداوه به‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی به‌رنامه‌ی خوایان بۆ هاتبوو له پێش ئێوه‌، هه‌روه‌ها ئامۆژگاری ئێوه‌شمان کردووه له خوا بترسن و به ته‌قواو پارێزکاربن، خۆ ئه‌گه‌ر بێ باوه‌ڕو یاخی بن (ئه‌وه خۆتان زیان ده‌که‌ن)، چونکه به‌ڕاستی هه‌ر بۆ خوایه ئه‌وه‌ی له ئاسمانه‌کان و ئه‌وه‌ی له زه‌ویدایه‌، خوایش هه‌میشه‌و به‌رده‌وام بێ نیازه‌و شایسته‌ی سوپاسه",
    "puxt": " وه‌ بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ سوێند به‌خوا به‌ڕاستی ئێمه‌ ئامۆژگاریمان کردوون ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌یان پێدراوه‌ له‌ پێش ئێوه‌دا هه‌روه‌ها ئێوه‌ش که‌ له‌ خوا بترسن وه‌ ئه‌گه‌ر بێ باوه‌ڕ بن ئه‌وه‌ به‌ڕاستی هه‌ر هی خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند و سوپاس کراوه‌." 
  },
  {
    "number": 132,
    "text": "وَلِلَّهِ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا",
    "english": "And to Allah belongs whatever is in the heavens and whatever is on the earth. And sufficient is Allah as Disposer of affairs.",
    "asan": "هه‌ر بۆ خوایه ئه‌وه‌ی له ئاسمانه‌کان و ئه‌وه‌ی له زه‌ویدایه و هه‌ر ئه‌و خوایه به‌سه بۆ ئه‌وه‌ی چاودێر بێت و کاروباری پێ بسپێریت (ئاسمانه‌کان هه‌ر خوا خۆی فراوانییان ده‌زانێت و نهێنیه‌کانی زه‌ویش که‌مێکی زانراوه‌",
    "puxt": "  وه‌ ته‌نها بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ ته‌نها خوا به‌سه‌ پێ سپێراو و چاودێر بێت." 
  },
  {
    "number": 133,
    "text": "إِن يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ أَيُّهَا ٱلنَّاسُ وَيَأْتِ بِـَٔاخَرِينَ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ ذَٰلِكَ قَدِيرًا",
    "english": "If He wills, He can do away with you, O people, and bring others [in your place]. And ever is Allah competent to do that.",
    "asan": "خه‌ڵکینه‌، ئه‌گه‌ر خوا بیه‌وێت، ئێوه له‌ناو ده‌بات و که‌سانی تر ده‌هێنێته مه‌یدانه‌وه و خوا هه‌میشه و به‌رده‌وام ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر ئه‌وکاره‌دا هه‌یه",
    "puxt": "  ئه‌گه‌ر خوا بیه‌وێت ناتانهێڵێ ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ وه‌ ده‌سته‌یه‌کی تر ده‌هێنێت وه‌ خوا هه‌رده‌م به‌سه‌ر ئه‌وه‌دا به‌ توانایه‌" 
  },
  {
    "number": 134,
    "text": "مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ ٱلدُّنْيَا فَعِندَ ٱللَّهِ ثَوَابُ ٱلدُّنْيَا وَٱلْءَاخِرَةِ وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِيعًۢا بَصِيرًا",
    "english": "Whoever desires the reward of this world - then with Allah is the reward of this world and the Hereafter. And ever is Allah Hearing and Seeing.",
    "asan": "ئه‌و که‌سه‌ی ته‌نها پاداشتی دنیای ده‌وێت (ئه‌وه بابزانێت) که لای خوا پاداشتی دنیاو پاداشتی قیامه‌تیش هه‌یه‌، خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام بیسه‌رو بینایه",
    "puxt": "  هه‌ر که‌سێك پاداشتی دنیای ده‌وێت ئه‌وه‌ی لای خوایه‌ پاداشتی دنیا و دواڕۆژ وه‌ هه‌میشه‌ خوا بیسه‌ری بینایه‌." 
  },
  {
    "number": 135,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ كُونُوا۟ قَوَّٰمِينَ بِٱلْقِسْطِ شُهَدَآءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمْ أَوِ ٱلْوَٰلِدَيْنِ وَٱلْأَقْرَبِينَ إِن يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَٱللَّهُ أَوْلَىٰ بِهِمَا فَلَا تَتَّبِعُوا۟ ٱلْهَوَىٰٓ أَن تَعْدِلُوا۟ وَإِن تَلْوُۥٓا۟ أَوْ تُعْرِضُوا۟ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا",
    "english": "O you who have believed, be persistently standing firm in justice, witnesses for Allah, even if it be against yourselves or parents and relatives. Whether one is rich or poor, Allah is more worthy of both. So follow not [personal] inclination, lest you not be just. And if you distort [your testimony] or refuse [to give it], then indeed Allah is ever, with what you do, Acquainted.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه هه‌میشه ڕاگری دادوه‌ری بن و شایه‌تیی بۆ خوا بده‌ن، با شایه‌تیه‌که‌شتان زیانی بۆ خۆتان و دایک و باوکتان یان خزمانیش هه‌بێت، ئه‌گه‌ر که‌سانێک له‌وانه ده‌وڵه‌مه‌ندبێت یان هه‌ژار خوا به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌وان چاکتر ده‌زانێت له ئێوه (واته به‌ته‌ماعی ده‌وڵه‌مه‌ندی له دادپه‌روه‌ری لامه‌ده‌ن و به‌هۆی نه‌داریی و به‌زه‌یی بێ جێ له حه‌ق لامه‌ده‌ن) نه‌که‌ن شوێن ئاره‌زووی نه‌فس بکه‌ون له دادپه‌روه‌ری لابده‌ن، جا ئه‌گه‌ر ئێوه پێچ لێ بده‌ن (زمان بگۆرن) و شایه‌تی ناحه‌ق بده‌ن، یان پشت هه‌ڵکه‌ن، ئه‌وه چاک بزانن خوا ئاگاداره به کارو کرده‌وه‌تان",
    "puxt": " ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ به‌رده‌وام زۆر دادگه‌ر بن له‌به‌ر خوا شایه‌تی بده‌ن با شایه‌تی یه‌که‌ دژ به‌ خۆشتان بێت یان دژی باوك و دایك و خزمه‌ نزیکه‌کانتان بێت ئه‌گه‌ر(شایه‌تی له‌سه‌ر دراوه‌که‌) ده‌وڵه‌مه‌ند بێت یان هه‌ژار(شایه‌تیه‌که‌ هه‌ر بده‌ن) چونکه‌ خوا به‌وان له‌ پێشتره‌(و قازانجیان چاکتر ده‌زانێت) که‌واته‌ شوێن ئاره‌زوو مه‌که‌ون بۆ ئه‌وه‌ی له‌ هه‌ق لانه‌ده‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر(شایه‌تیه‌که‌) پێچه‌وانه‌ بده‌ن یا نه‌یده‌ن و گوێی نه‌ده‌نێ ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ کاره‌کانتان ئاگاداره‌." 
  },
  {
    "number": 136,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓا۟ ءَامِنُوا۟ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَٱلْكِتَٰبِ ٱلَّذِى نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَٱلْكِتَٰبِ ٱلَّذِىٓ أَنزَلَ مِن قَبْلُ وَمَن يَكْفُرْ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ وَٱلْيَوْمِ ٱلْءَاخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَٰلًۢا بَعِيدًا",
    "english": "O you who have believed, believe in Allah and His Messenger and the Book that He sent down upon His Messenger and the Scripture which He sent down before. And whoever disbelieves in Allah, His angels, His books, His messengers, and the Last Day has certainly gone far astray.",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌، به‌رده‌وام و دامه‌زراو بن له‌سه‌ر ئیمان به خوا و پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی و به‌و قورئانه‌ش که له ماوه‌ی چه‌ند ساڵێکدا دایبه‌زاندووه بۆ پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی و به‌و کتێبانه‌ش که پێشتر ڕه‌وانه‌ی کردوون، جا ئه‌وه‌ی باوه‌ڕی نه‌بێت به‌خواو فریشته‌کانی و به کتێبه‌کانی و به‌پێغه‌مبه‌رانی و به‌رۆژی دوایی، ئه‌وه به‌ڕاستی گومڕابووه به‌ئه‌وپه‌ڕی گومڕایی",
    "puxt": "  ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ به‌رده‌وام بن له‌سه‌ر باوه‌ڕ به‌ خوداو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی و به‌و قورئانه‌ی ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، بۆ فروستاده‌که‌ی وه‌ به‌و کتێبانه‌ش که‌ پێشتر ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، وه‌ هه‌ر که‌سێك بێ باوه‌ڕ بێت به‌خوا و به‌ فریشته‌کانی و به‌ کتێبه‌کانی و پێغه‌مبه‌ره‌کانی و ڕۆژی دوایی ئه‌وه‌ به‌ڕاستی گومڕا بووه‌ به‌ گومڕایی یه‌کی زۆر دوور(له‌ ڕاستی) ی." 
  },
  {
    "number": 137,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ ثُمَّ كَفَرُوا۟ ثُمَّ ءَامَنُوا۟ ثُمَّ كَفَرُوا۟ ثُمَّ ٱزْدَادُوا۟ كُفْرًا لَّمْ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلًۢا",
    "english": "Indeed, those who have believed then disbelieved, then believed, then disbelieved, and then increased in disbelief - never will Allah forgive them, nor will He guide them to a way.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه و دوایی پاشگه‌ز بوونه‌ته‌وه‌، دووباره ئیمانیان هێنایه‌وه و دوایی پاشگه‌ز بوونه‌وه‌، له‌وه‌ودوا زیاتر له بێ دینی و کافریدا ڕۆچوون، هیچ کات خوا له‌وانه خۆشنابێت و ڕێنمووییان ناکات بۆ ڕێبازێکی سوود به‌خش",
    "puxt": " بێگومان ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ پاشان بێ باوه‌ڕ بوونه‌ته‌وه‌ دواتر باوه‌ڕیان هێناوه‌ ئه‌وسا بێ باوه‌ڕ بوونه‌ته‌وه‌ پاشان له‌ بێ بڕوایی دا زیادتر ڕۆچوون خوا هه‌رگیز لێیان خۆش نابێت وه‌ ڕێنمایی یان ناکات بۆ ڕێگای ڕاست." 
  },
  {
    "number": 138,
    "text": "بَشِّرِ ٱلْمُنَٰفِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا",
    "english": "Give tidings to the hypocrites that there is for them a painful punishment -",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) مژده به دووڕووه‌کان بده که به‌ڕاستی سزایه‌کی به‌ئێشیان بۆ ئاماده کراوه‌!!",
    "puxt": "موژده‌ بده‌ به‌ دوو ڕووه‌کان به‌وه‌ی که‌ به‌ڕاستی سزایه‌کی به‌ ئازاریان بۆ هه‌یه‌." 
  },
  {
    "number": 139,
    "text": "ٱلَّذِينَ يَتَّخِذُونَ ٱلْكَٰفِرِينَ أَوْلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلْمُؤْمِنِينَ أَيَبْتَغُونَ عِندَهُمُ ٱلْعِزَّةَ فَإِنَّ ٱلْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا",
    "english": "Those who take disbelievers as allies instead of the believers. Do they seek with them honor [through power]? But indeed, honor belongs to Allah entirely.",
    "asan": "ئه‌و دووڕووانه‌ی که بێ باوه‌ڕه‌کان ده‌که‌نه پشتیوان و یارویاوه‌ری خۆیان له‌جیاتی ئیمانداران، ئایا ده‌یانه‌وێت عیززه‌ت و ده‌سه‌ڵات و سه‌ربه‌رزیان لای ئه‌وان ده‌ست بکه‌وێت؟ (ئه‌وانه به‌هه‌ڵه‌دا چوون) چونکه به‌ڕاستی عیزه‌ت و باڵاداستی و سه‌ربه‌رزیی هه‌ر هه‌مووی بۆ خوایه",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕان به‌ دۆست و خۆشه‌ویستی خۆیان داده‌نێن بێجگه‌ له‌ ئیمانداران ئایا به‌ ته‌مان سه‌ربه‌رزیان لای ئه‌وان ده‌ست که‌وێ ؟ (بۆچونێکی هه‌ڵه‌یه‌) چونکه‌ به‌ڕاستی سه‌ربه‌رزی و باڵا ده‌ستی هه‌مووی بۆ خوایه‌." 
  },
  {
    "number": 140,
    "text": "وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِى ٱلْكِتَٰبِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا۟ مَعَهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا۟ فِى حَدِيثٍ غَيْرِهِۦٓ إِنَّكُمْ إِذًا مِّثْلُهُمْ إِنَّ ٱللَّهَ جَامِعُ ٱلْمُنَٰفِقِينَ وَٱلْكَٰفِرِينَ فِى جَهَنَّمَ جَمِيعًا",
    "english": "And it has already come down to you in the Book that when you hear the verses of Allah [recited], they are denied [by them] and ridiculed; so do not sit with them until they enter into another conversation. Indeed, you would then be like them. Indeed Allah will gather the hypocrites and disbelievers in Hell all together -",
    "asan": "به‌ڕاستی (خوای گه‌وره‌) له قورئاندا ئه‌م بڕیاره‌ی ناردووه بۆ سه‌رتان که‌: هه‌ر کاتێک له جێیه‌کدا گوێتان لێ بوو کوفرو گاڵته به‌ئایه‌ته‌کانی خوا ده‌کرا، ئه‌وه دامه‌نیشن له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌دا هه‌تا قسه‌و باسه‌که‌یان به‌گۆڕن (ئه‌گه‌ر دابنیشن و گوێ نه‌ده‌نێ) ئه‌وه به‌ڕاستی ئێوه‌ش له‌و کاته‌دا وه‌ک ئه‌وانن و (حسابی ئه‌وانتان بۆ ده‌کرێت) به‌ڕاستی خوا دووڕووه‌کان و بێ باوه‌ڕه‌کان هه‌موویان له دۆزه‌خدا کۆده‌کاته‌وه",
    "puxt": "  وه‌ بێگومان خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆتان له‌ قورئاندا هه‌ر کاتێك بیستان ئایه‌ته‌کانی(به‌ڵگه‌کانی) خوا بڕوایان پێ ناکرێت و گاڵته‌یان پێ ده‌کرێت ئه‌وه‌ دامه‌نیشن له‌ گه‌ڵیاندا تا ده‌چنه‌ ناو باسێکی تره‌وه‌(و باسه‌که‌ ده‌گۆڕن) بێگومان ئه‌گه‌ر دانیشتن له‌ گه‌ڵیاندا(و هاوبه‌شیان بکه‌ن) ئه‌وه‌ ئێوه‌ش وه‌ك ئه‌وانن به‌ڕاستی خوا کۆکه‌ره‌وه‌ی دووڕوه‌کان و بێ باوه‌ڕه‌کانیشه‌ به‌ تێکڕا له‌ دۆزه‌خدا." 
  },
  {
    "number": 141,
    "text": "ٱلَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ ٱللَّهِ قَالُوٓا۟ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَٰفِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوٓا۟ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ ٱلْمُؤْمِنِينَ فَٱللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ وَلَن يَجْعَلَ ٱللَّهُ لِلْكَٰفِرِينَ عَلَى ٱلْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا",
    "english": "Those who wait [and watch] you. Then if you gain a victory from Allah, they say, \"Were we not with you?\" But if the disbelievers have a success, they say [to them], \"Did we not gain the advantage over you, but we protected you from the believers?\" Allah will judge between [all of] you on the Day of Resurrection, and never will Allah give the disbelievers over the believers a way [to overcome them].",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی که خۆیان بۆ ئێوه مه‌ڵاسداوه چاوه‌ڕوانی به‌سه‌رهاتتان ده‌که‌ن، ئه‌گه‌ر سه‌رکه‌وتنێکتان له‌لایه‌ن خواوه ده‌ست بکه‌وێت ده‌ڵێن: ئه‌ی ئێمه له‌گه‌ڵتاندا نه‌بووین؟! خۆ ئه‌گه‌ر کافره‌کان به‌شێکیان ببێت له سه‌رکه‌وتن، دووڕوه‌کان ده‌ڵێن: ئایا ئێمه له‌سه‌ر ئێوه‌مان نه‌ده‌کرده‌وه و، نه‌مانهێشت ئیمانداران زیانتان پێبگه‌یه‌نن، ئینجا خوا له ڕۆژی قیامه‌تدا دادوه‌ریی ده‌کات له نێوانتاندا (ئه‌ی بێ باوه‌ڕ و دووڕووه‌کان) دڵنیابن هه‌رگیز خوا نایه‌ڵێت بێ باوه‌ڕان به‌سه‌ر ئیمانداراندا ده‌ست ڕۆیشتوو بن و ڕیشه‌که‌نیان بکه‌ن",
    "puxt": "  دووڕوه‌کان ئه‌وانه‌ی چاوه‌ڕوانی(سه‌ر ئه‌نجامی) ئێوه‌ ده‌که‌ن جا ئه‌گه‌ر بۆ ئێوه‌ بوو سه‌رکه‌وتن له‌ لای خواوه‌ ده‌ڵێن مه‌گه‌ر ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئێوه‌ نه‌بووین ؟ به‌ڵام ئه‌گه‌ر بێ بڕوایان به‌شێکیان(له‌ سه‌رکه‌وتن) هه‌بوو ئه‌ڵێن ئایا ئێمه‌ زاڵمان نه‌کردن به‌سه‌ر ئه‌وان دا ؟ و ئێوه‌مان نه‌ پاراست له‌ ئیمانداران ؟ (که‌واته‌ به‌شمان بده‌ن) جا خوا له‌ ڕۆژی دواییدا بڕیاری یه‌کجاری ده‌دات له‌ نێوانتان دا وه‌ هه‌رگیز خوا(به‌ڵگه‌ی) کافران به‌سه‌ر ئیمانداران(ی ڕاسته‌قینه‌) دا سه‌رناخات(له‌م جیهان) ه‌دا." 
  },
  {
    "number": 142,
    "text": "إِنَّ ٱلْمُنَٰفِقِينَ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوٓا۟ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُوا۟ كُسَالَىٰ يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ ٱللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا",
    "english": "Indeed, the hypocrites [think to] deceive Allah, but He is deceiving them. And when they stand for prayer, they stand lazily, showing [themselves to] the people and not remembering Allah except a little,",
    "asan": "به‌ڕاستی دووڕووه‌کان (وا ده‌زانن) فێڵ له خوا ده‌که‌ن (له‌کاتێکدا) ئه‌و زاته فێڵه‌کانیان پووچ ده‌کاته‌وه (نازانن که دیار و نادیار، لای خوا ڕوون و ئاشکرایه‌)، هه‌ر کاتێکیش (بۆ ڕیاو ڕووپامایی) هه‌ڵده‌ستن بۆ نوێژ، زۆر به‌له‌ش گرانیی و ته‌مه‌ڵیی هه‌ڵده‌ستن، ئه‌وانه ڕیایی و ڕوپامایی بۆ خه‌ڵکی ده‌که‌ن، زۆر که‌م یادی خوا ده‌که‌ن",
    "puxt": " به‌ڕاستی دووڕووه‌کان ده‌یانه‌وێت خوا بخه‌ڵه‌تێنن که‌چی خوا خه‌ڵه‌تێنه‌ری ئه‌وانه‌ هه‌ر کاتێکیش هه‌ستن بۆ نوێژ به‌ ته‌مه‌ڵی و سستی هه‌ڵده‌ستن ڕوپامایی بۆ خه‌ڵکی ئه‌که‌ن وه‌ یادی خوا ناکه‌ن که‌مێك نه‌بێت." 
  },
  {
    "number": 143,
    "text": "مُّذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذَٰلِكَ لَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَلَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَمَن يُضْلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلًا",
    "english": "Wavering between them, [belonging] neither to the believers nor to the disbelievers. And whoever Allah leaves astray - never will you find for him a way.",
    "asan": "ئه‌وانه گیریان خواردووه له‌و نێوانه‌دا، نه‌ئه‌وه‌یه پاڵ بده‌ن به‌ئیماندارانه‌وه‌، نه‌ئه‌وه‌شه پاڵ بده‌ن به‌کافرانه‌وه‌، هه‌ر که‌س خوا (به‌هۆی ناله‌باریی خۆیه‌وه‌) گومڕای بکات، ئه‌وه هه‌رگیز ناتوانیت ڕێبازێکی ڕاست و ڕزگاری بۆ بدۆزێته‌وه",
    "puxt": " دوو دڵ و دڵه‌ ڕاوکێیانه‌ له‌و نێوان(کوفر و باوه‌ڕ) ه‌دا نه‌ لای بڕوادارانن وه‌ نه‌ لای بێ باوه‌ڕانن وه‌ هه‌ر که‌سێك خوا گومڕای بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ڕێگه‌یه‌کی ڕاستی بۆ نادۆزێته‌وه‌ بیگه‌یه‌نێ به‌ مه‌به‌ست." 
  },
  {
    "number": 144,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ لَا تَتَّخِذُوا۟ ٱلْكَٰفِرِينَ أَوْلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلْمُؤْمِنِينَ أَتُرِيدُونَ أَن تَجْعَلُوا۟ لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَٰنًا مُّبِينًا",
    "english": "O you who have believed, do not take the disbelievers as allies instead of the believers. Do you wish to give Allah against yourselves a clear case?",
    "asan": "ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه بێ باوه‌ڕان مه‌که‌نه یارو یاوه‌ری خۆتان له‌جیاتی ئیمانداران، ئایا ده‌تانه‌وێت به ده‌ستی خۆتان به‌ڵگه‌یه‌کی ئاشکرا بده‌نه ده‌ست خوا له‌سه‌ر خۆتان",
    "puxt": "  ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ بڕواتان هێناوه‌ بێ بڕواکان مه‌که‌نه‌ دۆستی خۆتان له‌ بری ئیمانداران ئایا (به‌م کاره‌) ده‌تانه‌وێت بیده‌ن به‌خوا به‌ڵگه‌یه‌کی ڕوون له‌ دژی خۆتان ؟ ." 
  },
  {
    "number": 145,
    "text": "إِنَّ ٱلْمُنَٰفِقِينَ فِى ٱلدَّرْكِ ٱلْأَسْفَلِ مِنَ ٱلنَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا",
    "english": "Indeed, the hypocrites will be in the lowest depths of the Fire - and never will you find for them a helper -",
    "asan": "به‌ڕاستی دووڕووه‌کان له چینی هه‌ره خواری ناو دۆزه‌خدان و هه‌رگیز بۆ ئه‌وان پشتیوانێکت ده‌ست ناکه‌وێت",
    "puxt": "  با بزانن به‌ڕاستی دووڕووه‌کان له‌ خانه‌و ته‌به‌قی هه‌ره‌ ژێره‌وه‌ی ئاگردان وه‌ هه‌رگیز ڕزگار که‌رێکت بۆ ئه‌وان ده‌ست ناکه‌وێت." 
  },
  {
    "number": 146,
    "text": "إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُوا۟ وَأَصْلَحُوا۟ وَٱعْتَصَمُوا۟ بِٱللَّهِ وَأَخْلَصُوا۟ دِينَهُمْ لِلَّهِ فَأُو۟لَٰٓئِكَ مَعَ ٱلْمُؤْمِنِينَ وَسَوْفَ يُؤْتِ ٱللَّهُ ٱلْمُؤْمِنِينَ أَجْرًا عَظِيمًا",
    "english": "Except for those who repent, correct themselves, hold fast to Allah, and are sincere in their religion for Allah, for those will be with the believers. And Allah is going to give the believers a great reward.",
    "asan": "جگه له‌وانه‌یان ته‌وبه‌ی ڕاسته‌قینه‌یان کردووه و کارونیه‌تیان چاک کردووه و ده‌ستیان به‌ئاینی خواوه گرتووه و په‌یڕه‌وی به‌رنامه‌که‌ی ده‌که‌ن و به‌ته‌واویی دین و ئاینیان ساغ کردۆته‌وه بۆ خوا، جا ئه‌وانه له‌گه‌ڵ ئیمانداراندا ده‌بن و (له‌گه‌ڵ ئه‌واندا حه‌شر ده‌کرێن)، بێگومان له‌ئاینده‌دا خوا پاداشتی زۆرو بێ سنوور ده‌به‌خشێت به‌ئیمانداران",
    "puxt": "جگه‌ له‌وانه‌ی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ و خۆیان چاك ده‌که‌ن و ده‌ست ده‌گرن به‌(ئایینی) خواوه‌ و ئایینه‌که‌یان پاك و خاوێن ده‌که‌ن بۆ خوا جا ئه‌وانه‌(ی ئه‌و مه‌رجانه‌یان به‌ جێ هێنا) له‌گه‌ڵ ئیمانداراندا ده‌بن بێگومان له‌ داهاتوودا خوا ده‌یبه‌خشێ به‌ ئیمانداران پاداشتێکی زۆر گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 147,
    "text": "مَّا يَفْعَلُ ٱللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِن شَكَرْتُمْ وَءَامَنتُمْ وَكَانَ ٱللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا",
    "english": "What would Allah do with your punishment if you are grateful and believe? And ever is Allah Appreciative and Knowing.",
    "asan": "خوا چ پێویستیه‌کی به‌سزادانی ئێوه هه‌یه‌؟ ئه‌گه‌ر شوکرانه بژێرو سوپاسگوزاربن و ئیمان و باوه‌ڕی دامه‌زراوتان هه‌بێت، خوایش هه‌میشه‌و به‌رده‌وام سوپاسگوزاری به‌نده چاکه‌کانیه‌تی و زاناو ئاگایه پێیان",
    "puxt": "ئایا خوا چ ئیشێکی هه‌یه‌ به‌ سزادانتان ئه‌گه‌ر سوپاسی بکه‌ن وه‌ باوه‌ڕی پێ بێنن وه‌ خوا هه‌میشه‌ پێزانی سوپاسه‌ و زانایه‌." 
  },
  {
    "number": 148,
    "text": "لَّا يُحِبُّ ٱللَّهُ ٱلْجَهْرَ بِٱلسُّوٓءِ مِنَ ٱلْقَوْلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا",
    "english": "Allah does not like the public mention of evil except by one who has been wronged. And ever is Allah Hearing and Knowing.",
    "asan": "بێگومان خوا حه‌ز ناکات له قسه‌ی ناشیرین و نابه‌جێ و ناو ناتۆره وتن و جنێودان، مه‌گه‌ر که‌سێک سته‌م لێکراو بێت، خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام بیسه‌رو زانایه",
    "puxt": "  خوا پێ ی خۆش نی یه‌ ئاشکرا کردنی قسه‌ی نا به‌جێ و خراپ مه‌گه‌ر که‌سێك سته‌می لێکرابێ(بۆی دروسته‌ خراپه‌ی سته‌مکار ئاشکرا کات) وه‌ خوا هه‌میشه‌ بیسه‌ری زانایه‌." 
  },
  {
    "number": 149,
    "text": "إِن تُبْدُوا۟ خَيْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا۟ عَن سُوٓءٍ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرًا",
    "english": "If [instead] you show [some] good or conceal it or pardon an offense - indeed, Allah is ever Pardoning and Competent.",
    "asan": "ئه‌گه‌ر کردارو گوفتارو به‌خششی خۆتان ئاشکرا بکه‌ن یان بیشارنه‌وه‌، یاخود چاوپۆشی له هه‌ڵه‌و گوناهێک بکه‌ن، ئه‌وه بێگومان خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام لێخۆشبووه به‌ده‌سه‌ڵاتیشه",
    "puxt": "ئه‌گه‌ر خێر و چاکه‌ ده‌رخه‌ن(به‌ ئاشکرا بیکه‌ن) یان بیشارنه‌وه‌ یان ببورن له‌ خراپه‌یه‌ك ئه‌وه‌ بێگومان خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی به‌ توانایه‌." 
  },
  {
    "number": 150,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيُرِيدُونَ أَن يُفَرِّقُوا۟ بَيْنَ ٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَيُرِيدُونَ أَن يَتَّخِذُوا۟ بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا",
    "english": "Indeed, those who disbelieve in Allah and His messengers and wish to discriminate between Allah and His messengers and say, \"We believe in some and disbelieve in others,\" and wish to adopt a way in between -",
    "asan": "بێگومان ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ به خواو پێغه‌مبه‌ران ناهێنن و ده‌یانه‌وێت جیاوازی بکه‌ن له نێوان خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانیدا (گوایه باوه‌ڕیان به‌خوا هه‌یه به‌ڵام باوه‌ڕیان به‌پێغه‌مبه‌ران نیه‌)، (یاخود) ده‌ڵێن: باوه‌ڕ ده‌هێنین به‌هه‌ندێک له پێغه‌مبه‌ران و باوه‌ڕ به‌هه‌ندێکیان ناهێنین و ده‌یانه‌وێت له‌و نێوانه‌دا ڕێگه و به‌رنامه‌یه‌ک بۆ خۆیان به‌ده‌ست بهێنن",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ ده‌یانه‌وێ جیاوازی بخه‌نه‌ نێوان خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ ده‌ڵێن باوه‌ڕ به‌ هه‌ندێك(له‌ پێغه‌مبه‌ران) ده‌هێنین وه‌ باوه‌ڕ ناهێنن به‌ هه‌ندێکی تریان و ده‌یانه‌وێ له‌و نێوانه‌دا ڕێگه‌یه‌ك بده‌نه‌به‌ر." 
  },
  {
    "number": 151,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ هُمُ ٱلْكَٰفِرُونَ حَقًّا وَأَعْتَدْنَا لِلْكَٰفِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا",
    "english": "Those are the disbelievers, truly. And We have prepared for the disbelievers a humiliating punishment.",
    "asan": "ئا ئه‌و که‌سانه به‌ڕاستی هه‌ر بێ باوه‌ڕن و بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی سه‌ر شۆڕکه‌رمان ئاماده‌کردوه",
    "puxt": "ئا ئه‌وانه‌ به‌ڕاستی بێ باوه‌ڕی ته‌واون وه‌ ئاماده‌مان کردووه‌ بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی ڕیسواکه‌ر." 
  },
  {
    "number": 152,
    "text": "وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَلَمْ يُفَرِّقُوا۟ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ أُو۟لَٰٓئِكَ سَوْفَ يُؤْتِيهِمْ أُجُورَهُمْ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا",
    "english": "But they who believe in Allah and His messengers and do not discriminate between any of them - to those He is going to give their rewards. And ever is Allah Forgiving and Merciful.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان به خوا و پێغه‌مبه‌ره‌کانی هێناوه و هیچ جۆره جیاوازیه‌کیان نه‌کردووه له نێوان هیچ کامیانداو باوه‌ڕیان به هه‌موویان هه‌یه‌، ئا ئه‌وانه له‌ئاینده‌دا خوای گه‌وره پاداشتی خۆیان ده‌داتێ، خوای گه‌وره‌ش هه‌میشه و به‌رده‌وام لێخۆشبوو میهره‌بانه (بۆ باوه‌ڕداران)",
    "puxt": " وه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ هیچ جیاوازی یه‌کیان نه‌خسته‌ نێوان هیچ کام له‌و پێغه‌مبه‌رانه‌ ئا ئه‌وانه‌ له‌ داهاتوودا خوا پاداشتیان ده‌داته‌وه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 153,
    "text": "يَسْـَٔلُكَ أَهْلُ ٱلْكِتَٰبِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَٰبًا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فَقَدْ سَأَلُوا۟ مُوسَىٰٓ أَكْبَرَ مِن ذَٰلِكَ فَقَالُوٓا۟ أَرِنَا ٱللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ ٱتَّخَذُوا۟ ٱلْعِجْلَ مِنۢ بَعْدِ مَا جَآءَتْهُمُ ٱلْبَيِّنَٰتُ فَعَفَوْنَا عَن ذَٰلِكَ وَءَاتَيْنَا مُوسَىٰ سُلْطَٰنًا مُّبِينًا",
    "english": "The People of the Scripture ask you to bring down to them a book from the heaven. But they had asked of Moses [even] greater than that and said, \"Show us Allah outright,\" so the thunderbolt struck them for their wrongdoing. Then they took the calf [for worship] after clear evidences had come to them, and We pardoned that. And We gave Moses a clear authority.",
    "asan": "ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) خاوه‌نانی کتێب داوای ئه‌وه‌ت لێده‌که‌ن که له ئاسمانه‌وه کتێبێکیان بۆ دابه‌زێنیت، جا ئه‌وانه به‌ڕاستی داوای له‌وه گه‌وره‌تریان له موسا کرد، وتیان: ده‌مانه‌وێت خوامان به‌ئاشکرا نیشان بده‌یت، ئه‌سا هه‌وره بروسکه‌یه‌ک لێیدان له سه‌رئه‌نجامی ئه‌و سته‌مه ناڕه‌وایه‌و (ئه‌و داخوازیه نادروسه‌یاندا) که‌چی له‌وه‌ودوا گوێره‌که په‌رستیانکرد له دوای ئه‌و هه‌موو به‌ڵگه و موعجیزه ئاشکرایانه که بۆیان هات، جا له‌وه‌شیان خۆش بووین و به‌ڵگه‌و موعجیزه و به‌رنامه‌ی ئاشکرامان به‌خشی به موسا (تا ڕێنمووییان بکات)",
    "puxt": " ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)خاوه‌ن نامه‌کان داوات لێ ده‌که‌ن که‌ بۆیان بێنیته‌ خواره‌وه‌ په‌ڕاوێك له‌ ئاسمانه‌وه‌ جا به‌ڕاستی داوایان کرد له‌ مووسا گه‌وره‌تر له‌وه‌ وتیان خوامان نیشان بده‌ به‌ ئاشکرا جا بروسکه‌یه‌ك لێ ی دان و گرتنی به‌هۆی سته‌م کردنیانه‌وه‌ پاشان گوێره‌که‌یه‌کیان کرد به‌ په‌رستراوی خۆیان پاش ئه‌وه‌ی بۆیان هات به‌ڵگه‌ ئاشکراکان ئینجا ئێمه‌ چاوپۆشیمان له‌وه‌ش کرد(له‌و گوێره‌که‌ په‌رستیه‌یان) وه‌ به‌خشیمان به‌ مووسا موعجیزه‌و به‌ڵگه‌ی ئاشکرا تا باوه‌ڕ بێنن." 
  },
  {
    "number": 154,
    "text": "وَرَفَعْنَا فَوْقَهُمُ ٱلطُّورَ بِمِيثَٰقِهِمْ وَقُلْنَا لَهُمُ ٱدْخُلُوا۟ ٱلْبَابَ سُجَّدًا وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا۟ فِى ٱلسَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُم مِّيثَٰقًا غَلِيظًا",
    "english": "And We raised over them the mount for [refusal of] their covenant; and We said to them, \"Enter the gate bowing humbly\", and We said to them, \"Do not transgress on the sabbath\", and We took from them a solemn covenant.",
    "asan": "بۆ چه‌سپاندن و وه‌رگرتنی په‌یمانه‌که کێوی (طور) مان به‌رز کرده‌وه به‌سه‌ریانداو پێمان وتن: که له ده‌روازه‌ی شاری (قدس)ه‌وه به‌سوژده‌وه بچنه ژوره‌وه (هه‌روه‌ها فرمانمانداو) وتمان: له ڕۆژانی شه‌موواندا ده‌ستدرێژی مه‌که‌ن و (ڕاوه ماسی مه‌که‌ن، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌) په‌یمانێکی توندو به‌هێزمان لێوه‌رگرتن",
    "puxt": " وه‌ به‌رزمان کرده‌وه‌ به‌سه‌ر سه‌ریانه‌وه‌ (کێوی طور) به‌هۆی په‌یمان دانیانه‌وه‌، وه‌ وتمان پێ یان بچنه‌ ژووره‌وه‌ له‌ ده‌رگای(قودسه‌وه‌) به‌مل که‌چی وه‌ وتمان پێ یان ده‌ست درێژی مه‌که‌ن له‌ شه‌مماندا(به‌ ڕاوکردن) و وه‌رمان گرت لێیان په‌یمانێکی به‌هێزو پته‌و." 
  },
  {
    "number": 155,
    "text": "فَبِمَا نَقْضِهِم مِّيثَٰقَهُمْ وَكُفْرِهِم بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَقَتْلِهِمُ ٱلْأَنۢبِيَآءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌۢ بَلْ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا",
    "english": "And [We cursed them] for their breaking of the covenant and their disbelief in the signs of Allah and their killing of the prophets without right and their saying, \"Our hearts are wrapped\". Rather, Allah has sealed them because of their disbelief, so they believe not, except for a few.",
    "asan": "ئینجا به‌هۆی په‌یمان شکاندنیان و بێ باوه‌ڕیان به‌ئایه‌ته‌کانی خواو کوشتنی به‌ناحه‌قی پێغه‌مبه‌ران له‌لایه‌ن ئه‌وانه‌وه و ئه‌و قسه‌یه‌شیان که ده‌ڵێن دڵی ئێمه داخراوه و به‌رگی پێوه‌یه (مه‌به‌ستیان ئه‌وه‌یه که ئاماده‌نین گوێ بۆ هیچ ڕاستیه‌ک بگرن، خوا خه‌شمی لێگرتن و نه‌فرینی لێکردن) نه‌خێر به‌و جۆره نیه که ئه‌وانه ده‌یڵێن، به‌ڵکو خوا مۆری ناوه به‌سه‌ر دڵ و ده‌روونیاندا به‌هۆی بێ باوه‌ڕ بوونیانه‌وه‌، جا هه‌ر بۆیه که‌مێکیان نه‌بێت باوه‌ڕناهێنن",
    "puxt": "جا به‌هۆی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی په‌یمانیان وه‌ به‌هۆی بڕوا نه‌هێنانیان به‌ ئایه‌ته‌کانی خوا وه‌ کوشتنی پێغه‌مبه‌رانیان به‌ ناڕه‌وا(وه‌ك‌ زه‌که‌ریا و یه‌حیا) وه‌ به‌هۆی ئه‌و وته‌یه‌یان: ئێمه‌ دڵمان داپۆشراوه‌(نه‌خێر وانیه‌) به‌ڵکو خودا مۆری ناوه‌ به‌سه‌ر دڵه‌کانیان دا به‌هۆی باوه‌ڕ نه‌هێنانیانه‌وه‌، که‌واته‌ باوه‌ڕ ناهێنن مه‌گه‌ر که‌مێکیان نه‌بێت." 
  },
  {
    "number": 156,
    "text": "وَبِكُفْرِهِمْ وَقَوْلِهِمْ عَلَىٰ مَرْيَمَ بُهْتَٰنًا عَظِيمًا",
    "english": "And [We cursed them] for their disbelief and their saying against Mary a great slander,",
    "asan": "(هه‌روه‌ها خوا ڕقی لێیانه‌) به‌هۆی بێ باوه‌ڕ بوون و ئه‌و بوختانه گه‌وره‌یه‌ی که بۆ مه‌ریه‌م هه‌ڵیانبه‌ست",
    "puxt": "  وه‌ به‌هۆی بڕوا نه‌هێنانیانه‌وه‌ وه‌ قسه‌کردنیان له‌ دژی مه‌ریه‌م که‌ بوختانێکی زۆر گه‌وره‌ بوو." 
  },
  {
    "number": 157,
    "text": "وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا ٱلْمَسِيحَ عِيسَى ٱبْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ ٱللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِن شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ ٱخْتَلَفُوا۟ فِيهِ لَفِى شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِۦ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا ٱتِّبَاعَ ٱلظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًۢا",
    "english": "And [for] their saying, \"Indeed, we have killed the Messiah, Jesus, the son of Mary, the messenger of Allah.\" And they did not kill him, nor did they crucify him; but [another] was made to resemble him to them. And indeed, those who differ over it are in doubt about it. They have no knowledge of it except the following of assumption. And they did not kill him, for certain.",
    "asan": "به‌هۆی ئه‌و قسه‌یه‌شیان که ده‌یانوت به ڕاستی ئێمه مه‌سیح پێغه‌مبه‌ری خوا عیسای کوڕی مه‌ریه‌ممان کوشتووه‌، که‌چی له‌ڕاستیدا نه‌کوشتوویانه‌و نه له قه‌ناره‌و خاچیانداو، به‌ڵکو لێیان تێکچووه و (که‌سێکی تریان کوشتووه له بری ئه‌و)، به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که بیرو بۆچوونی جیاوازیان له‌و کێشه‌یه‌دا هه‌یه‌، خۆشیان له گوماندان تیایدا و ئه‌وانه هیچ زانستیه‌کی ڕاستیان نیه له‌و باره‌یه‌وه‌، جگه له شوێنکه‌وتنی گومان نه‌بێت و به‌دڵنیاییه‌وه (ده‌ڵێین) که نه‌یانکوشتووه‌و بۆیان نه‌کوژراوه",
    "puxt": "وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ وتیان بێگومان ئێمه‌ مه‌سیح عیسای کوڕی مه‌ریه‌ممان کوشت که‌ پێغه‌مبه‌ری خوایه‌ له‌ کاتێکدا نه‌شیان کوشتبوو وه‌ هه‌ڵیشیان نه‌واسی بوو به‌ڵکو لێیان گۆڕدرا وه‌ بێگومان ئه‌وانه‌ی دووبه‌ره‌کیان تێ که‌وت ده‌رباره‌ی عیسا له‌ گوماندان له‌ کوشتنه‌که‌یدا هیچ زانینێکیان ده‌رباره‌ی نی یه‌ جگه‌ له‌ شوێن که‌وتنی گومان نه‌بێت وه‌ به‌ڕاستی و بێگومان نه‌یان کوشتبوو." 
  },
  {
    "number": 158,
    "text": "بَل رَّفَعَهُ ٱللَّهُ إِلَيْهِ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا",
    "english": "Rather, Allah raised him to Himself. And ever is Allah Exalted in Might and Wise.",
    "asan": "نه‌خێر، به‌ڵکو خوا به‌رزی کرده‌وه بۆ لای خۆی، خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام باڵاده‌ست و دانایه",
    "puxt": "  وانی یه‌ به‌ڵکو خوا به‌رزی کرده‌وه‌ بۆ لای خۆی وه‌ خوا هه‌میشه‌ زاڵی کار دروسته‌." 
  },
  {
    "number": 159,
    "text": "وَإِن مِّنْ أَهْلِ ٱلْكِتَٰبِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِۦ قَبْلَ مَوْتِهِۦ وَيَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا",
    "english": "And there is none from the People of the Scripture but that he will surely believe in Jesus before his death. And on the Day of Resurrection he will be against them a witness.",
    "asan": "هیچ که‌سێک نیه له خاوه‌نانی کتێب، که باوه‌ڕ نه‌هێنێت به عیسا پێش ئه‌وه‌ی گیانی ده‌ربچێت، به‌ڵکو سوێند به‌خوا هه‌ر باوه‌ڕ ده‌هێنێت پێی له پێش مردنیدا (له سه‌ره‌مه‌رگدا په‌رده له‌سه‌ر چاویان لاده‌درێت و گه‌لێک ڕاستی ده‌رده‌که‌وێت بۆیان، یاخود کاتێک عیسا داده‌به‌زێت گاورو جووه‌کانی ئه‌و کاته باوه‌ڕی دروستی پێده‌هێنن) و له ڕۆژی قیامه‌تیشدا شایه‌ته به‌سه‌ریانه‌وه (که ئه‌وانه‌ی گومڕا بوون، خۆیان گومڕا بوون و ئه‌م کاتی خۆی هه‌ر ڕێگه‌ی ڕاستی نیشانداون)",
    "puxt": " وه‌ هیچ که‌سێك نی یه‌ له‌ نامه‌داره‌کان مه‌گه‌ر بڕوای پێ دێنێ(به‌ عیسا) پێش مردنی وه‌ له‌ ڕۆژی دوایشدا(عیسا) ده‌بێ به‌ شایه‌ت به‌ سه‌ریانه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 160,
    "text": "فَبِظُلْمٍ مِّنَ ٱلَّذِينَ هَادُوا۟ حَرَّمْنَا عَلَيْهِمْ طَيِّبَٰتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَبِصَدِّهِمْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ كَثِيرًا",
    "english": "For wrongdoing on the part of the Jews, We made unlawful for them [certain] good foods which had been lawful to them, and for their averting from the way of Allah many [people],",
    "asan": "به‌هۆی زوڵم و سته‌مێک له‌لایه‌ن ئه‌وانه‌ی که بوونه‌ته جوو و به‌هۆی ئه‌وه‌ی که زۆر کۆسپیان ده‌خسته به‌ر ڕێبازی خوا، ئێمه هه‌ندێک نازو نیعمه‌تمان لێ حه‌رام کردن که پێشتر بۆیان حه‌ڵاڵ بوو",
    "puxt": "  به‌هۆی سته‌م کردنه‌وه‌ له‌ لایه‌ن جووله‌که‌کانه‌وه‌ حه‌راممان کرد لێیان چه‌ند خۆراکێکی پاك و خاوێن که‌ حه‌ڵاڵ کرابوو بۆیان وه‌ به‌هۆی زۆر به‌رهه‌ڵستی کردنیان له‌ ڕێگه‌ی خوا." 
  },
  {
    "number": 161,
    "text": "وَأَخْذِهِمُ ٱلرِّبَوٰا۟ وَقَدْ نُهُوا۟ عَنْهُ وَأَكْلِهِمْ أَمْوَٰلَ ٱلنَّاسِ بِٱلْبَٰطِلِ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَٰفِرِينَ مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا",
    "english": "And [for] their taking of usury while they had been forbidden from it, and their consuming of the people's wealth unjustly. And we have prepared for the disbelievers among them a painful punishment.",
    "asan": "هه‌روه‌ها به‌هۆی سوو خۆریانه‌وه که به‌ڕاستی لێیان حه‌رام کرابوو و به‌هۆی ئه‌وه‌شه‌وه که ماڵی خه‌ڵکی به‌ناڕه‌وا ده‌خۆن (هه‌ندێک شتی تری حه‌ڵاڵمان لێ حه‌رام کردن)، بێگومان بۆ ئه‌وانه‌یان که بێ باوه‌ڕن سزایه‌کی به‌ئێشمان ئاماده کردووه",
    "puxt": "  وه‌ به‌هۆی سوود وه‌رگرتنیانه‌وه‌ که‌ بیگومان لێیان قه‌ده‌غه‌ کرابوو وه‌ به‌هۆی سامان و ماڵی خه‌ڵکی خواردنیانه‌وه‌ به‌ ناڕه‌وا وه‌ ئاماده‌مان کردووه‌ بۆ بێ بڕواکانیان سزایه‌کی زۆر به‌ ئازار." 
  },
  {
    "number": 162,
    "text": "لَّٰكِنِ ٱلرَّٰسِخُونَ فِى ٱلْعِلْمِ مِنْهُمْ وَٱلْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَٱلْمُقِيمِينَ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱلْمُؤْتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلْمُؤْمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلْيَوْمِ ٱلْءَاخِرِ أُو۟لَٰٓئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْرًا عَظِيمًا",
    "english": "But those firm in knowledge among them and the believers believe in what has been revealed to you, [O Muhammad], and what was revealed before you. And the establishers of prayer [especially] and the givers of zakah and the believers in Allah and the Last Day - those We will give a great reward.",
    "asan": "به‌ڵام ئه‌وانه‌یان که له زانستی و زانیاریدا ڕۆچوون، هه‌روه‌ها ئیمانداران (له‌وانیش و له‌ئێمه‌یش)، باوه‌ڕ ده‌هێنن به‌وه‌ی بۆ تۆ ڕه‌وانه‌کراوه و به‌وه‌ش پێش تۆ ڕه‌وانه کراوه‌، به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی که به‌چاکی نوێژه‌کانیان به‌دروشمه‌کانه‌وه ئه‌نجام ده‌ده‌ن و زه‌کاتیش ده‌ده‌ن، باوه‌ڕیشیان به‌خواو به‌رۆژی دوایی هه‌یه‌، ئا ئه‌وانه له ئاینده‌یه‌کی نزیکدا پاداشتی گه‌وره‌و بێ سنووریان ده‌ده‌ینه‌وه",
    "puxt": "به‌ڵام دامه‌زراوان(ڕۆچوان) له‌ زانیاریدا له‌وان(جووله‌که‌) و باوه‌ڕداره‌کان بڕوایان هه‌یه‌ به‌وه‌ی نێردراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆ سه‌ر تۆ وه‌ به‌وه‌ش پێش تۆ نێردراوه‌ته‌ خواره‌وه‌، وه‌ به‌جێ هێنه‌رانی نوێژ و زه‌کات ده‌ران و باوه‌ڕداران به‌ خوا و به‌ ڕۆژی دوایی ئه‌وانه‌ له‌ داهاتوویه‌کی نزیکدا پێیان ده‌به‌خشین پاداشتێکی زۆر گه‌وره‌." 
  },
  {
    "number": 163,
    "text": "إِنَّآ أَوْحَيْنَآ إِلَيْكَ كَمَآ أَوْحَيْنَآ إِلَىٰ نُوحٍ وَٱلنَّبِيِّۦنَ مِنۢ بَعْدِهِۦ وَأَوْحَيْنَآ إِلَىٰٓ إِبْرَٰهِيمَ وَإِسْمَٰعِيلَ وَإِسْحَٰقَ وَيَعْقُوبَ وَٱلْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَٰرُونَ وَسُلَيْمَٰنَ وَءَاتَيْنَا دَاوُۥدَ زَبُورًا",
    "english": "Indeed, We have revealed to you, [O Muhammad], as We revealed to Noah and the prophets after him. And we revealed to Abraham, Ishmael, Isaac, Jacob, the Descendants, Jesus, Job, Jonah, Aaron, and Solomon, and to David We gave the book [of Psalms].",
    "asan": "به‌ڕاستی ئێمه (وحی)و نیگامان بۆ تۆ ناردووه هه‌ر وه‌کو چۆن (وحی) و نیگامان بۆ نوح و پێغه‌مبه‌رانی دوای ئه‌و ناردووه‌، هه‌روه‌ها (وحی) و نیگامان ناردووه بۆ ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یه‌عقوب و (هه‌ندێک) له کوڕانی یه‌عقوب و عیسا و ئه‌یوب و یونس و هاروون و سوله‌یمان، زه‌بوریشمان به داود به‌خشیووه (کتێبێک بووه زۆربه‌ی ته‌سبیحات و ستایشی په‌روه‌ردگار بووه‌)",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئێمه‌ نیگامان بۆ کردووی وه‌ك چۆن نیگامان کرد بۆ نووح و بۆ پێغه‌مبه‌ره‌کانی پاش ئه‌و وه‌ نیگامان کرد بۆ ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یه‌عقوب و نه‌وه‌کانی یه‌عقوب وه‌ عیسا و ئه‌یوب و یونس و هاروون و سوله‌یمان وه‌ زه‌بوریشمان به‌خشی به‌ داوود." 
  },
  {
    "number": 164,
    "text": "وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَٰهُمْ عَلَيْكَ مِن قَبْلُ وَرُسُلًا لَّمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ وَكَلَّمَ ٱللَّهُ مُوسَىٰ تَكْلِيمًا",
    "english": "And [We sent] messengers about whom We have related [their stories] to you before and messengers about whom We have not related to you. And Allah spoke to Moses with [direct] speech.",
    "asan": "بێگومان به‌سه‌رهاتی هه‌ندێک له پێغه‌مبه‌رانمان بۆ گێڕاویته‌وه‌، به‌سه‌رهاتی هه‌ندێکی تریشمان بۆ نه‌گێڕاویته‌وه‌، به‌ڕاستی خوای گه‌وره خۆی له‌گه‌ڵ موسادا گفتوگۆی یه‌کسه‌ری و ڕاسته‌وخۆی ئه‌نجامداوه",
    "puxt": "  وه‌ پێغه‌مبه‌رانێك بێگومان به‌سه‌رهاته‌کانیانمان گێڕاوه‌ته‌وه‌ بۆت له‌مه‌وپێش وه‌ پێغه‌مبه‌رانێك به‌سه‌رهاته‌کانیانمان نه‌ گێڕاوه‌ته‌وه‌ بۆت وه‌ خوا قسه‌ی کرد له‌گه‌ڵ مووسا به‌ قسه‌ کردن." 
  },
  {
    "number": 165,
    "text": "رُّسُلًا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى ٱللَّهِ حُجَّةٌۢ بَعْدَ ٱلرُّسُلِ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا",
    "english": "[We sent] messengers as bringers of good tidings and warners so that mankind will have no argument against Allah after the messengers. And ever is Allah Exalted in Might and Wise.",
    "asan": "پێغه‌مبه‌رانمان (ڕه‌وانه کردووه‌) که مژده‌ده‌رن (به ئیمانداران) و ترسێنه‌رن بۆ (یاخیه‌کان)، تا خه‌ڵکی هیچ به‌ڵگه‌یه‌کیان به‌ده‌سته‌وه نه‌مێنێت (له‌سه‌ر بێ دینی و یاخی بوونیان) دوای ئه‌وه‌ی خوا پێغه‌مبه‌رانی بۆ ڕه‌وانه کردوون، بێگومان هه‌میشه‌و به‌رده‌وام خوا باڵاده‌ست و دانایه",
    "puxt": " پێغه‌مبه‌ران(مان ناردووه‌) که‌ موژده‌ ده‌رن و‌ ترسێنه‌رن بۆ ئه‌وه‌ی بۆ خه‌ڵکی نه‌بێت به‌ڵگه‌ به‌سه‌ر خواوه‌ دوای(ناردنی) پێغه‌مبه‌ران وه‌ خوا هه‌میشه‌ زاڵی کار دروسته‌." 
  },
  {
    "number": 166,
    "text": "لَّٰكِنِ ٱللَّهُ يَشْهَدُ بِمَآ أَنزَلَ إِلَيْكَ أَنزَلَهُۥ بِعِلْمِهِۦ وَٱلْمَلَٰٓئِكَةُ يَشْهَدُونَ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدًا",
    "english": "But Allah bears witness to that which He has revealed to you. He has sent it down with His knowledge, and the angels bear witness [as well]. And sufficient is Allah as Witness.",
    "asan": "(ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم)، هه‌رچه‌نده ئه‌و خه‌ڵکه باوه‌ڕت پێناکه‌ن) به‌ڵام خوا خۆی شایه‌ته له‌سه‌ر ئه‌و قورئانه‌ی که ڕه‌وانه‌ی کردووه بۆت، به‌ئاگاداری و زانیاری خۆیشی ڕه‌وانه‌ی کردووه‌، فریشته‌کانیش شایه‌تی ده‌ده‌ن (له‌سه‌ر ئه‌وه‌، هه‌رچه‌نده‌) خوا خۆی به‌سه بۆ ئه‌و شایه‌تییه",
    "puxt": " به‌ڵام خوا شایه‌تی ده‌دات به‌(ڕاستیه‌تی) ئه‌و قورئانه‌ی ناردویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆت به‌ زانینی خۆی ناردویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ و فریشته‌کانیش شایه‌تی ئه‌ده‌ن وه‌ خوا به‌سه‌ شایه‌ت بێت." 
  },
  {
    "number": 167,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ وَصَدُّوا۟ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ قَدْ ضَلُّوا۟ ضَلَٰلًۢا بَعِيدًا",
    "english": "Indeed, those who disbelieve and avert [people] from the way of Allah have certainly gone far astray.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕ بوون و ڕێبازی بێ باوه‌ڕیان گرتۆته‌به‌ر و به‌ربه‌ستیشیان دانا له‌به‌رده‌م ڕێبازی خوادا (به‌شێنه‌یی و نه‌رم و نیانی)، بێگومان ئه‌وانه گومڕا بوون و له ڕاستی زۆر دوور که‌وتوونه‌ته‌وه",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕ بوون و به‌رهه‌ڵستی ڕێگای خوایان کرد بێگومان ئه‌وانه‌ گومڕا بوون به‌ گومڕابوونێکی له‌ ڕاده‌به‌ده‌ر." 
  },
  {
    "number": 168,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ وَظَلَمُوا۟ لَمْ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ طَرِيقًا",
    "english": "Indeed, those who disbelieve and commit wrong [or injustice] - never will Allah forgive them, nor will He guide them to a path.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕ بوون و سته‌میان کردووه خوا نه‌یویستووه لێیان خۆش بێت، هیدایه‌ت و ڕێنمویشیان بکات بۆ ڕێگه و ڕێبازێک (که سوودی لێوه‌ربگرن)",
    "puxt": " به‌ ڕاستی ئه‌وانه‌ی بڕوایان نه‌هێنا وه‌ سته‌میان کرد خوا لێیان خۆش نابێت ڕێنموونیشیان ناکات بۆ هیچ ڕێگایه‌ك." 
  },
  {
    "number": 169,
    "text": "إِلَّا طَرِيقَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًا وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرًا",
    "english": "Except the path of Hell; they will abide therein forever. And that, for Allah, is [always] easy.",
    "asan": "جگه له ڕێگه‌ی دۆزه‌خ که ده‌یانگه‌یه‌نێته ناوی و ژیانی نه‌مریی به‌ناچاریی ده‌بێت تیایدا به‌رنه‌سه‌ر، ئه‌و سزادانه‌شیان لای خوا زۆر ئاسانه (چونکه ئه‌وانه شایسته‌ن)",
    "puxt": "  بێجگه‌ له‌ ڕێگه‌ی دۆزه‌خ ئه‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی و بێ بڕانه‌وه‌ وه‌ ئه‌وه‌ی باس کرا لای خوا ئاسانه‌." 
  },
  {
    "number": 170,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدْ جَآءَكُمُ ٱلرَّسُولُ بِٱلْحَقِّ مِن رَّبِّكُمْ فَـَٔامِنُوا۟ خَيْرًا لَّكُمْ وَإِن تَكْفُرُوا۟ فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا",
    "english": "O Mankind, the Messenger has come to you with the truth from your Lord, so believe; it is better for you. But if you disbelieve - then indeed, to Allah belongs whatever is in the heavens and earth. And ever is Allah Knowing and Wise.",
    "asan": "ئه‌ی خه‌ڵکینه به‌ڕاستی له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه پێغه‌مبه‌رێکتان بۆ هاتووه به‌حه‌ق و ڕاستی، ده ئێوه‌ش ئیمان و باوه‌ڕی پێ بهێنن، ئه‌وه چاکتره بۆتان، خۆ ئه‌گه‌ر باوه‌ڕ نه‌هێنن، ئه‌وه دڵنیابن که هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر خوا خاوه‌نیانه (ئاتاجی ئیمانی ئێوه نیه‌)، چونکه خوا هه‌میشه‌و به‌رده‌وام زاناو دانایه",
    "puxt": "  ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ بێگومان پێغه‌مبه‌ر هێناویه‌تی بۆتان ڕاستی و ڕه‌وا له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌ که‌‌واته‌ ئێوه‌ش باوه‌ڕ بهێنن چاکتره‌ بۆتان وه‌ ئه‌گه‌ر باوه‌ڕ نه‌هێنن ئه‌وا بێگومان هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا هه‌یه‌ هی خوایه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ زانای دانایه‌ واته‌ کاردروسته‌." 
  },
  {
    "number": 171,
    "text": "يَٰٓأَهْلَ ٱلْكِتَٰبِ لَا تَغْلُوا۟ فِى دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا۟ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلْحَقَّ إِنَّمَا ٱلْمَسِيحُ عِيسَى ٱبْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ ٱللَّهِ وَكَلِمَتُهُۥٓ أَلْقَىٰهَآ إِلَىٰ مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَـَٔامِنُوا۟ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَلَا تَقُولُوا۟ ثَلَٰثَةٌ ٱنتَهُوا۟ خَيْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا ٱللَّهُ إِلَٰهٌ وَٰحِدٌ سُبْحَٰنَهُۥٓ أَن يَكُونَ لَهُۥ وَلَدٌ لَّهُۥ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا",
    "english": "O People of the Scripture, do not commit excess in your religion or say about Allah except the truth. The Messiah, Jesus, the son of Mary, was but a messenger of Allah and His word which He directed to Mary and a soul [created at a command] from Him. So believe in Allah and His messengers. And do not say, \"Three\"; desist - it is better for you. Indeed, Allah is but one God. Exalted is He above having a son. To Him belongs whatever is in the heavens and whatever is on the earth. And sufficient is Allah as Disposer of affairs.",
    "asan": "ئه‌ی خاوه‌نانی کتێب زیاده‌ڕه‌وی مه‌که‌ن له ئاینه‌که‌تاندا، جگه له حه‌ق و ڕاستی هیچی تر به ده‌م خواوه مه‌ڵێن، به‌ڕاستی مه‌سیح، عیسای کوڕی مه‌ریه‌م جگه له‌وه‌ی که فرستاده‌ی خوایه (شتێکی تر نه‌بووه‌)، له دایک بوونه‌که‌ی به‌فه‌رمانی خوا بووه که‌له مه‌ریه‌مدا (به‌رجه‌سته بوو)، عیسا ڕۆح و گیانێکی (تایبه‌تیه‌) له‌لایه‌ن خواوه به‌خشراوه‌، ده ئیتر باوه‌ڕی دامه‌زراو به خوایه‌تی خواو به پێغه‌مبه‌رانی بهێنن، هه‌رگیز مه‌ڵێن خوا سیانه (له‌و گوفتاره نابه‌جێ یه‌) واز بهێنن چاکتره و قازانجتانه‌، چونکه به‌ڕاستی خوا ته‌نها یه‌ک تاکه خوایه‌، پاک و بێگه‌ردو دووره له‌وه‌ی که منداڵی ببێت (بوختانی ناقۆڵای وا، چۆن ده‌که‌ن)؟! هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و هه‌رچی له زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر هه‌مووی ئه‌و خاوه‌نیانه‌، بێگومان خوا به‌سه که به‌دیهێنه‌رو سه‌رپه‌رشتیاری (دروستکراوانی بێت)",
    "puxt": "ئه‌ی خاوه‌ن په‌ڕاوه‌ ئاسمانی یه‌کان زیاده‌ ڕه‌وی مه‌که‌ن له‌ ئایینه‌که‌تاندا وه‌ مه‌ڵێن له‌ باره‌ی خواوه‌ بێجگه‌ له‌ ڕاستی بێگومان مه‌سیح عیسای کوڕی مه‌ریه‌م ته‌نها پێغه‌مبه‌ری خوایه‌(دروستی کردوه‌ به‌) وته‌ی خۆی(ببه‌) به‌(جیبرییل دا) ناردی بۆ مه‌ریه‌م و(عیسا) گیانێکه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ به‌خشراوه‌ که‌واته‌ بڕوا بهێنن به‌ خواو پێغه‌مبه‌رانی وه‌ مه‌ڵێن(خواکانمان) سیانن (الله‌ ، عیسی ، مریم)، (له‌و وته‌یه‌) کۆتایی بهێنن چاکتره‌ بۆتان بێگومان خوا په‌رستراوێکی ته‌نهایه‌ پاك و بێگه‌ردی بۆ خوا له‌وه‌ی ڕۆڵه‌ی هه‌بێت هه‌ر هی خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و هه‌رچی له‌زه‌وی دایه‌ وه‌ خوا به‌سه‌ چاودێربێ و هه‌موو شتێکی بدرێته‌ ده‌ست." 
  },
  {
    "number": 172,
    "text": "لَّن يَسْتَنكِفَ ٱلْمَسِيحُ أَن يَكُونَ عَبْدًا لِّلَّهِ وَلَا ٱلْمَلَٰٓئِكَةُ ٱلْمُقَرَّبُونَ وَمَن يَسْتَنكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِۦ وَيَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعًا",
    "english": "Never would the Messiah disdain to be a servant of Allah, nor would the angels near [to Him]. And whoever disdains His worship and is arrogant - He will gather them to Himself all together.",
    "asan": "هه‌رگیز مه‌سیح لاری له‌وه نیه که به‌نده‌ی خوا بێت، هه‌روه‌ها فریشته نزیکه‌کانیش، جا ئه‌وه‌ی لاری و سه‌رپێچی بکات له په‌رستنی خواو خۆی به‌زل بزانێت، ئه‌وه (با دڵنیابێت) هه‌مووان له ئاینده‌دا لای ئه‌و زاته ده‌بێت کۆببنه‌وه (بۆ لێپرسینه‌وه‌)",
    "puxt": "  هه‌رگیز مه‌سیح لاریی نی یه‌(ناڕازی نی یه‌) له‌وه‌ی به‌نده‌ی خوا بێت هه‌روه‌ها فریشته‌ نزیکه‌کانیش وه‌ هه‌ر که‌س به‌ به‌ندایه‌تی خوا ڕازی نه‌بێت وه‌ خۆی به‌ گه‌وره‌ دابنێ ئه‌وه‌ له‌ داهاتوودا هه‌موویان کۆده‌کاته‌وه‌ لای خۆی." 
  },
  {
    "number": 173,
    "text": "فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضْلِهِۦ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسْتَنكَفُوا۟ وَٱسْتَكْبَرُوا۟ فَيُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا",
    "english": "And as for those who believed and did righteous deeds, He will give them in full their rewards and grant them extra from His bounty. But as for those who disdained and were arrogant, He will punish them with a painful punishment, and they will not find for themselves besides Allah any protector or helper.",
    "asan": "(جا ئه‌و کاته‌) ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕیان هێناوه و کاروکرده‌وه چاکه‌کانیان ئه‌نجامداوه‌، ئه‌وه خوا به ته‌واوی و به‌چاکی پاداشته‌کانیان ده‌داته‌وه و له فه‌زڵ و به‌خششی تایبه‌تی خۆی بۆیان زیادیش ده‌کات، به‌ڵام ئه‌وانه‌ی سه‌رپێچی و لاریان کردووه و خۆیان به‌زل زانیووه‌، ئه‌وه خوا سزای زۆر به‌ئێشیان ده‌دات، ئه‌وسا بێجگه له خوا که‌سێکیان ده‌ست ناکه‌وێت که پشتیوانیان لێ بکات و سه‌ریان بخات (ئه‌ڵبه‌ته ئه‌و زاته‌ش به‌زه‌یی پیایاندا نایه‌ته‌وه‌)",
    "puxt": "  جا ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردوه‌ ئه‌وا پاداشتیان ده‌داته‌وه‌ و بۆیان زیادیش ده‌کات له‌ به‌هره‌ی خۆی به‌ڵام ئه‌وانه‌ی لاریی یان کرد(له‌ به‌ندایه‌تی ئه‌و) وه‌ خۆیان به‌ گه‌وره‌ زانی ئه‌وه‌ خوا سزایان ده‌دات به‌ سزایه‌کی به‌ ئازار وه‌ جگه‌ له‌خوا ده‌ستیان ناکه‌وێت هیچ دۆست و پشت گیرێك واته‌ سه‌رخه‌رێك." 
  },
  {
    "number": 174,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدْ جَآءَكُم بُرْهَٰنٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَأَنزَلْنَآ إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا",
    "english": "O mankind, there has come to you a conclusive proof from your Lord, and We have sent down to you a clear light.",
    "asan": "ئه‌ی خه‌ڵکینه به‌ڕاستی له لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی ئاشکراتان بۆ هاتووه (که محمد پێغه‌مبه‌وه (صلی الله علیه وسلم)و نوورو ڕووناکیه‌کی ئاشکراشمان بۆ دابه‌زاندوون (که قورئان)ه",
    "puxt": "  ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ به‌ڕاستی بۆتان هات به‌ڵگه‌ی ئاشکرا له‌ په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌، وه‌ ناردمانه‌ خواره‌وه‌ بۆتان ڕووناکی یه‌کی ئاشکراکه‌ر واته‌ قورئان." 
  },
  {
    "number": 175,
    "text": "فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ بِٱللَّهِ وَٱعْتَصَمُوا۟ بِهِۦ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِى رَحْمَةٍ مِّنْهُ وَفَضْلٍ وَيَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِرَٰطًا مُّسْتَقِيمًا",
    "english": "So those who believe in Allah and hold fast to Him - He will admit them to mercy from Himself and bounty and guide them to Himself on a straight path.",
    "asan": "جا ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان به‌خوا هێناوه و شوێنی به‌رنامه‌که‌ی که‌وتوون، ئه‌وه له ئاینده‌یه‌کی نزیکدا خوا ده‌یانخاته ژێر سایه‌ی فه‌زڵ و ڕه‌حمه‌تی تایبه‌تی خۆیه‌وه و هیدایه‌ت و ڕێنمووییان ده‌کات بۆ لای خۆی له ڕێگه‌ی ڕێبازێکی ڕاست و دروسته‌وه",
    "puxt": "  جا ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان به‌خوا هێناوه‌ و پشتیان به‌و به‌ستووه‌ ئه‌وه‌ بێگومان ده‌یان خاته‌ ناو به‌زه‌یی خۆیه‌وه‌و به‌هره‌و چاکه‌(ی خۆیه‌وه‌) وه‌ ڕێنماییان ده‌کات بۆ لای خۆی که‌ ڕێگای ڕاسته‌" 
  },
  {
    "number": 176,
    "text": "يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ ٱللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِى ٱلْكَلَٰلَةِ إِنِ ٱمْرُؤٌا۟ هَلَكَ لَيْسَ لَهُۥ وَلَدٌ وَلَهُۥٓ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ وَهُوَ يَرِثُهَآ إِن لَّمْ يَكُن لَّهَا وَلَدٌ فَإِن كَانَتَا ٱثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا ٱلثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ وَإِن كَانُوٓا۟ إِخْوَةً رِّجَالًا وَنِسَآءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ ٱلْأُنثَيَيْنِ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمْ أَن تَضِلُّوا۟ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمٌۢ",
    "english": "They request from you a [legal] ruling. Say, \"Allah gives you a ruling concerning one having neither descendants nor ascendants [as heirs].\" If a man dies, leaving no child but [only] a sister, she will have half of what he left. And he inherits from her if she [dies and] has no child. But if there are two sisters [or more], they will have two-thirds of what he left. If there are both brothers and sisters, the male will have the share of two females. Allah makes clear to you [His law], lest you go astray. And Allah is Knowing of all things.",
    "asan": "ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) داوای فتوات لێده‌که‌ن ده‌رباره‌ی (کلاله‌) که بریتی یه‌: له که‌سێک باوک و نه‌وه‌ی نه‌بێت، تۆش بڵێ: خوا وه‌ڵامتان ده‌داته‌وه له‌و باره‌یه‌وه‌، ئه‌گه‌ر که‌سێک (پیاوێک) وه‌فاتی کردو منداڵی نه‌بوو، هه‌ر ته‌نها خوشکێکی هه‌بوو، ئه‌وه نیوه‌ی سامانه‌که‌ی بۆ ئه‌وه (نیوه‌که‌ی تریشی ده‌خرێته دارایی گشتی یه‌وه ئه‌گه‌ر هه‌بێت و ئه‌گه‌ر نه‌بوو له به‌رژه‌وه‌ندیه‌کی گشتیدا به‌کار ده‌هێنرێت)، (به‌ڵام ئه‌گه‌ر مردووه‌که ئافره‌ت بوو) ئه‌وا براکه‌ی هه‌موو میراتیه‌که‌ی ده‌بات، ئه‌گه‌ر ئافره‌ته‌که منداڵی له‌دوا به‌جێ نه‌مابوو، (خۆ ئه‌گه‌ر پیاوه مردووه‌که‌) دوو خوشکی له دوا به‌جێ مابوو ئه‌وه دووبه‌ش له سێ به‌شی ئه‌وه‌ی به‌جێی هێشتووه بۆ ئه‌وان ده‌بێت، خۆ ئه‌گه‌ر میراتگران پیاوان و ئافره‌تان بوون هه‌موویشیان له خوشک و برا پێکهاتبوون ئه‌وه بۆ نێرینه‌یه‌کیان ئه‌ندازه‌ی به‌شی دوو مێینه هه‌یه‌، خوای گه‌وره ئه‌م شتانه‌تان بۆ ڕوون ده‌کاته‌وه نه‌وه‌کو سرگه‌ردان ببن، خوای گه‌وره‌ش به هه‌موو شتێک زانایه",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) داوای فتوات لێ ده‌که‌ن بڵێ خوا فتواتان بۆ ده‌دات ده‌رباره‌ی که‌لاله‌(که‌سێکه‌ نه‌وه‌و کوڕ و باوك و باپیری نه‌بێت) ئه‌گه‌ر پیاوێك مردوو منداڵی نه‌بوو ته‌نها خوشکێکی هه‌بوو ئه‌وه‌ نیوه‌ی میراتی برا مردووه‌که‌ی ده‌که‌وێ وه‌(ئه‌گه‌ر ئافره‌تێ بمرێ و ته‌نها برایه‌کی هه‌بێ) ئه‌و(برایه‌) میراتی خوشکه‌ مردووه‌که‌ی هه‌مووی ده‌بات ئه‌گه‌ر خوشکه‌ مردووه‌که‌ی منداڵی نه‌بێت به‌ڵام ئه‌گه‌ر دوو خوشك بوون(دوا برا مردووه‌ که‌یان) ئه‌وا دوو سێ یه‌کی میراتی براکه‌یان ده‌به‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر میراتگره‌کان چه‌ند خوشك و برایه‌ك بوون، پیاوان و ئافره‌تان ئه‌وه‌ بۆ هه‌ر نێرینه‌یه‌ك ئه‌ندازه‌ی به‌شی دوو مێینه‌ هه‌یه‌ خوا بۆتان ڕوون ده‌کاته‌وه‌ تا گومڕا نه‌بن وه‌ خوا به‌ هه‌موو شتێك زانایه‌." 
  }
]