27.json

[
  {
    "number": 1,
    "text": " طسٓ تِلْكَ ءَايَٰتُ ٱلْقُرْءَانِ وَكِتَابٍ مُّبِينٍ",
    "english": "Ta, Seen. These are the verses of the Qur'an and a clear Book",
    "asan": "سه‌رنجی سه‌ره‌تای سوره‌تی (1لبقره‌) بده‌، ئه‌وه ئایه‌ته‌کانی ئه‌م قورئانه‌ن و فه‌رمانی کتێبێکی پیرۆزو ئاشکرا و ڕوونه",
    "puxt": "  به‌ (طا، سین) ده‌خوێنرێته‌وه‌ وه‌ سه‌یری سه‌ره‌تای سوره‌تی (البقرة) بکه‌ بۆ مانه‌که‌ی ئه‌مه‌ ئایه‌ته‌کانی قورئان و کتێبی ئاشکرایه‌.    " 
  },
  {
    "number": 2,
    "text": "هُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "As guidance and good tidings for the believers",
    "asan": "ڕێنمووی به‌خش و مژده به‌خشه به ئیمانداران (له هه‌موو سه‌رده‌مێکدا)",
    "puxt": "  هۆی ڕێنموونیی و مژده‌دانه‌ بۆ بڕواداران.    " 
  },
  {
    "number": 3,
    "text": "ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤْتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلْءَاخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ",
    "english": "Who establish prayer and give zakah, and of the Hereafter they are certain [in faith].",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی که نوێژه‌کانیان به چاکی ئه‌نجام ده‌ده‌ن و زه‌کات ده‌به‌خشن و باوه‌ڕێکی به‌تین و دامه‌زراویان به ڕۆژی قیامه‌ت هه‌یه",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ی که‌ نوێژ به‌جێ دێنن و زه‌کات ده‌ده‌ن وه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوای پته‌ویان به‌ ڕۆژی دوایی هه‌یه‌.    " 
  },
  {
    "number": 4,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِٱلْءَاخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَٰلَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ",
    "english": "Indeed, for those who do not believe in the Hereafter, We have made pleasing to them their deeds, so they wander blindly.",
    "asan": "بێگومان ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ به قیامه‌ت ناهێنن، کارو کرده‌وه خراپه‌کانمان له‌به‌رچاو جوان کردوون، له‌به‌ر ئه‌وه چاوی دڵیان کوێر بووه خراپی کرداره‌کانیان نابینن",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ ناهێنن به‌ ڕۆژی دوایی کرده‌وه‌ (خراپه‌) کانیانمان ڕازاندووه‌ته‌وه‌ بۆیان بۆیه‌  ئه‌وان به‌سه‌رگه‌ردانی ده‌سوڕێنه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 5,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَهُمْ سُوٓءُ ٱلْعَذَابِ وَهُمْ فِى ٱلْءَاخِرَةِ هُمُ ٱلْأَخْسَرُونَ",
    "english": "Those are the ones for whom there will be the worst of punishment, and in the Hereafter they are the greatest losers.",
    "asan": "ئائه‌وانه ئه‌وانه‌ن ناخۆشترین و ناسۆرترین سزا بۆیان ئامه‌ده‌یه و ئه‌وان له قیامه‌تدا هه‌موو که‌س خه‌ساره‌تمه‌ندترن",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ که‌سانێکن سزای به‌دیان بۆ هه‌یه‌ وه‌ ئه‌وانه‌ له‌ ڕۆژی دوایی دا زه‌ره‌رمه‌ندترین که‌سن.    " 
  },
  {
    "number": 6,
    "text": "وَإِنَّكَ لَتُلَقَّى ٱلْقُرْءَانَ مِن لَّدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ",
    "english": "And indeed, [O Muhammad], you receive the Qur'an from one Wise and Knowing.",
    "asan": "ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) به‌ڕاستی تۆ له‌لایه‌ن زاتێکی داناو زاناوه قورئان فێر ده‌کرێیت و پێت ده‌ردرێت",
    "puxt": "  به‌ڕاستی تۆ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) قورئانت پێده‌درێ (فێر ده‌کرێ ی) له‌لایه‌ن خوای کار دروستی زاناوه‌.    " 
  },
  {
    "number": 7,
    "text": "إِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِأَهْلِهِۦٓ إِنِّىٓ ءَانَسْتُ نَارًا سَـَٔاتِيكُم مِّنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ ءَاتِيكُم بِشِهَابٍ قَبَسٍ لَّعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ",
    "english": "[Mention] when Moses said to his family, \"Indeed, I have perceived a fire. I will bring you from there information or will bring you a burning torch that you may warm yourselves.\"",
    "asan": "یادیان بهێنه‌، کاتێک موسا (له‌ڕێگای گه‌ڕانه‌وه‌یدا بۆ میسر) به هاوسه‌ره‌که‌ی وت: (ئێوه لێره‌دا بمێننه‌وه‌) به‌ڕاستی من ئاگرێکم به‌دی کردووه و دڵم پێی خۆشه‌، له‌وێوه هه‌واڵێکتان بۆ ده‌هێنم، یان سه‌لکه بزوتێکتان بۆ ده‌هێنم، بۆ ئه‌وه‌ی خۆتانی پێ گه‌رم بکه‌نه‌وه",
    "puxt": "  بیریان خه‌ره‌وه‌ کاتێ مووسا به‌ خێزانه‌که‌ی وت بێگومان من ئاگرێ به‌ دی ده‌که‌م (ئێوه‌ لێره‌دا بن) من ده‌ڕۆم بۆ لای ئه‌و ئاگره‌ به‌زوویی هه‌واڵێکتان بۆ دێنم یا گڕو بزوسکێ (له‌و ئاگره‌) تان بۆ دێنم تا ئێوه‌ خۆتانی پێ گه‌رم بکه‌نه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 8,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَهَا نُودِىَ أَنۢ بُورِكَ مَن فِى ٱلنَّارِ وَمَنْ حَوْلَهَا وَسُبْحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلْعَٰلَمِينَ",
    "english": "But when he came to it, he was called, \"Blessed is whoever is at the fire and whoever is around it. And exalted is Allah, Lord of the worlds.",
    "asan": "جا کاتێک گه‌یشته لای ئه‌وه‌ی به ئاگری زانی (بینی نوورو ڕووناکیه‌کی بێ وێنه‌یه‌) بانگی لێکرا: پیرۆزه ئه‌و که‌سه‌ی که له‌پاڵ ئاگره‌که‌دایه و ئه‌و فریشتانه‌ش که له‌جێی ئاگره تایبه‌تیه‌که‌دا هه‌ن، پاکی و بێگه‌ردی بۆ خوایه‌، که په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانیانه",
    "puxt": "  ئینجا کاتێ (مووسا) گه‌یشته‌ لای ئاگره‌که‌ بانگی لێ کرا که‌ پیرۆز بووه‌ ئه‌و که‌سه‌ی له‌ناو ئاگره‌که‌ (ڕووناکی که‌) دایه‌و ئه‌وه‌ش به‌ده‌وری دایه‌ وه‌ پاك و بێگه‌رده‌ خوای په‌روه‌ردگاری جیهانیان.    " 
  },
  {
    "number": 9,
    "text": "يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّهُۥٓ أَنَا ٱللَّهُ ٱلْعَزِيزُ ٱلْحَكِيمُ",
    "english": "O Moses, indeed it is I - Allah, the Exalted in Might, the Wise.\"",
    "asan": "ئه‌ی موسا ئه‌و که‌سه‌ی قسه‌ت بۆ ده‌کات ئه‌وه به‌ڕاستی منم، ئه‌و خوایه‌ی که باڵا ده‌ست و دانایه",
    "puxt": "  ئه‌ی مووسا به‌ڕاستی ئه‌وه‌ی (بانگی کردی) منم خوای به‌ده‌سه‌ڵاتی کار دروست.    " 
  },
  {
    "number": 10,
    "text": "وَأَلْقِ عَصَاكَ فَلَمَّا رَءَاهَا تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَآنٌّ وَلَّىٰ مُدْبِرًا وَلَمْ يُعَقِّبْ يَٰمُوسَىٰ لَا تَخَفْ إِنِّى لَا يَخَافُ لَدَىَّ ٱلْمُرْسَلُونَ",
    "english": "And [he was told], \"Throw down your staff.\" But when he saw it writhing as if it were a snake, he turned in flight and did not return. [Allah said], \"O Moses, fear not. Indeed, in My presence the messengers do not fear.",
    "asan": "عه‌ساکه‌ت فڕێ بده‌، جاکاتێک فڕێی‌دا بینی، وه‌کو توله‌مار به‌خێرایی ده‌جووڵا، موسا هه‌ڵات و پشتی تێکردو ئاوڕی نه‌دایه‌وه‌، (ئه‌وسا خوای گه‌وره فه‌رمووی): ئه‌ی موسا مه‌ترسه‌، چونکه به‌ڕاستی پێغه‌مبه‌ران له لای من ناترسن و بیمیان نیه",
    "puxt": "  ده‌ گۆچانه‌که‌ت فڕێ ده‌ (ئه‌ویش فڕێی دا) ئینجا کاتێ بینی وه‌ك تیره‌مار ده‌جوڵێ (مووسا) هه‌ڵهات و ئاوڕی نه‌دایه‌وه‌ (خودا فه‌رمووی) ئه‌ی مووسا مه‌ترسه‌ بێگومان پێغه‌مبه‌ران لای من ناترسن.    " 
  },
  {
    "number": 11,
    "text": "إِلَّا مَن ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْنًۢا بَعْدَ سُوٓءٍ فَإِنِّى غَفُورٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "Otherwise, he who wrongs, then substitutes good after evil - indeed, I am Forgiving and Merciful.",
    "asan": "مه‌گه‌ر که‌سێک سته‌مێکی کردبێت و پاشان چاکه‌کاری ئه‌نجام بدات دوای ئه‌وه‌ی پێشتر هه‌ڵه‌ی هه‌بووه‌، ئه‌وه من بۆ ئه‌و جۆره که‌سانه لێخۆشبوو میهره‌بانم",
    "puxt": "  بێجگه‌ له‌ که‌سێ که‌ سته‌می کردبێ پاشان خراپه‌که‌ی گۆڕیبێ به‌ چاکه‌ ئه‌وه‌ به‌ڕاستی من لێبوورده‌ی به‌به‌زه‌یم.    " 
  },
  {
    "number": 12,
    "text": "وَأَدْخِلْ يَدَكَ فِى جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَآءَ مِنْ غَيْرِ سُوٓءٍ فِى تِسْعِ ءَايَٰتٍ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَقَوْمِهِۦٓ إِنَّهُمْ كَانُوا۟ قَوْمًا فَٰسِقِينَ",
    "english": "And put your hand into the opening of your garment [at the breast]; it will come out white without disease. [These are] among the nine signs [you will take] to Pharaoh and his people. Indeed, they have been a people defiantly disobedient.\"",
    "asan": "جا ده‌سته‌که‌ت بخه‌ره گیرفانته‌وه‌، هه‌ر که ده‌رتهێنا به سپییه‌کی بێ عه‌یب دێته ده‌ره‌وه‌، ئه‌م دوو _ موعجیزه _یه له ڕیزی نۆ _ موعجیزه _ دایه بۆ فیرعه‌ون و قه‌ومه‌که‌ی، به‌ڕاستی ئه‌وانه قه‌ومێکی له سنوور ده‌رچوو بوون",
    "puxt": "  وه‌ ده‌ستت بکه‌ به‌ باخه‌ڵتدا (که‌ ده‌رت هێنا) به‌ سپێتی و پرشنگداری دێته‌ ده‌ره‌وه‌ به‌بێ به‌ڵه‌کی (ئه‌مه‌ دوو موعجیزه‌یه‌) له‌ نۆ موعجیزه‌ بۆ فیرعه‌ون و گه‌له‌که‌ی به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ گه‌لێکی له‌ سنوور ده‌رچوون.    " 
  },
  {
    "number": 13,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَتْهُمْ ءَايَٰتُنَا مُبْصِرَةً قَالُوا۟ هَٰذَا سِحْرٌ مُّبِينٌ",
    "english": "But when there came to them Our visible signs, they said, \"This is obvious magic.\"",
    "asan": "جا کاتێک _ موعجیزه _ کانی ئێمه‌یان به ڕوونی و ئاشکرا بۆ هات و خرایه به‌رچاویان وتیان: ئه‌مه جادوویه‌کی ئاشکرایه...",
    "puxt": "  ئینجا کاتێ موعجیزه‌ ئاشکراو ڕوونه‌کانی ئێمه‌یان بۆ هات وتیان ئه‌مه‌ جادوویه‌کی ئاشکرایه‌.    " 
  },
  {
    "number": 14,
    "text": "وَجَحَدُوا۟ بِهَا وَٱسْتَيْقَنَتْهَآ أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَٱنظُرْ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلْمُفْسِدِينَ",
    "english": "And they rejected them, while their [inner] selves were convinced thereof, out of injustice and haughtiness. So see how was the end of the corrupters.",
    "asan": "جا ئه‌وانه‌ی هه‌ر ڕق ئه‌ستوورییان کردو باوه‌ڕیان پێی نه‌بوو، به زۆرداری و خۆبه‌زلزانی، له کاتێکدا له ناخی ده‌روونیانه‌وه هه‌ستیان ده‌کرد حه‌قیقه‌ته‌و ڕاسته‌، ده ته‌ماشا بکه و سه‌رنج بده بزانه سه‌ره‌نجامی تاوانباران و گوناهکاران چۆن بوو (چۆن تۆڵه‌مان لێ سه‌ندن)",
    "puxt": "  ئه‌و موعجیزانه‌یان دان پێدا نه‌ده‌نا که‌ له‌ دڵی خۆیاندا ئه‌و (موعجیزانه‌) یان به‌ڕاست ده‌زانی له‌به‌ر سته‌مکاری و خۆبه‌زل زانین (یان) ئینجا سه‌رنج بده‌ سه‌رئه‌نجامی خراپه‌کاران چۆن بووه‌.    " 
  },
  {
    "number": 15,
    "text": "وَلَقَدْ ءَاتَيْنَا دَاوُۥدَ وَسُلَيْمَٰنَ عِلْمًا وَقَالَا ٱلْحَمْدُ لِلَّهِ ٱلَّذِى فَضَّلَنَا عَلَىٰ كَثِيرٍ مِّنْ عِبَادِهِ ٱلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "And We had certainly given to David and Solomon knowledge, and they said, \"Praise [is due] to Allah, who has favored us over many of His believing servants.\"",
    "asan": "سوێند به‌خوا بێگومان ئێمه داود و سوله‌یمان زانیاری و زانستیمان به‌خشی، هه‌ردووکیان وتیان: سوپاس وستایش بۆ ئه‌و خوایه‌ی که زیاده ڕێزی ئێمه‌ی داوه به‌سه‌ر زۆرێک له به‌نده ئیمانداره‌کانیدا",
    "puxt": "  سوێند به‌خوا زانستمان به‌ داوود و سوله‌یمان به‌خشی هه‌ردووکیان وتیان: هه‌موو سوپاس و سه‌نایه‌ بۆ ئه‌و خوایه‌ی که‌ ڕێزی داوین به‌سه‌ر زۆر له‌ به‌نده‌ باوه‌ڕداره‌کانی دا.    " 
  },
  {
    "number": 16,
    "text": "وَوَرِثَ سُلَيْمَٰنُ دَاوُۥدَ وَقَالَ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ عُلِّمْنَا مَنطِقَ ٱلطَّيْرِ وَأُوتِينَا مِن كُلِّ شَىْءٍ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلْفَضْلُ ٱلْمُبِينُ",
    "english": "And Solomon inherited David. He said, \"O people, we have been taught the language of birds, and we have been given from all things. Indeed, this is evident bounty.\"",
    "asan": "سوله‌یمان جێنشینی داودی باوکی بوو، ڕۆژێک وتی: ئه‌ی خه‌ڵکینه ئێمه فێری زمانی باڵنده کراوین و له هه‌موو شتێکمان پێدراوه‌، به‌ڕاستی ئه‌مه هه‌ر فه‌زڵ و ڕێزێکی ئاشکرایه (له‌لایه‌ن خواوه پێمان به‌خشراوه‌)",
    "puxt": "  وه‌ سوله‌یمان بووه‌ میراتگری داوود (له‌ پێغه‌مبه‌رێتی و پاشایه‌تی و زانیاری دا) (سوله‌یمان) وتی ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ فێری زمانی باڵنده‌کان کراوین وه‌ له‌ هه‌موو شتێکمان پێ دراوه‌ به‌ڕاستی ئه‌مه‌ (به‌ من دراوه‌) فه‌زڵ و چاکه‌یه‌کی ئاشکرایه‌.    " 
  },
  {
    "number": 17,
    "text": "وَحُشِرَ لِسُلَيْمَٰنَ جُنُودُهُۥ مِنَ ٱلْجِنِّ وَٱلْإِنسِ وَٱلطَّيْرِ فَهُمْ يُوزَعُونَ",
    "english": "And gathered for Solomon were his soldiers of the jinn and men and birds, and they were [marching] in rows.",
    "asan": "هه‌رچی سه‌ربازو له‌شکری سوله‌یمان هه‌بوو له په‌ری و ئاده‌میزاد و باڵنده کۆکرانه‌وه و نمایشیان کرد به ڕیزو ڕێک و پێکی هه‌موویان به‌سه‌ره‌تاو کۆتاییان یه‌کیان گرت",
    "puxt": "  وه‌ کۆکرایه‌وه‌ بۆ سوله‌یمان هه‌موو سه‌ربازه‌کانی له‌ جنۆکه‌و ئاده‌می و باڵنده‌کان ئینجا ئه‌وان (له‌ پێش و دواکه‌وتن) به‌رگیری ده‌کران (و به‌ڕیز دڕۆشت) ن.    " 
  },
  {
    "number": 18,
    "text": "حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَوْا۟ عَلَىٰ وَادِ ٱلنَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّمْلُ ٱدْخُلُوا۟ مَسَٰكِنَكُمْ لَا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَٰنُ وَجُنُودُهُۥ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ",
    "english": "Until, when they came upon the valley of the ants, an ant said, \"O ants, enter your dwellings that you not be crushed by Solomon and his soldiers while they perceive not.\"",
    "asan": "هه‌تا گه‌یشته دۆڵی مێرووله‌، مێرووله مێچکه‌یه‌ک (هاواری کرد و) وتی: ئه‌های مێرووله‌ینه‌، بچنه ماڵ و کون و که‌له‌به‌ره‌کانتانه‌وه نه‌وه‌کو سوله‌یمان و سه‌ربازانی پێشێلتان بکه‌ن، له‌کاتێکدا هه‌ستتان پێناکه‌ن",
    "puxt": "  هه‌تا کاتێ گه‌شتنه‌ سه‌ر شیوی مێرووله‌ (شوێنێك بوو مێرووله‌ی زۆر بوو) مێرووله‌یه‌ك وتی: ئه‌ی مێرووله‌کان بڕۆنه‌ ناو ماڵه‌کانی خۆتان (کونه‌کانتان) با سوله‌یمان و له‌شکره‌که‌ی نه‌تان جلیقێنن (له‌ژێر پێیاندا) له‌ کاتێکدا ئه‌وان هه‌ست ناکه‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 19,
    "text": "فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِّن قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِىٓ أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ ٱلَّتِىٓ أَنْعَمْتَ عَلَىَّ وَعَلَىٰ وَٰلِدَىَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَٰلِحًا تَرْضَىٰهُ وَأَدْخِلْنِى بِرَحْمَتِكَ فِى عِبَادِكَ ٱلصَّٰلِحِينَ",
    "english": "So [Solomon] smiled, amused at her speech, and said, \"My Lord, enable me to be grateful for Your favor which You have bestowed upon me and upon my parents and to do righteousness of which You approve. And admit me by Your mercy into [the ranks of] Your righteous servants.\"",
    "asan": "سوله‌یمان (که گوێی له هاواری مێرووله‌که بوو) زه‌رده‌خه‌نه گرتی و پێکه‌نی به هاوارو قسه‌که‌ی، بۆیه وتی: په‌روه‌ردگارا، یارمه‌تیم بده دڵ و ده‌روون و ڕۆح وگیانم کۆبکه‌ره‌وه‌، تا سوپاسگوزاری نازو نیعمه‌ته‌کانت بم که به‌سه‌ر من و دایک وباوکمدا ڕژاندووته‌، هه‌روه‌ها کۆمه‌کیم بکه تا کاروکرده‌وه‌ی چاکه ئه‌نجام بده‌م که تۆ پێی ڕازیی بیت و به ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی خۆت بمخه‌ره ڕیزی به‌نده چاکه‌کانته‌وه",
    "puxt": "  ئینجا (سوله‌یمان به‌سه‌ر سوڕمانه‌وه‌) زه‌رده‌خه‌نه‌ی کرد له‌ قسه‌ی ئه‌و مێرووله‌ و وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارم وام ڕابێنه‌ که‌ سوپاسی ئه‌و چاکه‌ و نیعمه‌ته‌کانت بکه‌م که‌ ڕشتووته‌ به‌سه‌ر من و دایك و باوکمدا وه‌ (ڕام بێنه‌) که‌ کارو کرده‌وه‌ی چاکه‌ بکه‌م که‌ تۆ پێی ڕازی بێت وه‌ به‌ به‌زه‌یی خۆت بمخه‌ره‌ ڕیزی به‌نده‌ چاکه‌کانت.    " 
  },
  {
    "number": 20,
    "text": "وَتَفَقَّدَ ٱلطَّيْرَ فَقَالَ مَا لِىَ لَآ أَرَى ٱلْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ ٱلْغَآئِبِينَ",
    "english": "And he took attendance of the birds and said, \"Why do I not see the hoopoe - or is he among the absent?",
    "asan": "(ئینجا سوله‌یمان) که‌وته به‌سه‌ر کردنه‌وه و پشکنینی ده‌سته‌و تاقمی باڵنده‌کان و وتی: ئه‌وه بۆچی من په‌پوو نابینم؟ یاخود لێره نیه و خۆی دزیوه‌ته‌وه و له نادیاره‌کانه‌!!",
    "puxt": "  جا (سوله‌یمان) چاوی به‌ باڵنده‌کان دا گێڕا وتی ئه‌وه‌ چی یه‌ بۆ په‌پوو سڵێمانه‌ نابینم یاخود له‌ ئاماده‌ نه‌بوانه‌؟ (خۆی دزیوه‌ته‌) وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 21,
    "text": "لَأُعَذِّبَنَّهُۥ عَذَابًا شَدِيدًا أَوْ لَأَا۟ذْبَحَنَّهُۥٓ أَوْ لَيَأْتِيَنِّى بِسُلْطَٰنٍ مُّبِينٍ",
    "english": "I will surely punish him with a severe punishment or slaughter him unless he brings me clear authorization.\"",
    "asan": "سوێند بێت ئه‌بێت سزایه‌کی زۆر سه‌ختی بده‌م یان سه‌ری ببڕم، یان ده‌بێت به به‌ڵگه‌یه‌کی ئاشکراوه بێت بۆ لام",
    "puxt": "  سوێند به‌خوا سزایه‌کی به‌تینی ده‌ده‌م یا بێگومان سه‌ری ده‌بڕم یا بێگومان به‌ڵگه‌یه‌کی ڕوونم بۆ دێنێت (له‌سه‌ر ئاماده‌ نه‌بوون) ی.    " 
  },
  {
    "number": 22,
    "text": "فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِۦ وَجِئْتُكَ مِن سَبَإٍۭ بِنَبَإٍ يَقِينٍ",
    "english": "But the hoopoe stayed not long and said, \"I have encompassed [in knowledge] that which you have not encompassed, and I have come to you from Sheba with certain news.",
    "asan": "(سوله‌یمان) زۆر چاوه‌ڕێی نه‌کرد (په‌پوو په‌یدابوو، یه‌کسه‌ر هات و نیشته‌وه و) وتی: ئه‌وه‌ی من پێم زانیووه تۆ پێت نه‌زانیووه‌، من له وڵاتی سه‌به‌ئه‌وه هه‌واڵێکی ڕاست و دروستم بۆ هێناویت!!",
    "puxt": "  ئینجا (په‌پوو) ماوه‌یه‌کی کورت مایه‌وه‌ جا (هاته‌وه‌ و به‌ سوله‌یمانی) وت ئاگادار بووم له‌ شتێ که‌ تۆ ئاگادار نیت لێی له‌ (ووڵاتی) سه‌به‌ئه‌وه‌ هه‌واڵێکی ڕاسته‌قینه‌م بۆ هێناوی.    " 
  },
  {
    "number": 23,
    "text": "إِنِّى وَجَدتُّ ٱمْرَأَةً تَمْلِكُهُمْ وَأُوتِيَتْ مِن كُلِّ شَىْءٍ وَلَهَا عَرْشٌ عَظِيمٌ",
    "english": "Indeed, I found [there] a woman ruling them, and she has been given of all things, and she has a great throne.",
    "asan": "به‌ڕاستی من بۆم ده‌رکه‌وت ئافره‌تێک فه‌رمانڕه‌واییان ده‌کات و له هه‌موو جۆره ده‌سه‌ڵات و نازو نیعمه‌تێکی پێبه‌خشراوه‌، ته‌ختێکی پاشایه‌تی گه‌وره‌شی هه‌یه‌، بینیم خۆی و قه‌ومه‌که‌ی سوژده بۆ خۆر ده‌به‌ن له جیاتی خوا، شه‌یتان کارو کرده‌وه‌ی چه‌وتیانی بۆ ڕازاندوونه‌ته‌وه‌، به‌و هۆیه‌وه ڕێبازی ڕاست و دروستی لێگرتوون، بۆیه ئه‌وان ڕێنمووی وه‌رناگرن",
    "puxt": "  به‌ڕاستی من دیم ئافره‌تێك پادشای ئه‌وانه‌ (به‌ناوی به‌ڵقیس) که‌ هه‌موو شتێکی (پادشایه‌تی) پێ دراوه‌ و ته‌ختێکی (پادشایه‌تی) زۆر گه‌وره‌ی هه‌یه‌.    " 
  },
  {
    "number": 24,
    "text": "وَجَدتُّهَا وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيْطَٰنُ أَعْمَٰلَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ ٱلسَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ",
    "english": "I found her and her people prostrating to the sun instead of Allah, and Satan has made their deeds pleasing to them and averted them from [His] way, so they are not guided,",
    "asan": "بینیم که خۆی قه‌ومه‌که‌ی سوجه‌ده‌یان ده‌برد بۆ ڕۆژ له جیاتی خوا، وه (شه‌یتان) کاروکرده‌وه‌کانیانی شیرین و جوان کردبوو له به‌رچاویان هه‌ر بۆیه به هۆی ئه‌وه له ڕێگا لایان داوه‌و هیدایه‌تیان وه‌رنه‌گرتووه",
    "puxt": "  خۆی و گه‌له‌که‌یم دی له‌ جیاتی خوا سوژده‌ بۆ ڕۆژ ده‌به‌ن و شه‌یتان کرده‌وه‌ (خراپه‌) کانیانی بۆ ڕازاندبوونه‌وه‌ به‌و هۆیه‌وه‌ به‌رگری کردون له‌ ڕێگه‌ی ڕاست بۆیه‌ ئه‌وان ڕێگای ڕاست نادۆزنه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 25,
    "text": "أَلَّا يَسْجُدُوا۟ لِلَّهِ ٱلَّذِى يُخْرِجُ ٱلْخَبْءَ فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُخْفُونَ وَمَا تُعْلِنُونَ",
    "english": "[And] so they do not prostrate to Allah, who brings forth what is hidden within the heavens and the earth and knows what you conceal and what you declare -",
    "asan": "(شه‌یتان ڕێی لێگرتن) بۆ ئه‌وه‌ی سوژده نه‌به‌ن بۆ ئه‌و خوایه‌ی که نهێنی ده‌رده‌کێشێت له ئاسمانه‌کان و زه‌ویداو ده‌زانێت ئێوه چی ده‌شارنه‌وه و چیش ئاشکرا ده‌که‌ن",
    "puxt": "  بۆ ئه‌وه‌ی سوژده‌ نه‌به‌ن بۆ ئه‌و خوایه‌ی که‌ ئه‌وه‌ی شارا‌وه‌ بێت له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا ده‌ری ده‌خات (ده‌ر‌دێنێ) ئه‌وه‌ش ده‌ی شارنه‌وه‌و ئه‌وه‌ی ده‌ری ده‌خه‌ن ده‌ی زانێ.    " 
  },
  {
    "number": 26,
    "text": "ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ ٱلْعَرْشِ ٱلْعَظِيمِ",
    "english": "Allah - there is no deity except Him, Lord of the Great Throne.\"",
    "asan": "خوا ئه‌و زاته‌یه که جگه له‌و خوایه‌کی تر نیه‌، خاوه‌نی ته‌ختی مه‌زن وگه‌وره‌یه",
    "puxt": "  خوایه‌ که‌ هیچ په‌رستراوێکی تر نی یه‌ جگه‌ له‌ ئه‌و په‌روه‌ردگاری عه‌رشی هه‌ره‌ گه‌وره‌یه‌.    " 
  },
  {
    "number": 27,
    "text": "قَالَ سَنَنظُرُ أَصَدَقْتَ أَمْ كُنتَ مِنَ ٱلْكَٰذِبِينَ",
    "english": "[Solomon] said, \"We will see whether you were truthful or were of the liars.",
    "asan": "سوله‌یمان وتی به په‌پوو: ئێمه له‌مه‌ودوا له‌و گوفتاره‌ی تۆ ده‌کۆلینه‌وه‌، تابزانین ڕاست ده‌که‌یت یان له ڕیزی درۆزنانیت",
    "puxt": "  سوله‌یمان به‌ په‌پووه‌که‌ی وت ئێمه‌ لێ کۆڵینه‌وه‌ ده‌که‌ین( سه‌یر ده‌که‌ین) (تا بزانین) ڕاست ده‌که‌یت (له‌و هه‌واڵه‌دا) یا له‌ درۆزنانیت.    " 
  },
  {
    "number": 28,
    "text": "ٱذْهَب بِّكِتَٰبِى هَٰذَا فَأَلْقِهْ إِلَيْهِمْ ثُمَّ تَوَلَّ عَنْهُمْ فَٱنظُرْ مَاذَا يَرْجِعُونَ",
    "english": "Take this letter of mine and deliver it to them. Then leave them and see what [answer] they will return.\"",
    "asan": "(ئه‌وسا سوله‌یمان نامه‌یه‌کی نووسی و دای به په‌پوو فه‌رمانی پێدا که‌): بڕۆ ئه‌م نامه‌یه ببه و (له شوێنێکی به‌رچاودا) بۆیان فڕێ بده و پاشان (له په‌نایه‌کدا) خۆت حه‌شار بده و بزانه ده‌ڵێن چی و ج باس و خواسێک ده‌که‌ن",
    "puxt": "  ئه‌م نامه‌یه‌ی منیان بۆ به‌ره‌ و فڕێ ی ده‌ بۆیان پاشان دوور که‌وه‌ره‌وه‌ لێیان ئینجا سه‌رنج بده‌ چ وه‌ڵامێك ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 29,
    "text": "قَالَتْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْمَلَؤُا۟ إِنِّىٓ أُلْقِىَ إِلَىَّ كِتَٰبٌ كَرِيمٌ",
    "english": "She said, \"O eminent ones, indeed, to me has been delivered a noble letter.",
    "asan": "(شاژن هات ونامه‌ی بینی و خوێندیه‌وه‌، پاشان وه‌زیران و ئه‌نجومه‌نه‌که‌ی خۆی کۆکرده‌وه و) وتی: ئه‌ی ڕێزداران، به‌ڕاستی من نامه‌یه‌کی پیرۆزو به‌ڕێزم بۆ دانراوه",
    "puxt": "  به‌ڵقیس وتی ئه‌ی پیاو ماقوڵ و سه‌رۆکه‌کان به‌ڕاستی من نامه‌یه‌کی گرنگم بۆ هاوێژراوه‌ که‌ بێگومان له‌ سوله‌یمانه‌وه‌ هاتووه‌.    " 
  },
  {
    "number": 30,
    "text": "إِنَّهُۥ مِن سُلَيْمَٰنَ وَإِنَّهُۥ بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ",
    "english": "Indeed, it is from Solomon, and indeed, it reads: 'In the name of Allah, the Entirely Merciful, the Especially Merciful,",
    "asan": "نامه‌که له سوله‌یمانه‌وه و به ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بانه‌وه (ده‌ست پێ ده‌کات و ده‌ڵێت):",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌و (نامه‌ ده‌ست پێ ده‌کات) : به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان.    " 
  },
  {
    "number": 31,
    "text": "أَلَّا تَعْلُوا۟ عَلَىَّ وَأْتُونِى مُسْلِمِينَ",
    "english": "Be not haughty with me but come to me in submission [as Muslims].' \"",
    "asan": "خۆتان به‌گه‌وره مه‌زانن و لێم یاخی مه‌بن و وه‌رن موسوڵمان ببن (واز له خۆر په‌رستی بهێنن و به‌دیهێنه‌ری خۆر و مانگ و ئه‌ستێره‌و زه‌وی و... هتد بپه‌رستن)",
    "puxt": "  خۆتان به‌گه‌وره‌ مه‌زانن به‌سه‌رمداو به‌ موسڵمانی ( گه‌ردن که‌چی) وه‌رن بۆ لام.    " 
  },
  {
    "number": 32,
    "text": "قَالَتْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْمَلَؤُا۟ أَفْتُونِى فِىٓ أَمْرِى مَا كُنتُ قَاطِعَةً أَمْرًا حَتَّىٰ تَشْهَدُونِ",
    "english": "She said, \"O eminent ones, advise me in my affair. I would not decide a matter until you witness [for] me.\"",
    "asan": "ئینجا به‌ڵقیس به ئاماده بووانی وت: ئه‌ی ڕێزداران ڕاتان چیه‌، چی بکه‌م باشه‌، خۆ من هیچ بڕیارێکم نه‌داوه هه‌تا ئێوه لێی ئاگادار نه‌بوو بن و ڕاتان له‌سه‌ری نه‌دابێت",
    "puxt": "  به‌ڵقیس وتی ئه‌ی سه‌رۆك و ئه‌شرافه‌کان ده‌رباره‌ی ئه‌م کاره‌م ڕای خۆتانم پێ بڵێن چونکه‌ من هیچ بڕیارێك ناده‌م هه‌تا ئێوه‌ ئاماده‌ نه‌بن و ڕاوێژتان پێ نه‌که‌م.    " 
  },
  {
    "number": 33,
    "text": "قَالُوا۟ نَحْنُ أُو۟لُوا۟ قُوَّةٍ وَأُو۟لُوا۟ بَأْسٍ شَدِيدٍ وَٱلْأَمْرُ إِلَيْكِ فَٱنظُرِى مَاذَا تَأْمُرِينَ",
    "english": "They said, \"We are men of strength and of great military might, but the command is yours, so see what you will command.\"",
    "asan": "ئه‌نجومه‌نه‌که‌ی وتیان: خۆت ده‌زانیت که ئێمه خاوه‌نی هێزو تواناو ده‌سه‌ڵاتی توندو تیژین، فه‌رمانیش فه‌رمانی تۆیه‌، بیر بکه‌ره‌وه و تێفکره چ فه‌رمانێک ده‌ده‌یت (ئێمه ئاماده‌ین)",
    "puxt": "  وتیان: ئێمه‌ خاوه‌نی هێزین (چه‌ك و سه‌رباز) وه‌ (له‌ جه‌نگدا) خاوه‌نی ئازایه‌تیه‌کی زۆرین وه‌ فه‌رمان و بڕیاریش به‌ده‌ستی تۆیه‌ که‌واته‌ سه‌رنج بده‌ (بیر بکه‌ره‌وه‌) چ فه‌رمانێك ده‌ده‌یت.    " 
  },
  {
    "number": 34,
    "text": "قَالَتْ إِنَّ ٱلْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا۟ قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوٓا۟ أَعِزَّةَ أَهْلِهَآ أَذِلَّةً وَكَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ",
    "english": "She said, \"Indeed kings - when they enter a city, they ruin it and render the honored of its people humbled. And thus do they do.",
    "asan": "به‌ڵقیس وتی: به‌ڕاستی له‌شکری پاشاکان کاتێک چووبنه شارو دێهاته‌کانه‌وه‌، وێران وکاولیان کردووه و تۆوی خراپه‌یان چاندووه‌، که‌سانی خاوه‌ن ده‌سه‌ڵات و پیاوی ناوداری ئه‌و شوێنه‌یان زه‌لیل و ڕیسوا کردووه و هه‌میشه ئه‌وه پیشه‌یانه و به‌و جۆره ده‌که‌ن و هه‌رواش ده‌بن (بێگومان من حه‌ز له کاره‌ساتی وا ناکه‌م)",
    "puxt": "  وتی به‌ڕاستی پادشایان هه‌ر کاتێ (به‌زۆر) چوونه‌ شارێکه‌وه‌ خراپ و وێرانی ده‌که‌ن وه‌ ده‌سه‌ڵات داره‌کانی ئه‌و(  شاره‌) ڕیسواو سه‌رشۆڕ ده‌که‌ن وه‌ (کاتێ زاڵ بوون) هه‌ر به‌و جۆره‌ ده‌که‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 35,
    "text": "وَإِنِّى مُرْسِلَةٌ إِلَيْهِم بِهَدِيَّةٍ فَنَاظِرَةٌۢ بِمَ يَرْجِعُ ٱلْمُرْسَلُونَ",
    "english": "But indeed, I will send to them a gift and see with what [reply] the messengers will return.\"",
    "asan": "بێگومان له‌به‌رئه‌وه من بڕیارمداوه که‌: دیاریه‌کیان بۆ بنێرم، جا چاوه‌ڕێ ده‌که‌م بزانم نوێنه‌ره‌کان چ هه‌واڵێکم بۆ ده‌هێننه‌وه و (هه‌ڵوێستی سوله‌یمان جۆن ده‌بێت)",
    "puxt": "  جا به‌ڕاستی من دیارییه‌کی به‌نرخ و گه‌وره‌یان بۆ ده‌نێرم ئینجا چاوه‌ڕوان ده‌که‌م که‌ نێردراوه‌کان به‌چی یه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 36,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَ سُلَيْمَٰنَ قَالَ أَتُمِدُّونَنِ بِمَالٍ فَمَآ ءَاتَىٰنِۦَ ٱللَّهُ خَيْرٌ مِّمَّآ ءَاتَىٰكُم بَلْ أَنتُم بِهَدِيَّتِكُمْ تَفْرَحُونَ",
    "english": "So when they came to Solomon, he said, \"Do you provide me with wealth? But what Allah has given me is better than what He has given you. Rather, it is you who rejoice in your gift.",
    "asan": "جا کاتێک (نوێنه‌ری) نێردراوه‌کان گه‌یشته لای سوله‌یمان، (هه‌واڵی دیاریه‌که‌ی گه‌یاند، سوله‌یمان به تووڕه‌ییه‌وه‌) پێی وت: ئێوه ده‌تانه‌وێت به ماڵ و سامان ودیاری کۆمه‌کیم بکه‌ن؟! من دڵنیام که ئه‌و شتانه‌ی خوا پێی به‌خشیووم له‌وه چاکتر و به‌نرختره که به ئێوه‌ی به‌خشیووه‌، نه‌خێر من به‌و دیاریه دڵشاد نابم، به‌ڵکو ئێوه به دیاریه‌که‌تان شاد ده‌بن",
    "puxt": "   ئینجا کاتێ (نێراوه‌که‌) هاته‌ لای سوله‌یمان (سوله‌یمان) وتی: ئێوه‌ ماڵ و سامان به‌ من ده‌ده‌ن ؟ ! ده‌ی ئه‌وه‌ی خوا به‌منی داوه‌ چاکتره‌ له‌وه‌ی داویه‌تی به‌ ئێوه‌ به‌ڵکو ئێوه‌ به‌ دیارییه‌که‌تان دڵخۆش ده‌بن.    " 
  },
  {
    "number": 37,
    "text": "ٱرْجِعْ إِلَيْهِمْ فَلَنَأْتِيَنَّهُم بِجُنُودٍ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَلَنُخْرِجَنَّهُم مِّنْهَآ أَذِلَّةً وَهُمْ صَٰغِرُونَ",
    "english": "Return to them, for we will surely come to them with soldiers that they will be powerless to encounter, and we will surely expel them therefrom in humiliation, and they will be debased.\"",
    "asan": "(ئه‌ی نوێنه‌ری به‌ڵقیس) بگه‌ڕێره‌وه بۆ لایان به خۆت و دیاریه‌که‌ته‌وه‌، سوێند به خوا ده‌بێت به سه‌ربازانێکه‌وه بچینه سه‌ریان که نه‌یان دیبێت و نه‌توانن به‌رگری بکه‌ن، ده‌بێت ده‌ریان بکه‌ین له وڵاتیان له کاتێکدا ئه‌وان زه‌لیل و ڕیسواو شکاون",
    "puxt": "   به‌ (دیارییه‌که‌وه‌) بگه‌ڕێره‌وه‌ بۆلایان سوێند به‌خوا بۆیان دێین به‌ له‌شکرێکه‌وه‌ که‌ توانای ڕوو به‌ ڕوونه‌وه‌یان نی یه‌ له‌گه‌ڵیدا وه‌ سوێند به‌خوا به‌ زه‌لیلی و ژێه‌ده‌ستی له‌ وڵاته‌که‌یان ده‌ریان ده‌که‌ین له‌ کاتێکدا ئه‌وان ڕیسواو سه‌رشۆڕن.    " 
  },
  {
    "number": 38,
    "text": "قَالَ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْمَلَؤُا۟ أَيُّكُمْ يَأْتِينِى بِعَرْشِهَا قَبْلَ أَن يَأْتُونِى مُسْلِمِينَ",
    "english": "[Solomon] said, \"O assembly [of jinn], which of you will bring me her throne before they come to me in submission?\"",
    "asan": "(سوله‌یمان زانی هه‌ڕه‌شه‌که‌ی کاریگه‌ر ده‌بێت بۆیه ڕوو به‌ئه‌ندامانی حکومه‌ته‌که‌ی) وتی: ئه‌ی خه‌ڵکینه کامتان ده‌توانێت ته‌ختی شاژنه به‌ڵقیسم بۆ بهێنێت پێش ئه‌وه‌ی بێن بۆ لام و ته‌سلیم ببن",
    "puxt": "  سوله‌یمان وتی ئه‌ی ده‌سته‌ی ئه‌شرافه‌کان کامتان ته‌خته‌ (پادشایی یه‌) که‌یم بۆ دێنن پێش ئه‌وه‌ی به‌ ملکه‌چی بێن بۆلام.    " 
  },
  {
    "number": 39,
    "text": "قَالَ عِفْرِيتٌ مِّنَ ٱلْجِنِّ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبْلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَ وَإِنِّى عَلَيْهِ لَقَوِىٌّ أَمِينٌ",
    "english": "A powerful one from among the jinn said, \"I will bring it to you before you rise from your place, and indeed, I am for this [task] strong and trustworthy.\"",
    "asan": "دێوێک له په‌ریه‌کان وتی: من بۆت ده‌هێنم پێش ئه‌وه‌ی ده‌وام ته‌واو ببێت و له جێی خۆت هه‌ستیت، به‌ڕاستی من بۆ ئه‌و کاره خۆم به به‌هێزو ئه‌مین ده‌زانم",
    "puxt": "   جنۆکه‌یه‌کی گه‌وره‌ی به‌هێز له‌ جنۆکه‌کان وتی من ئه‌و (ته‌خته‌ییت) بۆ دێنم پێش ئه‌وه‌ی له‌ جێگه‌ی خۆت هه‌ستی وه‌ بێگومان من به‌ توانام به‌سه‌ر ئه‌و (هێنانه‌دا) و ده‌ست پاکیشم.    " 
  },
  {
    "number": 40,
    "text": "قَالَ ٱلَّذِى عِندَهُۥ عِلْمٌ مِّنَ ٱلْكِتَٰبِ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَءَاهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُۥ قَالَ هَٰذَا مِن فَضْلِ رَبِّى لِيَبْلُوَنِىٓ ءَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِۦ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّى غَنِىٌّ كَرِيمٌ",
    "english": "Said one who had knowledge from the Scripture, \"I will bring it to you before your glance returns to you.\" And when [Solomon] saw it placed before him, he said, \"This is from the favor of my Lord to test me whether I will be grateful or ungrateful. And whoever is grateful - his gratitude is only for [the benefit of] himself. And whoever is ungrateful - then indeed, my Lord is Free of need and Generous.\"",
    "asan": "(به‌ڵام یه‌کێک له پیاو چاکان) که زانستی و زانیاری له (نهێنیه‌کانی) کتێبی ته‌ورات هه‌بوو وتی: من بۆت ده‌هێنم به چاو تروکاندنێک (ده‌ستی کرد به نزاو پاڕانه‌وه و داوای له خوا کرد)، ئه‌وسا کتو پڕ سوله‌یمان بینی ته‌ختی پاشایه‌تی له‌لایدا دانراوه وتی: ئه‌مه فه‌زڵ و به‌خششه‌کانی په‌روه‌ردگارمه بۆ ئه‌وه‌ی تاقیم بکاته‌وه‌.. که‌: ئایا سوپاسگوزار ده‌بم یان ناشکورو به‌دنمه‌ک، جا ئه‌وه‌ی سوپاسگوزار بێت ئه‌وه به‌ڕاستی سوپاسگوزاره بۆ خۆی، ئه‌وه‌ش که سپڵه‌یه‌، ئه‌وه بێگومان په‌روه‌ردگارم ده‌وڵه‌مه‌ند و بێ نیازه و خاوه‌نی به‌خششه به هه‌مووان (ڕایه‌کیش هه‌یه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی که ئه‌و که‌سه سوله‌یمان خۆی بووه‌)",
    "puxt": "   ئه‌وه‌ی زانستی له‌ کتێبی (ئاسمانی) لابوو وتی من بۆت دێنم پێش ئه‌وه‌ی چاوت بتروکێنی (ته‌خته‌که‌ی هێنا) جا کاتێك سوله‌یمان ته‌خته‌که‌ی (به‌ڵقیسی) لای خۆیدا بینی وتی ئه‌مه‌ له‌ فه‌زلی په‌روه‌ردگارمه‌وه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی تاقیم بکاته‌وه‌ ئایا شوکری (ئه‌م نیعمه‌ته‌) ده‌که‌م یان پێ نه‌زان و سپڵه‌ ده‌بم وه‌ هه‌ر که‌سێ سوپاسی خوا بکات ئه‌وه‌ بێگومان سوپاس بۆ خۆی ده‌کات وه‌ هه‌ر که‌سیش ناسوپاسی بکات (زیانی بۆ خۆیه‌تی) چونکه‌ بێگومان په‌روه‌ردگارم ده‌وڵه‌مه‌ند‌و بێ نیازه‌.    " 
  },
  {
    "number": 41,
    "text": "قَالَ نَكِّرُوا۟ لَهَا عَرْشَهَا نَنظُرْ أَتَهْتَدِىٓ أَمْ تَكُونُ مِنَ ٱلَّذِينَ لَا يَهْتَدُونَ",
    "english": "He said, \"Disguise for her her throne; we will see whether she will be guided [to truth] or will be of those who is not guided.\"",
    "asan": "(ئینجا سوله‌یمان فه‌رمانیدا و) وتی: ته‌ختی پاشایه‌تیه‌که‌ی ده‌ستکاری بکه‌ن (هه‌ندێک ڕه‌نگ و نه‌خشی بگۆڕن) سه‌رنج ده‌ده‌ین بزانین به‌ڵقیس ده‌یناسێته‌وه‌، یان له‌و که‌سانه ده‌بێت که نایناسنه‌وه",
    "puxt": "  سوله‌یمان وتی ته‌خته‌که‌ی بگۆڕن سه‌رنج ده‌ین ده‌یناسێته‌وه‌ (ته‌خته‌که‌ی خۆیه‌تی) یان نایناسێته‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 42,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَتْ قِيلَ أَهَٰكَذَا عَرْشُكِ قَالَتْ كَأَنَّهُۥ هُوَ وَأُوتِينَا ٱلْعِلْمَ مِن قَبْلِهَا وَكُنَّا مُسْلِمِينَ",
    "english": "So when she arrived, it was said [to her], \"Is your throne like this?\" She said, \"[It is] as though it was it.\" [Solomon said], \"And we were given knowledge before her, and we have been Muslims [in submission to Allah].",
    "asan": "جا کاتێک به‌ڵقیس گه‌یشت، پێی وترا: ته‌ختی پاشایه‌تی تۆ ئاوایه‌؟! هه‌ر ده‌ڵێی ئه‌وه‌و له‌و ده‌چێت، ئێمه پێش ئه‌مه‌ش زانیاریمان هه‌بوو (ده‌رباره‌ی تواناو ده‌سه‌ڵاتی سوله‌یمان) ئێمه ته‌سلیم بووین (نیازی جه‌نگمان نیه‌)",
    "puxt": "  ئینجا کاتێك (به‌ڵقیس) هات پێی وترا ته‌خته‌که‌ی تۆ وه‌ك ئه‌مه‌ وابوو (به‌ڵقیس) وتی وه‌ك ئه‌و وایه‌، (ئه‌ڵێ ی ئه‌وه‌) (سوله‌یمان) وتی: پێش ئه‌م (به‌ڵقیسه‌) زانستمان پێ درابوو وه‌ ئێمه‌ ملکه‌چ بووین.    " 
  },
  {
    "number": 43,
    "text": "وَصَدَّهَا مَا كَانَت تَّعْبُدُ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنَّهَا كَانَتْ مِن قَوْمٍ كَٰفِرِينَ",
    "english": "And that which she was worshipping other than Allah had averted her [from submission to Him]. Indeed, she was from a disbelieving people.\"",
    "asan": "ئه‌و شتانه‌ی که به‌ڵقیس ده‌یپه‌رست له جیاتی خوا بووبوونه به‌ربه‌ست له دڵ و ده‌روونیدا له به‌رامبه‌ر ئاینی خوادا به‌ڕاستی ئه‌و کاتی خۆی له ڕیزی قه‌ومێکی بێ باوه‌ڕ و خوا نه‌ناساندا بوو",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌وه‌ی بێجگه‌ له‌ خوا ده‌ی په‌رست به‌رگری کرد (له‌ باوه‌ڕ هێنان به‌ خوا) بێگومان ئه‌و(به‌ڵقیس) له‌ گه‌لی کافران بوو.    " 
  },
  {
    "number": 44,
    "text": "قِيلَ لَهَا ٱدْخُلِى ٱلصَّرْحَ فَلَمَّا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَكَشَفَتْ عَن سَاقَيْهَا قَالَ إِنَّهُۥ صَرْحٌ مُّمَرَّدٌ مِّن قَوَارِيرَ قَالَتْ رَبِّ إِنِّى ظَلَمْتُ نَفْسِى وَأَسْلَمْتُ مَعَ سُلَيْمَٰنَ لِلَّهِ رَبِّ ٱلْعَٰلَمِينَ",
    "english": "She was told, \"Enter the palace.\" But when she saw it, she thought it was a body of water and uncovered her shins [to wade through]. He said, \"Indeed, it is a palace [whose floor is] made smooth with glass.\" She said, \"My Lord, indeed I have wronged myself, and I submit with Solomon to Allah, Lord of the worlds.\"",
    "asan": "ئه‌وسا پێی وترا بچۆره کۆشکه‌که‌وه‌، (کاتێک به‌ره‌و کۆشک که‌وته ڕێ، ئاوێک له‌به‌رده‌م کۆشکه‌که‌دا بوو، به شووشه سه‌ری گیرا بوو) جا که به‌ڵقیس بینی وای زانی ئاوێکی زۆره و قاچی خۆی هه‌ڵکرد تا ته‌ڕ نه‌بێت، سوله‌یمان وتی: ئه‌و پانتاییه به شووشه سه‌ری گیراوه (به‌ڵقیس سه‌رسام بوو له‌ده‌سه‌ڵات و کۆشک و ته‌لارو نازو نیعمه‌تی مادی و مه‌عنه‌وی که خوای گه‌وره به سوله‌یمانی به‌خشیووه بۆیه‌) وتی: په‌روه‌ردگارا من به‌ڕاستی تا ئێستا سته‌مم له خۆم کردووه‌، ئیتر وا له‌گه‌ڵ سوله‌یماندا ته‌سلیمی خوای په‌روه‌ردگاری جیهانیان بووم",
    "puxt": "  به‌ڵقیس پێی وترا بچۆره‌ ناو کۆشکه‌که‌وه‌ ئینجا کاتێك که‌ بینی به‌ده‌ریای زانی و هه‌ر دوو قاچی هه‌ڵکرد (بۆ ئه‌وه‌ی ته‌ڕ نه‌بێت) (سوله‌یمان) پێی وت ئه‌وه‌ (تۆ به‌ ده‌ریای ده‌زانی) کۆشکێکه‌ له‌ شوشه‌ (به‌ڵقیس) وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارم به‌ڕاستی من سته‌مم له‌ خۆم کردوو له‌گه‌ڵ سوله‌یمان دا منیش ملکه‌چ بووم بۆ په‌روه‌ردگاری جیهانیان.    " 
  },
  {
    "number": 45,
    "text": "وَلَقَدْ أَرْسَلْنَآ إِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَٰلِحًا أَنِ ٱعْبُدُوا۟ ٱللَّهَ فَإِذَا هُمْ فَرِيقَانِ يَخْتَصِمُونَ",
    "english": "And We had certainly sent to Thamud their brother Salih, [saying], \"Worship Allah,\" and at once they were two parties conflicting.",
    "asan": "سوێند به خوا بۆ هۆزی (ثمود) یش صاڵحی برایانمان نارد، فه‌رمانمان پێدا که پێیان بڵێ: ته‌نها خوا بپه‌رستن، که‌چی ده‌ستبه‌جێ خه‌ڵکه‌که بوون به دوو ده‌سته‌وه و کێشه و ناخۆشی له نێوانیاندا به‌رپا بوو",
    "puxt": "  سوێند به‌خوا ناردمان بۆ گه‌لی سه‌موود برایان صاڵح پێغه‌مبه‌ر (علیه‌ السلام) (پێی وتن) که‌ خوا بپه‌رستن که‌چی ئه‌وان بوونه‌ دوو کۆمه‌ڵی دژ به‌یه‌ك.    " 
  },
  {
    "number": 46,
    "text": "قَالَ يَٰقَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ بِٱلسَّيِّئَةِ قَبْلَ ٱلْحَسَنَةِ لَوْلَا تَسْتَغْفِرُونَ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ",
    "english": "He said, \"O my people, why are you impatient for evil instead of good? Why do you not seek forgiveness of Allah that you may receive mercy?\"",
    "asan": "صاڵح پێی وتن: ئه‌ی قه‌وم و که‌سم بۆچی ئێوه په‌له‌ی خراپه‌تانه پێش چاکه و حه‌ز ده‌که‌ن به‌ڵاو ناخۆشیتان به‌سه‌ر بێت، ئه‌ی بۆچی داوای لێخۆشبوون له خوا ناکه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی ڕه‌حمتان پێ بکرێت (خوای گه‌وره ده‌رووی زیاترتان لێ بکاته‌وه‌)",
    "puxt": "   وتی ئه‌ی گه‌له‌که‌م بۆچی په‌له‌ ده‌که‌ن (به‌هاتنی) سزاو تۆڵه‌ پێش (هاتنی) ڕه‌حمه‌ت و چاکه‌ بۆچی (ناگه‌ڕێنه‌وه‌) داوای لێخۆشبوون ناکه‌ن له‌ خوا تا ڕه‌حمتان پێ بکرێت.    " 
  },
  {
    "number": 47,
    "text": "قَالُوا۟ ٱطَّيَّرْنَا بِكَ وَبِمَن مَّعَكَ قَالَ طَٰٓئِرُكُمْ عِندَ ٱللَّهِ بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ",
    "english": "They said, \"We consider you a bad omen, you and those with you.\" He said, \"Your omen is with Allah. Rather, you are a people being tested.\"",
    "asan": "خه‌ڵکه‌که وتیان: ئێمه تووشی شووم و نه‌گبه‌تی بووین به هۆی تۆو ئه‌وانه‌ی له‌گه‌ڵ تۆدان، صاڵح وتی: نه‌خێر وا نی‌یه، نه‌گبه‌تی و شوومتان له‌لایه‌ن خواوه بۆ دێت (ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام بن له‌سه‌ر یاخی بوونتان)، به‌ڵکو ئێوه قه‌ومێکن که تاقی ده‌کرێنه‌وه",
    "puxt": "   وتیان ئێمه‌ تووشی شومی و نه‌گبه‌تی بووین به‌هۆی تۆو ئه‌وانه‌ی له‌گه‌ڵ تۆدان (باوه‌ڕداران) (صاڵح) وتی هۆی ئه‌و نه‌گبه‌تی یه‌ی ئێوه‌ له‌لای خوایه‌ (که‌ بێ باوه‌ڕیتانه‌) نه‌خێر به‌ڵکو ئێوه‌ گه‌لێکن تاقی ده‌کرێنه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 48,
    "text": "وَكَانَ فِى ٱلْمَدِينَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ يُفْسِدُونَ فِى ٱلْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ",
    "english": "And there were in the city nine family heads causing corruption in the land and not amending [its affairs].",
    "asan": "له‌و شاره‌دا نۆ ده‌سته هه‌بوو که گوناهو تاوانیان ئه‌نجام ده‌داو تۆوی خراپه‌یان له وڵاتدا ده‌چاندو به‌لای چاکه‌و چاکه‌کاریدا نه‌ده‌چاوون",
    "puxt": "   له‌و شاره‌ (ی صاڵح) دا نۆ که‌س هه‌بوون له‌ زه‌وی دا خراپه‌کارییان ده‌کرد به‌هیچ جۆر چاکه‌یان نه‌ده‌کرد.    " 
  },
  {
    "number": 49,
    "text": "قَالُوا۟ تَقَاسَمُوا۟ بِٱللَّهِ لَنُبَيِّتَنَّهُۥ وَأَهْلَهُۥ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِۦ مَا شَهِدْنَا مَهْلِكَ أَهْلِهِۦ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ",
    "english": "They said, \"Take a mutual oath by Allah that we will kill him by night, he and his family. Then we will say to his executor, 'We did not witness the destruction of his family, and indeed, we are truthful.' \"",
    "asan": "هه‌موویان سوێندیان به خوا بۆ یه‌کتر خوارد که له شه‌ودا بده‌ن به‌سه‌ر صاڵح و ماڵ و منداڵیدا و له‌ناویان به‌رن، پاشان (ئه‌گه‌ر گومانیان لێکردین) سوێند ده‌خۆین و به که‌س و کاری ده‌ڵێین: ئێمه ئاگامان له تیاچوونی ئه‌وان نیه و دڵنیا بن ئێمه ڕاستگۆشین",
    "puxt": "   وتیان (به‌یه‌کتری) سوێند بخۆن به‌خوا که‌ به‌ شه‌ودا هێرش ده‌که‌ینه‌ سه‌ر ماڵ و خێزانی (صاڵح و هه‌موویان له‌ناو ده‌به‌ین) له‌ پاشان ده‌ڵێین به‌که‌س و کاری (صاڵح) ئێمه‌ ئاگامان له‌ کوشتن و تیاچوونی خێزانی ئه‌و نی یه‌ و بێگومان ڕاستیش ده‌که‌ین.    " 
  },
  {
    "number": 50,
    "text": "وَمَكَرُوا۟ مَكْرًا وَمَكَرْنَا مَكْرًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ",
    "english": "And they planned a plan, and We planned a plan, while they perceived not.",
    "asan": "(ئه‌و تاوانبارانه‌) پیلان و ته‌ڵه‌که‌یان گێڕا (بۆ له‌ناو بردنی صاڵح و شوێنکه‌وتوانی) ئێمه‌ش نه‌خشه‌یه‌کی ترمان کێشا (بۆ ڕزگار کردنی ئیمانداران و له‌ناوبردانی خوا نه‌ناسان) ئه‌وان ئاگایان لێ نه‌بوو، هه‌ستیان پێ نه‌ده‌کرد",
    "puxt": "   ئه‌وان نه‌خشه‌و پیلانیان دانا به‌ پیلاندانێکی خراپ (بۆ کوشتنی صاڵح) ئێمه‌ش نه‌خشه‌مان کێشا (بۆ له‌ناو بردنیان) به‌ نه‌خشه‌ کێشان له‌ کاتێکدا ئه‌وان هه‌ستیان نه‌ده‌کرد.    " 
  },
  {
    "number": 51,
    "text": "فَٱنظُرْ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ مَكْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْنَٰهُمْ وَقَوْمَهُمْ أَجْمَعِينَ",
    "english": "Then look how was the outcome of their plan - that We destroyed them and their people, all.",
    "asan": "جا ئیتر سه‌رنج بده و ته‌ماشاکه‌، سه‌ره‌نجامی پیلانه‌که‌یان چیان به‌سه‌رهات، به‌ڕاستی ئێمه ئه‌وانیش و هه‌موو قه‌ومه‌که‌یانمان له ناوبرد (به‌هۆی بومه‌له‌رزه‌وه‌)",
    "puxt": "   ئینجا سه‌رنج بده‌ سه‌ر ئه‌نجامی پیلانی ئه‌وان چی لێهات بێگومان ئێمه‌ ئه‌وان و گه‌له‌که‌یانمان هه‌موو پێکه‌وه‌ له‌ناو برد.    " 
  },
  {
    "number": 52,
    "text": "فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خَاوِيَةًۢ بِمَا ظَلَمُوٓا۟ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لِّقَوْمٍ يَعْلَمُونَ",
    "english": "So those are their houses, desolate because of the wrong they had done. Indeed in that is a sign for people who know.",
    "asan": "ئه‌وه‌ته ماڵه‌کانیان کاول و چۆڵه به هۆی ئه‌و سته‌مه‌ی که کردیان، به‌ڕاستی ئا له‌و به‌سه‌رهاته‌دا به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی ته‌واو هه‌یه بۆ که‌سانێک که له‌شت تێبگه‌ن و بزانن",
    "puxt": "  ئینجا ئه‌وه‌ (جێ) خانووه‌کانیانه‌ چۆڵ و خاڵی یه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سته‌میان کرد به‌ڕاستی له‌و به‌سه‌رهاته‌دا په‌ندو به‌ڵگه‌ هه‌یه‌ بۆ کۆمه‌ڵێك (ده‌سه‌ڵاتی خوا) ده‌زانن.    " 
  },
  {
    "number": 53,
    "text": "وَأَنجَيْنَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَكَانُوا۟ يَتَّقُونَ",
    "english": "And We saved those who believed and used to fear Allah.",
    "asan": "ئه‌وسا ئێمه ئه‌و که‌سا‌نه‌مان ڕزگار کرد که باوه‌ڕیان هێنابوو و ئه‌وانه پارێزکار بوون و له خوا ده‌ترسان",
    "puxt": "   وه‌ ئه‌و که‌سانه‌مان ڕزگار کرد که‌ بڕوایان هێنا بوو و له‌خوا ده‌ترسان.    " 
  },
  {
    "number": 54,
    "text": "وَلُوطًا إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِۦٓ أَتَأْتُونَ ٱلْفَٰحِشَةَ وَأَنتُمْ تُبْصِرُونَ",
    "english": "And [mention] Lot, when he said to his people, \"Do you commit immorality while you are seeing?",
    "asan": "(لوط پێغه‌مبه‌ریش) کاتی خۆی به قه‌ومه‌که‌ی وت: باشه ئێوه ئه‌وکاره نابه‌جێ وتاوان و گوناهه ئه‌نجام ده‌ده‌ن؟!، له‌کاتێکدا ئێوه چاوتان هه‌یه و ده‌زانن (چۆن شه‌رمه‌زار و خه‌جاڵه‌ت و ڕیسوا نابن)",
    "puxt": "  وه‌ باسی لووط بکه‌ کاتێ وتی به‌گه‌له‌که‌ی ئایا ئێوه‌ ئه‌و کاره‌ زۆر خراپ و ناشرینه‌ ده‌که‌ن که‌ ئێوه‌ ده‌بینن و ده‌زانن (چه‌ند پیس و ناشرین)ه‌.    " 
  },
  {
    "number": 55,
    "text": "أَئِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهْوَةً مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِ بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ",
    "english": "Do you indeed approach men with desire instead of women? Rather, you are a people behaving ignorantly.\"",
    "asan": "ئایا ڕه‌وایه که ئاره‌زووی خۆتان له‌گه‌ڵ پیاواندا ئه‌نجام بده‌ن له جیاتی ژنان؟! نه‌خێر ئێوه ژیر نین، به‌ڵکو ئێوه گه‌لێکن سه‌ره‌نجامی ئه‌م ئیشه خراپه نازانن",
    "puxt": "  چۆن ئایا به‌ڕاستی ئێوه‌ ده‌چنه‌ لای پیاوان له‌ جیاتی ئافره‌تان بۆ به‌جێ هێنانی ئاره‌زوو دیاره‌ ئێوه‌ گه‌ل و کۆمه‌ڵێکی نه‌فام و نه‌زانن.    " 
  },
  {
    "number": 56,
    "text": "فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓا۟ أَخْرِجُوٓا۟ ءَالَ لُوطٍ مِّن قَرْيَتِكُمْ إِنَّهُمْ أُنَاسٌ يَتَطَهَّرُونَ",
    "english": "But the answer of his people was not except that they said, \"Expel the family of Lot from your city. Indeed, they are people who keep themselves pure.\"",
    "asan": "که‌چی وه‌ڵامی قه‌ومه‌که‌ی هیچ نه‌بوو ته‌نها ئه‌وه نه‌بێت که وتیان: (لوط) و شوێنکه‌وتووانی له شاره‌که‌تان ده‌ربکه‌ن، چونکه به‌ڕاستی ئه‌وانه که‌سانێکن خۆیان به پاک ڕاده‌گرن!!",
    "puxt": "   ئینجا وه‌ڵامی گه‌له‌که‌ی هیچ نه‌بوو جگه‌ له‌وه‌ی که‌ وتیان لووط و خێزانی (شوێن که‌وتوانی) له‌شاره‌که‌تان ده‌رکه‌ن به‌ڕاستی ئه‌وان که‌سانێکن خۆیان پاك ڕاده‌گرن (له‌م کرده‌وه‌ی) ئێمه‌.    " 
  },
  {
    "number": 57,
    "text": "فَأَنجَيْنَٰهُ وَأَهْلَهُۥٓ إِلَّا ٱمْرَأَتَهُۥ قَدَّرْنَٰهَا مِنَ ٱلْغَٰبِرِينَ",
    "english": "So We saved him and his family, except for his wife; We destined her to be of those who remained behind.",
    "asan": "سه‌ره‌نجام ئێمه (لوط‎) و خاوو خێزانیمان ڕزگارکرد جگه له ژنه‌که‌ی که بڕیارمان دابوو له تیاچووان بێت (چونکه هه‌ڵوێستی چاک نه‌بوو، باوه‌ری به مێردی پێغه‌مبه‌ری نه‌بوو)",
    "puxt": "   ئینجا ئێمه‌ لووط و خێزانه‌که‌یمان ڕزگار کرد جگه‌ له‌ هاوسه‌ره‌که‌ی که‌ بڕیارمان دا ئه‌و (هاوسه‌ره‌که‌ی) له‌ جێماوان بێت له‌ سزادا.    " 
  },
  {
    "number": 58,
    "text": "وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِم مَّطَرًا فَسَآءَ مَطَرُ ٱلْمُنذَرِينَ",
    "english": "And We rained upon them a rain [of stones], and evil was the rain of those who were warned.",
    "asan": "(له به‌ره‌به‌یاندا) به‌ردبارانمان کردن، ئای که به‌ردبارانی بێدارکراوه‌کان سه‌خت و دژواره‌!",
    "puxt": "   وه‌ بارانێکمان (له‌ به‌رد) به‌سه‌ریاندا باراند جا ئای چ خراپ بوو بارانی ترسێنراوه‌کان.    " 
  },
  {
    "number": 59,
    "text": "قُلِ ٱلْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلَٰمٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ ٱلَّذِينَ ٱصْطَفَىٰٓ ءَآللَّهُ خَيْرٌ أَمَّا يُشْرِكُونَ",
    "english": "Say, [O Muhammad], \"Praise be to Allah, and peace upon His servants whom He has chosen. Is Allah better or what they associate with Him?\"",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ئه‌ی ئیماندار) بڵێ: سوپاس و ستایش بۆ خوای میهره‌بان، سڵاو له‌سه‌ر ئه‌و به‌ندانه‌ش که هه‌ڵی بژاردووه‌، ئایا ئه‌و خوا میهره‌بانه چاکتره (‎که بپه‌رسترێت و په‌یڕه‌وی به‌رنامه‌که‌ی بکرێت) یان ئه‌وانه‌ی ئه‌وان ده‌یکه‌نه شه‌ریک و هاوه‌ڵ بۆی؟",
    "puxt": "   ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ هه‌موو سوپاس و ستایش بۆ خوا وه‌ سه‌لام و دروود له‌سه‌ر ئه‌و به‌ندانه‌ی خوا هه‌ڵی بژاردوون (بۆ پێغه‌مبه‌رێتی) ئایا خوا باشتره‌ یا ئه‌و بتانه‌ی ده‌یکه‌نه‌ هاوبه‌شی خوا.    " 
  },
  {
    "number": 60,
    "text": "أَمَّنْ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءً فَأَنۢبَتْنَا بِهِۦ حَدَآئِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَّا كَانَ لَكُمْ أَن تُنۢبِتُوا۟ شَجَرَهَآ أَءِلَٰهٌ مَّعَ ٱللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ",
    "english": "[More precisely], is He [not best] who created the heavens and the earth and sent down for you rain from the sky, causing to grow thereby gardens of joyful beauty which you could not [otherwise] have grown the trees thereof? Is there a deity with Allah? [No], but they are a people who ascribe equals [to Him].",
    "asan": "(ئایا شه‌ریک و هاوه‌ڵ چاکتره بپه‌رسترێت) یان ئه‌و زاته‌ی که ئاسمانه‌کان و زه‌وی دروست کردووه و له ئاسمانه‌وه بارانی باراندووه‌، جا باخ و بێستانی جوان و ڕازاوه‌مان پێ به‌رهه‌م هێناوه‌، ئێوه نه‌تانده‌توانی دره‌خته‌کانی بڕوێنن، چ جای به‌رو بوومه‌که‌ی، ئایا ڕه‌وایه‌، که خوایه‌کی تر له‌گه‌ڵ خوای په‌روه‌ردگاردا هه‌بێت؟! نه‌خێر، له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو به‌ڵگانه‌دا زۆربه‌ی ئه‌و خه‌ڵکه له ڕێبازی ڕاست لاده‌ده‌ن و شوێنی چه‌وتی و ناردوستی ده‌که‌ون",
    "puxt": "   ئایا زاتێك که‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دروست کردووه‌ له‌ ئاسمانه‌وه‌ بارانی بۆ ناردوون ئینجا به‌و (بارانه‌) چه‌ند باخچه‌یه‌کی خاوه‌ن جوانیمان ڕواند که‌ ئێوه‌ نه‌تان ده‌توانی دره‌خت و ڕواوی ئه‌و (باخچه‌) بڕوێنن ئایا هیچ په‌رستراوی تر له‌گه‌ڵ خوادا هه‌یه‌ نه‌خێر نی یه‌ به‌ڵام ئه‌وانه‌ گه‌لێکن لاده‌ده‌ن له‌ ڕێگای ڕاست.    " 
  },
  {
    "number": 61,
    "text": "أَمَّن جَعَلَ ٱلْأَرْضَ قَرَارًا وَجَعَلَ خِلَٰلَهَآ أَنْهَٰرًا وَجَعَلَ لَهَا رَوَٰسِىَ وَجَعَلَ بَيْنَ ٱلْبَحْرَيْنِ حَاجِزًا أَءِلَٰهٌ مَّعَ ٱللَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "Is He [not best] who made the earth a stable ground and placed within it rivers and made for it firmly set mountains and placed between the two seas a barrier? Is there a deity with Allah? [No], but most of them do not know.",
    "asan": "(ئایا ته‌نها ئه‌و زاته نیه‌) که زه‌وی دامه‌زراندووه و له ناویدا جۆگه و ڕووباری ڕه‌خساندووه‌، هه‌روه‌ها زنجیره چیای تیادا چه‌سپاندووه‌، له نێوان دوو ده‌ریاکه‌شدا به‌ربه‌ستی به‌رپاکردووه (که ئاوی شیرین و سوێر تێکه‌ڵ نابن) ئایا ڕه‌وایه خوایه‌کی تر له‌گه‌ڵ خوا په‌روه‌ردگاردا هه‌بێت؟! نه‌خێر وا نییه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو به‌ڵگانه‌دا زۆربه‌ی ئه‌و خه‌ڵکه (ئه‌م ڕاستیانه‌) نازانن و تێناگه‌ن",
    "puxt": "   ئایا زاتێ که‌ زه‌وی کردۆته‌ جێگای ئارامی و نیشته‌جێ بوون وه‌ له‌ناو (زه‌وی) دا چه‌ند ڕووباری به‌دی هێناوه‌ وه‌ چه‌ند چیای گه‌وره‌ی بۆ زه‌وی داناوه‌ وه‌ له‌ نێوان دوو ئاودا (شیرین و سوێر) به‌ربه‌ستی داناوه‌ (بۆ ئه‌وه‌ی تێکه‌ڵ نه‌بن) ئایا هیچ په‌رستراوی تر هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ خوادا نه‌خێر نی یه‌ به‌ڵام زۆربه‌یان نازانن.    " 
  },
  {
    "number": 62,
    "text": "أَمَّن يُجِيبُ ٱلْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَآءَ ٱلْأَرْضِ أَءِلَٰهٌ مَّعَ ٱللَّهِ قَلِيلًا مَّا تَذَكَّرُونَ",
    "english": "Is He [not best] who responds to the desperate one when he calls upon Him and removes evil and makes you inheritors of the earth? Is there a deity with Allah? Little do you remember.",
    "asan": "ئایا کێیه جگه له زاتی په‌روه‌ردگار که بێت به هانا و هاواری لێقه‌وماو و بێ ده‌ره‌تان و بێ داڵده‌وه‌، کاتێک نزا ده‌کات و لێی ده‌پارێته‌وه‌، ئه‌وسا به‌ڵاو ناخۆشیه‌کان لاده‌بات و ده‌تانکاته نیشته‌جێ و جێنشین له زه‌ویدا، ئایا ڕه‌وایه له‌گه‌ڵ ئه‌و زاته‌دا خوای تر هه‌بێت؟! که‌مێک یاداوه‌ری وه‌ربگرن و تێفکرن و بیربکه‌نه‌وه",
    "puxt": "  ئایا زاتێ که‌ دێت به‌ هاواری ناچارو داماوه‌وه‌ کاتێ هاواری لێ ده‌کات وه‌ ناخۆشی و به‌ڵاکان لاده‌بات وه‌ ده‌تان کاته‌ جێنشینی گه‌لانی تری سه‌ر زه‌وی ئایا په‌رستراوێکی تر هه‌یه‌ له‌گه‌ل خوادا (نه‌خێر نی یه‌) به‌ڵام زۆر که‌م بیرده‌که‌نه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 63,
    "text": "أَمَّن يَهْدِيكُمْ فِى ظُلُمَٰتِ ٱلْبَرِّ وَٱلْبَحْرِ وَمَن يُرْسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشْرًۢا بَيْنَ يَدَىْ رَحْمَتِهِۦٓ أَءِلَٰهٌ مَّعَ ٱللَّهِ تَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ",
    "english": "Is He [not best] who guides you through the darknesses of the land and sea and who sends the winds as good tidings before His mercy? Is there a deity with Allah? High is Allah above whatever they associate with Him.",
    "asan": "ئایا کێ له تاریکستانی سه‌ر وشکانی و ده‌ریا ڕێنمووییتان ده‌کات تا ون نه‌بن؟! کێ بای شه‌ماڵ (هه‌ڵگری هه‌ڵمی ئاو) ده‌نێرێت وه‌ک مژده‌یه‌ک پێش گه‌یشتنی بارانی ڕه‌حمه‌ت؟، ئایا ڕه‌وایه له‌گه‌ڵ خوادا خوای تر هه‌بێت، به‌رزی و بڵندی و مه‌زنی بۆ خوای گه‌وره له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و شتانه‌وه که نه‌فامان ده‌یکه‌نه هاوه‌ڵ و شه‌ریک بۆ ئه‌و زاته",
    "puxt": "   ئایا زاتێ که‌ ڕێنموونیی ئێوه‌ ده‌کات (به‌ ئه‌ستێره‌و شتی تر) له‌ تاریکی یه‌کانی وشکانی و ده‌ریادا (له‌ شه‌ودا) و زاتێك که‌ با ده‌نێرێت به‌ موژده‌ده‌ر پێش بارانی ڕه‌حمه‌تی ئایا هیچ په‌رستراوێکی تر هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ خوادا خوا به‌رزو بڵندتره‌ له‌وه‌ی بت په‌رستان ده‌یکه‌نه‌ هاوبه‌شی.    " 
  },
  {
    "number": 64,
    "text": "أَمَّن يَبْدَؤُا۟ ٱلْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَمَن يَرْزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلْأَرْضِ أَءِلَٰهٌ مَّعَ ٱللَّهِ قُلْ هَاتُوا۟ بُرْهَٰنَكُمْ إِن كُنتُمْ صَٰدِقِينَ",
    "english": "Is He [not best] who begins creation and then repeats it and who provides for you from the heaven and earth? Is there a deity with Allah? Say, \"Produce your proof, if you should be truthful.\"",
    "asan": "ئایا کێ له سه‌رتاوه دروستکراوان به‌دی ده‌هێنێت، پاشان دوای تێکدانی سه‌رله‌نوێ دروستی ده‌کاته‌وه‌، کێ له‌و ئاسمانه‌وه (به‌هۆی تیشکی خۆر و باران و هه‌واوه‌) له زه‌وییه‌وه (به هۆی خاکه‌وه‌) ڕزق و ڕۆزیتان پی ده‌به‌خشێت؟، ئایا ڕه‌وایه له‌گه‌ڵ زاتی خوادا خوای تر هه‌بێت؟، پێیان بڵێ: ئاده‌ی به‌ڵگه‌تان چییه بیهێننه مه‌یدان ئه‌گه‌ر ئێوه ڕاستگۆن",
    "puxt": "   ئایا زاتێ که‌ له‌ سه‌ره‌تاوه‌ بوونه‌وه‌ر به‌دی دێنێت پاشان (دوای مردنی) جارێکی تر دروستی ده‌کاته‌وه‌ وه‌ زاتێ که‌ له‌ ئاسمان و زه‌وی یه‌وه‌ ڕزق و ڕۆزیتان ده‌دات ئایا هیچ په‌رستراوی تر هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ خوادا (نه‌خێر نی یه‌) (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ به‌ڵگه‌تان بێنن ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕاست ده‌که‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 65,
    "text": "قُل لَّا يَعْلَمُ مَن فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ ٱلْغَيْبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ",
    "english": "Say, \"None in the heavens and earth knows the unseen except Allah, and they do not perceive when they will be resurrected.\"",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری (صلی الله علیه وسلم) پێیان) بڵێ: جگه له خوا هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه هیچیان ئاگادارینین له په‌نهان و شاراوه‌کان، هه‌ستیش ناکه‌ن که‌ی زیندوو ده‌کرێنه‌وه‌...",
    "puxt": "   بڵێ که‌سانێ که‌ له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دان غه‌یب نازانن بێجگه‌ له‌ خوا (ته‌نها ئه‌و ده‌یزانێ) و ئه‌وان هه‌ست ناکه‌ن چ کاتێ زیندوو ده‌کرێنه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 66,
    "text": "بَلِ ٱدَّٰرَكَ عِلْمُهُمْ فِى ٱلْءَاخِرَةِ بَلْ هُمْ فِى شَكٍّ مِّنْهَا بَلْ هُم مِّنْهَا عَمُونَ",
    "english": "Rather, their knowledge is arrested concerning the Hereafter. Rather, they are in doubt about it. Rather, they are, concerning it, blind.",
    "asan": "نه‌خێر، ئه‌وانه زانیاری و زانستیان ده‌رباره‌ی قیامه‌ت کۆتا و که‌م و کورته‌، به‌ڵکو ئه‌وان له گوماندان ده‌رباره‌ی، به‌ڵکو هه‌ر کوێرن له ئاستیدا و دڵیان نابینایه",
    "puxt": "   به‌ڵکو زانیاری ئه‌وان ده‌رباره‌ی ڕۆژی دوایی کورته‌و بڕ ناکات (زانیاریه‌کی وایان نی یه‌) به‌ڵکو له‌باره‌ی (ڕۆژی دوای) یه‌وه‌ ئه‌وان له‌ گومان و دوو دڵیدان به‌ڵکو ئه‌وان له‌و باره‌یه‌وه‌ کوێرن.    " 
  },
  {
    "number": 67,
    "text": "وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓا۟ أَءِذَا كُنَّا تُرَٰبًا وَءَابَآؤُنَآ أَئِنَّا لَمُخْرَجُونَ",
    "english": "And those who disbelieve say, \"When we have become dust as well as our forefathers, will we indeed be brought out [of the graves]?",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن بوون ده‌یانوت: باشه ئه‌گه‌ر ئێمه بوونیه خاک له‌گه‌ڵ باوو و باپیرانماندا، ئایا ئێمه (بۆ ژیانێکی نوێ) ده‌ده‌هێنرێینه‌وه‌؟!",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕ بوون ده‌یان وت ئایا کاتێ ئێمه‌و باوو باپیرانمان بووین به‌ خاك ئایا ئێمه‌ ده‌رده‌هێنرێین (له‌ گوڕه‌کانمان و زیندوو) ده‌بینه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 68,
    "text": "لَقَدْ وُعِدْنَا هَٰذَا نَحْنُ وَءَابَآؤُنَا مِن قَبْلُ إِنْ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلْأَوَّلِينَ",
    "english": "We have been promised this, we and our forefathers, before. This is not but legends of the former peoples.\"",
    "asan": "سوێند به خوا به‌ڕاستی ئێمه پێشتر له‌م به‌ڵێنانه‌مان پێدراوه له‌گه‌ڵ باوو باپیرانماندا ئه‌مه هیچ شتێک نییه‌، ته‌نها داستان و قسه‌ی پێشینه‌کانه‌!!",
    "puxt": "   سوێند به‌خوا به‌ڕاستی ئێمه‌و باوو باپیرانمان له‌مه‌وپێش به‌ڵێنی ئه‌م (زیندوو کردنه‌وه‌) مان پێدرا بوو ئه‌م (هه‌ڕه‌شه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) لێمان ده‌کات ) ته‌نها درۆ و ده‌له‌سه‌ی گه‌له‌ پێشووه‌کانه‌ (که‌ نوسراوه‌) ته‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 69,
    "text": "قُلْ سِيرُوا۟ فِى ٱلْأَرْضِ فَٱنظُرُوا۟ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلْمُجْرِمِينَ",
    "english": "Say, [O Muhammad], \"Travel through the land and observe how was the end of the criminals.\"",
    "asan": "پێیان بڵێ: ده بگه‌ڕێن به‌سه‌ر زه‌ویدا و سه‌رنج بده‌ن و بزانن چؤن بوو سه‌رئه‌نجامی تاوانبار و تاوانکاران",
    "puxt": "   ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) پێیان) بڵێ بڕۆن بگه‌ڕێن به‌ زه‌وی و وڵاتان دا ئینجا سه‌رنج بده‌ن بزانن سه‌رئه‌نجامی تاوانباران چۆن بووه‌ (چییان به‌سه‌ر هاتوو) ه‌.    " 
  },
  {
    "number": 70,
    "text": "وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُن فِى ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ",
    "english": "And grieve not over them or be in distress from what they conspire.",
    "asan": "تۆش خه‌فه‌ت مه‌خۆ بۆیان و غه‌مگین مه‌به له‌و پیلان و ته‌ڵه‌که و فێڵانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن",
    "puxt": "  خه‌فه‌ت مه‌خۆ بۆ ئه‌وانه‌ (که‌ بڕوا ناهێنن) و سینگ و دڵت ته‌نگ نه‌بێ له‌و پیلان و خراپانه‌ی ده‌یکه‌ن (دژ) به‌ تۆ.    " 
  },
  {
    "number": 71,
    "text": "وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَٰدِقِينَ",
    "english": "And they say, \"When is [the fulfillment of] this promise, if you should be truthful?\"",
    "asan": "خوانه‌ناسان ده‌ڵێن: که‌ی ئه‌م به‌ڵێنه پێش دێت ئه‌گه‌ر ئێوه ڕاست ده‌که‌ن؟",
    "puxt": "   ده‌ڵێن ئه‌م به‌ڵێنه‌ی (سزای پێمان ده‌ده‌ن) که‌ی دێت ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕاست ده‌که‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 72,
    "text": "قُلْ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ رَدِفَ لَكُم بَعْضُ ٱلَّذِى تَسْتَعْجِلُونَ",
    "english": "Say, \"Perhaps it is close behind you - some of that for which you are impatient.",
    "asan": "پێیان بڵێ: دوور نیه به‌شێک له‌و سازایه‌ی که ئێوه په‌له‌ی لێ ده‌که‌ن، به‌م زووانه بۆتان پێش بێت",
    "puxt": "   ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ له‌وانه‌یه‌ ‌زۆر لێتانه‌وه‌ نزیك بووبێته‌وه‌ هه‌ندێ له‌و سزای به‌په‌له‌ داوای هاتنی ده‌که‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 73,
    "text": "وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَشْكُرُونَ",
    "english": "And indeed, your Lord is full of bounty for the people, but most of them do not show gratitude.\"",
    "asan": "ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) به ڕاستی په‌روه‌ردگاری تۆ خاوه‌نی فه‌زڵ و به‌خشنده‌ییه به‌سه‌ر خه‌ڵکیه‌وه‌، به‌ڵام زۆربه‌یان سپڵه‌ن و سوپاسی خوا ناکه‌ن",
    "puxt": "   وه‌ به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت خاوه‌ن فه‌زڵ و چاکه‌یه‌ به‌سه‌ر خه‌ڵکه‌وه‌ به‌ڵام زۆربه‌یان سوپاس (ی په‌روه‌ردگار) ناکه‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 74,
    "text": "وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ",
    "english": "And indeed, your Lord knows what their breasts conceal and what they declare.",
    "asan": "بێگومان په‌روه‌ردگارت چاک ده‌زانێت چی له سینه‌یاندا حه‌شارده‌ده‌ن و چیش ئاشکرا ده‌که‌ن",
    "puxt": "   وه‌ به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت ئاگاداره‌ و ده‌زانێت به‌و (دوژمنایه‌تی و کینه‌ی) له‌ ده‌روونیان دا ده‌یشارنه‌وه‌و به‌وه‌ش ده‌ری ده‌بڕن (نایشارن) ه‌وه‌.    " 
  },
  {
    "number": 75,
    "text": "وَمَا مِنْ غَآئِبَةٍ فِى ٱلسَّمَآءِ وَٱلْأَرْضِ إِلَّا فِى كِتَٰبٍ مُّبِينٍ",
    "english": "And there is nothing concealed within the heaven and the earth except that it is in a clear Register.",
    "asan": "هیچ شتێک له خوا په‌نهان نیه له ئاسماندا بێت یان له زه‌ویدا، له دۆسیه‌ی ئاشکرادا تۆمار نه‌کرابێت",
    "puxt": "   وه‌ هیچ شتێکی نادیار نی یه‌ له‌ ئاسمان و زه‌وی دا مه‌گه‌ر له‌ کتێبی ڕون (لوح المحفوظ) دایه‌.    " 
  },
  {
    "number": 76,
    "text": "إِنَّ هَٰذَا ٱلْقُرْءَانَ يَقُصُّ عَلَىٰ بَنِىٓ إِسْرَٰٓءِيلَ أَكْثَرَ ٱلَّذِى هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ",
    "english": "Indeed, this Qur'an relates to the Children of Israel most of that over which they disagree.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌م قورئانه زۆربه‌ی زۆری ئه‌و شتانه‌ی که نه‌وه‌ی ئیسرائیل جیاوازی و کێشه‌یان له‌سه‌ری هه‌یه باسی ده‌کات و لێی ده‌دوێت و ڕوونی ده‌کاته‌وه",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌م قورئانه‌ ده‌یگێڕێته‌وه‌ بۆ نه‌وه‌ی ئیسرائیل زۆربه‌ی ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ی که‌ ئه‌وان تێیدا جیاوازن.    " 
  },
  {
    "number": 77,
    "text": "وَإِنَّهُۥ لَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "And indeed, it is guidance and mercy for the believers.",
    "asan": "هه‌روه‌ها به‌ڕاستی ئه‌م قورئانه هۆی هیدایه‌ت و ڕێنموویی و ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانیه بۆ ئیمانداران",
    "puxt": "   وه‌ به‌ڕاستی ئه‌م (قورئانه‌) ڕێنموونی میهره‌بانی یه‌ بۆ ئیمانداران.    " 
  },
  {
    "number": 78,
    "text": "إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِى بَيْنَهُم بِحُكْمِهِۦ وَهُوَ ٱلْعَزِيزُ ٱلْعَلِيمُ",
    "english": "Indeed, your Lord will judge between them by His [wise] judgement. And He is the Exalted in Might, the Knowing.",
    "asan": "به‌‎ڕاستی په‌روه‌ردگارت داوه‌ریی ده‌کات له زاتێکی باڵاده‌ست و زانایه",
    "puxt": "   به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت دادوه‌ری ده‌کات له‌ نێوانیاندا به‌ بڕیاری خۆی وه‌ خوا به‌ده‌سه‌ڵاتی زانایه‌.    " 
  },
  {
    "number": 79,
    "text": "فَتَوَكَّلْ عَلَى ٱللَّهِ إِنَّكَ عَلَى ٱلْحَقِّ ٱلْمُبِينِ",
    "english": "So rely upon Allah; indeed, you are upon the clear truth.",
    "asan": "(ئه‌ی محمد ‎ (صلی الله علیه وسلم)، ئه‌ی ئیماندار) که‌واته تۆ پشت به‌خوا ببه‌سته‌، به‌ڕاستی تۆ له‌سه‌ر حه‌ق و ڕاستیه‌کی ئاشكرایت.",
    "puxt": "   که‌وابوو پشت هه‌ر به‌ خوا ببه‌سته‌ به‌ڕاستی تۆ له‌سه‌ر ئاینێکی ڕاست و ڕوونی.    " 
  },
  {
    "number": 80,
    "text": "إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ ٱلْمَوْتَىٰ وَلَا تُسْمِعُ ٱلصُّمَّ ٱلدُّعَآءَ إِذَا وَلَّوْا۟ مُدْبِرِينَ",
    "english": "Indeed, you will not make the dead hear, nor will you make the deaf hear the call when they have turned their backs retreating.",
    "asan": "بێگومان تۆ ناتوانیت ئه‌م بانگه‌وازه بخه‌یته ناو دڵی دڵ مردوو و که‌ڕه‌واڵه‌کانه‌وه‌، به‌تایبه‌ت کاتێک ڕوو وه‌رده‌گێڕن و پشت هه‌ڵده‌که‌ن (بڕیاری داخستنی دڵ و گوێیان ده‌ده‌ن)",
    "puxt": "   به‌ڕاستی تۆ ناتوانی (بانگه‌وازت) به‌ مردووه‌کان ببیستێنی وه‌ ناتوانی بانگه‌وازت به‌وانه‌ی که‌ڕن بژنه‌وێنی کاتێ پشت هه‌ڵ ده‌که‌ن و ده‌ڕۆن.    " 
  },
  {
    "number": 81,
    "text": "وَمَآ أَنتَ بِهَٰدِى ٱلْعُمْىِ عَن ضَلَٰلَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ",
    "english": "And you cannot guide the blind away from their error. You will only make hear those who believe in Our verses so they are Muslims [submitting to Allah].",
    "asan": "هه‌وره‌ها تۆ ناتوانیت هیدایه‌ت و ڕێنموویی کوێر و نابیناکان بکه‌یت و له تاریکی ڕزگاریان بکه‌یت ‎ (ئه‌وانه‌ی دڵیان کوێره‌و سه‌رنجی ڕاستیه‌کان ناده‌ن)، تۆ ته‌نها ده‌توانیت (ئه‌م ڕاستیانه‌) بده‌یت به گوێی ئه‌و که‌سانه‌دا که باوه‌ڕیان به نایه‌ت و فه‌رمانه‌کانی ئێمه‌ده‌هێنن (له قورئان و بوونه‌وه‌ردا) چونکه ئه‌وانه هه‌میشه ملکه‌چی فه‌رمانه‌کانی خوای گه‌وره‌ن.",
    "puxt": "   وه‌ تۆ ناتوانی کوێران ڕزگار که‌یت له‌ گومڕایی یه‌که‌یان (ڕێنموونیان بکه‌یت) تۆ ته‌نها (ڕێنموونیت) به‌که‌سێ ده‌ژنه‌وێنی که‌ بڕوا به‌ ئایه‌ت و نیشانه‌کانی ئێمه‌ دێنێ چونکه‌ ئه‌وانه‌ هه‌میشه ‌ملکه‌چن بۆ هه‌ق.    " 
  },
  {
    "number": 82,
    "text": "وَإِذَا وَقَعَ ٱلْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَآبَّةً مِّنَ ٱلْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ ٱلنَّاسَ كَانُوا۟ بِـَٔايَٰتِنَا لَا يُوقِنُونَ",
    "english": "And when the word befalls them, We will bring forth for them a creature from the earth speaking to them, [saying] that the people were, of Our verses, not certain [in faith].",
    "asan": "کاتێک بڕیاری به‌رپابوونی (قیامه‌ت درا، یاخود نزیک بۆوه‌)، زینده‌وه‌رێک له زه‌وی ده‌رده‌هێنین بۆیان که قسه‌یان بۆ ده‌کات که‌: به‌ڕاستی زۆربه‌ی خه‌ڵکی باوه‌ڕیان به ئایه‌ت و فه‌رمانه‌کانی ئێمه نه‌بووه",
    "puxt": "  وه‌ کاتێ ئه‌و به‌ڵێنی (سزایه‌ی پێیان دراوه‌) به‌سه‌ریان دا ‌هات (که‌مێك پێش ڕوودانی قیامه‌ت) گیانله‌به‌رێك له‌ زه‌وی ده‌رده‌هێنین بۆیان قسه‌یان له‌گه‌ڵدا ده‌کات (ده‌ڵێ) به‌ڕاستی ئه‌م خه‌ڵکه‌ باوه‌ڕی ڕاسته‌قینه‌یان نه‌هێنا به‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌.    " 
  },
  {
    "number": 83,
    "text": "وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ",
    "english": "And [warn of] the Day when We will gather from every nation a company of those who deny Our signs, and they will be [driven] in rows",
    "asan": "ڕۆژێک دێت له هه‌ر ئوممه‌تێک ده‌سته‌یه‌ک کێش ده‌که‌ین و کۆیان ده‌که‌ینه‌وه‌، له‌وانه‌ی که ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌درۆ ده‌زانن، ئینجا به‌رودوا هه‌موویان کۆده‌کردێنه‌وه",
    "puxt": "   ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) باسی) ئه‌و ڕۆژه‌ بکه‌ له‌ هه‌موو میلله‌تێك پۆلێکی زۆر کۆده‌که‌ینه‌وه‌ له‌وانه‌ی ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌ درۆ ده‌زانی ئینجا ئه‌وان (له‌پێش و دواکه‌وتن)  به‌رگری ده‌کرێن واته‌ به‌ڕیز ده‌ڕۆن.    " 
  },
  {
    "number": 84,
    "text": "حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُو قَالَ أَكَذَّبْتُم بِـَٔايَٰتِى وَلَمْ تُحِيطُوا۟ بِهَا عِلْمًا أَمَّاذَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ",
    "english": "Until, when they arrive [at the place of Judgement], He will say, \"Did you deny My signs while you encompassed them not in knowledge, or what [was it that] you were doing?\"",
    "asan": "هه‌تا ئه‌و کاته‌ی دێنه پێشه‌وه بۆ لێپرسینه‌وه‌، خوا ده‌فه‌رموێت: ئایا ئه‌وه ئێوه بڕواتان به ئایه‌ته‌کانی من نه‌هێنا له کاتێکدا ئێوه هێچ زانستی و زانیاریه‌کتان ده‌رباره‌ی نه‌بوو؟ یاخود ئێوه خه‌ریکی چی بوون؟ چیتان ده‌کرد به ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌؟",
    "puxt": "   هه‌تا کاتێ دێن (بۆ شوێنی کۆکردنه‌وه‌یان) (خوا) ئه‌فه‌رموێ ئایا ئێوه‌ ئایه‌ته‌کانی منتان به‌ درۆ ده‌زانی (باوه‌ڕتان پێ نه‌هێنا) له‌ کاتێکدا هیچ زانیاری یه‌کتان ده‌رباره‌یان نه‌بوو یان ئێوه‌ چیتان ده‌کرد (له‌ دنیا) دا.    " 
  },
  {
    "number": 85,
    "text": "وَوَقَعَ ٱلْقَوْلُ عَلَيْهِم بِمَا ظَلَمُوا۟ فَهُمْ لَا يَنطِقُونَ",
    "english": "And the decree will befall them for the wrong they did, and they will not [be able to] speak.",
    "asan": "سه‌رئه‌نجام بڕیارو فه‌رمانی خوا درچوو دژیان به‌هۆی ئه‌وسته‌مه‌ی کردیان، جا قسه‌یان بۆ ناکرێت و ورته‌یان لێنایه‌ت",
    "puxt": "   وه‌ بڕیاری (سزادانیان) به‌سه‌را ده‌سه‌پێ به‌هۆی سته‌مکاری یانه‌وه‌ ئینجا ئه‌وان هیچ قسه‌ ناکه‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 86,
    "text": "أَلَمْ يَرَوْا۟ أَنَّا جَعَلْنَا ٱلَّيْلَ لِيَسْكُنُوا۟ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ",
    "english": "Do they not see that We made the night that they may rest therein and the day giving sight? Indeed in that are signs for a people who believe.",
    "asan": "ئایا ئه‌و خه‌ڵکه نه‌یانبینیوه که به‌ڕاستی ئێمه شه‌ومان تاریک کردووه‌، تا تیایدا بحه‌سێنه‌وه‌، ڕۆژیشمان ڕووناک کردۆته‌وه‌، تا هه‌موو شت ببینن، به‌ڕاستی ئا له‌و دیاردانه‌دا به‌ڵگه و نیشانه‌ی زۆر هه‌یه بۆ که‌سانێک ئیمان و باوه‌ر بهێنن",
    "puxt": "   ئایا (بێ بڕوایان) نه‌یان زانیوه‌و نابینن ئێمه‌ شه‌ومان سازاندووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌وان ئارامی تیا بگرن وه‌ ڕۆژمان ڕووناك کردووه‌ (ئیش و کاری تیا ده‌که‌ن) به‌ڕاستی له‌مه‌دا چه‌ند به‌ڵگه‌و نیشانه‌ هه‌یه‌ بۆ که‌سانێ باوه‌ڕ دێنن به‌ خوا.    " 
  },
  {
    "number": 87,
    "text": "وَيَوْمَ يُنفَخُ فِى ٱلصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِى ٱلْأَرْضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُ وَكُلٌّ أَتَوْهُ دَٰخِرِينَ",
    "english": "And [warn of] the Day the Horn will be blown, and whoever is in the heavens and whoever is on the earth will be terrified except whom Allah wills. And all will come to Him humbled.",
    "asan": "یادی ڕۆژێک بکه فوو ده‌کرێت به _صور_ دا، هه‌رکه‌س له ئاسمانه‌کان و هه‌رکه‌س له زه‌ویدا هه‌یه‌، ترس و بیمێکی زۆر دایده‌گرێت، جگه له‌وانه‌ی که ویستی خوا وایه ترس و بیمیان، هه‌مووانیش دێن به‌ملکه‌چێ و ناچاریی",
    "puxt": "   ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) باسی) ئه‌و ڕۆژه‌ بکه‌ فوو ده‌کرێ به‌ شه‌یپوردا جا هه‌رچی که‌س له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ ده‌ترسێ و ڕاده‌چڵه‌کێ (هه‌موو ده‌مرن) جگه‌ له‌و که‌سانه‌ی خوا بیه‌وێ (به‌ ئارام بن و نه‌مرن) وه‌ هه‌موو به‌ ملکه‌چی و سه‌رشۆڕی دێنه‌وه‌ لای خوا.    " 
  },
  {
    "number": 88,
    "text": "وَتَرَى ٱلْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِىَ تَمُرُّ مَرَّ ٱلسَّحَابِ صُنْعَ ٱللَّهِ ٱلَّذِىٓ أَتْقَنَ كُلَّ شَىْءٍ إِنَّهُۥ خَبِيرٌۢ بِمَا تَفْعَلُونَ",
    "english": "And you see the mountains, thinking them rigid, while they will pass as the passing of clouds. [It is] the work of Allah, who perfected all things. Indeed, He is Acquainted with that which you do.",
    "asan": "تۆ کێوه‌کان ده‌بینیت وا ده‌زانیت که وه‌ستاون و بێ جووڵه‌ن، له کاتێكدا که ئه‌وانیش وه‌کو هه‌ور له جووڵه‌دان (چونکه زه‌وی به‌خێرایی هه‌زار کێلۆمه‌تر له سه‌عارتێكدا به ده‌وری خۆیدا ده‌سوڕێته‌وه‌، هه‌روه‌ها له‌سه‌ره‌تای به‌رپابوونی قیامه‌تدا کێوه‌کان وه‌کو خوری شی کراوه ده‌برێن به ئاسماندا و چاڵ و چۆڵی زه‌ویان پێ پڕده‌کرێته‌وه‌)، ئه‌مه‌یه ده‌ستکردی ئه‌وخوایه‌ی که هه‌موو شتێکی به‌وپه‌ری ڕێکوپێکی دروستکردووه‌، به‌ڕاستی ئه‌وزاته زۆر ئاگایه به‌و کاروکرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن",
    "puxt": "   وه‌ ئه‌و کێوو چیایانه‌ ده‌بینی واده‌زانی دامه‌زراون (له‌ شوێنی خۆیان دا) (کاتێ فووکرا به‌ شه‌یپوردا) چیاکان وه‌کو ڕۆشتنی هه‌ور ده‌ڕۆن ئه‌مه‌ دروست کراوی ئه‌و خوایه‌ که‌ هه‌موو شتێکی به‌و په‌ڕی ڕێك و پێکی دروست کردووه‌ به‌ڕاستی خوا ئاگاداره‌ به‌هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك ئێوه‌ ده‌یکه‌ن.    " 
  },
  {
    "number": 89,
    "text": "مَن جَآءَ بِٱلْحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيْرٌ مِّنْهَا وَهُم مِّن فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ ءَامِنُونَ",
    "english": "Whoever comes [at Judgement] with a good deed will have better than it, and they, from the terror of that Day, will be safe.",
    "asan": "که‌سێک به کارو کرده‌وه‌ی چاکه‌وه بێت، ئه‌وه پاداشتی چاکتر له‌وه‌ی خۆی پێشکه‌ش ده‌کرێت و ئه‌وانه له‌و ڕۆژه‌دا له ترس و بیم پارێزراون و ئاسووده و ئارامن",
    "puxt": "   هه‌رکه‌س کرده‌وه‌ی چاکی کردبێت (له‌ ڕۆژی دواییدا) پاداشتی چاکتری له‌و (کرده‌وه‌) ی بۆ هه‌یه‌ وه‌ ئه‌وانه‌ دڵنیان له‌ ترس و داچڵه‌کانی گه‌وره‌ی ئه‌و ڕۆژه‌.    " 
  },
  {
    "number": 90,
    "text": "وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِى ٱلنَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ",
    "english": "And whoever comes with an evil deed - their faces will be overturned into the Fire, [and it will be said], \"Are you recompensed except for what you used to do?\"",
    "asan": "ئه‌وه‌ش به تاوان و گوناهو خراپه‌وه دێت، به ڕوودا و سه‌ره‌و خوار ده‌خرێته ناو ئاگری دۆزه‌خه‌وه و (پێیان ده‌وترێت): ئایا پاداشتان ده‌درێته‌وه جگه له‌وه‌ی ده‌تانکرد؟!",
    "puxt": "   وه‌ هه‌ر که‌س خراپه‌ی کردبێت (له‌و ڕۆژه‌دا) به‌سه‌ر ڕوو ده‌م و چاویان داده‌خرێنه‌ ناو ئاگر (ی دۆزه‌خ) ئایا سزا ده‌درێن جگه‌ له‌وه‌ی ده‌تانکرد.    " 
  },
  {
    "number": 91,
    "text": "إِنَّمَآ أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَٰذِهِ ٱلْبَلْدَةِ ٱلَّذِى حَرَّمَهَا وَلَهُۥ كُلُّ شَىْءٍ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ ٱلْمُسْلِمِينَ",
    "english": "[Say, O Muhammad], \"I have only been commanded to worship the Lord of this city, who made it sacred and to whom [belongs] all things. And I am commanded to be of the Muslims [those who submit to Allah]",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ): به‌ڕاستی من ته‌نها فه‌رمانی ئه‌وه‌م پێدراوه خوای ئه‌م شاره‌و ئه‌م شوینه بپه‌رستم که حورمه‌تی بۆ داناوه‌و هه‌موو شت ئه‌و خاوه‌نیه‌تی، فه‌رمانیشم پێدراوه له فه‌رمانبه‌ردارو موسڵمانه‌کان بم",
    "puxt": "   ئه‌ی (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ) بێگومان من فه‌رمانم پێ دراوه‌ که‌ ته‌نها په‌روه‌ردگاری ئه‌م شاره‌ (مه‌ککه‌) بپه‌رستم ئه‌و (خوایه‌) ی (ڕێز شکاندنی) ئه‌م شاره‌ی حه‌رام کردووه‌ و هه‌موو شتێك ته‌نها هی ئه‌و (خوایه‌) وه‌ فه‌رمانم پێ دراوه‌ له‌ موسوڵمانان بم.    " 
  },
  {
    "number": 92,
    "text": "وَأَنْ أَتْلُوَا۟ ٱلْقُرْءَانَ فَمَنِ ٱهْتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهْتَدِى لِنَفْسِهِۦ وَمَن ضَلَّ فَقُلْ إِنَّمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلْمُنذِرِينَ",
    "english": "And to recite the Qur'an.\" And whoever is guided is only guided for [the benefit of] himself; and whoever strays - say, \"I am only [one] of the warners.\"",
    "asan": "(فه‌رمانیشـم) پێدراوه که‌): قورئان ده‌ور بکه‌مه‌وه و به‌رده‌وام بیخوێنمه‌وه‌، جا ئه‌وه‌ی ڕێبازی هیدایه‌ت وه‌ربگرێت، ئه‌وه به‌ڕاستی قازانجی وه‌رگرتنی ڕێنمووماییه‌که‌ی هه‌ر بۆ خۆیه‌تی (له دنیاو قیامه‌تدا سوودی لێوه‌رده‌گرێت)، ئه‌وه‌ش که گومڕا ده‌بێت، تۆ پێی بڵێ: (من زۆرم له سه‌رتان نیه‌) بێگومان من ته‌نها یه‌کێکم له بێدار که‌ره‌وه‌کان",
    "puxt": "   وه‌ (فه‌رمانم پێ دراوه‌ که‌) قورئان بخوێنم (به‌سه‌ر خه‌ڵکی دا) جا هه‌ر که‌س هیدایه‌تی وه‌رگرت ئه‌و بێگومان ته‌نها بۆ خۆی هیدایه‌ت وه‌رده‌گرێ (قازانجه‌که‌ی بۆ خۆیه‌تی) هه‌رکه‌سیش گومڕا بێت (زیانی بۆ خۆیه‌تی) وه‌ بڵێ: به‌ڕاستی من ته‌نها یه‌کێکم له‌ ترسێنه‌ران.    " 
  },
  {
    "number": 93,
    "text": "وَقُلِ ٱلْحَمْدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمْ ءَايَٰتِهِۦ فَتَعْرِفُونَهَا وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ",
    "english": "And say, \"[All] praise is [due] to Allah. He will show you His signs, and you will recognize them. And your Lord is not unaware of what you do.\"",
    "asan": "بڵێ (الحمد لله‌) سوپاس و ستایش بۆ خوا، له ئاینده‌یه‌کی نزیکدا هه‌موو به‌ڵگه و نیشانه‌کانی خۆیتان نیشان ده‌دات و ده‌یانناسنه‌وه (که هه‌مووی ده‌ستکار و به‌دیهێنراوی خوایه‌)، بێگومان په‌روه‌ردگاری تۆ غافڵ و بێ ئاگا نیه له‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن",
    "puxt": "   وه‌ بڵێ هه‌موو سوپاس بۆ خوایه‌ ئه‌و (خوایه‌) به‌ زوویی ئایه‌ت و نیشانه‌کانی نیشانی ئێوه‌ ده‌دات ئێوه‌ش ده‌یانناسن (که‌ ئایه‌تی خوان) وه‌ په‌روه‌ردگارت بێ ئاگا نی یه‌ له‌وه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌یکه‌ن.    " 
  }
]