28.json

[
  {
    "number": 1,
    "text": " طسٓمٓ",
    "english": "Ta, Seen, Meem.",
    "asan": "سه‌رنجی سه‌ره‌تای سووره‌تی (البقره‌) بده",
    "puxt": "به‌ (طا، سین، میم) ده‌خوێنرێته‌وه‌ بۆ ماناکه‌شی سه‌یری سه‌ره‌تای سوره‌تی (البقر‌‌‌ة) بکه‌." 
  },
  {
    "number": 2,
    "text": "تِلْكَ ءَايَٰتُ ٱلْكِتَٰبِ ٱلْمُبِينِ",
    "english": "These are the verses of the clear Book.",
    "asan": "ئه‌وه چه‌ند ئایه‌تێكه له ئایه‌ته‌كانی ئه‌م قورئانه ڕوون و ئاشكرایه",
    "puxt": "ئه‌م (ئایه‌تانه‌) ئایه‌ته‌کانی قورئانی ڕوون و ئاشکران." 
  },
  {
    "number": 3,
    "text": "نَتْلُوا۟ عَلَيْكَ مِن نَّبَإِ مُوسَىٰ وَفِرْعَوْنَ بِٱلْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ",
    "english": "We recite to you from the news of Moses and Pharaoh in truth for a people who believe.",
    "asan": "ئێمه هه‌ندێك له هه‌واڵ و به‌سه‌رهاتی گرنگی ڕاست و نه‌گۆڕی موسا و فیرعه‌ون ده‌خوێنینه‌وه به‌سه‌رتدا، بۆ ئه‌وه‌ی سوود بگه‌یه‌نین به گه‌لێك كه بڕوا ده‌هێنن (تا ببێته په‌ندو ئامۆژگاری)",
    "puxt": "ده‌یخوێنینه‌وه‌ به ‌سه‌رتا (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) هه‌ندێ له‌هه‌واڵی مووسا و فیرعه‌ون به‌ڕاستی و دروستی بۆ ئه‌وانه‌ی بڕوا دێنن." 
  },
  {
    "number": 4,
    "text": "إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِى ٱلْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَآئِفَةً مِّنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَآءَهُمْ وَيَسْتَحْىِۦ نِسَآءَهُمْ إِنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلْمُفْسِدِينَ",
    "english": "Indeed, Pharaoh exalted himself in the land and made its people into factions, oppressing a sector among them, slaughtering their [newborn] sons and keeping their females alive. Indeed, he was of the corrupters.",
    "asan": "بێگومان فیرعه‌ون زاڵ و دڕنده بوو له وڵته‌كه‌یدا، خه‌ڵكه‌كه‌ی پارچه پارچه كرد (جیاوازی خسته نێوانیانه‌وه‌)، ده‌سته‌یه‌كیانی ده‌چه‌وسانده‌وه و لوازی ده‌كردن، منداڵه نێرینه‌كانی سه‌رده‌بڕین، كچان و ئافره‌تانی (به‌زه‌لیلی ده‌هێشته‌وه‌)، به‌ڕاستی ئه‌و سته‌مكاره یه‌كێك بوو له‌وانه‌ی تۆوی خراپی ده‌چاند",
    "puxt": "به‌ڕاستی فیرعه‌ون به‌رزو زاڵ بوو له‌زه‌وی (میصر) دا وه‌ خه‌ڵکه‌که‌ی (میصری) کرد به‌چه‌ند به‌ش و کۆمه‌ڵێك کۆمه‌ڵێکیانی لاوازو ژێر ده‌سته‌ ده‌کرد کوڕانی ئه‌وانی سه‌ر ده‌بڕی و ئافره‌تانیانی به‌زیندویی ده‌هێشته‌وه‌ (ده‌یکردنه‌ خزمه‌تکارو که‌نیزه‌ك) به‌ڕاستی ئه‌و (فیرعه‌ون) له‌ خراپه‌کاران بوو." 
  },
  {
    "number": 5,
    "text": "وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱسْتُضْعِفُوا۟ فِى ٱلْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ ٱلْوَٰرِثِينَ",
    "english": "And We wanted to confer favor upon those who were oppressed in the land and make them leaders and make them inheritors",
    "asan": "ئێمه‌ش ده‌مانه‌وێت ده‌روو بكه‌ینه‌وه له چه‌وساوه‌كان و منه‌تی خێر بكه‌ین به‌سه‌ر لوازكراوه‌كاندا له وڵتداو ده‌مانه‌وێت بیانكه‌ینه پێشه‌واو بیانكه‌ینه میراتگری سامان و ده‌ساڵتی سته‌مكاران",
    "puxt": "وه‌ ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ (به‌ چاکه‌ی خۆمان) منه‌ت بنێن به‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی که ‌لاوازو ژێر ده‌ست کرابوون له ‌ووڵاتی (میصر) دا وه‌ بیان که‌ینه‌ پێشه‌واو بیان که‌ینه‌ میرات به‌رانی که‌له‌پوری فیرعه‌ون و شوێن که‌وتوانی." 
  },
  {
    "number": 6,
    "text": "وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِى ٱلْأَرْضِ وَنُرِىَ فِرْعَوْنَ وَهَٰمَٰنَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُم مَّا كَانُوا۟ يَحْذَرُونَ",
    "english": "And establish them in the land and show Pharaoh and [his minister] Haman and their soldiers through them that which they had feared.",
    "asan": "هه‌روه‌ها ده‌مانه‌وێت پایه‌داریان بكه‌ین و ده‌سه‌ڵتیان بچه‌سپێنین له وڵتداو، ئه‌وه پێش بهێنین بۆ فیرعه‌ون و هامان و سه‌ربازانیان كه‌لێی ده‌ترسان (ئه‌م به‌ڵێنه خواییه به‌ویستی په‌روه‌ردگاری باڵده‌ست دووباره ده‌بێته‌وه بۆ ئیمانداران له بارودۆخی تایبه‌تی و گونجاودا)",
    "puxt": "وه‌ ده‌سه‌ڵات داریان بکه‌ین له‌و زه‌ویه‌دا وه‌ نیشانی فیرعه‌ون و هامان و له‌شکری هه‌ردووکیان بده‌ین له‌ (ئیسرائیلی یه‌کانه‌وه‌) ئه‌وه‌ی خۆیان لێ ده‌پارست." 
  },
  {
    "number": 7,
    "text": "وَأَوْحَيْنَآ إِلَىٰٓ أُمِّ مُوسَىٰٓ أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِى ٱلْيَمِّ وَلَا تَخَافِى وَلَا تَحْزَنِىٓ إِنَّا رَآدُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ ٱلْمُرْسَلِينَ",
    "english": "And We inspired to the mother of Moses, \"Suckle him; but when you fear for him, cast him into the river and do not fear and do not grieve. Indeed, We will return him to you and will make him [one] of the messengers.\"",
    "asan": "ئێمه دایكی موسامان ئاگاداركرد، كه شیری بداتێ و (پێمان وت) جا كاتێك مه‌ترسیت پایدا كرد له‌وه‌ی كه پێی بزانرێت فڕێی بده‌ره ڕووباری (نیله‌وه‌) نه بترسه (له‌وه‌ی تووشی به‌ڵ ببێت) نه خه‌فه‌تیشی بۆ بخۆ، چونكه ئێمه به‌ڕاستی ده‌یگێڕینه‌وه بۆ ڵت و له‌ئاینده‌شدا ده‌یكه‌ین به‌یه‌كێك له پێغه‌مبه‌ره په‌یامداره‌كان",
    "puxt": "به‌ دایکی مووسامان ڕاگه‌یاند (خستمانه‌ دڵی) که‌ شیر بده‌ به‌ مووسا ئینجا هه‌رکاتێ ترست لێی هه‌بوو ئه‌و کاته‌ بیخه‌ره‌ ڕووبار (ی نیله) وه‌ مه‌ترسه‌ (لێ ی) و خه‌فه‌تیش مه‌خۆ (بۆی) به‌ڕاستی ئێمه‌ ده‌یگێڕینه‌وه‌ بۆلات وه‌ ده‌یکه‌ین به‌یه‌کێ له‌ پێغه‌مبه‌ران." 
  },
  {
    "number": 8,
    "text": "فَٱلْتَقَطَهُۥٓ ءَالُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَٰمَٰنَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا۟ خَٰطِـِٔينَ",
    "english": "And the family of Pharaoh picked him up [out of the river] so that he would become to them an enemy and a [cause of] grief. Indeed, Pharaoh and Haman and their soldiers were deliberate sinners.",
    "asan": "ئه‌وسا ئیتر دارو ده‌سته‌ی فیرعه‌ون هه‌ڵیان گرته‌وه‌، تا سه‌ره‌نجام ببهێته دوژمن و خه‌فه‌ت بۆیان، به‌ڕاستی فیرعه‌ون و هامان و سه‌ربازه‌كانیان گوناهكارو تاوانبار و هه‌ڵه بوون",
    "puxt": "دایکی مووسای خسته‌ ئاوی نیله‌وه‌ ئینجا دارو ده‌سته‌ی فیرعه‌ون (پێیان زانی و) هه‌ڵیان گرته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ببێ به‌ دوژمن و هۆی خه‌فه‌ت بۆیان به‌ڕاستی فیرعه‌ون و هامان و له‌شکرو سه‌ربازه‌کانیان تاوانبارو هه‌ڵه‌ بوون." 
  },
  {
    "number": 9,
    "text": "وَقَالَتِ ٱمْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لِّى وَلَكَ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَىٰٓ أَن يَنفَعَنَآ أَوْ نَتَّخِذَهُۥ وَلَدًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ",
    "english": "And the wife of Pharaoh said, \"[He will be] a comfort of the eye for me and for you. Do not kill him; perhaps he may benefit us, or we may adopt him as a son.\" And they perceived not.",
    "asan": "(كاتێك فیرعه‌ون موسای ساوای بینی فه‌رمانی كوشتنی ده‌ركرد) خێزانه‌كه‌ی نه‌یهێشت و وتی: هیوادارم ببێته مایه‌ی خۆش‌حاڵی و چاوروونی بۆ منیش و بۆ تۆش، مه‌یكوژن، به‌ڵكو له‌ئاینده‌دا سوودمان پێ بگه‌یه‌نێت، یان ده‌یكه‌ینه كوڕی خۆمان، له كاتێكدا ئه‌وان هه‌ر پێی نازانن و هه‌ستی پێ ناكه‌ن",
    "puxt": "ویستیان مووسا بکوژن ئاسیه‌ی ژنی فیرعه‌ون وتی مایه‌ی چاوو دڵ ڕۆشنی یه‌ بۆ من و بۆ تۆش (فیرعه‌ون) مه‌یکوژن به‌ڵکو سوودو که‌ڵکمان پێ بگه‌یه‌نێ یا بیکه‌ین به‌ کوڕی خۆمان له‌ کاتێکدا ئه‌وان هه‌ستیان نه‌ده‌کرد ئه‌م منداڵه‌ ئه‌بێته‌ هۆی تیاچوونیان." 
  },
  {
    "number": 10,
    "text": "وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَىٰ فَٰرِغًا إِن كَادَتْ لَتُبْدِى بِهِۦ لَوْلَآ أَن رَّبَطْنَا عَلَىٰ قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ ٱلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "And the heart of Moses' mother became empty [of all else]. She was about to disclose [the matter concerning] him had We not bound fast her heart that she would be of the believers.",
    "asan": "ئه‌وسا دایكی موسا هه‌ستی به‌بێتاقه‌تی و به بۆشاییه‌كی زۆر ده‌كرد له دڵ و ده‌رونی خۆیدا، به‌ڕاستی خه‌ریك بوو ڕازه‌كه ئاشكرا بكات، ئه‌گه‌ر ئێمه دڵیمان دامه‌زراو نه‌كردایه تا له‌و كه‌سانه بێت كه بڕوایان به به‌ڵێنی خوا هه‌یه",
    "puxt": "جا دڵی دایکی مووسا خاڵی بوو (له‌ هه‌موو شت جگه‌ له‌ منداڵه‌که‌ی) نزیك بوو (نهێنی) ئه‌و منداڵه‌ ئاشکرا بکات ئه‌گه‌ر دڵیمان نه‌به‌ستایه‌ته‌وه‌ (وه‌ به‌هێزمان نه‌کردایه‌) بۆ ئه‌وه‌ی له‌ بڕوادا‌‌ران  بێ." 
  },
  {
    "number": 11,
    "text": "وَقَالَتْ لِأُخْتِهِۦ قُصِّيهِ فَبَصُرَتْ بِهِۦ عَن جُنُبٍ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ",
    "english": "And she said to his sister, \"Follow him\"; so she watched him from a distance while they perceived not.",
    "asan": "پاشان به‌خوشكه‌كه‌ی موسای وت: بڕۆ به شوێنیدا، (دوای تاوێك) له كه‌نارێكه‌وه (موسای به‌باوه‌شی ئافره‌تێكه‌وه) بینی، ئه‌وان هه‌ستیان به‌وه نه‌كرد (كه خوشكه‌كه‌ی چاودێری ده‌كات)",
    "puxt": "دایکی مووسا وتی به‌ خوشکه‌که‌ی (مووسا) به‌شوێنی دا بڕۆ ئینجا له‌دووره‌وه‌ مووسای بینی و پێ ی زانی له‌ کاتێکدا ئه‌وان (فیرعه‌ون و کۆمه‌ڵه‌که‌ی) هه‌ستیان نه‌ده‌کرد." 
  },
  {
    "number": 12,
    "text": "وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ ٱلْمَرَاضِعَ مِن قَبْلُ فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰٓ أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُۥ لَكُمْ وَهُمْ لَهُۥ نَٰصِحُونَ",
    "english": "And We had prevented from him [all] wet nurses before, so she said, \"Shall I direct you to a household that will be responsible for him for you while they are to him [for his upbringing] sincere?\"",
    "asan": "ئێمه پێشتر هه‌رچی ئافره‌تی شیرده‌ره له‌ومان حه‌رام كرد، خوشكه‌كه‌ی (به‌مه‌ی زانی حه‌كیمانه له كۆشك نزیك بۆوه‌) وتی: ئایا ناونیشانی ماڵێكتان پێ بڵێم كه ئه‌و مناڵه‌تان بۆ به‌خێو بكه‌ن، دڵسۆزو میهره‌بانیش بن بۆی",
    "puxt": "وه‌ ئێمه‌ پێشتر (شیری) شیرده‌ره‌کانمان حه‌رام کرد له‌ مووسا (مه‌مکی که‌سیانی نه‌ده‌مژی) ئینجا خوشکه‌که‌ی (مووسا) وتی پێیان ئایا ماڵێکتان نیشان ده‌م که‌ ئه‌و منداڵه‌ بۆ ئێوه‌ به‌خێو بکه‌ن (و شیری بده‌نێ) و دڵسۆز بن بۆی." 
  },
  {
    "number": 13,
    "text": "فَرَدَدْنَٰهُ إِلَىٰٓ أُمِّهِۦ كَىْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ وَلِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ ٱللَّهِ حَقٌّ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "So We restored him to his mother that she might be content and not grieve and that she would know that the promise of Allah is true. But most of the people do not know.",
    "asan": "به‌و شێوه‌یه گێرامانه‌وه بۆ لای دایكی تا دڵنیاو دڵ ئارام بێت و چاوی به‌دیتنی ئاسوده ببێت ئیتر خه‌فه‌ت نه‌خوات و لای ڕوون بێت كه به‌ڵینی خوا حه‌ق و ڕاسته‌، به‌ڵام زۆربه‌ی (ئه‌و خه‌ڵكه‌) نازانن و هه‌ستی په ناكه‌ن",
    "puxt": "ئینجا مووسامان گێڕایه‌وه‌ بۆ لای دایکی بۆ ئه‌وه‌ی چاوی پێ ڕوون بێته‌وه‌و خه‌فه‌ت نه‌خوات وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بزانێت که‌ به‌ڵێنی خوا ڕاست و هه‌قه‌ به‌ڵام زۆربه‌یان نازانن." 
  },
  {
    "number": 14,
    "text": "وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُۥ وَٱسْتَوَىٰٓ ءَاتَيْنَٰهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَٰلِكَ نَجْزِى ٱلْمُحْسِنِينَ",
    "english": "And when he attained his full strength and was [mentally] mature, We bestowed upon him judgement and knowledge. And thus do We reward the doers of good.",
    "asan": "(دوای چه‌ند ساڵ) كاتێك ته‌مه‌نی گه‌یشته ئه‌وپه‌ری هێزو توانایی، ئێمه‌ش حیكمه‌ت و دانایی و زانیاریمان پێبه‌خشی، هه‌ر به‌و شێوه‌یه پاداشتی چاكه‌كاران ده‌ده‌ینه‌وه",
    "puxt": "کاتێ مووسا گه‌شته‌ ئه‌وپه‌ڕی پێگه‌یشتنی له‌ش و ژیری تێرو ته‌واو بوو دانایی و زانستمان پێدا هه‌ر به‌شێوه‌ پاداشتی چاکه‌کاران ده‌ده‌ینه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 15,
    "text": "وَدَخَلَ ٱلْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِّنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِن شِيعَتِهِۦ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِۦ فَٱسْتَغَٰثَهُ ٱلَّذِى مِن شِيعَتِهِۦ عَلَى ٱلَّذِى مِنْ عَدُوِّهِۦ فَوَكَزَهُۥ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ عَلَيْهِ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ ٱلشَّيْطَٰنِ إِنَّهُۥ عَدُوٌّ مُّضِلٌّ مُّبِينٌ",
    "english": "And he entered the city at a time of inattention by its people and found therein two men fighting: one from his faction and one from among his enemy. And the one from his faction called for help to him against the one from his enemy, so Moses struck him and [unintentionally] killed him. [Moses] said, \"This is from the work of Satan. Indeed, he is a manifest, misleading enemy.\"",
    "asan": "(موسا) له‌كاتی غه‌فڵه‌تی خه‌ڵكی شاردا خۆی كرد به شه‌قام و بازاردا، بینی دوو پیاو شه‌ڕ ده‌كه‌ن، ئه‌مه‌یان له تایفه‌ی خۆیه‌تی و ئه‌مه‌شیان له ده‌سته‌ی دوژمنه‌كه‌یه‌تی (سه‌ربازی فیرعه‌ونه‌)، ئه‌وه‌ی خزمی خۆی بوو موسای بینی هاواری لێكرد كه فریای بكه‌وێت و زاڵی بكات به سه‌ر دوژمنه‌كه‌یدا، موساش به‌په‌له چوو به‌ده‌میه‌وه بۆكزه‌كی ماڵی به كابرای (قبطی دا)و كوشتی، موسا په‌شیمان بۆوه له‌به‌ر خۆیه‌وه وتی: ئه‌م كاره شه‌یتان پێی كردم (من نه‌مده‌ویست بیكوژم) به ڕاستی شه‌یتان دوژمنێكی گومڕاو ئاشكرایه",
    "puxt": "وه‌ (مووسا) ڕۆشته‌ ناو شار بێ ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی شار ئاگایان لێ بێ جا له‌و شاره‌دا دوو پیاوی دی له‌گه‌ڵ یه‌کتر شه‌ڕیان ده‌کرد ئه‌مه‌یان له‌ تایفه‌ی خۆی بوو ئه‌وی تریشیان له‌ دوژمنانی بوو ئینجا ئه‌وه‌یان که‌ له‌ تایفه‌ی خۆی بوو داوای یارمه‌تی لێ کرد له‌ دژی ئه‌وه‌ی که‌ له‌ (تاقمی) دوژمنه‌که‌ی بوو ئینجا مووساش بۆکزێکی لێداو ئه‌و (قیبتی یه‌) ی کوشت (مووسا) وتی ئه‌م (کوشتنه‌) له‌ کرده‌وه‌ی شه‌یتانه‌ به‌ڕاستی ئه‌و (شه‌یتان) دوژمنێکی گومڕاکه‌ری ڕوون و ئاشکرایه‌." 
  },
  {
    "number": 16,
    "text": "قَالَ رَبِّ إِنِّى ظَلَمْتُ نَفْسِى فَٱغْفِرْ لِى فَغَفَرَ لَهُۥٓ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلْغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ",
    "english": "He said, \"My Lord, indeed I have wronged myself, so forgive me,\" and He forgave him. Indeed, He is the Forgiving, the Merciful.",
    "asan": "(ئینجا ده‌سته‌كانی به‌رز كرده‌وه و) وتی: په‌روه‌ردگاره من به‌ڕاستی سته‌مم له خۆم كرد كاتێك له ده‌ستم ده‌رچوو ئه‌و كابرایه‌م كوشت، لێم ببووره و بمبه‌خشه‌، جا خوای میهره‌بانیش لێی خۆشبوو، بێگومان ئه‌و زاتێكی لێخۆشبوو میهره‌بانه",
    "puxt": "وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارم به‌ڕاستی من سته‌مم له‌ خۆم کرد ده‌ی لێم خۆشبه‌ جا ئه‌ویش (خودا) لێ ی خۆش بوو بێگومان ته‌نها ئه‌و لێبورده‌ی به‌ به‌زه‌یی یه‌." 
  },
  {
    "number": 17,
    "text": "قَالَ رَبِّ بِمَآ أَنْعَمْتَ عَلَىَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِّلْمُجْرِمِينَ",
    "english": "He said, \"My Lord, for the favor You bestowed upon me, I will never be an assistant to the criminals.\"",
    "asan": "(موسا هه‌ستی كرد په‌روه‌ردگاری نزای گیرا كردوه بۆیه‌) وتی: په‌روه‌ردگارا ماده‌م ئاوا نازو نیعمه‌تی لێخۆش بوونت به سه‌ردا ڕژاندم، من ئیتر هه‌رگیز نابمه پشتیوان بۆ تاوانكاران",
    "puxt": "مووسا وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارم به‌هۆی ئه‌و هێزو توانای پێت داوم بڕیار بێ هه‌رگیز نه‌بم به‌ پشتیوانی تاوانباران." 
  },
  {
    "number": 18,
    "text": "فَأَصْبَحَ فِى ٱلْمَدِينَةِ خَآئِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا ٱلَّذِى ٱسْتَنصَرَهُۥ بِٱلْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُۥ قَالَ لَهُۥ مُوسَىٰٓ إِنَّكَ لَغَوِىٌّ مُّبِينٌ",
    "english": "And he became inside the city fearful and anticipating [exposure], when suddenly the one who sought his help the previous day cried out to him [once again]. Moses said to him, \"Indeed, you are an evident, [persistent] deviator.\"",
    "asan": "به‌هۆی ئه‌وه‌و ترس و بیم دایگرت و به‌شاردا ده‌سوڕایه‌وه و چاودێری ده‌كرد، كوتوپر كابرای كه دوێنێ فریای كه‌وت، هاواری لێكرد فریام بكه‌وه! موسا چوو به هاواریه‌وه‌و پێی وت: به‌ڕاستی تۆ كابرایه‌كی شه‌ره‌نگێز و گێچه‌ڵ گێڕی ئاشكرایت",
    "puxt": "به‌هۆی ئه‌و (کوشتنه‌) وه‌ له‌ شاردا به‌ ترسه‌وه‌ چاوه‌ڕوانی ده‌کر (فیرعه‌ونیه‌کانی چ هه‌ڵوێستێکیان ده‌بێ) له‌ ناکاودا ئه‌و (به‌نی ئیسرائیلی یه‌ی) دوێنێ داوای یارمه‌تی کرد له‌و (مووسا له‌گه‌ڵ یه‌کێکی تردا شه‌ڕیه‌تی) هانای بۆ مووسا هێنا فریای که‌وێت مووسا به‌ ئه‌و (ئیسرائیلی یه‌) ی وت به‌ڕاستی تۆ گومڕایه‌کی ئاشکرای." 
  },
  {
    "number": 19,
    "text": "فَلَمَّآ أَنْ أَرَادَ أَن يَبْطِشَ بِٱلَّذِى هُوَ عَدُوٌّ لَّهُمَا قَالَ يَٰمُوسَىٰٓ أَتُرِيدُ أَن تَقْتُلَنِى كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًۢا بِٱلْأَمْسِ إِن تُرِيدُ إِلَّآ أَن تَكُونَ جَبَّارًا فِى ٱلْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَن تَكُونَ مِنَ ٱلْمُصْلِحِينَ",
    "english": "And when he wanted to strike the one who was an enemy to both of them, he said, \"O Moses, do you intend to kill me as you killed someone yesterday? You only want to be a tyrant in the land and do not want to be of the amenders.\"",
    "asan": "كاتێك موسا ویستی هێرش بكاته سه‌ر ئه‌وه‌ی كه دوژمی هه‌ردووكیانه (واته قبطیه‌كه‌، كابرا) وتی: ئه‌ی موسا ده‌ته‌وێت منیش بكوژیت وه‌ك ئه‌و كه‌سه‌ی دوێنێ كوشتت، دیاره تۆ هه‌ر ده‌ته‌وێت ببیته زۆردار له زه‌ویدا ناته‌وێت بچیته ڕێزی ئه‌و كه‌سانه‌وه كه چاكه‌كارن",
    "puxt": "ئینجا کاتێ که‌ (مووسا) ویستی به‌توندی بدات له‌و پیاوه‌ی دوژمنی هه‌ردووکیانه‌ وتی ئه‌ی مووسا ئایا ده‌ته‌وێ بم کوژی هه‌روه‌کو دوێنێ که‌سێکت کوشت تۆ هه‌ر ده‌ته‌وێ زۆردارو ملهوڕ بیت له‌ زه‌وی دا وه‌ ناته‌وێ له‌ پیاو چاکان (ڕێکخه‌ران) بیت." 
  },
  {
    "number": 20,
    "text": "وَجَآءَ رَجُلٌ مِّنْ أَقْصَا ٱلْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّ ٱلْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَٱخْرُجْ إِنِّى لَكَ مِنَ ٱلنَّٰصِحِينَ",
    "english": "And a man came from the farthest end of the city, running. He said, \"O Moses, indeed the eminent ones are conferring over you [intending] to kill you, so leave [the city]; indeed, I am to you of the sincere advisors.\"",
    "asan": "(دوای ماوه‌یه‌ك) له‌وپه‌ڕی شاره‌وه پیاوێكی (ئیماندار كه له خزمانی فیرعه‌ون بوو) به په‌له هات و وتی: ئه‌ی موسا (فریای خۆت بكه‌وه‌) به‌ڕاستی دارو ده‌سته‌ی فیرعه‌ون دانیشتوون و نه‌خشه ده‌كێشن تا بتكوژن، تا زووه ده‌رچۆ و ئێره به‌جێ بهێڵه‌، بێگومان من له دڵسۆزانم بۆ تۆ",
    "puxt": "ئینجا پیاوێك له‌و په‌ڕی شاره‌وه‌ به‌په‌له‌ هات (بۆ لای مووسا) وتی ئه‌ی مووسا (ئاگاداربه‌) سه‌ر گه‌وره‌کان کۆبوونه‌ته‌وه‌ له‌باره‌ی تۆوه‌ (قسه‌ ده‌که‌ن) بۆ ئه‌وه‌ی بتکوژن که‌واته‌ ده‌رچۆ له‌شار (با نه‌ت گرن) بێگومان من دڵسۆزتم." 
  },
  {
    "number": 21,
    "text": "فَخَرَجَ مِنْهَا خَآئِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِى مِنَ ٱلْقَوْمِ ٱلظَّٰلِمِينَ",
    "english": "So he left it, fearful and anticipating [apprehension]. He said, \"My Lord, save me from the wrongdoing people.\"",
    "asan": "موسا له شار ده‌رچوو به‌ترس و بیمه‌وه‌، هه‌ر سه‌یری ئه‌ملاو ئه‌ولای خۆی ده‌كرد، له‌به‌ر خۆیه‌وه ده‌یوت: په‌روه‌ردگارا له ده‌ست قه‌ومی سته‌مكار ڕزگارم بكه",
    "puxt": "ئه‌ویش له‌شار ده‌رچوو به‌ترسه‌وه‌ چاوه‌ڕوانی ده‌کرد (پێی بزانن و بیگرن) (مووسا) وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارم ڕزگارم بکه‌ له‌م کۆمه‌ڵه‌ سته‌مکاره‌." 
  },
  {
    "number": 22,
    "text": "وَلَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقَآءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَىٰ رَبِّىٓ أَن يَهْدِيَنِى سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ",
    "english": "And when he directed himself toward Madyan, he said, \"Perhaps my Lord will guide me to the sound way.\"",
    "asan": "كاتێك ڕووی كرده شاری مه‌دیه‌ن (دووباره ڕووی كرده په‌روه‌ردگاری و) وتی: ئومێده‌وارم كه په‌روه‌ردگارم ڕێنموویم بكات بۆ شوێن و جێگه‌یه‌كی ڕاست و دروست (دوور له كێشه و ناخۆشی)",
    "puxt": "له‌کاتێکدا به‌ره‌و شاری مه‌دیه‌ن ده‌ڕۆشت وتی ئومێد ده‌که‌م په‌روه‌ردگارم ڕێنموونیم بکات بۆ ڕێگای ڕاست و حه‌ق." 
  },
  {
    "number": 23,
    "text": "وَلَمَّا وَرَدَ مَآءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِّنَ ٱلنَّاسِ يَسْقُونَ وَوَجَدَ مِن دُونِهِمُ ٱمْرَأَتَيْنِ تَذُودَانِ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا قَالَتَا لَا نَسْقِى حَتَّىٰ يُصْدِرَ ٱلرِّعَآءُ وَأَبُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ",
    "english": "And when he came to the well of Madyan, he found there a crowd of people watering [their flocks], and he found aside from them two women driving back [their flocks]. He said, \"What is your circumstance?\" They said, \"We do not water until the shepherds dispatch [their flocks]; and our father is an old man.\"",
    "asan": "كاتێك گه‌یشته ئاوه‌كه‌ی مه‌دیه‌ن خه‌ڵكێكی بینی ماڵاته‌كانیان ئاوده‌دا، له‌ولاشه‌وه دوو ئافره‌تی بینی كه به‌خۆیان و مه‌ڕه‌كانیانه‌وه دووره په‌رێز وه‌ستا بوون، بۆیه‌لێیان چووه پێشه‌وه و پرسی و وتی: ئه‌وه ئێوه بۆچی لێره وه‌ستاون؟ كێشه‌تان چیه وادووره‌په‌رێزن؟ ئافره‌ته‌كان وتیان: ئێمه ناتوانین ماڵاته‌كه‌مان ئاوبده‌ین، هه‌تا شوانه‌كان نه‌رۆن و چۆڵی نه‌كه‌ن، باوكیشمان پیره‌مێردێكی به‌ساڵا چووه",
    "puxt": "و کاتێ گه‌یشته‌ سه‌ر ئاوه‌که‌ی مه‌دیه‌ن بینی له‌سه‌ر ئه‌و ئاوه‌ کۆمه‌ڵێك له‌ خه‌ڵکی (ئاژه‌ڵ و ماڵات) ئاو ده‌ده‌ن وه‌ له‌ نزیك ئه‌و (خه‌ڵك) انه‌وه‌ دوو ئافره‌تی بینی به‌رگری ده‌که‌ن له‌ ئاژه‌ڵه‌که‌یان (له‌وه‌ی بێته‌ سه‌ر ئاوه‌که‌) (مووسا) وتی ئێوه‌ مه‌به‌ستتان چی یه‌؟ (ناهێڵن ئاژه‌ڵه‌که‌تان ئاو بخوات) وتیان ئێمه‌ (ئاژه‌ڵه‌که‌مان) ئاو ناده‌ین هه‌تا شوانه‌کان(و ئاژه‌ڵه‌کانیان له‌سه‌ر ئاوه‌که‌) نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ وه‌ باوکمان پیرێکی گه‌وره‌و به‌ته‌مه‌نه‌." 
  },
  {
    "number": 24,
    "text": "فَسَقَىٰ لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّىٰٓ إِلَى ٱلظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّى لِمَآ أَنزَلْتَ إِلَىَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ",
    "english": "So he watered [their flocks] for them; then he went back to the shade and said, \"My Lord, indeed I am, for whatever good You would send down to me, in need.\"",
    "asan": "موسا مه‌ردانه‌، شوانه‌كانی بڕدا و ماڵاته‌كه‌یانی ئاودا و به‌ڕێی كردن، دوایی پشتی تێكردن و چووه ژێر سێبه‌ره‌كه و نزای كردو وتی: په‌روه‌ردگارا به‌ڕاستی تۆ خێرو بێری زۆرت به‌سه‌ردا ڕژاندووم، به‌ڵام هێشتا هه‌ژارم و ئاتاجی به‌خششی زیاترم",
    "puxt": "ئینجا (مووسا) مه‌ڕه‌کانی بۆ ئاودان له‌ پاشان (مووسا) چوو بۆ ژێر سێبه‌رێك جا وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارم به‌ڕاستی من هه‌ژارم (پێویستم هه‌یه‌) به‌هه‌ر خێرو ڕۆزییه‌ك بۆم بنێری." 
  },
  {
    "number": 25,
    "text": "فَجَآءَتْهُ إِحْدَىٰهُمَا تَمْشِى عَلَى ٱسْتِحْيَآءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِى يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا فَلَمَّا جَآءَهُۥ وَقَصَّ عَلَيْهِ ٱلْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ ٱلْقَوْمِ ٱلظَّٰلِمِينَ",
    "english": "Then one of the two women came to him walking with shyness. She said, \"Indeed, my father invites you that he may reward you for having watered for us.\" So when he came to him and related to him the story, he said, \"Fear not. You have escaped from the wrongdoing people.\"",
    "asan": "دوای تاوێك یه‌كێك له كچه‌كا‌ن هات بۆ لای مو‌سا زۆر به‌شه‌رم و حه‌یاوه ده‌رۆیشت به ڕێگه‌دا، كه گه‌یشته لای پێی وت: باوكم بانگت ده‌كات و حه‌ز ده‌كات پاداشتی ئه‌و چاكه‌و ئاودانی ماڵاته كه بۆ ئێمه‌ت ئه‌نجامدا، بداته‌وه‌...، كاتێك موسا گه‌یشته لای باوكیان، دوای حه‌وانه‌وه هه‌موو به‌سه‌رهاته‌كه‌ی خۆی بۆ گێرایه‌وه باوكی كچه‌كان وتی: مه‌ترسه‌، تۆ ئیتر ڕزگارت بوو له ده‌ست قه‌ومی سته‌مكار",
    "puxt": "ئینجا یه‌کێك له‌ دوو کچه‌که‌ هات بۆ لای مووسا به‌شه‌رمه‌وه‌ ده‌ڕۆشت له‌ ڕێگادا وتی به‌ڕاستی باوکم (شوعه‌یب) بانگت ده‌کات بۆ ئه‌وه‌ی پاداشتی ئه‌وه‌ت بداته‌وه‌ که‌ مه‌ڕه‌کانت بۆ ئێمه‌ ئاودا (مووساش له‌گه‌ڵی ڕۆشت) ئینجا کاتێ مووسا هات بۆ لای (باوکی کچه‌که‌) و به‌سه‌رهاته‌که‌ی بۆ گێڕایه‌وه‌ (شوعه‌یب(علیه‌ السلام)) وتی مه‌ترسه‌ ڕزگارت بووه‌ له‌و گه‌له‌ سته‌مکاره‌." 
  },
  {
    "number": 26,
    "text": "قَالَتْ إِحْدَىٰهُمَا يَٰٓأَبَتِ ٱسْتَـْٔجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ ٱسْتَـْٔجَرْتَ ٱلْقَوِىُّ ٱلْأَمِينُ",
    "english": "One of the women said, \"O my father, hire him. Indeed, the best one you can hire is the strong and the trustworthy.\"",
    "asan": "یه‌كێك له كچه‌كان وتی: بابه بۆ به كرێی ناگریت، چونكه به‌ڕاستی چاكترین كه‌سێك كه تۆ بیگریت به كرێ، ئه‌م پیاوه به‌هێزو ئه‌مین و ده‌سپاك و ده‌روون پاكه‌یه",
    "puxt": "یه‌کێ له‌و دوو (کچه‌ به‌ باوکی) وت ئه‌ی باوه‌ گیان به‌کرێ ی بگره‌ (بۆ شوانی) چونکه‌ به‌ڕاستی چاکترین که‌سه‌ که‌ به‌کرێی بگری به‌هێزو ئه‌مینه‌ ده‌س و داوێن پاکه‌." 
  },
  {
    "number": 27,
    "text": "قَالَ إِنِّىٓ أُرِيدُ أَنْ أُنكِحَكَ إِحْدَى ٱبْنَتَىَّ هَٰتَيْنِ عَلَىٰٓ أَن تَأْجُرَنِى ثَمَٰنِىَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِندِكَ وَمَآ أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِىٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ",
    "english": "He said, \"Indeed, I wish to wed you one of these, my two daughters, on [the condition] that you serve me for eight years; but if you complete ten, it will be [as a favor] from you. And I do not wish to put you in difficulty. You will find me, if Allah wills, from among the righteous.\"",
    "asan": "باوكیان پێشنیاره‌كه‌ی پێ باش بوو بۆیه وتی: من پێم چاكه بتكه‌م به كوڕی خۆم، به زاوای خۆم، یه‌كێك له‌م دوو كچه‌ت لێ ماره بكه‌م به‌مه‌رجی ئه‌وه‌ی هه‌شت ساڵ لای من كار بكه‌یت، خۆ ئه‌گه‌ر ده ساڵیشت برده سه‌ر ئه‌وه‌چاكه‌ی خۆته‌، منیش نامه‌وێت بێزارت بكه‌م و زۆرت بۆ بهێنم، ده‌مبینیت ئه‌گه‌ر خوا بیه‌وێت له چاكان ده‌بم؟",
    "puxt": "شوعه‌یب وتی به‌ڕاستی من ده‌مه‌وێ که‌ یه‌کێك له‌م دوو کچه‌م له‌تۆ ماره‌که‌م به‌و مه‌رجه‌ی هه‌شت ساڵ ڕه‌نجبه‌ریم بۆ بکه‌یت ئینجا ئه‌گه‌ر ده‌ ساڵت ته‌واو کرد ئه‌وه‌ له‌ (پیاوه‌تی) خۆته‌وه‌یه‌ و من نا‌مه‌وێ قورسی بکه‌م له‌سه‌رت ئه‌گه‌ر خوا بیه‌وێ بێگومان ده‌مبینی له‌ پیاو چاکان ده‌بم." 
  },
  {
    "number": 28,
    "text": "قَالَ ذَٰلِكَ بَيْنِى وَبَيْنَكَ أَيَّمَا ٱلْأَجَلَيْنِ قَضَيْتُ فَلَا عُدْوَٰنَ عَلَىَّ وَٱللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٌ",
    "english": "[Moses] said, \"That is [established] between me and you. Whichever of the two terms I complete - there is no injustice to me, and Allah, over what we say, is Witness.\"",
    "asan": "موسا پێشنیاره‌كه‌ی لا په‌سه‌ند بوو بۆیه وتی: ئه‌م په‌یمانه له نێوان من و تۆدایه‌، من پێی ڕازیم، به‌ڵام هه‌ركام له‌و ماوانه‌م بۆ ته‌واوكرا با سته‌مم لێ نه‌كرێت و ئازادبم، خوای گه‌وره‌ش شایه‌ت و ئاگایه به‌وه‌ی كه ده‌یڵێین و بڕیاری له‌سه‌ر ده‌ده‌ین",
    "puxt": "مووسا وتی ئه‌وه‌ی وتت پێم (بڕیار بێت) له‌ نێوان من و تۆدا هه‌رکام له‌و دوو ماوه‌ ( هه‌شت یا ده‌ ساڵ) یه‌م ته‌واو کرد نابێ سته‌مم لێ بکرێ وه‌ خوا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی که‌ ده‌یڵێین شایه‌ت و چاودێره‌." 
  },
  {
    "number": 29,
    "text": "فَلَمَّا قَضَىٰ مُوسَى ٱلْأَجَلَ وَسَارَ بِأَهْلِهِۦٓ ءَانَسَ مِن جَانِبِ ٱلطُّورِ نَارًا قَالَ لِأَهْلِهِ ٱمْكُثُوٓا۟ إِنِّىٓ ءَانَسْتُ نَارًا لَّعَلِّىٓ ءَاتِيكُم مِّنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِّنَ ٱلنَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ",
    "english": "And when Moses had completed the term and was traveling with his family, he perceived from the direction of the mount a fire. He said to his family, \"Stay here; indeed, I have perceived a fire. Perhaps I will bring you from there [some] information or burning wood from the fire that you may warm yourselves.\"",
    "asan": "جا كاتێك موسا ماوه‌ی دیاریكراوی به‌سه‌ر برد و (بڕیاری گه‌ڕانه‌وه‌یدا، له شه‌وێكی ساردا) له‌لایه‌كی كێوی طوردا ئاگرێكی به‌دی كرد، به‌خێزانه‌كه‌ی وت‌: ئێوه لێره بن، من به‌ڕاستی تروسكایی ئاگرێك ده‌بینم به‌ڵكو بچم هه‌واڵێكتان بۆ بهێنمه‌وه‌، یان چڵۆسكێك ئاگرتان بۆ بهێنم تا خۆتانی پێ گه‌رم بكه‌نه‌وه",
    "puxt": "ئینجا کاتێ مووسا ماوه‌ی شوانی یه‌که‌ی ته‌واو کرد له‌گه‌ڵ خێزانه‌که‌ی به‌شه‌و ڕۆشتن (له‌ مه‌دیه‌نه‌وه‌ بۆ میصر) له‌ دووره‌وه‌ لای ڕاستی کێوی طور ئاگرو ڕووناکی یه‌کی بینی (مووسا) وتی به‌ خێزانه‌که‌ی ئێوه‌ (لێره‌دا) بمێننه‌وه‌ به‌ڕاستی من ئاگرێکم به‌دی کرد (بینی) به‌ڵکو هه‌واڵێکی (ڕێگاتان) بۆ بێنم لای ئه‌و (ئاگره‌) یا جڵوسکێکی ئاگرتان بۆ بینم به‌ڵکو خۆتانی پێ گه‌رم که‌نه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 30,
    "text": "فَلَمَّآ أَتَىٰهَا نُودِىَ مِن شَٰطِئِ ٱلْوَادِ ٱلْأَيْمَنِ فِى ٱلْبُقْعَةِ ٱلْمُبَٰرَكَةِ مِنَ ٱلشَّجَرَةِ أَن يَٰمُوسَىٰٓ إِنِّىٓ أَنَا ٱللَّهُ رَبُّ ٱلْعَٰلَمِينَ",
    "english": "But when he came to it, he was called from the right side of the valley in a blessed spot - from the tree, \"O Moses, indeed I am Allah, Lord of the worlds.\"",
    "asan": "كاتێك كه موسا له ئاگره‌كه نزیك بۆوه له كه‌ناری لای ڕاستی دۆڵه‌كه‌وه له شوێنێكی پیرۆزه‌وه له پاڵ دره‌خته‌كه‌وه بانگی لێكرا ئه‌ی موسا: (ئه‌وه‌ی گفتوگۆت له‌گه‌ڵدا ده‌كا‌ت) ئه‌وه به‌ڕاستی منم (الله‌) كه په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانیانم",
    "puxt": "ئینجا کاتێ هاته‌ نزیکی ئه‌و (ئاگره‌) بانگی لێ کرا له‌ که‌ناری لای ڕاستی شیوه‌که‌وه‌ له‌و پارچه‌ زه‌وی یه‌ به‌ فه‌ڕو پیرۆزه‌ی نزیك دره‌خته‌که‌وه‌ (بانگی لێ کرا) که‌ ئه‌ی مووسا به‌ڕاستی من خوایه‌کم په‌روه‌ردگاری جیهانیانم." 
  },
  {
    "number": 31,
    "text": "وَأَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَلَمَّا رَءَاهَا تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَآنٌّ وَلَّىٰ مُدْبِرًا وَلَمْ يُعَقِّبْ يَٰمُوسَىٰٓ أَقْبِلْ وَلَا تَخَفْ إِنَّكَ مِنَ ٱلْءَامِنِينَ",
    "english": "And [he was told], \"Throw down your staff.\" But when he saw it writhing as if it was a snake, he turned in flight and did not return. [Allah said], \"O Moses, approach and fear not. Indeed, you are of the secure.",
    "asan": "ئینجا فه‌رمووی: عه‌ساكه‌شت فڕێ بده‌، (كاتێك فرێیدا موسا) بینی زۆر به خێرایی ده‌جوڵێته‌وه وه‌كو تووله مار، هه‌ڵهات و ئاوڕی نه‌دایه‌وه‌، خوا فه‌رمووی ئه‌ی موسا وه‌ره و مه‌ترسه به‌ڕاستی تۆ له‌و كه‌سانه‌یت كه ئه‌مین ده‌بیت و له ترس به‌دووریت",
    "puxt": "وه‌ بانگی کرا که‌ گۆچانه‌که‌ت فڕێده‌ ئینجا کاتێ مووسا ئه‌و (گۆچانه‌) ی بینی وه‌ك تیره‌مار ده‌جووڵێ به‌په‌له‌ پشتی تێ کرد و ڕایکرد و نه‌گه‌ڕایه‌وه‌ سه‌ری (خوا فه‌رمووی) ئه‌ی مووسا وه‌ره‌ پێش و مه‌ترسه‌ به‌ڕاستی تۆ له‌و که‌سانه‌ی بێ باك و بێ ترسن." 
  },
  {
    "number": 32,
    "text": "ٱسْلُكْ يَدَكَ فِى جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَآءَ مِنْ غَيْرِ سُوٓءٍ وَٱضْمُمْ إِلَيْكَ جَنَاحَكَ مِنَ ٱلرَّهْبِ فَذَٰنِكَ بُرْهَٰنَانِ مِن رَّبِّكَ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَإِي۟هِۦٓ إِنَّهُمْ كَانُوا۟ قَوْمًا فَٰسِقِينَ",
    "english": "Insert your hand into the opening of your garment; it will come out white, without disease. And draw in your arm close to you [as prevention] from fear, for those are two proofs from your Lord to Pharaoh and his establishment. Indeed, they have been a people defiantly disobedient.\"",
    "asan": "ئینجا ده‌ستت بخه‌ره بن باخه‌ڵته‌وه‌، به‌شێوه‌یه‌كی سپی (وه‌كو بلوور، ده‌ستت خۆی ده‌نوێنێت)بێگه‌رد و بێ په‌ڵه و بێ عه‌یب، هه‌روه‌ها بازووه‌كانت بهێنه‌ره‌وه‌یه‌ك و له‌سه‌ر سینه و دڵتی دابنێ، ترس و بیمت نامێنێت، ئه‌م دوو (معجزه) یه دوو باڵگه‌ن له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌بۆ سه‌ر فیرعه‌ون و دارو ده‌سته‌ی، به‌ڕاستی ئه‌وانه قه‌ومێكی یاخی و ناله‌بارو تاوانبار بوون",
    "puxt": "ده‌ستت بخه‌ره‌ ناو باخه‌ڵ (و ژێر باڵت) (کاتێ ده‌ری دێنی) دێته‌ ده‌ره‌وه‌ به‌سپێتی و تیشك ده‌داته‌وه‌ بێ ئه‌وه‌ی به‌ڵه‌کی و نه‌خۆشی بێت ده‌ستت بلکێنه‌ به‌خۆته‌وه‌ (و بیخه‌ره‌ سه‌ر دڵت) بۆ (نه‌هێشتنی) ترس و بیم  ئا ئه‌م دووانه‌ (گۆچانه‌که‌ت و ده‌ستت) دوو موعجیزه‌ن له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌ (نێرراوه‌) بۆ فیرعه‌ون و دارو ده‌سته‌که‌ی به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ کۆمه‌ڵێکی له‌ سنوور ده‌رچوون." 
  },
  {
    "number": 33,
    "text": "قَالَ رَبِّ إِنِّى قَتَلْتُ مِنْهُمْ نَفْسًا فَأَخَافُ أَن يَقْتُلُونِ",
    "english": "He said, \"My Lord, indeed, I killed from among them someone, and I fear they will kill me.",
    "asan": "موسا وتی: په‌روه‌ردگارا خۆت ده‌زانیت كه بێگومان من كه‌سێكم لێ كوشتوون، ده‌ترسم بمكوژنه‌وه",
    "puxt": " مووسا وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارم بێگومان من یه‌کێکم له‌وان کوشتووه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌ترسم که‌ بم کوژن (له‌ جیاتی ئه‌و) کوژراوه‌." 
  },
  {
    "number": 34,
    "text": "وَأَخِى هَٰرُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّى لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِىَ رِدْءًا يُصَدِّقُنِىٓ إِنِّىٓ أَخَافُ أَن يُكَذِّبُونِ",
    "english": "And my brother Aaron is more fluent than me in tongue, so send him with me as support, verifying me. Indeed, I fear that they will deny me.\"",
    "asan": "هاروونی براشم زمان پاراوتره له من، ئه‌ویش له‌گه‌ڵ من ڕه‌وانه بكه‌، بۆ ئه‌وه‌ی پشتیوانیم لێ بكات و پشتگیرم بێت و به‌ڕاستدانه‌رم بێت، چونكه من به‌ڕاستی ده‌ترسم بروام پێنه‌كه‌ن",
    "puxt": "وه‌ هاروونی برام له‌ من زمانی پاراوتره‌ جا ئه‌وم له‌گه‌ڵدا بنێره‌ پشتیوانم بێت وته‌کانم بسه‌لمێنێ به‌ڕاستی من ده‌ترسم که‌ به‌ درۆزنم دابنێن (باوه‌ڕم پێ) نه‌هێنن." 
  },
  {
    "number": 35,
    "text": "قَالَ سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَنَجْعَلُ لَكُمَا سُلْطَٰنًا فَلَا يَصِلُونَ إِلَيْكُمَا بِـَٔايَٰتِنَآ أَنتُمَا وَمَنِ ٱتَّبَعَكُمَا ٱلْغَٰلِبُونَ",
    "english": "[Allah] said, \"We will strengthen your arm through your brother and grant you both supremacy so they will not reach you. [It will be] through Our signs; you and those who follow you will be the predominant.\"",
    "asan": "خوا فه‌رمووی: ئێمه پشت و بازووی تۆ به‌هێز ده‌كه‌ین به‌هۆی براكه‌ته‌وه و ده‌سه‌ڵاتێكتان پێ ده‌به‌خشین كه نه‌توانن بێنه سه‌رتان، جا به‌هۆی موعجیزه‌كانمانه‌وه هه‌ردووكتان و هه‌موو شوێنكه‌وتوانتان سه‌ركه‌وتوو و زاڵن",
    "puxt": "خوا فه‌رمووی بێگومان ئێمه‌ به‌ براکه‌ت به‌هێزت ده‌که‌ین وه‌ ده‌سه‌ڵاتێك به‌ هه‌ردووکتان ده‌ده‌ین ئه‌وسا به‌هۆی ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌وه‌ ده‌ستیان به‌ ئێوه‌ ناگات ته‌نها ئێوه‌ (مووسا و هاروون) و ئه‌وه‌ی شوێنتان ده‌که‌وێ سه‌رده‌که‌ون." 
  },
  {
    "number": 36,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَهُم مُّوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَا بَيِّنَٰتٍ قَالُوا۟ مَا هَٰذَآ إِلَّا سِحْرٌ مُّفْتَرًى وَمَا سَمِعْنَا بِهَٰذَا فِىٓ ءَابَآئِنَا ٱلْأَوَّلِينَ",
    "english": "But when Moses came to them with Our signs as clear evidences, they said, \"This is not except invented magic, and we have not heard of this [religion] among our forefathers.\"",
    "asan": "كاتێك موسا به موعجیزه ئاشكراكانمانه‌وه ڕووبه‌روویان بۆوه‌، وتیان: ئه‌مه هه‌ر جادوویه‌كی ده‌ست هه‌ڵبه‌سته و شتێكی تر نی یه‌، ئێمه له باوو باپیرانی دێرینمانه‌وه هه‌واڵی یه‌كتاناسی و پێغه‌مبه‌ران و قیامه‌ت و له‌و بابه‌تانه‌مان نه‌بیستووه",
    "puxt": "ئینجا کاتێ که‌ مووسا موعجیزه‌ ڕوونه‌کانی ئێمه‌ی بۆ هێنان ئه‌وان وتیان ئه‌مه‌ (تۆ هێناوته‌ مووسا) ته‌نها جادوویه‌کی ده‌ست هه‌ڵبه‌سته‌ ئێمه‌ ئه‌مه‌مان نه‌بیستووه‌ له‌ باوو باپیره‌ پێشوه‌کانمان." 
  },
  {
    "number": 37,
    "text": "وَقَالَ مُوسَىٰ رَبِّىٓ أَعْلَمُ بِمَن جَآءَ بِٱلْهُدَىٰ مِنْ عِندِهِۦ وَمَن تَكُونُ لَهُۥ عَٰقِبَةُ ٱلدَّارِ إِنَّهُۥ لَا يُفْلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ",
    "english": "And Moses said, \"My Lord is more knowing [than we or you] of who has come with guidance from Him and to whom will be succession in the home. Indeed, wrongdoers do not succeed.\"",
    "asan": "موسا وتی: په‌روه‌ردگارم خۆی چاك ده‌زانێت كه كێ له‌لایه‌ن ئه‌وه‌وه به‌رنامه‌ی هیدایه‌تی هێناوه‌، سه‌ره‌نجامیش به‌هه‌شت بۆ كێ ده‌بێت، به‌ڕاستی سته‌مكاران سه‌رفراز نابن",
    "puxt": "مووسا وتی په‌روه‌ردگارم زاناتره‌ به‌و که‌سه‌ی که‌ ڕێنموونیی لای ئه‌وه‌ هێناوه‌ وه‌ (زاناتره‌) به‌و که‌سه‌ی سه‌ره‌نجام و دوا ڕۆژی چاکی ده‌بێت به‌ڕاستی ئه‌و (خوا) سته‌مکاران ڕزگار ناکات." 
  },
  {
    "number": 38,
    "text": "وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُم مِّنْ إِلَٰهٍ غَيْرِى فَأَوْقِدْ لِى يَٰهَٰمَٰنُ عَلَى ٱلطِّينِ فَٱجْعَل لِّى صَرْحًا لَّعَلِّىٓ أَطَّلِعُ إِلَىٰٓ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّى لَأَظُنُّهُۥ مِنَ ٱلْكَٰذِبِينَ",
    "english": "And Pharaoh said, \"O eminent ones, I have not known you to have a god other than me. Then ignite for me, O Haman, [a fire] upon the clay and make for me a tower that I may look at the God of Moses. And indeed, I do think he is among the liars.\"",
    "asan": "فیرعه‌ون سه‌ركه‌شانه وتی: ئه‌ی خه‌ڵكینه من كه‌سی تر شك نابه‌ن كه شایسته‌بێت به‌وه‌ی خواتان بێت جگه له خۆم، ئه‌ی هامان تۆ له گڵ خشتی سووره‌وه كراوم بۆ دروست بكه و قه‌ڵایه‌كی به‌رزو پته‌وم بۆ بینا بكه باڵكو پیایدا سه‌ربكه‌وم تا خوای موسا ببینم هه‌رچه‌نده من به‌ڕاستی بڕوام وایه له ڕیز درۆزنه‌كاندایه",
    "puxt": "فیرعه‌ون وتی ئه‌ی گه‌وره‌و ئه‌شرافه‌کان وانازانم جگه‌ له‌خۆم هیچ په‌رستراوێکی ترتان هه‌بێ جا (بۆ زیاتر دڵنیابوون) ئه‌ی هامان کوره‌ی ئاگر تاوده‌و خشتی سوره‌وه‌ کراوی لێ دروست بکه‌ بۆم ئینجا (له‌و خشته‌) کۆشکێکی به‌رزم بۆ دروست بکه‌ (به‌ گاڵته‌وه‌ وتی) به‌ڵکو سه‌یری خواکه‌ی مووسا بکه‌م و بیبینم و به‌ڕاستی وا ده‌زانم ئه‌و (مووسا) له‌درۆزنانه‌." 
  },
  {
    "number": 39,
    "text": "وَٱسْتَكْبَرَ هُوَ وَجُنُودُهُۥ فِى ٱلْأَرْضِ بِغَيْرِ ٱلْحَقِّ وَظَنُّوٓا۟ أَنَّهُمْ إِلَيْنَا لَا يُرْجَعُونَ",
    "english": "And he was arrogant, he and his soldiers, in the land, without right, and they thought that they would not be returned to Us.",
    "asan": "فیرعه‌ون و سه‌ربازان و ده‌ست و پێوه‌ندی به ناحه‌ق له‌سه‌ر زه‌وی (مصر) دا فیزیان كرد و خۆیان به گه‌وره زانی و گومانیان وابوو كه بۆ لای ئێمه ناهێنرێنه‌وه",
    "puxt": "ئه‌و (فیرعه‌ون) و له‌شکرو سه‌ربازه‌کانی خۆیان به‌زل زانی له‌ووڵات و زه‌وی (میصر) دا به‌ناڕه‌وا وه‌ گومانیان  وابوو که‌زیندوو ناکرێنه‌وه‌و ناگه‌ڕێنرێنه‌وه‌ بۆ لای ئێمه‌." 
  },
  {
    "number": 40,
    "text": "فَأَخَذْنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذْنَٰهُمْ فِى ٱلْيَمِّ فَٱنظُرْ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلظَّٰلِمِينَ",
    "english": "So We took him and his soldiers and threw them into the sea. So see how was the end of the wrongdoers.",
    "asan": "سه‌ره‌نجام ئێمه خۆی و سه‌ربازان و ده‌ست و پێوه‌ندیمان پێچایه‌وه و فرێمان دانه ناو ده‌ریاكه‌وه‌، سه‌رنج بده و ته‌ماشا بكه و بزانه‌: چۆن بوو سه‌رئه‌نجامی سته‌مكاران",
    "puxt": "ئه‌و (فیرعه‌ون) و له‌شکرو سه‌ربازه‌کانی خۆیان به‌زل زانی له‌ووڵات و زه‌وی (میصر) دا به‌ناڕه‌وا وه‌ گومانیان  وابوو که‌زیندوو ناکرێنه‌وه‌و ناگه‌ڕێنرێنه‌وه‌ بۆ لای ئێمه‌." 
  },
  {
    "number": 41,
    "text": "وَجَعَلْنَٰهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى ٱلنَّارِ وَيَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ لَا يُنصَرُونَ",
    "english": "And We made them leaders inviting to the Fire, and on the Day of Resurrection they will not be helped.",
    "asan": "ئێمه ئه‌وانمان كرد به‌چه‌ند پێشه‌وایه‌ك كه بانگی خه‌ڵكی ده‌كه‌ن بۆ ناو ئاگر، له ڕۆژی قیامه‌تیشدا سه‌ركه‌وتوو نابن",
    "puxt": "ئه‌وانمان کرده‌ پێشه‌وایانێك که‌ (خه‌ڵك) بانگ ده‌که‌ن بۆ ئاگری دۆزه‌خ وه ‌له‌ڕۆژی دوایشدا یارمه‌تی نادرێن. " 
  },
  {
    "number": 42,
    "text": "وَأَتْبَعْنَٰهُمْ فِى هَٰذِهِ ٱلدُّنْيَا لَعْنَةً وَيَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ هُم مِّنَ ٱلْمَقْبُوحِينَ",
    "english": "And We caused to overtake them in this world a curse, and on the Day of Resurrection they will be of the despised.",
    "asan": "هه‌ر له‌م دنیادا نه‌فرینمان خسته شوێنیان، له ڕۆژی قیامه‌تیشدا ئه‌وانه زۆر ئێسك تاڵ و ڕووخسار ناشیرینن",
    "puxt": "له‌م دنیایه‌دا نه‌فرینمان نارد به‌دوایان دا وه‌ له‌ڕۆژی قیامه‌تیشدا ئه‌وانه‌ له‌بێزراو و دورخراوه‌کانن." 
  },
  {
    "number": 43,
    "text": "وَلَقَدْ ءَاتَيْنَا مُوسَى ٱلْكِتَٰبَ مِنۢ بَعْدِ مَآ أَهْلَكْنَا ٱلْقُرُونَ ٱلْأُولَىٰ بَصَآئِرَ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَّعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ",
    "english": "And We gave Moses the Scripture, after We had destroyed the former generations, as enlightenment for the people and guidance and mercy that they might be reminded.",
    "asan": "سوێند به خوا ئێمه ته‌وراتمان به‌خشی به موسا، دوای ئه‌وه‌ی كه قه‌ومه پێشووه‌كانمان له ناوبرد، (چونكه یاخی بوون) تا ببێته هۆی به‌رچاو ڕوونی و هیدایه‌ت و ڕێنموویی و ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی بۆ خه‌ڵكی، بۆ ئه‌وه‌ی یاداوه‌ری وه‌ربگرن و تێفكرن",
    "puxt": "سوێند به‌خوا بێگومان ته‌وراتمان به‌خشی به‌مووسا له‌پاش ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی چه‌رخه‌ پێشوه‌کانمان له‌ناو برد تا به‌رچاو ڕوونی و ڕێنموونیی و ڕه‌حمه‌ت بێ بۆ خه‌ڵکی بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و خه‌ڵکه‌ بیر بکه‌نه‌وه‌و ئامۆژگاری وه‌رگرن." 
  },
  {
    "number": 44,
    "text": "وَمَا كُنتَ بِجَانِبِ ٱلْغَرْبِىِّ إِذْ قَضَيْنَآ إِلَىٰ مُوسَى ٱلْأَمْرَ وَمَا كُنتَ مِنَ ٱلشَّٰهِدِينَ",
    "english": "And you, [O Muhammad], were not on the western side [of the mount] when We revealed to Moses the command, and you were not among the witnesses [to that].",
    "asan": "ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (ص) تۆ له به‌شی ڕۆژئاوای كێوی طوردا نه‌بوویت كاتێك په‌یامی خۆمان ڕاگه‌یاند به موساو فه‌رمانمان پێدا، یه‌كێكیش نه‌بوویت له ئاماده‌بووانی ئه‌و ڕووداوه",
    "puxt": "تۆ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) له‌لای خۆر ئاوای (شاخی طور) نه‌بوویت کاتێ که ‌فه‌رمانی پێغه‌مبه‌رایه‌تیمان دا به‌ مووسا وه‌ تۆ له‌ ئاماده‌ بووانی (ئه‌و ڕووداوه‌) نه‌بوویت." 
  },
  {
    "number": 45,
    "text": "وَلَٰكِنَّآ أَنشَأْنَا قُرُونًا فَتَطَاوَلَ عَلَيْهِمُ ٱلْعُمُرُ وَمَا كُنتَ ثَاوِيًا فِىٓ أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُوا۟ عَلَيْهِمْ ءَايَٰتِنَا وَلَٰكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ",
    "english": "But We produced [many] generations [after Moses], and prolonged was their duration. And you were not a resident among the people of Madyan, reciting to them Our verses, but We were senders [of this message].",
    "asan": "به‌ڵام ئێمه چه‌نده‌ها نه‌وه‌مان هێنایه كایه‌وه و ته‌مه‌نێكی زۆر تێپه‌ڕی به‌سه‌ریاندا، هه‌روه‌ها وه‌نه‌بێت تۆ له ناو دانیشتووانی شاری مه‌دیه‌ندا نیشته‌جێ بوو بیت و ئایه‌ته‌كانی ئێمه به‌سه‌ریاندا بخوێنیته‌وه‌، به‌ڵكو هه‌ر ئێمه‌ین كه پێغه‌مبه‌ران ڕه‌وانه ده‌كه‌ین، (بۆ په‌ندو ئامۆژگاری بۆ تۆی باس ده‌كه‌ین)",
    "puxt": "به‌ڵام ئێمه‌ چه‌ند چین و چه‌رخێکمان دروست کرد (له‌پاش مووسا) ئینجا ماوه‌یه‌کی دوورو درێژیان به‌سه‌ردا تێپه‌ڕی وه‌ تۆ له‌ناو خه‌ڵکی مه‌دیه‌ندا نیشته‌جێ نه‌بوویت که‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌سه‌ردا بخوێنیته‌وه به‌ڵام هه‌ر ئێمه‌ بووین پێغه‌مبه‌رمان نارد.‌" 
  },
  {
    "number": 46,
    "text": "وَمَا كُنتَ بِجَانِبِ ٱلطُّورِ إِذْ نَادَيْنَا وَلَٰكِن رَّحْمَةً مِّن رَّبِّكَ لِتُنذِرَ قَوْمًا مَّآ أَتَىٰهُم مِّن نَّذِيرٍ مِّن قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ",
    "english": "And you were not at the side of the mount when We called [Moses] but [were sent] as a mercy from your Lord to warn a people to whom no warner had come before you that they might be reminded.",
    "asan": "هه‌روه‌ها له لای كێوی طوریشه‌وه نه‌بوویت كاتێك بانگمان له موسا كرد، باڵكو ئه‌وه ڕه‌حمه‌تی تایبه‌تی بوو له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه كه تۆمان كرد به پێغه‌مبه‌ر، تا قه‌ومێك بێدار بكه‌یته‌وه كه پێش تۆ بێداركه‌ره‌وه‌یه‌كیان بۆ ڕه‌وانه نه‌كراوه بۆ ئه‌وه‌ی یاداوه‌ری وه‌ربگرن و تێ بفكرن و له‌و به‌سه‌رهاتانه سوود وه‌ربگرن",
    "puxt": "وه‌ تۆ لای کێوی طور نه‌بوویت کاتی بانگ (ی مووسا) مان کرد به‌ڵام ئه‌وه‌ به‌زه‌ییه‌ که‌ له‌ په‌روه‌ردگارته‌وه‌ (به‌تۆی داوه‌) بۆ ئه‌وه‌ی گه‌لێك بترسێنی که‌ پێش تۆ هیچ ترسێنه‌رێکیان بۆ نه‌هاتووه‌ به‌ڵکو بیر بکه‌نه‌وه‌و په‌ند وه‌رگرن." 
  },
  {
    "number": 47,
    "text": "وَلَوْلَآ أَن تُصِيبَهُم مُّصِيبَةٌۢ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ فَيَقُولُوا۟ رَبَّنَا لَوْلَآ أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ ءَايَٰتِكَ وَنَكُونَ مِنَ ٱلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "And if not that a disaster should strike them for what their hands put forth [of sins] and they would say, \"Our Lord, why did You not send us a messenger so we could have followed Your verses and been among the believers?\"...",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌و خاڵكه تووشی به‌ڵایه‌ك ببونایه (پێش ڕه‌وانه‌كردنی تۆ ئه‌ی محمد (ص)) به‌هۆی گوناهو تاوان و ده‌ست پێشغه‌ری خراپیانه‌وه‌، ئه‌وه ده‌یانوت: په‌روه‌ردگارا: نه‌ده‌بوو پێغه‌مبه‌رێكمان بۆ ڕه‌وانه بكه‌یت تا شوێنی به‌رنامه و ئایه‌ته‌كانی تۆ بكه‌وتینایه‌و له ڕیزی ئیمانداراندا بووینایه‌؟",
    "puxt": "وه‌ ئه‌گه‌ر (پێش ناردنی پێغه‌مبه‌ر) تووشیان ببوایه‌ به‌ڵایه‌ك به‌هۆی ئه‌و (خراپانه‌وه‌ی) که‌ کردوویانه‌ جا ده‌یان وت ئه‌ی په‌روه‌ردگای ئێمه‌ بۆچی پێغه‌مبه‌رێکت بۆ نه‌ناردین بۆ ئه‌وه‌ی شوێن ئایه‌ته‌کانت بکه‌وتینایه‌ وه‌ له‌ بڕواداران بووینایه‌." 
  },
  {
    "number": 48,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلْحَقُّ مِنْ عِندِنَا قَالُوا۟ لَوْلَآ أُوتِىَ مِثْلَ مَآ أُوتِىَ مُوسَىٰٓ أَوَلَمْ يَكْفُرُوا۟ بِمَآ أُوتِىَ مُوسَىٰ مِن قَبْلُ قَالُوا۟ سِحْرَانِ تَظَٰهَرَا وَقَالُوٓا۟ إِنَّا بِكُلٍّ كَٰفِرُونَ",
    "english": "But when the truth came to them from Us, they said, \"Why was he not given like that which was given to Moses?\" Did they not disbelieve in that which was given to Moses before? They said, \"[They are but] two works of magic supporting each other, and indeed we are, in both, disbelievers.\"",
    "asan": "كه‌چی كاتێك حه‌ق و ڕاستیان بۆ هات له‌لایه‌ن ئێمه‌وه‌، وتیان: نه‌ده با موعجیزه‌یه‌كی پێ بدرایه هه‌روه‌كو ئه‌وه‌ی كه درابوو به موسا، مه‌گه‌ر ئه‌و جووله‌كانه كاتی خۆی بێ باوه‌ڕ نه‌بوون به‌وه‌ی به موسا به‌خشرابوو؟ وتیان: ئه‌مانه دوو جادوون په‌یدا بوون كه پشتگیریی یه‌كتر ده‌كه‌ن و ده‌یان وت: به‌ڕاستی ئێمه باوه‌رمان به هێچ كامیان نیه",
    "puxt": "ئینجا کاتێ ڕاستیان بۆ هات له‌لایه‌ن ئێمه‌وه‌ و‌تیان بۆچی به‌و (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) نه‌دراوه‌ وێنه‌ی ئه‌وه‌ی به‌ مووسا دراوه‌ ئایا ئه‌وان پێشتر بێ بڕوا نه‌بوون به‌وه‌ی درابوو به‌ مووسا ده‌یان وت (قورئان و ته‌ورات) دوو سیحرو جادوون پشتگیری یه‌کتر ده‌که‌ن وه‌ ده‌یان وت بێگومان ئێمه‌ بێ بڕواین به‌ هه‌موویان واته‌ قورئان و ته‌ورات." 
  },
  {
    "number": 49,
    "text": "قُلْ فَأْتُوا۟ بِكِتَٰبٍ مِّنْ عِندِ ٱللَّهِ هُوَ أَهْدَىٰ مِنْهُمَآ أَتَّبِعْهُ إِن كُنتُمْ صَٰدِقِينَ",
    "english": "Say, \"Then bring a scripture from Allah which is more guiding than either of them that I may follow it, if you should be truthful.\"",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (ص) پێیان بڵێ: ده‌باشه ئێوه كتێبێكی تر بهێنن له‌لایه‌ن خواوه كه باشترو چاكتر بێت له‌و دووانه (واته قورئان و ته‌ورات)، ئه‌وه منیش شوێنی ده‌كه‌وم، ئه‌گه‌ر ئێوه ڕاستگۆن",
    "puxt": "ئه‌ی ( موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ ده‌ی ئێوه‌ کتێبێك له‌ لایه‌ن خواوه‌ بێنن که‌ ئه‌و کتێبه‌ ڕاست تر بێت له‌و دووانه‌ (قورئان و ته‌ورات) من شوێنی ده‌که‌وم ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕاستگۆن." 
  },
  {
    "number": 50,
    "text": "فَإِن لَّمْ يَسْتَجِيبُوا۟ لَكَ فَٱعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ أَهْوَآءَهُمْ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ ٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ بِغَيْرِ هُدًى مِّنَ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهْدِى ٱلْقَوْمَ ٱلظَّٰلِمِينَ",
    "english": "But if they do not respond to you - then know that they only follow their [own] desires. And who is more astray than one who follows his desire without guidance from Allah? Indeed, Allah does not guide the wrongdoing people.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر به‌ده‌م بانگه‌وازی تۆوه نه‌هاتن (واته نه‌یانتوانی كتێبی تر بهێنن)، ئه‌وه چاك بزانه كه ئه‌وانه هه‌ر شوێنی ئاره‌زووی خۆیان ده‌كه‌ون، كێیش هه‌یه له‌وه گومراتره كه شوێن ئاره‌زووه‌كانی خۆی كه‌وتبێت، دوور له هیدایه‌ت و ڕێنمویی خوا، بێگومان خوا هیدایه‌تی قه‌ومی سته‌مكار نادات",
    "puxt": "ئینجا ئه‌گه‌ر به‌ گوێیان نه‌کردی (و وه‌ڵامیان نه‌دایته‌وه‌) ئه‌وه‌ بزانه‌ که‌ ته‌نها شوێن هه‌واو ئاره‌زوی خۆیان ده‌که‌ون وه‌ کێ له‌و که‌سه‌ گومڕاتره‌ که‌شوێن ئاره‌زووی خۆی بکه‌وێت بێ ڕێنموونیی له‌لایه‌ن خواوه‌ بێگومان خوا ڕێنموونیی  گه‌لی سته‌مکار ناکات." 
  },
  {
    "number": 51,
    "text": "وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ ٱلْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ",
    "english": "And We have [repeatedly] conveyed to them the Qur'an that they might be reminded.",
    "asan": "سوێند به خوا به‌ڕاستی ئێمه په‌یامی خۆمانمان به‌ش به‌ش پێگه‌یاندوون بۆ ئه‌وه‌ی په‌ند و یاداوه‌ری وه‌ربگرن",
    "puxt": "سوێند به‌خوا (ئایه‌ته‌کانی) قورئانمان به‌شوێن یه‌کدا بۆ ناردن تا په‌ند وه‌رگرن و بیر بکه‌نه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 52,
    "text": "ٱلَّذِينَ ءَاتَيْنَٰهُمُ ٱلْكِتَٰبَ مِن قَبْلِهِۦ هُم بِهِۦ يُؤْمِنُونَ",
    "english": "Those to whom We gave the Scripture before it - they are believers in it.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی پێشتر كتێبی ئاسمانیمان پێ به‌خشیوون، ئه‌وان به‌و قورئانه باوه‌ڕ ده‌هێنن",
    "puxt": "ئه‌و که‌سانه‌ی له‌ پێشدا کتێبی ئاسمانیمان پێ دابوون ئه‌وانه‌ بڕوا دێنن به‌ قورئان." 
  },
  {
    "number": 53,
    "text": "وَإِذَا يُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ قَالُوٓا۟ ءَامَنَّا بِهِۦٓ إِنَّهُ ٱلْحَقُّ مِن رَّبِّنَآ إِنَّا كُنَّا مِن قَبْلِهِۦ مُسْلِمِينَ",
    "english": "And when it is recited to them, they say, \"We have believed in it; indeed, it is the truth from our Lord. Indeed we were, [even] before it, Muslims [submitting to Allah].\"",
    "asan": "كاتێكیش قورئان ده‌خوێنرێته‌وه به‌سه‌ریاندا ده‌ڵێن: ئێمه باوه‌ڕمان پێ هێناوه چونكه به‌ڕاستی ئه‌مه حه‌قیقه‌ت و ڕاسته‌قینه‌یه له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارمانه‌وه پێمان ڕاگه‌یه‌نراوه بێگومان ئێمه پێشتر هه‌رموسڵمان و فه‌رمانبه‌ردار بووین",
    "puxt": "وه‌ کاتێ (قورئان) بخوێنرێته‌وه‌ به‌سه‌ریاندا ده‌ڵێن باوه‌ڕمان پێ هێناوه‌ بێگومان ئه‌م (قورئانه‌)  ڕاسته‌و له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارمانه‌وه‌ هاتووه‌ به‌ڕاستی ئێمه‌ له‌ پێش (هاتنی) قورئان دا موسوڵمان بووین." 
  },
  {
    "number": 54,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُم مَّرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا۟ وَيَدْرَءُونَ بِٱلْحَسَنَةِ ٱلسَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَٰهُمْ يُنفِقُونَ",
    "english": "Those will be given their reward twice for what they patiently endured and [because] they avert evil through good, and from what We have provided them they spend.",
    "asan": "ئه‌وانه دووجار پاداشتیان پێده‌درێت به هۆی خۆگری و ئارام گریانه‌وه‌، به چاكه‌ش به‌رهه‌ڵستی خراپه ده‌كه‌ن، ئه‌وانه هه‌روه‌ها له‌و ڕزق و ڕۆزیه‌ی كه پێمانداون ده‌به‌خشن",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ دووجار پاداشتیان پێ ده‌درێ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خۆیان گرت و به‌ئارام بوون به‌چاکه‌ به‌رگری خراپه‌ ده‌که‌ن وه‌ له‌و ڕزق و ڕۆزی یه‌ی پێمان داون ده‌به‌خشن." 
  },
  {
    "number": 55,
    "text": "وَإِذَا سَمِعُوا۟ ٱللَّغْوَ أَعْرَضُوا۟ عَنْهُ وَقَالُوا۟ لَنَآ أَعْمَٰلُنَا وَلَكُمْ أَعْمَٰلُكُمْ سَلَٰمٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِى ٱلْجَٰهِلِينَ",
    "english": "And when they hear ill speech, they turn away from it and say, \"For us are our deeds, and for you are your deeds. Peace will be upon you; we seek not the ignorant.\"",
    "asan": "ئه‌وانه كاتێك قسه و گوفتاری ناپه‌سه‌ند و نابه‌جێ ده‌بیستن پشتی تێ ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن به نه‌فامان: كارو كرده‌وه‌ی خۆمان بۆ خۆمان، كارو كرده‌وه‌ی ئێوه‌ش بۆ خۆتان، سڵاوتان لێ بێت ئێمه شه‌ڕ خواز نین و نامانه‌وێت هاوڕێیه‌تی نه‌فامان بكه‌ین",
    "puxt": "وه‌ کاتێ قسه‌ی ناپه‌سه‌ند و هیچ و پوچ ببیستن پشتی تێ ده‌که‌ن وه‌ ده‌ڵێن (به‌ نه‌فامان ئه‌نجامی)کرده‌وه‌کانمان بۆ خۆمانه‌و (ئه‌نجامی) کرده‌وه‌کانی ئێوه‌ش بۆ خۆتانه‌ سه‌لامتان لێ بێ ئێمه‌ هاوڕێ یه‌تی نه‌فانمان ناوێ." 
  },
  {
    "number": 56,
    "text": "إِنَّكَ لَا تَهْدِى مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَهْدِى مَن يَشَآءُ وَهُوَ أَعْلَمُ بِٱلْمُهْتَدِينَ",
    "english": "Indeed, [O Muhammad], you do not guide whom you like, but Allah guides whom He wills. And He is most knowing of the [rightly] guided.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (ص) تۆ ناتوانیت ئیمان و باوه‌ڕ ببه‌خشیت به‌و كه‌سه‌ی خۆشت ده‌وێت، به‌ڵكو خوا هه‌ر كه‌سێكی بوێت ده‌یخاته سه‌ر ڕێگه‌ی ڕاست و ئیمانی پێده‌به‌خشێت، خوایش ئاگاداره به‌وانه‌ی كه ڕێبازی هیدایه‌تیان گرتۆته به‌ر",
    "puxt": "به‌ڕاستی (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) تۆ ناتوانی ئه‌و که‌سه‌ی خۆشت بوێ ڕێنموونی بکه‌یت به‌ڵام خوا هه‌رکه‌سی بوێ هیدایه‌تی ده‌دات و ئه‌و (خوایه‌) زاناتره‌ به‌وانه‌ی ڕێنموونی وه‌رگرن." 
  },
  {
    "number": 57,
    "text": "وَقَالُوٓا۟ إِن نَّتَّبِعِ ٱلْهُدَىٰ مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَآ أَوَلَمْ نُمَكِّن لَّهُمْ حَرَمًا ءَامِنًا يُجْبَىٰٓ إِلَيْهِ ثَمَرَٰتُ كُلِّ شَىْءٍ رِّزْقًا مِّن لَّدُنَّا وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "And they say, \"If we were to follow the guidance with you, we would be swept from our land.\" Have we not established for them a safe sanctuary to which are brought the fruits of all things as provision from Us? But most of them do not know.",
    "asan": "(قوڕه‌یش و باوه‌ڕلاوازان له هه‌موو سه‌رده‌مێكدا) ده‌یانوت: ئه‌گه‌ر ئێمه شوێنی هیدایه‌ت و به‌رنامه‌ی ئیسلام بكه‌وین له‌گه‌ڵ تۆدا له وڵاتی خۆماندا ده‌فڕێنرێین و تووشی نه‌هامه‌تی ده‌بین، مه‌گه‌ر ئێمه شوێنێكی دوور له‌سته‌م و پر له ئاسایشمان بۆ فه‌راهه‌م نه‌هێناون كه‌جۆره‌ها به‌روبوومی بۆدێت و له هه‌موو نازو نیعمه‌تێك به‌هره‌وه‌ر؟ هه‌موویشی ڕزق و به‌خششن له‌لایه‌ن ئێمه‌وه‌، به‌ڵام زۆربه‌یان نازانن و هه‌ست به‌ده‌سه‌ڵاتی ئێمه ناكه‌ن",
    "puxt": "وه‌ (بێ باوه‌ڕان) ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر ئێمه‌ شوێنی ڕێنموونی (ئه‌و ئایینه‌) بکه‌وین که‌ به‌ تۆیه‌ ده‌فڕێندرێین له‌ خاك و وڵاته‌که‌ماندا ئایا ئێمه‌ ئه‌وانمان له‌شوێنێکی ڕێزگیراوی (قه‌ده‌غه‌ کراوی) بێ ترس و بیم دا جێگیر نه‌کردووه‌ کۆده‌کرێته‌وه‌و ده‌برێ بۆ ئه‌وێ (مه‌ککه‌) هه‌موو جۆره‌ به‌روبوومێك به‌ڕۆزی دان له‌لایه‌ن ئێمه‌وه‌ به‌ڵام زۆربه‌یان نازانن و تێ ناگه‌ن." 
  },
  {
    "number": 58,
    "text": "وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍۭ بَطِرَتْ مَعِيشَتَهَا فَتِلْكَ مَسَٰكِنُهُمْ لَمْ تُسْكَن مِّنۢ بَعْدِهِمْ إِلَّا قَلِيلًا وَكُنَّا نَحْنُ ٱلْوَٰرِثِينَ",
    "english": "And how many a city have We destroyed that was insolent in its [way of] living, and those are their dwellings which have not been inhabited after them except briefly. And it is We who were the inheritors.",
    "asan": "زۆر شارو شارۆچكه‌مان له‌ناوبرد كه دانیشتوانی یاخی و له سنوور ده‌رچوو بوون له ژیانی دنیایاندا، جا ئه‌وه‌ته خانووبه‌ره و شوێنه‌كانیان چۆڵه‌، مه‌گه‌ر كه‌مێك نه‌بێت، هه‌ر ئێمه‌ش خاوه‌نی موڵك و خانووبه‌ره و سامانیان بووین",
    "puxt": "وه‌ (خه‌ڵکی) زۆر شارو دێهاتمان له‌ناو برد له‌به‌ر خۆشگوزانیان یاخی بوون (و سوپاسی چاکه‌کانی خوایان نه‌کرد) جا ئه‌وه‌ جێ و شوێنه‌کانیانه‌ (وێران کراوه‌) له‌پاش(تیا چوونی) ئه‌وان بۆ ماوه‌یه‌کی که‌م نه‌بێ (له‌لایه‌ن ڕێبوارانه‌وه‌) که‌سی تیا نیشته‌جێ نه‌بووه‌، وه‌ ئێمه‌ بووینه‌ میراتگریان." 
  },
  {
    "number": 59,
    "text": "وَمَا كَانَ رَبُّكَ مُهْلِكَ ٱلْقُرَىٰ حَتَّىٰ يَبْعَثَ فِىٓ أُمِّهَا رَسُولًا يَتْلُوا۟ عَلَيْهِمْ ءَايَٰتِنَا وَمَا كُنَّا مُهْلِكِى ٱلْقُرَىٰٓ إِلَّا وَأَهْلُهَا ظَٰلِمُونَ",
    "english": "And never would your Lord have destroyed the cities until He had sent to their mother a messenger reciting to them Our verses. And We would not destroy the cities except while their people were wrongdoers.",
    "asan": "په‌روه‌ردگاری تۆ هیچ وڵات و شارێكی كاول نه‌كردووه‌، تا له پایته‌خته‌كه‌یدا پێغه‌مبه‌رێكی نه‌ناردبێت كه ئایه‌ته‌كانی ئێمه‌یان به‌سه‌ردا بخوێنێته‌وه‌، وه‌نه‌بێت ئێمه شار و وڵاتانمان كاول كردبێت به‌بێ هۆ، مه‌گه‌ر كاتێك نه‌بێت كه دانیشتووانی سته‌مكار بوون",
    "puxt": "وه‌ په‌روه‌ردگارت وێران که‌ری هیچ شارێك نه‌بووه‌ هه‌تا له‌ شاره‌ گه‌وره‌ (پایته‌خته‌) که‌یاندا پێغه‌مبه‌رێکی نه‌ناردبێت که‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌سه‌ردا بخوێنێته‌وه‌ وه‌ ئێمه‌ وێران که‌ری هیچ شارێك نه‌بووین مه‌گه‌ر کاتێ خه‌ڵکه‌که‌ی سته‌مکار بووبن." 
  },
  {
    "number": 60,
    "text": "وَمَآ أُوتِيتُم مِّن شَىْءٍ فَمَتَٰعُ ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا وَزِينَتُهَا وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰٓ أَفَلَا تَعْقِلُونَ",
    "english": "And whatever thing you [people] have been given - it is [only for] the enjoyment of worldly life and its adornment. And what is with Allah is better and more lasting; so will you not use reason?",
    "asan": "هه‌رچیتان پێبه‌خشراوه ئه‌وه نازونیعمه‌ت و زینه‌ت و جوانی ژیانی دنیایه‌، به‌ڵام دڵنیابن كه ئه‌و به‌شه‌ی لای خوایه چاكترو ده‌وامدارتره‌، ئایا ئه‌وه عه‌قڵ و ژیریتان ناخه‌نه كار‌؟",
    "puxt": "وه‌ هه‌رچی به‌ئێوه‌ دراوه‌ ئه‌وه‌ هۆی خۆشی و ڕابواردنی ژیانی ئه‌م دنیا و جوانییه‌تی وه‌ ئه‌و (پاداشته‌) ی لای خوایه‌ باشتر و نه‌بڕاوه‌یه‌ ده‌ی ئایا ژیر نابن." 
  },
  {
    "number": 61,
    "text": "أَفَمَن وَعَدْنَٰهُ وَعْدًا حَسَنًا فَهُوَ لَٰقِيهِ كَمَن مَّتَّعْنَٰهُ مَتَٰعَ ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا ثُمَّ هُوَ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ مِنَ ٱلْمُحْضَرِينَ",
    "english": "Then is he whom We have promised a good promise which he will obtain like he for whom We provided enjoyment of worldly life [but] then he is, on the Day of Resurrection, among those presented [for punishment in Hell]?",
    "asan": "ئایا ئه‌و كه‌سه‌ی به‌ڵێنێكی چاكمان داوه‌تێ و پێی ده‌گات، وه‌كو ئه‌و كه‌سه وایه هه‌ر له ژیانی دنیادا كه‌مێك ڕابواردنی پێبببه‌خشین، پاشان له ده‌رئه‌نجامی كارو كرده‌وه‌ی ناپوختیدا له ئاماده كراوان بێت بۆ لێپر سینه‌وه‌و ئاگری دۆزه‌خ؟",
    "puxt": "ئایا که‌سێ که‌ به‌ڵێنمان پێ داوه‌ به‌ به‌ڵێنی چاك ئه‌و که‌سه‌ ده‌گات به‌و (به‌ڵێنه‌ که‌ به‌هه‌شته‌) وه‌کو که‌سێك وایه‌ خۆشی و ڕابواردنمان پێ داوه ‌به‌خۆشی و له‌زه‌تی  ژیانی دنیا له‌پاشان له‌ ڕۆژی دوایی دا له‌ ئاماده‌ کراوان ده‌بێ (بۆ سزا) دان." 
  },
  {
    "number": 62,
    "text": "وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَآءِىَ ٱلَّذِينَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ",
    "english": "And [warn of] the Day He will call them and say, \"Where are My 'partners' which you used to claim?\"",
    "asan": "له ڕۆژێكدا بانگیان لێده‌كرێت (بۆ لێپرسینه‌وه‌)، خوا، ڕوو به‌وان ده‌فه‌رموێت: ئایا له كوێن ئه‌و شه‌ریك و بتانه‌ی كه ئێوه به هاوه‌ڵی منتان داده‌نا به‌حسابی خۆتان",
    "puxt": "ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) باسی ئه‌و ڕۆژه‌ بکه‌ که (خوا) بانگی ئه‌و (بت په‌رست)انه‌ ده‌کات و (پێیان) ده‌فه‌رموێ له‌ کوێن ئه‌و هاوبه‌شانه‌ی که‌ ئێوه‌ به‌خه‌یاڵی خۆتان به‌ هاوبه‌شی منتان ده‌زانین." 
  },
  {
    "number": 63,
    "text": "قَالَ ٱلَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ ٱلْقَوْلُ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَغْوَيْنَآ أَغْوَيْنَٰهُمْ كَمَا غَوَيْنَا تَبَرَّأْنَآ إِلَيْكَ مَا كَانُوٓا۟ إِيَّانَا يَعْبُدُونَ",
    "english": "Those upon whom the word will have come into effect will say, \"Our Lord, these are the ones we led to error. We led them to error just as we were in error. We declare our disassociation [from them] to You. They did not used to worship us.\"",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی بڕیارداده‌ی خوا دژیان ده‌رچوو (به‌خه‌جاڵه‌تیه‌وه باسی ئه‌و كه‌سانه ده‌كه‌ن كه گومڕایان كردوون) ده‌ڵێن: په‌روه‌ردگارا، ئا ئه‌وانه‌ی گومڕامان كردن، گومڕامان كردن وه‌ك خۆمان گومڕا بووین، ئێمه به‌رین له‌وانه‌و له هه‌ڵه‌یان له‌به‌رده‌م دادگای تۆدا، (چونكه ده‌سه‌ڵاتمان به‌سه‌ر دڵیاندا نه‌بوو) ئه‌وانه (درۆ ده‌كه‌ن) ئێمه‌یان هه‌ر نه‌ده‌په‌رست",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ی (سه‌رۆکانی گومڕایی) که‌ بڕیاری سزادان به‌سه‌ریان دا چه‌سپا ده‌ڵێن ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان ئا ئه‌وانه‌ن که‌ ئێمه‌ گومڕامان کردن، گومڕامان کردن هه‌روه‌کو خۆمان گومڕا بووین ئێمه‌ به‌ری بووین(له‌وانه‌ به‌ری بوونه‌که‌مان) لای تۆ ده‌که‌ین ئه‌وانه‌ ئێمه‌یان نه‌ده‌په‌رست." 
  },
  {
    "number": 64,
    "text": "وَقِيلَ ٱدْعُوا۟ شُرَكَآءَكُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ يَسْتَجِيبُوا۟ لَهُمْ وَرَأَوُا۟ ٱلْعَذَابَ لَوْ أَنَّهُمْ كَانُوا۟ يَهْتَدُونَ",
    "english": "And it will be said, \"Invoke your 'partners' \" and they will invoke them; but they will not respond to them, and they will see the punishment. If only they had followed guidance!",
    "asan": "ئه‌وسا پێیان ده‌وترێت: ئاده‌ی هاوه‌ڵانتان و خواكانتان بانگ بكه‌ن، جا ئه‌وانیش بانگیان ده‌كه‌ن، به‌ڵام وه‌ڵام و به‌ده‌مه‌وه چوون نه‌بوو بۆیان، ئه‌و كاته سزای سه‌ختی دۆزه‌خ ده‌بینن، ئاوات ده‌خوازن كه خۆزگه به‌ڕاستی ئه‌وان ڕێبازی هیدایه‌تیان بگرتایه‌ته به‌ر",
    "puxt": "وه‌ (پێیان) ده‌وترێ هاوار بکه‌ن له‌و بتانه‌ی که‌داتان نابوو به‌ هاوبه‌شی خوا ئه‌وانیش هاواریان لێ ده‌که‌ن به‌ڵام وه‌ڵامیان ناده‌نه‌وه‌ له‌وکاته‌دا سزا(ی دۆزه‌خ) ده‌بینن (ئاوات ده‌خوازن که‌) خۆزگه‌ ته‌نها ڕێگای ڕاستیان بدایه‌ته‌ به‌ر." 
  },
  {
    "number": 65,
    "text": "وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ مَاذَآ أَجَبْتُمُ ٱلْمُرْسَلِينَ",
    "english": "And [mention] the Day He will call them and say, \"What did you answer the messengers?\"",
    "asan": "رۆژێك دێت خوا بانگیان ده‌كات و پێیان ده‌فه‌رموێت: ئه‌وه وه‌ڵامی پێغه‌مبه‌رانتان چۆ‌ن دایه‌وه‌؟",
    "puxt": "وه‌ ڕۆژێ که‌ (خوا) بانگیان ده‌کات و (پێیان) ده‌فه‌رموێ چیتان وه‌ڵامی پێغه‌مبه‌ران دایه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 66,
    "text": "فَعَمِيَتْ عَلَيْهِمُ ٱلْأَنۢبَآءُ يَوْمَئِذٍ فَهُمْ لَا يَتَسَآءَلُونَ",
    "english": "But the information will be unapparent to them that Day, so they will not [be able to] ask one another.",
    "asan": "له سه‌ختیی ئه‌و ڕۆژه هه‌موو هه‌واڵێك فه‌رامۆش ده‌كه‌ن (هه‌موو شتێكیان له بیر ده‌چێت) پرسیار له یه‌كتریش ناكه‌ن",
    "puxt": "ئینجا له‌و ڕۆژه‌دا هه‌واڵه‌کانیان (به‌ڵگه‌کانیان) له‌بیر ده‌چێته‌وه‌ ئه‌وسا پرسیاریش له‌ یه‌کتری ناکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 67,
    "text": "فَأَمَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحًا فَعَسَىٰٓ أَن يَكُونَ مِنَ ٱلْمُفْلِحِينَ",
    "english": "But as for one who had repented, believed, and done righteousness, it is promised by Allah that he will be among the successful.",
    "asan": "جا ئه‌وه‌ی تۆبه‌ی كردووه و باوه‌ری دامه‌زراوی ههێناوه‌و كارو كرده‌وه‌ی چاكی ئه‌نجام داوه‌، ئه‌وه بێگومان ئه‌وجۆره كه‌سانه له سه‌رفرازو به‌خته‌وه‌ران ده‌بن",
    "puxt": "به‌ڵام ئه‌و که‌سه‌ی گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ (له‌ بێ باوه‌ڕی) و باوه‌ڕی هێناوه‌و کرده‌وه‌ی چاکی کردووه‌ ئه‌وه‌ بێگومان له‌ ڕزگار بووان ده‌بێ." 
  },
  {
    "number": 68,
    "text": "وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَآءُ وَيَخْتَارُ مَا كَانَ لَهُمُ ٱلْخِيَرَةُ سُبْحَٰنَ ٱللَّهِ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ",
    "english": "And your Lord creates what He wills and chooses; not for them was the choice. Exalted is Allah and high above what they associate with Him.",
    "asan": "هه‌ر په‌روه‌ردگاری تۆیه هه‌ر چیه‌كی بوێت دروستی ده‌كات و هه‌ڵی ده‌بژێرێت خاڵكی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌یان نیه‌وسه‌رپشك نه‌كراون، پاكی و بێگه‌ردی و بڵندی بۆ خوایه له به‌رامبه‌ر ئه‌و شتانه‌وه نه‌فامان ده‌یكه‌نه شه‌ریك و هاوه‌ڵ",
    "puxt": "وه‌ په‌روه‌ردگارت (ئه‌ی موحه‌ممه‌د (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) ئه‌وه‌ بیه‌وێ دروستی ده‌کات و هه‌ڵی ده‌بژێرێ (خه‌ڵکی) هه‌ڵبژاردنیان بۆ نیه‌ (له‌کاری خوادا) خوا پاك و بێگه‌رد و به‌رزو بڵنده‌ له‌وه‌ی ده‌یکه‌نه‌ هاوبه‌شی." 
  },
  {
    "number": 69,
    "text": "وَرَبُّكَ يَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ",
    "english": "And your Lord knows what their breasts conceal and what they declare.",
    "asan": "هه‌روه‌ها په‌روه‌ردگاری تۆ ده‌زانێت ئه‌و خه‌ڵكه چیان له سینه‌و ده‌رونیاندا شاردۆته‌وه وه‌چی ده‌رده‌خه‌ن و ئاشكرای ده‌كه‌ن",
    "puxt": "وه‌ په‌روه‌ردگارت ده‌زانێ به‌ ئه‌وه‌ی له‌ سینگیان (دڵیان) دا ده‌یشارنه‌وه‌ و به‌ ئه‌وه‌ی ئاشکرای ده‌که‌ن." 
  },
  {
    "number": 70,
    "text": "وَهُوَ ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ لَهُ ٱلْحَمْدُ فِى ٱلْأُولَىٰ وَٱلْءَاخِرَةِ وَلَهُ ٱلْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ",
    "english": "And He is Allah; there is no deity except Him. To Him is [due all] praise in the first [life] and the Hereafter. And His is the [final] decision, and to Him you will be returned.",
    "asan": "خوا زاتێكه كه جگه له‌و خوایه‌كی تر نیه‌، سوپاس و ستایش له سه‌ره‌تا و كۆتاییدا، له دنیا و قیامه‌تدا، هه‌ر شایسته‌ی ئه‌وه‌، حوكم و فه‌رمانره‌وایش هه‌ر به‌ده‌ست ئه‌وه‌، هه‌ر بۆلای ئه‌ویش ده‌برێنه‌وه",
    "puxt": "وه‌ ئه‌و خوایه‌ که‌ هیچ په‌رستراوی تر نیه‌ جگه‌ له‌و هه‌موو سوپاس ته‌نها بۆ خوا له‌ دنیاو له‌ ڕۆژی دواییشدا وه‌ بڕیارو حوکم هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ و هه‌مووتان ته‌نها بۆ لای ئه‌و ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌ له‌ ڕۆژی دواییدا." 
  },
  {
    "number": 71,
    "text": "قُلْ أَرَءَيْتُمْ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيْكُمُ ٱلَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ ٱلْقِيَٰمَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ ٱللَّهِ يَأْتِيكُم بِضِيَآءٍ أَفَلَا تَسْمَعُونَ",
    "english": "Say, \"Have you considered: if Allah should make for you the night continuous until the Day of Resurrection, what deity other than Allah could bring you light? Then will you not hear?\"",
    "asan": "ئه‌ی محمد (ص) بڵێ: خه‌ڵكینه هه‌واڵم بده‌نێ ئه‌گه‌ر خوا شه‌وگار بكات به‌هه‌میشه‌یی تا ڕۆژی قیامه‌ت (هه‌ر ڕۆژ نه‌بێته‌وه‌) چ خوایه‌كی تر هه‌یه جگه له ا لله بتوانێت ڕوناكیتان بۆ فه‌راهه‌م بهێنێت، ئایه ئێوه ئه‌م ڕاستیانه نابیسن؟",
    "puxt": "ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) پێیان) بڵێ هه‌واڵم بده‌نێ ئه‌گه‌ر خوا شه‌وتان بۆ درێژ بکاته‌وه‌(هه‌رشه‌و بێت) تا ڕۆژی قیامه‌ت چ په‌رستراوێکی تر جگه‌ له‌ خوا ڕووناکی (ڕۆژ) تان بۆ دێنێ ده‌ی ئایا ئێوه‌ نابیستن." 
  },
  {
    "number": 72,
    "text": "قُلْ أَرَءَيْتُمْ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيْكُمُ ٱلنَّهَارَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ ٱلْقِيَٰمَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ ٱللَّهِ يَأْتِيكُم بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ أَفَلَا تُبْصِرُونَ",
    "english": "Say, \"Have you considered: if Allah should make for you the day continuous until the Day of Resurrection, what deity other than Allah could bring you a night in which you may rest? Then will you not see?\"",
    "asan": "هه‌روه‌ها پێیان بڵێ: هه‌واڵم بده‌نێ ئه‌گه‌ر خوا ڕۆژگاری كرده هه‌میشه‌یی له سه‌رتان، تا ڕۆژی قیامه‌ت خه‌یاندی، كام خوا هه‌یه جگه له ا لله كه شه‌وگارتان بۆ پێش بهێنێت تا ئارامی تێدا بگرن، ئایه ئێوه سه‌رنجی ئه‌م دیاردانه ناده‌ن و نایانبینن؟",
    "puxt": "پێیان بڵێ پێم بڵێن ئه‌گه‌ر خوا ڕۆژ بکاته‌ هه‌میشه‌یی بۆتان تا ڕۆژی قیامه‌ت کێ یه‌ په‌رستراوی تر بێجگه‌ له‌ خوا که‌ شه‌وتان بۆ دێنێ ئارامی تیا بگرن ده‌ی ئایا ئێوه‌ نابینن." 
  },
  {
    "number": 73,
    "text": "وَمِن رَّحْمَتِهِۦ جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيْلَ وَٱلنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا۟ فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا۟ مِن فَضْلِهِۦ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ",
    "english": "And out of His mercy He made for you the night and the day that you may rest therein and [by day] seek from His bounty and [that] perhaps you will be grateful.",
    "asan": "جا له ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی ئه‌و زاته ئه‌وه‌یه كه‌: شه‌وو ڕۆژی كردووه به هۆی ئارامی و حه‌وانه‌وه و كارو كاسپی كردن و به‌هره بردن له به‌خششه‌كانی، بۆ ئه‌وه‌ی تا ده‌توانن شوكرانه بژێر و سوپاسگوزاری بكه‌ن",
    "puxt": "له‌ به‌زه‌یی ئه‌و(خوایه‌) که‌ شه‌و و ڕۆژی بۆ دروست کردون بۆ ئه‌وه‌ ئارام بگرن له‌ (شه‌و) داو بۆ ئه‌وه‌ بگه‌ڕێن به‌دوای ڕۆزی و به‌هره‌ی خوادا (له‌ ڕۆژدا) وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی سوپاسی خوا بکه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و نیعمه‌تانه‌ی." 
  },
  {
    "number": 74,
    "text": "وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَآءِىَ ٱلَّذِينَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ",
    "english": "And [warn of] the Day He will call them and say, \"Where are my 'partners' which you used to claim?\"",
    "asan": "ڕۆژێك دێت خوا بانگیان ده‌كات و پێیان ده‌فه‌رموێت: ئه‌وه كوان ئه‌و شتانه‌ی به گومانی ئێوه هه‌وه‌ڵ و شه‌ریكی من بوون؟",
    "puxt": "وه‌ ڕۆژێ که‌ (خوا) بانگیان ده‌کات ئینجا (پێیان) ده‌فه‌رموێ له‌ کوێن هاوبه‌شه‌کانی من ئه‌وانه‌ی که‌ ئێوه‌ به‌ هاوبه‌شی منتان داده‌نان." 
  },
  {
    "number": 75,
    "text": "وَنَزَعْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا فَقُلْنَا هَاتُوا۟ بُرْهَٰنَكُمْ فَعَلِمُوٓا۟ أَنَّ ٱلْحَقَّ لِلَّهِ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُوا۟ يَفْتَرُونَ",
    "english": "And We will extract from every nation a witness and say, \"Produce your proof,\" and they will know that the truth belongs to Allah, and lost from them is that which they used to invent.",
    "asan": "(هه‌ر له‌و ڕۆژه‌دا) له هه‌ر ئوممه‌تێك شایه‌تێك له خۆیان ده‌هێنینه مه‌یدان له پێغه‌مبه‌ران، ئه‌وسا به‌خه‌ڵكی سه‌رگه‌ردان ده‌ڵێین: ئاده‌ی ئێوه به‌ڵگه‌تان چییه له سه‌ر لادان و گوناهتان بیهێنن، ئه‌و ڕۆژه ئیتر زۆر به‌چاكی ده‌زانن و دڵنیا ده‌بن كه حه‌ق و حه‌قیقه‌ت لای خوایه و هه‌ر ئه‌و شاییسته‌ی په‌رستن بووه‌، هه‌رچی ئه‌و شتانه‌ش كه بڕوایان پێی هه‌بوو، هه‌ڵیان به‌ستبوو، هه‌مووی ون و نادیار و بێ نرخ دێته به‌رچاو",
    "puxt": "وه‌ له‌ ناو هه‌موو ئوممه‌تێکدا شایه‌تێك ده‌هێنین ئینجا (به‌ بت په‌رستان) ده‌ڵێن به‌ڵگه‌تان بێنن ئه‌وسا ده‌زانن بێگومان هه‌ق و ڕاستی تایبه‌تی خوایه‌ ئه‌وه‌ی به‌درۆ هه‌ڵیان به‌ستبوو (کردبوویان به‌ په‌رستراو جگه‌ له‌ خوا) لێیان گوم ده‌بێ." 
  },
  {
    "number": 76,
    "text": "إِنَّ قَٰرُونَ كَانَ مِن قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ وَءَاتَيْنَٰهُ مِنَ ٱلْكُنُوزِ مَآ إِنَّ مَفَاتِحَهُۥ لَتَنُوٓأُ بِٱلْعُصْبَةِ أُو۟لِى ٱلْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُۥ قَوْمُهُۥ لَا تَفْرَحْ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلْفَرِحِينَ",
    "english": "Indeed, Qarun was from the people of Moses, but he tyrannized them. And We gave him of treasures whose keys would burden a band of strong men; thereupon his people said to him, \"Do not exult. Indeed, Allah does not like the exultant.",
    "asan": "بێگومان قارون له قه‌وم و خوێشانی موسا بو كه‌چی (به‌هۆی ماڵ و سامانیه‌وه‌) خۆی گیڤ ده‌كرده‌وه به سه‌ریاندا و فیزی به‌سه‌ردا ده‌كردن، ئه‌وه‌نده ماڵ و سامان و داراییمان پێبه‌خشیبوو، كه به‌ڕاستی كلیلی گه‌نجینه و قاسه‌كانی با چه‌ند كه‌سێكی به‌هێز به‌گرانی هه‌ڵده‌گیران، (له‌كاتی لووت به‌رزیه‌كه‌یدا) هه‌ندێك ئیمانداری خزمی پێیان وت: كه‌شخه مه‌كه و له خۆت بایی مابه به‌م سامانه‌، چونكه بێگومان خوا ئه‌و كه‌سانه‌ی خۆشناوێت كه كه‌شخه ده‌كه‌ن به‌سه‌روه‌ت و سامانیانه‌وه و له خۆیان بایی ده‌بن",
    "puxt": "بێگومان قاروون له‌گه‌له‌که‌ی مووسا بوو (جووله‌که‌ بوو) به‌ڵام ده‌ست درێژی و سته‌می لێ ده‌کردن ئه‌وه‌نده‌مان گه‌نج (ئاڵتون و زیوو) پێدا بوو که‌ بێگومان (هه‌ڵگرتنی) کلیله‌کانی (ئه‌و گه‌نج و قاسانه‌) به‌زه‌حمه‌ت هه‌ڵده‌گیرا بۆ کۆمه‌ڵێکی به‌هێز کاتێ (ئیماندارانی) گه‌له‌که‌ی پێیان وت دڵخۆش مه‌به‌ (به‌و سامانه‌) بێگومان خوا ئه‌و که‌سانه‌ی خۆش ناوێ دڵخۆشن و له‌ خۆبایی بوون به‌سه‌روه‌ت و سامانه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 77,
    "text": "وَٱبْتَغِ فِيمَآ ءَاتَىٰكَ ٱللَّهُ ٱلدَّارَ ٱلْءَاخِرَةَ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ ٱلدُّنْيَا وَأَحْسِن كَمَآ أَحْسَنَ ٱللَّهُ إِلَيْكَ وَلَا تَبْغِ ٱلْفَسَادَ فِى ٱلْأَرْضِ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلْمُفْسِدِينَ",
    "english": "But seek, through that which Allah has given you, the home of the Hereafter; and [yet], do not forget your share of the world. And do good as Allah has done good to you. And desire not corruption in the land. Indeed, Allah does not like corrupters.\"",
    "asan": "هه‌وڵبده به‌و ماڵ و سامانه‌ی خوا پیی به‌خشیووی ماڵی قیامه‌ت و به‌هه‌شتی به‌رین بكڕه‌و به‌شی خۆشت له دنیادا به‌حه‌ڵاڵی فه‌رامۆش مه‌كه‌، چاكه له‌گه‌ڵ به‌نده‌كانی خوادا بكه هه‌روه‌ك خوا چاكه‌ی هێناوه‌ته ڕێت، نه‌كه‌یت هه‌وڵی فه‌ساد و گوناهو تاوان بده‌ی له زه‌ویدا، چونكه به‌ڕاستی خوا ئه‌و كه‌سانه‌ی خۆشناوێت تۆی خراپه ده‌چینن",
    "puxt": "وه‌ له‌و (گه‌نج و سامان) ه‌ی خوا پێی داوی ئه‌و دنیا پێ به‌ده‌س بێنه‌ وه‌ به‌شی خۆیشت له‌م دنیایه‌ له‌ بیر نه‌چێ وه‌ چاکه‌ بکه‌ (له‌گه‌ڵ خه‌ڵکدا) هه‌رچۆنێ خوا چاکه‌ی له‌گه‌ڵ تۆدا کردووه‌، وه‌ له‌سه‌ر زه‌وی دا به‌شوێن خراپه‌دا مه‌گه‌ڕێ به‌ڕاستی خوا خراپه‌کانی خۆش ناوێت." 
  },
  {
    "number": 78,
    "text": "قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلْمٍ عِندِىٓ أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ ٱللَّهَ قَدْ أَهْلَكَ مِن قَبْلِهِۦ مِنَ ٱلْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً وَأَكْثَرُ جَمْعًا وَلَا يُسْـَٔلُ عَن ذُنُوبِهِمُ ٱلْمُجْرِمُونَ",
    "english": "He said, \"I was only given it because of knowledge I have.\" Did he not know that Allah had destroyed before him of generations those who were greater than him in power and greater in accumulation [of wealth]? But the criminals, about their sins, will not be asked.",
    "asan": "قاروون وتی: بێگومان ئه‌م سامان و داراییه‌م هه‌ر به هۆی زانست و زانیاری نه‌خشه‌ی خۆمه‌وه پێمدراوه‌، باشه مه‌گه‌ر قاروون نه‌یده‌زانی به‌ڕاستی خوا پێش ئه‌م چه‌نده‌ها قه‌وم و هۆز و گه‌لانی له ناو بردووه كه له‌و زیاتر به‌ده‌سه‌ڵاتر و سه‌روه‌تمه‌ندتر بوون؟ تاوان باران پرسیاریان لێناكرێت ده‌رباره‌ی گوناهه‌كانیان (چونكه تۆماره و لای خوا ئاشكرایه‌)",
    "puxt": "قاروون وتی بێگومان ئه‌م سامانه‌م پێ دراوه‌ به‌هۆی زانیاری یه‌که‌وه‌ که‌ هه‌مه‌ ئایا (قاروون) نه‌یزانیوه‌ که‌به‌ڕاستی خوا له‌چه‌رخه‌کانی پێش ئه‌م دا له‌ ناوی بردووه‌ که‌سانی وا که‌ له‌و (قاروون) به‌هێزتر بوون کۆڕ و کۆمه‌ڵیشیان له‌و زۆرتر بووه (‌کاتێ سزای خوا هات) پرسیار ناکرێ له‌ تاوانه‌کانی ئه‌م تاوانبارانه‌." 
  },
  {
    "number": 79,
    "text": "فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِۦ فِى زِينَتِهِۦ قَالَ ٱلَّذِينَ يُرِيدُونَ ٱلْحَيَوٰةَ ٱلدُّنْيَا يَٰلَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَآ أُوتِىَ قَٰرُونُ إِنَّهُۥ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ",
    "english": "So he came out before his people in his adornment. Those who desired the worldly life said, \"Oh, would that we had like what was given to Qarun. Indeed, he is one of great fortune.\"",
    "asan": "ئینجا ڕۆژێك قاروون خۆی سازدا و به ڕازاوه‌یی چووه ده‌ره‌وه بۆ ناو قه‌ومه‌كه‌ی بۆ كه‌شخه‌كردن و خۆ نواندن، ئه‌وانه‌ی كه ئاواتیان ژیانی دنیایه; وتیان: ئای خۆزگه ئێمه‌ش وه‌كو قاروون، سامان و ده‌سه‌ڵاتمان ببوایه‌، به‌ڕاستی خاوه‌نی به‌ختێكی گه‌وره‌یه",
    "puxt": "ئینجا (قاروون) به‌خۆ ڕازاندنه‌وه‌ هاته‌ده‌ر بۆ ناو گه‌له‌که‌ی ئه‌وانه‌ی ژیانی دنیایان ده‌ویست وتیان ئای خۆزگه‌ ئه‌وه‌نده‌ی به‌ قاروون دراوه‌ ئێمه‌ش بمان بوایه‌ به‌ڕاستی ئه‌و (قاروون) خاوه‌نی به‌ش و به‌ختێکی گه‌وره‌یه‌." 
  },
  {
    "number": 80,
    "text": "وَقَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُوا۟ ٱلْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ ٱللَّهِ خَيْرٌ لِّمَنْ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحًا وَلَا يُلَقَّىٰهَآ إِلَّا ٱلصَّٰبِرُونَ",
    "english": "But those who had been given knowledge said, \"Woe to you! The reward of Allah is better for he who believes and does righteousness. And none are granted it except the patient.\"",
    "asan": "(به‌ڵام) ئه‌وانه‌ی كه زانستی و زانیاری ڕاستیان پێبه‌خشراوه (ده‌رباره‌ی حه‌ڵاڵ و حه‌رام و نرخی قیامه‌ت ده‌زانن) وتیان: هاوار بۆ ئێوه‌، بۆ تێنافكرن پاداشتی خوایی زۆر چاكتره بۆ ئه‌و كه‌سه‌ی باوه‌ڕی دامه‌زراوی هێناوه‌و كارو كرده‌وه‌ی چاكی ئه‌نجام داوه‌، ئه‌و زانست و باوه‌ڕو كرده‌وه‌یه به كه‌س نادرێت، ته‌نها به خۆگرو ئارامگران نه‌بێت",
    "puxt": "به‌ڵام ئه‌ که‌سانه‌ی  که‌ زانستیان پێ درابوو وتیان هاوار بۆ ئێوه‌ پاداشتی خوا (له‌ ڕۆژی دواییدا) له‌وه‌ چاکتره‌  بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی بڕوایان هێناوه و کرده‌وه‌ی چاکیان کردووه‌ وه‌ که‌س ئه‌و (ووته‌ی زانایانه‌) وه‌رناگرێ جگه‌ له‌ خۆڕاگران." 
  },
  {
    "number": 81,
    "text": "فَخَسَفْنَا بِهِۦ وَبِدَارِهِ ٱلْأَرْضَ فَمَا كَانَ لَهُۥ مِن فِئَةٍ يَنصُرُونَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلْمُنتَصِرِينَ",
    "english": "And We caused the earth to swallow him and his home. And there was for him no company to aid him other than Allah, nor was he of those who [could] defend themselves.",
    "asan": "ئه‌وسا (كه بینیمان قاروون به‌ته‌واوی له سنوور ده‌رچووه‌) كوتوپڕ خۆی و ماڵ و سامانیمان برد به‌ناخی زه‌ویدا، هیچ ده‌سته‌و گرۆیه‌كی نه‌بوو فریای بكه‌وێت و له ده‌ست خاشم و قینی خوا ده‌ربازی بكات، بێگومان له‌و كه‌سانه‌ش نه‌بوو كه بتوانێت خۆی ڕزگار ببێت",
    "puxt": "ئینجا ئه‌و (قاروون) و کۆشکه‌که‌یمان برد به‌ ناخی زه‌وی دا هیچ ده‌سته‌یه‌کیشی نه‌بوو له‌ به‌رانبه‌ری ( سزای) خوادا یارمه‌تی بدات وه‌ له‌و که‌سانه‌ش نه‌بوو بتوانێ خۆی ڕزگار بکات." 
  },
  {
    "number": 82,
    "text": "وَأَصْبَحَ ٱلَّذِينَ تَمَنَّوْا۟ مَكَانَهُۥ بِٱلْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ ٱللَّهَ يَبْسُطُ ٱلرِّزْقَ لِمَن يَشَآءُ مِنْ عِبَادِهِۦ وَيَقْدِرُ لَوْلَآ أَن مَّنَّ ٱللَّهُ عَلَيْنَا لَخَسَفَ بِنَا وَيْكَأَنَّهُۥ لَا يُفْلِحُ ٱلْكَٰفِرُونَ",
    "english": "And those who had wished for his position the previous day began to say, \"Oh, how Allah extends provision to whom He wills of His servants and restricts it! If not that Allah had conferred favor on us, He would have caused it to swallow us. Oh, how the disbelievers do not succeed!\"",
    "asan": "ئینجا ئه‌وانه‌ی دوێنێ ئاواتیان به قاروون ده‌خواست ده‌یانوت: ئه‌ی هاوار، به‌س نه‌بوو وه‌كو ئه‌و تیانه‌چووین، دیاره كه خوا ڕزق و ڕۆزی زۆر ده‌به‌خشێت به هه‌ر كه‌س بیه‌وێت یاخود كه‌می ده‌كاته‌وه (بێ حیكمه‌ت نیه‌)، ئه‌گه‌ر فه‌زڵ و به‌هره‌ی خوایی نه‌بوایه له سه‌رمان، ئێمه‌ش به‌ناخی زه‌ویدا ڕۆچوو ده‌بووین، ئای كه ڕوون و ئاشكرایه‌، كافرو خوانه‌ناسان سه‌رفراز نابن",
    "puxt": "وه‌ ئه‌وانه‌ی دوێنێ ئاواتیان ده‌خواست له‌ شوێن و پله‌ی ئه‌و (قاروون) دابن وایان لێ هات ده‌یان وت وای وا دیاره‌ خوا ڕۆزی زۆر ده‌کات بۆ هه‌رکه‌س خۆی بیه‌وێ له‌ به‌نده‌کانی که‌میش ده‌کاته‌وه‌ (بۆ هه‌ر که‌س خۆی بیه‌وێ) ئه‌گه‌ر خوا منه‌تی نه‌کردایه‌ به‌سه‌رمان دا ئێمه‌شی ده‌برد به‌ناخی زه‌وی دا ئای له‌م به‌سه‌رهاته‌ سه‌ رسوڕ هێنه‌ره‌، بێگومان ڕزگار نابن ئه‌وانه‌ی شوکرانه‌ بژێری چاکه‌ی خوا نین واته‌ کافرن." 
  },
  {
    "number": 83,
    "text": "تِلْكَ ٱلدَّارُ ٱلْءَاخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِى ٱلْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَٱلْعَٰقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ",
    "english": "That home of the Hereafter We assign to those who do not desire exaltedness upon the earth or corruption. And the [best] outcome is for the righteous.",
    "asan": "(جا با خه‌ڵكی دڵنیابن) كه‌: ئه‌و ماڵی قیامه‌ته و ئه‌و به‌هه‌شتی به‌رینه‌مان ئاماده‌كردووه بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه نه‌لووت به‌رزی و گه‌وره‌ییان ده‌وێت له زه‌ویدا، نه فه‌سادو گوناهو خراپه‌، سه‌ره‌نجام و سه‌رفرازیش هه‌ر بۆ پارێزكاران و خواناسه‌كانه",
    "puxt": "ئه‌و ماڵی دوا ڕۆژه‌ (به‌هه‌شت) ده‌یده‌ین به‌و که‌سانه‌ی نه ‌به‌رزی و خۆ به‌زل زانی یان ده‌وێت له‌زه‌وی دا نه ‌ده‌ست درێژی و خراپه‌کاری وه‌ سه‌رئه‌نجامی چاك بۆ خۆ پارێزانه‌." 
  },
  {
    "number": 84,
    "text": "مَن جَآءَ بِٱلْحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيْرٌ مِّنْهَا وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى ٱلَّذِينَ عَمِلُوا۟ ٱلسَّيِّـَٔاتِ إِلَّا مَا كَانُوا۟ يَعْمَلُونَ",
    "english": "Whoever comes [on the Day of Judgement] with a good deed will have better than it; and whoever comes with an evil deed - then those who did evil deeds will not be recompensed except [as much as] what they used to do.",
    "asan": "ئه‌وه‌ی به كاروكرده‌وه‌ی چاكه‌وه بێت ئه‌وه چاكتر دێته‌وه ڕێی، ئه‌وه‌ش به‌گوناهو هه‌ڵه‌وه بێت، ئه‌وه پاداشتی ئه‌وانه‌ی كه گوناهو هه‌ڵه‌یان كردووه نادرێته‌وه‌، ته‌نها ئه‌وه نه‌بێت كه ده‌یانكرد",
    "puxt": "هه‌ر که‌س کارێکی چاك بکات ئه‌وه‌ (پاداشتی) چاکتر له‌وه‌ی بۆ هه‌یه‌ هه‌رکه‌سیش خراپه‌ بکات ئه‌وه‌ تۆڵه‌ ناسه‌نرێ له‌وانه‌ی خراپه‌کانیان کردووه‌ ته‌نها به‌ ئه‌ندازه‌ی ئه‌و کرده‌وانه‌ نه‌بێت که‌ کردوویانه‌." 
  },
  {
    "number": 85,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِى فَرَضَ عَلَيْكَ ٱلْقُرْءَانَ لَرَآدُّكَ إِلَىٰ مَعَادٍ قُل رَّبِّىٓ أَعْلَمُ مَن جَآءَ بِٱلْهُدَىٰ وَمَنْ هُوَ فِى ضَلَٰلٍ مُّبِينٍ",
    "english": "Indeed, [O Muhammad], He who imposed upon you the Qur'an will take you back to a place of return. Say, \"My Lord is most knowing of who brings guidance and who is in clear error.\"",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌و زاته‌ی كه گه‌یاندنی قورئانی له‌سه‌ر تۆ پێویست كردووه‌، سه‌ره‌نجام ده‌تگێرێته‌وه بۆ مه‌ككه‌، یان قیامه‌ت و به‌هه‌شتی به‌رین، ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (ص) پێیان بڵێ: په‌روه‌ردگارم خۆی چاك ده‌زانێت و له هه‌موو كه‌س زاناتره به‌و كه‌سه‌ی كه ڕێنموویی و هیدایه‌تی هێناوه و به‌و كه‌سه‌ش كه له‌ناو گومڕاییه‌كی ئاشكرادایه",
    "puxt": "بێگومان ئه‌و (خوایه‌ی) که‌ قورئانی بۆ تۆ ناردووه‌ (پێویست کردووه‌) ده‌تگێڕێته‌وه‌ بۆ مه‌ککه‌ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ په‌روه‌ردگارم زاناتره‌ به‌و که‌سه‌ی ڕێنموونیی (ئایینی ڕاستی) هێناوه‌ وه‌ به‌و که‌سه‌ی له‌ گومڕایی یه‌کی ڕوون و ئاشکرا دایه‌." 
  },
  {
    "number": 86,
    "text": "وَمَا كُنتَ تَرْجُوٓا۟ أَن يُلْقَىٰٓ إِلَيْكَ ٱلْكِتَٰبُ إِلَّا رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ ظَهِيرًا لِّلْكَٰفِرِينَ",
    "english": "And you were not expecting that the Book would be conveyed to you, but [it is] a mercy from your Lord. So do not be an assistant to the disbelievers.",
    "asan": "تۆ ئه‌ی محمد (ص) به‌ته‌ما نه‌بوویت قورئانت بۆ ڕه‌وانه بكرێت، جگه‌له میهره‌بانیه‌ك نه‌بێت له لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌، كه‌وابوو خۆت مه‌كه به پشتیوان و هاوكاری بێ باوه‌ڕ و خوانه‌ناسان",
    "puxt": "وه‌ تۆ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) به‌ هیوا نه‌بوویت که‌ ئه‌م (قورئانه‌) ت بۆ بنێردرێ به‌ڵام ڕه‌حمه‌تێك بوو له‌ لایه‌ن په‌وه‌ردگارته‌وه‌ (بۆت نێردرا) که‌واته‌ هه‌رگیز مه‌به‌ به‌ پشتیوان بۆ بێ بڕوایان." 
  },
  {
    "number": 87,
    "text": "وَلَا يَصُدُّنَّكَ عَنْ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ بَعْدَ إِذْ أُنزِلَتْ إِلَيْكَ وَٱدْعُ إِلَىٰ رَبِّكَ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلْمُشْرِكِينَ",
    "english": "And never let them avert you from the verses of Allah after they have been revealed to you. And invite [people] to your Lord. And never be of those who associate others with Allah.",
    "asan": "با بێ باوه‌ڕان به‌رگریت نه‌كه‌ن له‌گه‌یاندنی ئایه‌ته‌كانی خوا، دوای ئه‌و كاته‌ی بۆ تۆ دابه‌زێنراوه‌، هه‌میشه بانگه‌شه بكه بۆ لای په‌روه‌ردگارت، هه‌رگیز نه‌كه‌یت خۆت بخه‌یته ڕیزی هاوه‌ڵگه‌رانه‌وه",
    "puxt": "وه‌ با (بێ بڕوایان) به‌رگریت نه‌که‌ن له‌ (گه‌یاندنی ) ئایه‌ته‌کانی خوا دوا ئه‌وه‌ی دابه‌زێنراوه‌ بۆت بانگی (خه‌ڵك) بکه‌ بۆ لای په‌روه‌ردگارت وه‌ له‌ هاوبه‌ش ڕه‌وا ده‌ران مه‌به‌." 
  },
  {
    "number": 88,
    "text": "وَلَا تَدْعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ كُلُّ شَىْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُۥ لَهُ ٱلْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ",
    "english": "And do not invoke with Allah another deity. There is no deity except Him. Everything will be destroyed except His Face. His is the judgement, and to Him you will be returned.",
    "asan": "له‌گه‌ڵ خوادا ها‌نا و هاوار له خوایه‌كی تر مه‌كه‌، چونكه جگه له‌و زاته خوایه‌كی تر نیه‌، هه‌رچی شت هه‌یه تیاچووه له‌ناوچووه جگه له‌و زاته‌، فه‌رمانڕه‌وایی هه‌ر شایسته‌ی ئه‌وه‌، هه‌مووانیش هه‌ر بۆ لای ئه‌و ده‌برێنه‌وه",
    "puxt": "وه‌ له‌گه‌ڵ خوادا هیچ په‌رستراوێکی تر مه‌په‌رسته‌ هیچ په‌رستراوێکی (ڕاست) نی یه‌ جگه‌ له‌ خوا هه‌موو شتێك له‌ناو ده‌چێ جگه‌ له‌زاتی خوا بڕیارو حوکم تایبه‌تی خوایه‌و ته‌نها بۆ لای ئه‌ویش ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌." 
  }
]