-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
Copy path12.json
779 lines (779 loc) · 152 KB
/
12.json
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
[
{
"number": 1,
"text": "الٓر تِلْكَ ءَايَٰتُ ٱلْكِتَٰبِ ٱلْمُبِينِ",
"english": "Alif, Lam, Ra. These are the verses of the clear Book.",
"asan": "سهرنجی سهرهتای سوورهتی (البقرة) بده، ئهو ئایهتانهی لهم سوورهتهدا هاتووه چهند ئایهتێکی ئهو قورئانه ڕوون و ئاشکرایهیه",
"puxt": " به (ئهلیف ، لام ، ڕا) دهخوێنرێتهوه ئهمانه نیشانهکانی کتێبی ئاشکران. "
},
{
"number": 2,
"text": "إِنَّآ أَنزَلْنَٰهُ قُرْءَٰنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ",
"english": "Indeed, We have sent it down as an Arabic Qur'an that you might understand.",
"asan": "بهڕاستی ئێمه ئهم ئایهتانهمان دابهزاندووه له شێوهی قورئانێکی پاراودا به زمانی عهرهبی بۆ ئهوهی ئێوه لێی تێبگهن و ژیریتان بخهنهکار",
"puxt": " بهڕاستی ئێمه ناردومانهته خوارهوه قورئانێك به عهرهبی بۆ ئهوهی ژیربن و لێ ی تێ بگهن. "
},
{
"number": 3,
"text": "نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ ٱلْقَصَصِ بِمَآ أَوْحَيْنَآ إِلَيْكَ هَٰذَا ٱلْقُرْءَانَ وَإِن كُنتَ مِن قَبْلِهِۦ لَمِنَ ٱلْغَٰفِلِينَ",
"english": "We relate to you, [O Muhammad], the best of stories in what We have revealed to you of this Qur'an although you were, before it, among the unaware.",
"asan": "ئێمه چاکترین و جوانترین چیرۆك و بهسهرهاتت بۆ دهگێرینهوه ئهی محمد صلی الله علیه وسلم) بههۆی ئهم قورئانهی که نیگامان کرد بۆ لای تۆ، لهکاتێکدا بێگومان تۆ له پێش ئهم قورئانهدا لهم بهسهرهاته بێ ئاگا بوویت",
"puxt": " ئێمه دهگێڕینهوه بۆ تۆ جوان ترین چیرۆك و بهسهرهات لهڕێگای ئهم قورئانهوه نیگامان کردووه بۆت ههرچهنده تۆ لهپێش (هاتنی) ئهم قورئانهدا لهبێ ئاگایان بووی. "
},
{
"number": 4,
"text": "إِذْ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَٰٓأَبَتِ إِنِّى رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَٱلشَّمْسَ وَٱلْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِى سَٰجِدِينَ",
"english": "[Of these stories mention] when Joseph said to his father, \"O my father, indeed I have seen [in a dream] eleven stars and the sun and the moon; I saw them prostrating to me.\"",
"asan": "کاتێك یوسف بهباوکی وت: باوکی بهڕێزم بێگومان من له خهومدا یازده ئهستێره و خۆرو مانگم بینی کڕنووشیان بۆ دهبردم",
"puxt": " بیریان خهرهوه کاتێ یوسف به باوکی وت ئهی بابه گیان بهڕاستی من له خهومدا بینیم یازده ئهستێرهو مانگ و ڕۆژ بینیمن سوژدهیان بۆ دهبردم. "
},
{
"number": 5,
"text": "قَالَ يَٰبُنَىَّ لَا تَقْصُصْ رُءْيَاكَ عَلَىٰٓ إِخْوَتِكَ فَيَكِيدُوا۟ لَكَ كَيْدًا إِنَّ ٱلشَّيْطَٰنَ لِلْإِنسَٰنِ عَدُوٌّ مُّبِينٌ",
"english": "He said, \"O my son, do not relate your vision to your brothers or they will contrive against you a plan. Indeed Satan, to man, is a manifest enemy.",
"asan": "باوکی وتی: ڕۆڵه گیان خهوهکهت مهگێڕهوه بۆ براکانت، نهوهکو بههۆی ئهوهوه فێڵێکت لێبکهن و تووشی بهڵایهکت بکهن (چونکه ئهم خهوه داهاتوویهکی بڵند بۆ تۆ دهگهیهنێت، ئهوانیش حهسوودیت پێدهبهن) بهڕاستی شهیتانیش دوژمنێکی ئاشکرای ئادهمیزاده",
"puxt": " ووتی ئهی کوڕی شیرینم خهوهکهت مهگێڕهرهوه بۆ براکانت نهوهك بههۆیهوه فێڵ و پیلانێکت لێبکهن بهڕاستی شهیتان دوژمنێکی ئاشکرایه بۆ ئادهمی. "
},
{
"number": 6,
"text": "وَكَذَٰلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأْوِيلِ ٱلْأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعْمَتَهُۥ عَلَيْكَ وَعَلَىٰٓ ءَالِ يَعْقُوبَ كَمَآ أَتَمَّهَا عَلَىٰٓ أَبَوَيْكَ مِن قَبْلُ إِبْرَٰهِيمَ وَإِسْحَٰقَ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ",
"english": "And thus will your Lord choose you and teach you the interpretation of narratives and complete His favor upon you and upon the family of Jacob, as He completed it upon your fathers before, Abraham and Isaac. Indeed, your Lord is Knowing and Wise.\"",
"asan": "بهو شێوهیهش خوای پهروهردگارت تۆ دیاری دهکات و ههڵتدهبژێردیت (بۆ پێغهمبهرێتی) و ههندێك لێکدانهوهی خهوت فێر دهکات ونیعمهتهکانی خۆیت بهسهردا تهواو دهکات و ههروهها بهسهر نهوهکانی یهعقوبیشدا، ههروهك چۆن پێشتر نیعمهت و پلهوپایهی بڵندی بهخشی بهباپیرانت که ئیبراهیم و ئیسحاقن، بهڕاستی پهروهردگارت زانا و دانایه",
"puxt": " ئا بهو شێوهیه ههڵت دهبژێرێ (بۆ پێغهمبهرایهتی) پهروهردگارت وه فێرت دهکات بهشێك لهخهو پهرژین وه بههرهی خۆی تهواو دهکات بۆت وه بۆ بنهماڵهی یهعقوب ههرچۆنێ تهواوی کرد بۆ ههردوو باپیرهت له پێشدا که ئیبراهیم و ئیسحاقن بهڕاستی پهروهردگارت زانای کار دروسته. "
},
{
"number": 7,
"text": "لَّقَدْ كَانَ فِى يُوسُفَ وَإِخْوَتِهِۦٓ ءَايَٰتٌ لِّلسَّآئِلِينَ",
"english": "Certainly were there in Joseph and his brothers signs for those who ask,",
"asan": "سوێند بهخوا بێگومان لهم ڕووداوهی یوسف و براکانیدا نیشانهی زۆری (پێغهمبهرێتی محمدی) تێدایه بۆ کهسانێك پرسیار دهکهن لهو بارهیهوه (بهشوێن ڕاستێتی تۆدا دهگهڕێن)",
"puxt": " سوێند بهخوا بهڕاستی لهبهسهرهاتی یوسف و براکانی دا پهندو ئامۆژگاری ههیه بۆ پرسیارکهران. "
},
{
"number": 8,
"text": "إِذْ قَالُوا۟ لَيُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَىٰٓ أَبِينَا مِنَّا وَنَحْنُ عُصْبَةٌ إِنَّ أَبَانَا لَفِى ضَلَٰلٍ مُّبِينٍ",
"english": "When they said, \"Joseph and his brother are more beloved to our father than we, while we are a clan. Indeed, our father is in clear error.",
"asan": "کاتێك براکانی یوسف وتیان: بهڕاستی یوسف و براکهی (بنیامین) لای باوکمان، له ئێمه نازدارو خۆشهویستترن، لهکاتێکدا ئێمه کۆمهڵێکی بههێزین، بهڕاستی باوکمان له سهرلێشێواویهکی ئاشکرادایه",
"puxt": " کاتێ (برایانی یوسف) وتیان بێگومان یوسف و براکهی خۆشهویسترن له ئێمه بهلای باوکمانهوه له کاتێکدا ئێمه کۆمهڵێکی بهوزهو تواناین بهڕاستی باوکمان له ههڵهیهکی ڕوون و ئاشکرادایه. "
},
{
"number": 9,
"text": "ٱقْتُلُوا۟ يُوسُفَ أَوِ ٱطْرَحُوهُ أَرْضًا يَخْلُ لَكُمْ وَجْهُ أَبِيكُمْ وَتَكُونُوا۟ مِنۢ بَعْدِهِۦ قَوْمًا صَٰلِحِينَ",
"english": "Kill Joseph or cast him out to [another] land; the countenance of your father will [then] be only for you, and you will be after that a righteous people.\"",
"asan": "(لهنێوان خۆیاندا ههندێکیان وتیان) یوسف بکوژن، یان فڕێی بدهنه شوێن و زهویهکی دوور، ئهوکاته ڕووی باوکتان یهکلایی دهبێتهوه بۆ ئێوه و خۆشهویستیهکهی ههمووی بۆ ئێوه دهبێت، ئینجا دوای نهمانی یوسف دهبنه پێڕو نهوهیهکی چاك و ڕێك و پێك",
"puxt": " ههندێکیان وتیان یوسف بکوژن یا توڕی بدهنه زهوی یهکی دوور (ئهو کاته) سهرنجی باوکتان تهنیا بۆ لای ئێوه دهبێت و لهدوای ئهوهوه دهبن به کۆمهڵێکی چاکهکار به تۆبه کردن. "
},
{
"number": 10,
"text": "قَالَ قَآئِلٌ مِّنْهُمْ لَا تَقْتُلُوا۟ يُوسُفَ وَأَلْقُوهُ فِى غَيَٰبَتِ ٱلْجُبِّ يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ ٱلسَّيَّارَةِ إِن كُنتُمْ فَٰعِلِينَ",
"english": "Said a speaker among them, \"Do not kill Joseph but throw him into the bottom of the well; some travelers will pick him up - if you would do [something].\"",
"asan": "یهکێك له براکانی وتی: یوسف مهکوژن، بهڵکو بیخهینه ناو بیرێکی قووڵهوه، دوایی کاروان دێت و دهیدۆزنهوه و دهیبهن، ئهگهر بڕیار بێت ههر شتێکی لێ بکهن",
"puxt": " قسهکهرێك لهوان وتی یوسف مهکوژن بهڵکو فڕێ ی بدهنه بێخی بیرێکهوه ههندێ له کاروانیهکان (دهی دۆزنهوه) ههڵی دهگرن ئهگهر ئێوه (کارهکه) ههر دهکهن. "
},
{
"number": 11,
"text": "قَالُوا۟ يَٰٓأَبَانَا مَا لَكَ لَا تَأْمَ۫نَّا عَلَىٰ يُوسُفَ وَإِنَّا لَهُۥ لَنَٰصِحُونَ",
"english": "They said, \"O our father, why do you not entrust us with Joseph while indeed, we are to him sincere counselors?",
"asan": "(دوای ئهو بڕیاره هاتنه لای باوکیان و) وتیان: ئهی باوکه ئهوه چیته له ئێمه دڵنیانیت له بارهی یوسفهوه، بهڕاستی ئێمه زۆر دڵسۆزی ئهوین و زۆر خۆشمان دهوێت",
"puxt": " ووتیان ئهی باوکی بهڕێزمان لهبهرچی تۆ لێمان دڵنیا نیت دهربارهی یوسف له کاتێکدا کهئێمه دڵسۆزو خهمخۆرین بۆی. "
},
{
"number": 12,
"text": "أَرْسِلْهُ مَعَنَا غَدًا يَرْتَعْ وَيَلْعَبْ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ",
"english": "Send him with us tomorrow that he may eat well and play. And indeed, we will be his guardians.",
"asan": "بهیانی بینێره لهگهڵمان با بای باڵی بدات گهمهو یاری بکات و بێگومان زۆر پارێزگاری لێ دهکهین و ئاگامان لێی دهبێت",
"puxt": " سبهینێ لهگهڵمان بینێره (بۆ دهرو دهشت) (بهئارهزووی خۆی) خواردن بخوات و یاری بکات و بێگومان ئێمه پارێزگاری دهکهین. "
},
{
"number": 13,
"text": "قَالَ إِنِّى لَيَحْزُنُنِىٓ أَن تَذْهَبُوا۟ بِهِۦ وَأَخَافُ أَن يَأْكُلَهُ ٱلذِّئْبُ وَأَنتُمْ عَنْهُ غَٰفِلُونَ",
"english": "[Jacob] said, \"Indeed, it saddens me that you should take him, and I fear that a wolf would eat him while you are of him unaware.\"",
"asan": "باوکیان وتی: من زۆر غهم و پهژاره دهمگرێت لهوهی ئێوه بیبهن، دهترسم گورگ بیخوات لهکاتێکدا که ئێوه لێی بێ ئاگان (لهبهر یاری و گهمهی خۆتان)",
"puxt": " باوکیان وتی بهڕاستی دڵتهنگ و خهمبار دهبم کهئێوه یوسف بهرن (لهگهڵ خۆتان) وه دهترسم که گورگ بیخوات لهکاتێکدا کهئێوه لێی بێ ئاگا بن. "
},
{
"number": 14,
"text": "قَالُوا۟ لَئِنْ أَكَلَهُ ٱلذِّئْبُ وَنَحْنُ عُصْبَةٌ إِنَّآ إِذًا لَّخَٰسِرُونَ",
"english": "They said, \"If a wolf should eat him while we are a [strong] clan, indeed, we would then be losers.\"",
"asan": "کوڕهکان وتیان: سوێند بهخوا ئهگهر بێت و یوسف گورگهکه بیخوات، لهکاتێکدا ئێمهش کۆمهڵێکی بههێزین، بهڕاستی ئهوکاته ئێمه خهسارهتمهندین (زهرهرمان له خۆمانداوه و شهرمهزاری لای تۆ دهبین)",
"puxt": " ووتیان سوێند به خوا ئهگهر گورگ خواردی لهکاتێکدا ئێمه دهستهیهکی بههێزین بهڕاستی ئهو کاته ئێمه زهرهر مهندین واته ڕوو زهردی تۆ دهبین. "
},
{
"number": 15,
"text": "فَلَمَّا ذَهَبُوا۟ بِهِۦ وَأَجْمَعُوٓا۟ أَن يَجْعَلُوهُ فِى غَيَٰبَتِ ٱلْجُبِّ وَأَوْحَيْنَآ إِلَيْهِ لَتُنَبِّئَنَّهُم بِأَمْرِهِمْ هَٰذَا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ",
"english": "So when they took him [out] and agreed to put him into the bottom of the well... But We inspired to him, \"You will surely inform them [someday] about this affair of theirs while they do not perceive [your identity].\"",
"asan": "جا کاتێك (سهرهنجام باوکیان ڕازی کردو) یوسفیان بردو ههموو هاتنه سهر ئهو بڕیارهی که بیخهینه ناو تاریکای بیرهکهوه، لهو کاتهدا نیگامان بۆ نارد که: ههواڵی ئهم بهسهرهاته لهئایندهدا به براکانت دهدهیت، کاتێك ئهوان ئاگایان له خۆیان نابێت و له بیریان چۆتهوه و ههستی پێناکهن",
"puxt": " ئینجا کاتێ یوسفیان برد لهگهڵ خۆیان وه ههموو بڕیاریاندا بیخهنه بێخی بیرهکهوه وه ئێمه سرووشمان بۆ (یوسف) کرد سوێند بهخوا ههواڵی ئهم کارهیان پێ دهدهیت (کهپێیان کردی) له کاتێکدا ئهوان ههست ناکهن. "
},
{
"number": 16,
"text": "وَجَآءُوٓ أَبَاهُمْ عِشَآءً يَبْكُونَ",
"english": "And they came to their father at night, weeping.",
"asan": "پاشان که تاریك داهات هاتنه لای باوکیان دهگریان",
"puxt": " جا ئێواره درهنگانێك هاتنهوه بۆ لای باوکیان دهگریان. "
},
{
"number": 17,
"text": "قَالُوا۟ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِندَ مَتَٰعِنَا فَأَكَلَهُ ٱلذِّئْبُ وَمَآ أَنتَ بِمُؤْمِنٍ لَّنَا وَلَوْ كُنَّا صَٰدِقِينَ",
"english": "They said, \"O our father, indeed we went racing each other and left Joseph with our possessions, and a wolf ate him. But you would not believe us, even if we were truthful.\"",
"asan": "وتیان ئهی باوکی بهڕێزمان: بهڕاستی ئێمه ڕۆشتین پێشبڕکێمان دهکردو یوسفمان لای کهل و پهلهکهمان بهجێ هێشت، ئهوسا گورگهکه پهلاماری داو خواردی، بهڵام تۆ ههمیشه بڕوامان پێناکهیت ئهگهرچی ئێمه ڕاستگۆش بین",
"puxt": " ووتیان ئهی باوکی ئێمه بهڕاستی ئێمه ڕۆیشتین پێشبڕکێمان دهکرد و یوسفمان لای شتومهکهکانمان بهجێ هێشت بۆیه گورگ خواردی وه تۆ قهت باوهڕ به ئێمه ناکهیت ههرچهند ئێمه ڕاستگۆش بین. "
},
{
"number": 18,
"text": "وَجَآءُو عَلَىٰ قَمِيصِهِۦ بِدَمٍ كَذِبٍ قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِيلٌ وَٱللَّهُ ٱلْمُسْتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ",
"english": "And they brought upon his shirt false blood. [Jacob] said, \"Rather, your souls have enticed you to something, so patience is most fitting. And Allah is the one sought for help against that which you describe.\"",
"asan": "براکانیشی هاتن بهههندێ خوێنی ساختهوه که بهسهر کراسهکهیهوه بوو (هێنایان بۆ باوکیان) ئهویش وتی: نهخێر وانیه، بهڵکو خۆتان بۆ خۆتان ئهم کارهتان سازداوه، جا چارم تهنها خۆگریی و ئارام گرتنه بهجوانترین شێوه، ههر خواش داوای کۆمهکی لێدهکرێت لهسهر ئهو باسهی ئێوه دهیکهن",
"puxt": " براکانی کراسهکهی یوسفیان هێنایهوه که خوێنی درۆینهی پێوه بوو (باوکیان) وتی بهڵکو دڵ و دهروونی خۆتان ئهم کاره (ناپهسهنده) ی بۆ ئاسان و جوان کردوون (ووتی جا ئارام دهگرم) به ئارام گرتنێکی چاك و پهسهند خواش یارمهتی دهرمه لهسهر ئهوهی باسی دهکهن. "
},
{
"number": 19,
"text": "وَجَآءَتْ سَيَّارَةٌ فَأَرْسَلُوا۟ وَارِدَهُمْ فَأَدْلَىٰ دَلْوَهُۥ قَالَ يَٰبُشْرَىٰ هَٰذَا غُلَٰمٌ وَأَسَرُّوهُ بِضَٰعَةً وَٱللَّهُ عَلِيمٌۢ بِمَا يَعْمَلُونَ",
"english": "And there came a company of travelers; then they sent their water drawer, and he let down his bucket. He said, \"Good news! Here is a boy.\" And they concealed him, [taking him] as merchandise; and Allah was knowing of what they did.",
"asan": "ئهوسا کاروانێك هات و ئینجا ئاو هێنهرهکایان نارد ئاو بهێنێت (ئهویش چووه سهربیرهکه) و سهتڵهکهی داهێشته ناو بیرهکهوه، کاتێك هێنایه سهرهوه لهجیاتی ئاو یوسف هاته دهرهوه، کاتێك کابرا بینی، وتی: خهڵکینه مژده بێت ئهمه لاوێکه (ئهوسا ههر کهسێك بدۆزرایهتهوه دهکرا بهبهندهو دهفرۆشرا) یوسفیان شاردهوه و کردیانه کهرهسهی فرۆشتن، خوای گهورهش زاناو ئاگایه بهو کارو کردهوانهی که دهیکهن (چاودێری یوسف دهکات و کارێکی گهورهی پێیهتی)",
"puxt": " جا کاروانێك هات و ئاوهێنهرهکهیان نارد (بۆ ئاو) ئهویش دۆڵچهکهی داهێڵا بۆ ناو بیرهکه (که دۆڵچهکهی هێنایه سهرهوه) وتی ئهی خهڵکینه موژده بێ ئهمه کوڕێکه وه ئهوان (یوسف) یان شاردهوه کردیانه کاڵای بازرگانی وه خوا زانایه بهوهی ئهوانه دهیکهن. "
},
{
"number": 20,
"text": "وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍۭ بَخْسٍ دَرَٰهِمَ مَعْدُودَةٍ وَكَانُوا۟ فِيهِ مِنَ ٱلزَّٰهِدِينَ",
"english": "And they sold him for a reduced price - a few dirhams - and they were, concerning him, of those content with little.",
"asan": "سهرئهنجام (بردیان و) فرۆشتیان له بازاڕی کۆیله فرۆشهکاندا له میسر، بهنرخێکی ههرزان، چهند درههمێکی کهم، له فرۆشتنیدا هیچ گرنگییان پێنهداو کهم تهماع بوون (چونکه پشتیان پێوهی نهئێشا بوو)",
"puxt": " و فرۆشتیان به نرخێکی کهم که چهند دهرههمێك بوو و ئهوان بێ نیاز بوون لێی چونکه دهترسان ڕازیان دهرکهوێ. "
},
{
"number": 21,
"text": "وَقَالَ ٱلَّذِى ٱشْتَرَىٰهُ مِن مِّصْرَ لِٱمْرَأَتِهِۦٓ أَكْرِمِى مَثْوَىٰهُ عَسَىٰٓ أَن يَنفَعَنَآ أَوْ نَتَّخِذَهُۥ وَلَدًا وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِى ٱلْأَرْضِ وَلِنُعَلِّمَهُۥ مِن تَأْوِيلِ ٱلْأَحَادِيثِ وَٱللَّهُ غَالِبٌ عَلَىٰٓ أَمْرِهِۦ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ",
"english": "And the one from Egypt who bought him said to his wife, \"Make his residence comfortable. Perhaps he will benefit us, or we will adopt him as a son.\" And thus, We established Joseph in the land that We might teach him the interpretation of events. And Allah is predominant over His affair, but most of the people do not know.",
"asan": "جا ئهو کهسهی یوسفی کڕی له میسر، به هاوسهرهکهی وت: ڕێز بگره له شوێن وجێگهی ئهم لاوه، بهئومێدی ئهوهی سوودمان پێبگهیهنێت، یان بیکهینه کوڕی خۆمان، ئا بهو شێوهیه یوسفمان جێگیرکرد له زهویدا و پایهدارمان کرد، بۆ ئهوهش فێری بکهین چۆن خهو لێک بداتهوه و ڕووداوهکانی چوار دهوری وهك خۆی تێبگات، خوای گهوره زاڵه بهسهر کارو فهرمانهکانی خۆیدا، بهڵام زۆربهی خهڵکی بهمه نازانن",
"puxt": " وه ئهو کهسهی له میسر یوسفی کڕی وتی بهژنهکهی ڕێزی لێ بگره (شوێن حهوانهوهی چاکی بۆ ئاماده بکه) بهڵکو سوودمان پێ بگهیهنێت یان بیکهین بهکوڕی خۆمان ئا بهم جۆره یوسفمان جێ گیر کرد (و پله و پایهمان پێدا) لهزهوی (میسر) دا (ئهمهمانکرد) تا فێری خهو لێکدانهوهی بکهین وه خوا بهسهر کاری خۆیدا زاڵه بهڵام زۆربهی خهڵکی نازانن. "
},
{
"number": 22,
"text": "وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُۥٓ ءَاتَيْنَٰهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَٰلِكَ نَجْزِى ٱلْمُحْسِنِينَ",
"english": "And when Joseph reached maturity, We gave him judgment and knowledge. And thus We reward the doers of good.",
"asan": "کاتێکیش که یوسف پێگهیشت و گهیشته ئهوپهڕی توند و تۆڵی (له ڕووی لاشهو ژیریی یهوه) و ئێمهش پلهی فهرمانڕهوایی دانایی و زانیاری شارهزایی باشمان پێبهخشی، ههر بهو شێوهیهش پاداشتی چاکهکاران دهدهینهوه",
"puxt": " وه کاتێ بوو به پیاو و پێ گهیی فهرمان ڕهوایی و زانیاریمان پێدا وه ئا بهم جۆره پاداشتی چاکهکاران دهدهینهوه. "
},
{
"number": 23,
"text": "وَرَٰوَدَتْهُ ٱلَّتِى هُوَ فِى بَيْتِهَا عَن نَّفْسِهِۦ وَغَلَّقَتِ ٱلْأَبْوَٰبَ وَقَالَتْ هَيْتَ لَكَ قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِ إِنَّهُۥ رَبِّىٓ أَحْسَنَ مَثْوَاىَ إِنَّهُۥ لَا يُفْلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ",
"english": "And she, in whose house he was, sought to seduce him. She closed the doors and said, \"Come, you.\" He said, \"[I seek] the refuge of Allah. Indeed, he is my master, who has made good my residence. Indeed, wrongdoers will not succeed.\"",
"asan": "جا ئهو ئافرهتهی که یوسف له ماڵیدا بوو ههوڵیدا یوسف له خشته ببات و دڵی ڕابکێشێت بۆ لای خۆی، ههموو دهرگاکانیشی داخست و وتی: وهره پێشهوه و خۆت ئاماده بکه، یوسف وتی: پانا دهگرم به خوا کاری واناکهم، چونکه پهروهردگارم دهرووی لێ کردوومهتهوه، ههروهها مێردهکهشت چاك ڕهفتارر بووه لهگهڵمدا (چۆن خیانهتی لێ دهکهم) و چونکه من دڵنیام ستهمکاران سهرفراز نابن",
"puxt": " ئهو ئافرهتهی یوسف لهماڵیدا بوو دهست تێکهڵاوی لهیوسف ویست و ههموو دهرگاکانی داخست وتی وهره پێشهوه بهپهله بۆ ئهوهی بۆت ئامادهیه (یوسف) وتی من پهنا دهگرم بهخوا بهڕاستی ئهو (خوا) پهوهردگاری منه (یا عهزیزی میسر خاوهنی منه) ڕێزی لێ گرتووم بهڕاستی ستهم کاران ڕزگار نابن. "
},
{
"number": 24,
"text": "وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهِۦ وَهَمَّ بِهَا لَوْلَآ أَن رَّءَا بُرْهَٰنَ رَبِّهِۦ كَذَٰلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ ٱلسُّوٓءَ وَٱلْفَحْشَآءَ إِنَّهُۥ مِنْ عِبَادِنَا ٱلْمُخْلَصِينَ",
"english": "And she certainly determined [to seduce] him, and he would have inclined to her had he not seen the proof of his Lord. And thus [it was] that We should avert from him evil and immorality. Indeed, he was of Our chosen servants.",
"asan": "سوێند بهخوا بێگومان ژنهکه پهلاماری یوسفیداو ویستی لێی بدات، یوسفیش نیازی لێدانی ههبوو ئهگهر بهڵگهی خوایی نهزانیایه (که سهرئهنجامی لێدانهکهی بهخراپ بهسهریدا دهشکێتهوه)و ئا بهو شێوهیهمان کرد (بۆ ئهوهی ههرچی گوناهو تاوان و خراپهیه لێی دوور دهخهینهوه) و بهڕاستی ئهو له بهنده ههڵبژارده وپاکهکانی ئێمهیه",
"puxt": " سوێند بهخوا بێگومان ئهو ژنه نیازی (تێکهڵی ژن و مێردی) یوسفی کرد یوسفیش نیازی ئهو (ژنه) ی کرد ئهگهر ئهو بهڵگه ڕوونهی پهوهردگاری نهدیایه ئا بهو جۆره (بهڵگهمان نیشانی یوسف دا) بۆ ئهوهی خراپهو داوێن پیسی لێ دوور بخهینهوه چونکه بهڕاستی ئهو (یوسف) له بهنده پاك و ههڵبژاردهکانی ئێمهیه. "
},
{
"number": 25,
"text": "وَٱسْتَبَقَا ٱلْبَابَ وَقَدَّتْ قَمِيصَهُۥ مِن دُبُرٍ وَأَلْفَيَا سَيِّدَهَا لَدَا ٱلْبَابِ قَالَتْ مَا جَزَآءُ مَنْ أَرَادَ بِأَهْلِكَ سُوٓءًا إِلَّآ أَن يُسْجَنَ أَوْ عَذَابٌ أَلِيمٌ",
"english": "And they both raced to the door, and she tore his shirt from the back, and they found her husband at the door. She said, \"What is the recompense of one who intended evil for your wife but that he be imprisoned or a painful punishment?\"",
"asan": "سهرئهنجام ههردووکیان پێشبڕکێیان کرد بۆ دهرگاکه (یوسف بۆ کردنهوه و ئهویش بۆ داخستن) ژنهکه توانی دهستی له کراسهکهی گیر بکات و له پشتهوه دڕاندی، ئهوسا ههردووکیان له بهردهمی دهرگاکهدا تووشی مێردهکهی هاتن، خیرا هاته قسهو ویستی یوسف تاوانبار بکات بۆیه وتی: باشه ئاخۆ سزای ئهو کهسه چییه که وستبیتی خراپه لهگهڵ خێزانهکهتدا بکات، جگه لهوهی بهنده بکرێت یان سزایهکی بهئێش بدرێت",
"puxt": " یوسف و ئافرهتهکه ههردووکیان بۆ لای دهرگاکه ڕایان کرد و (ئافرهتهکه) کراسهکهی (یوسفی) دڕاند لهدواوه جا ههردووکیان تووشی مێردی (ئافرهتهکه) بوون لهبهردهم دهرگاکه (ی دهرهوه) دا (ئافرهتهکه) وتی هیچ تۆڵهیهکی نیه ئهو کهسه ویستبێتی خراپه (داوێن پیسی) لهگهڵ خێزانهکهتدا بکات جگه لهوهی بهند بکرێ یان سزایهکی سهخت بدرێ. "
},
{
"number": 26,
"text": "قَالَ هِىَ رَٰوَدَتْنِى عَن نَّفْسِى وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِّنْ أَهْلِهَآ إِن كَانَ قَمِيصُهُۥ قُدَّ مِن قُبُلٍ فَصَدَقَتْ وَهُوَ مِنَ ٱلْكَٰذِبِينَ",
"english": "[Joseph] said, \"It was she who sought to seduce me.\" And a witness from her family testified. \"If his shirt is torn from the front, then she has told the truth, and he is of the liars.",
"asan": "یوسف وتی: (نهخێر وانیه) ئهو ویستی له خشتهم بهرێت، یهکێك له خزمانی ژنهکه (کهگوێی له بهسهرهاتهکه بوو، دیار بووکه پیاوێکی زیرهك و دنیا دیده بوو) شایهتیداو وتی: ئهگهر کراسهکهی یوسف له پێشهوه دڕابێت ئهوه ژنهکه ڕاست دهکات و ئهو کاته یوسف یهکێکه له درۆزنان",
"puxt": " یوسف وتی ئهو (ژنه) داوێن پیسی لهمن ویستووه ئهوسا شایهتێك لهکهس و کاری ئهو (ئافرهته) شایهتی دا (ووتی) ئهگهر کراسهکهی (یوسف) لای پێشهوه دڕێنرابێ ئهوه ئافرهتهکه ڕاست دهکات وه ئهو(یوسف) له درۆزنانه. "
},
{
"number": 27,
"text": "وَإِن كَانَ قَمِيصُهُۥ قُدَّ مِن دُبُرٍ فَكَذَبَتْ وَهُوَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ",
"english": "But if his shirt is torn from the back, then she has lied, and he is of the truthful.\"",
"asan": "خۆ ئهگهر کراسهکهی له پشتهوه دڕابێت ژنهکه درۆ دهکات و یوسف یهکێکه له ڕاستگۆیان",
"puxt": " وه ئهگهر کراسهکهی له دواوه دڕێنرابێ ئهوه ئافرهتهکه درۆ دهکات و ئهو (یوسف) لهڕاست گۆیانه. "
},
{
"number": 28,
"text": "فَلَمَّا رَءَا قَمِيصَهُۥ قُدَّ مِن دُبُرٍ قَالَ إِنَّهُۥ مِن كَيْدِكُنَّ إِنَّ كَيْدَكُنَّ عَظِيمٌ",
"english": "So when her husband saw his shirt torn from the back, he said, \"Indeed, it is of the women's plan. Indeed, your plan is great.",
"asan": "کاتێك مێردهکهی بینی کراسهکهی یوسف له پشتهوه دڕاوه، به ژنهکهی وت: بهڕاستی ئهمه پیلان و نهخشهی خۆتانه، بێگومان فێڵ و تهڵهکه و نهخشه و پیلانی ئێوه زۆر گهورهیه (لهم جۆره شتانهدا)",
"puxt": " ئینجا کاتێ( عهزیز) بینی کراسهکهی یوسف لهدواوه دڕاوه وتی بهڕاستی ئهمه له فڕوفێڵی ئێوهیه (ئافرهتان) بهڕاستی فڕوفێڵی ئێوه زۆر گهورهیه. "
},
{
"number": 29,
"text": "يُوسُفُ أَعْرِضْ عَنْ هَٰذَا وَٱسْتَغْفِرِى لِذَنۢبِكِ إِنَّكِ كُنتِ مِنَ ٱلْخَاطِـِٔينَ",
"english": "Joseph, ignore this. And, [my wife], ask forgiveness for your sin. Indeed, you were of the sinful.\"",
"asan": "ئینجا ڕووی کرده یوسف وتی: ئهی یوسف، ئهم باسه فهرامۆش بکه و گوێی مهدهرێ، تۆش داوای لێخۆشبوون و لێبوردن بکه له ههڵه و تاوانهکهت چونکه بهڕاستی تۆ له گوناهباران و بهههڵهچواندایت",
"puxt": " عهزیز وتی یوسف واز بێنه لهم کارهو باسی مهکه و (ژنهکه) تۆش بۆ گوناههکهت داوای لێخۆش بوون بکه چونکه بهڕاستی تۆ لهپێڕی تاوانبارانی. "
},
{
"number": 30,
"text": "وَقَالَ نِسْوَةٌ فِى ٱلْمَدِينَةِ ٱمْرَأَتُ ٱلْعَزِيزِ تُرَٰوِدُ فَتَىٰهَا عَن نَّفْسِهِۦ قَدْ شَغَفَهَا حُبًّا إِنَّا لَنَرَىٰهَا فِى ضَلَٰلٍ مُّبِينٍ",
"english": "And women in the city said, \"The wife of al-'Azeez is seeking to seduce her slave boy; he has impassioned her with love. Indeed, we see her [to be] in clear error.\"",
"asan": "پاشان ژنانێك له ئافرهتانی ناو شار ئهم دهنگ و باسهیان بیست بۆیه وتیشیان: سهیره! ژنهکهی عهزیزی میسر دهیهوێت بهنهرم و نیانی سهرنجی لاوهکهی خۆی ڕابکێشێت بۆلای خۆی، بهڕاستی ئهوینداریهکهی بۆی ههموو پهرهکانی دڵی داگیرکردووه، بێگومان ئێمه ئهو ژنه سهرگهردانێکی ئاشکرادا دهبینین",
"puxt": " دههستهیهك له ژنانی شار (به تهشهرهوه) وتیان ژنهکهی عهزیز (ی میسر) دهیهوێ (ههوڵ دهدا) لهگهڵ غوڵامهکهی داوێن پیسی بکات بهڕاستی خۆشهویستی (ئهو غوڵامه) چووهته ناو پهردهی دڵی بهڕاستی ئێمه ئهو (ژنه) دهبینین له گومڕاییهکی ڕوون دایه. "
},
{
"number": 31,
"text": "فَلَمَّا سَمِعَتْ بِمَكْرِهِنَّ أَرْسَلَتْ إِلَيْهِنَّ وَأَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَـًٔا وَءَاتَتْ كُلَّ وَٰحِدَةٍ مِّنْهُنَّ سِكِّينًا وَقَالَتِ ٱخْرُجْ عَلَيْهِنَّ فَلَمَّا رَأَيْنَهُۥٓ أَكْبَرْنَهُۥ وَقَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ وَقُلْنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنْ هَٰذَآ إِلَّا مَلَكٌ كَرِيمٌ",
"english": "So when she heard of their scheming, she sent for them and prepared for them a banquet and gave each one of them a knife and said [to Joseph], \"Come out before them.\" And when they saw him, they greatly admired him and cut their hands and said, \"Perfect is Allah! This is not a man; this is none but a noble angel.\"",
"asan": "جا کاتێك ژنهکهی عهزیزی میسر توانج و پلارهکهی ئهوانی بیست، ئهویش ناردی به شوێنیانداو جێگهیهکی خۆشی بۆ ئاماده کردن، چهقۆشی دایه دهستی ههریهکهیان، ئینجا فهرمانیدا به یوسف و وتی: ئادهی وهره دهرهوه بۆ لایان (با بتبینن) و جا کاتێك بینیان به گهورهو گرنگیان زانیو (الله اکبر) یان بۆ کردو به بێئاگایی دهستی خۆیان بڕی وتیشیان: پاکی و بێگهردی ودووری له ههموو ناتهواویهك شایستهی خوایه که ئهمهی دروست کردووه! ئهمه بهشهر نیه، تهنها فریشتهیهکی جوان و بهڕێزه و هیچی تر نیه",
"puxt": " جا کاتێ ژنهکه (ی عهزیز) تانهو تهشهری ئهوانی بیست ناردی بهدوایاندا ئامادهی کرد بۆیان شوێنی (خۆشی دانیشتن و) شان دادان و ههریهك لهوان چهقۆیهکی پێدان (بۆ میوه لهت کردن) ئهسا وتی (به یوسف) وهره بۆ ناویان (با بتبینن) ههر که ئهو (یوسف) یان بینی حهپهسان (لهجوانی ئهو) و ههموویان دهستی خۆیانیان بڕی وتیان پاکی و بێگهردی بۆ خوا ئهمه ئادهمی نی یه ئهمه تهنها فریشتهیهکی بهرزو بهڕێزه. "
},
{
"number": 32,
"text": "قَالَتْ فَذَٰلِكُنَّ ٱلَّذِى لُمْتُنَّنِى فِيهِ وَلَقَدْ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفْسِهِۦ فَٱسْتَعْصَمَ وَلَئِن لَّمْ يَفْعَلْ مَآ ءَامُرُهُۥ لَيُسْجَنَنَّ وَلَيَكُونًا مِّنَ ٱلصَّٰغِرِينَ",
"english": "She said, \"That is the one about whom you blamed me. And I certainly sought to seduce him, but he firmly refused; and if he will not do what I order him, he will surely be imprisoned and will be of those debased.\"",
"asan": "ئینجا ژنهکه وتی: ئهوه ئهو کهسهیه که ئێوه لۆمهو سهرزهنشتی منتان دهکرد له بارهیهوه و سوێند بهخوا بێگومان من ههوڵمدا له خشتهی بهرم، کهچی ئهو ههر خۆی گرت و پاك وخاوێنی ویست، سوێند به خوا ئهگهر ئهوهی من فهرمانی پێدهدهم نهیکات، ئهوه بهڕاستی بهند دهکرێت و زهلیل دهبێت و بهکهم تهماشا دهکرێت",
"puxt": " ژنهکه وتی پێیان ئهمه ئهو کهسهیه که ئێوه سهرزهنشتی منتان دهکرد لهسهری وه سوێند بهخوا بێگومان ویستم دهستم لهگهڵ تێکهڵ کات بهڵام ئهو خۆی گرتووه (نهیکرد) وه سوێند بهخوا ئهگهر ئهوهی فهرمانی پێ دهکهم نهیکات ئهوه بێگومان بهند دهکرێ و له ڕیسوایان دهبێت. "
},
{
"number": 33,
"text": "قَالَ رَبِّ ٱلسِّجْنُ أَحَبُّ إِلَىَّ مِمَّا يَدْعُونَنِىٓ إِلَيْهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّى كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُن مِّنَ ٱلْجَٰهِلِينَ",
"english": "He said, \"My Lord, prison is more to my liking than that to which they invite me. And if You do not avert from me their plan, I might incline toward them and [thus] be of the ignorant.\"",
"asan": "یوسف کهئهمهی بیست وتی: پهروهردگارم من زیندانم لهلا خۆشهویستره لهوهی که ئهوان بانگم دهکهن بۆی، خۆ ئهگهر له فێڵ و تهڵهکهی ئهوانه ڕزگارم نهکهیت و پیلان و نهخشهکانیان دهربازم نهکهیت و لام نهدهیت، لهوانهیه منیش مهیلم بۆ دروست ببێت و ئارهزوویان بکهم پاشان بچمه ڕیزی نهفام و گوناهبارانهوه",
"puxt": " یوسف وتی ئهی پهوهردگارم بهند کردنم لا خۆشتره لهوهی که ئهوانه داوای دهکهن لێم (بیکهم) وه ئهگهر لێم لانهدهی پیلانی ئهوانه دڵم بۆ لایان دهڕوا (حهزیان لێ دهکهم) و له نهفامان دهبم و دهچمه ڕیزیانهوه. "
},
{
"number": 34,
"text": "فَٱسْتَجَابَ لَهُۥ رَبُّهُۥ فَصَرَفَ عَنْهُ كَيْدَهُنَّ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلْعَلِيمُ",
"english": "So his Lord responded to him and averted from him their plan. Indeed, He is the Hearing, the Knowing.",
"asan": "جا پهروهردگاری به هانایهوه چوو نزاکهی گیرا کردو له تهڵهکه و فێڵی ژنان پاڕاستی و لایدا، چونکه بهڕاستی ههر ئهوزاته بیسهری نزاکانه و زانایه (به دڵ و دهروونهکان)",
"puxt": " ئهوسا پهوهردگاری دوعاکهی لێ وهرگرت و پیلانهکهی ئهوانی لێ لادا بهڕاستی ههر خوا بیسهری زانایه. "
},
{
"number": 35,
"text": "ثُمَّ بَدَا لَهُم مِّنۢ بَعْدِ مَا رَأَوُا۟ ٱلْءَايَٰتِ لَيَسْجُنُنَّهُۥ حَتَّىٰ حِينٍ",
"english": "Then it appeared to them after they had seen the signs that al-'Azeez should surely imprison him for a time.",
"asan": "پاشان، له دوای ئهوهی که بهڵگهی زۆریان بینی لهسهر یوسف، بۆیان دهرکهوت و وایان به چاك زانی تا ماوهیهك ههر بهندی بکهن",
"puxt": " ئینجا بۆیان دهرکهوت و پێیان چاك بوو پاش ئهوهی ئهو ههموو بهڵگهیان (لێ) بینی تا ماوهیهك بهندی بکهن. "
},
{
"number": 36,
"text": "وَدَخَلَ مَعَهُ ٱلسِّجْنَ فَتَيَانِ قَالَ أَحَدُهُمَآ إِنِّىٓ أَرَىٰنِىٓ أَعْصِرُ خَمْرًا وَقَالَ ٱلْءَاخَرُ إِنِّىٓ أَرَىٰنِىٓ أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِى خُبْزًا تَأْكُلُ ٱلطَّيْرُ مِنْهُ نَبِّئْنَا بِتَأْوِيلِهِۦٓ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلْمُحْسِنِينَ",
"english": "And there entered the prison with him two young men. One of them said, \"Indeed, I have seen myself [in a dream] pressing wine.\" The other said, \"Indeed, I have seen myself carrying upon my head [some] bread, from which the birds were eating. Inform us of its interpretation; indeed, we see you to be of those who do good.\"",
"asan": "ئهوسا دوو لاوی تریش بهتاوانی جیا جیا لهگهڵ یوسفدا خرانه بهندیخانهوه، (ههریهکهیان خهوێکی بینی بوو) یهکێکیان وتی: بێگومان من خۆمم دهبینی له خهومدا ترێم دهگوشی و شهرابم لێ دروست دهکرد، ئهوی تریشیان وتی: بهڕاستی من خۆمم دهبینی له خهومدا که نانم بهسهر سهرمهوه ههڵدهگرت باڵنده لێی دهخوارد، ئاگادارمان بکه بهلێکدانهوهی ئهم خهونه، چونکه بهڕاستی ئێمه دهبینین تۆ له چاکه خوازانیت و (شارهزای له لێکدانهوهی خهودا)",
"puxt": " ئهوسا دوو کوڕی لاو (خزمهتکار) لهگهڵی چوونه بهندیخانه که یهکێکیان وتی (به یوسف) بهڕاستی له خهومدا خۆمم دی ترێم دهگوشی که دهبێ بهعهرهق وه ئهوهی تریان وتی بێگومان له خهومدا خۆمم دی نانم ههڵدهگرت بهسهر سهرمهوه باڵنده لێی دهخوارد لێکدانهوهی ئهو (خهو) همان پێ بڵێ بهڕاستی ئێمه تۆ له چاکهکاران دهبینین که چاك خهو پهرژین بکهیت. "
},
{
"number": 37,
"text": "قَالَ لَا يَأْتِيكُمَا طَعَامٌ تُرْزَقَانِهِۦٓ إِلَّا نَبَّأْتُكُمَا بِتَأْوِيلِهِۦ قَبْلَ أَن يَأْتِيَكُمَا ذَٰلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِى رَبِّىٓ إِنِّى تَرَكْتُ مِلَّةَ قَوْمٍ لَّا يُؤْمِنُونَ بِٱللَّهِ وَهُم بِٱلْءَاخِرَةِ هُمْ كَٰفِرُونَ",
"english": "He said, \"You will not receive food that is provided to you except that I will inform you of its interpretation before it comes to you. That is from what my Lord has taught me. Indeed, I have left the religion of a people who do not believe in Allah, and they, in the Hereafter, are disbelievers.",
"asan": "یوسف وتی: (من تهنها لێکدانهوهی خهون نازانم بهڵکو جگه لهوهش) هیچ خواردنێکتان بۆ نایهت که دهرخواردتان بدرێت که من نهزانم چیه و چۆنه پێش ئهوهی بگاته لاتان (ئهمهش ئازایهتی خۆم نیه) بهڵکو ئهوه ههندێکه لهوهی پهروهردگارم فێری کردووم و بزانن بهڕاستی من بهرنامهی قهومێکم واز لێهێناوه که باوهڕ به خوا ناهینن و ههمیشه بڕوایان به قیامهتیش نی یه",
"puxt": " یوسف وتی هیچ خۆراکێکتان بۆ نایهت که دهرخواردتان دهدرێت مهگهر من بهههردووکتان دهڵێم چی یه پێش ئهوهی بێت بۆتان ئهمهش لهو بههرانهیه که پهروهردگارم فێری کردووم بهڕاستی من وازم هێناوه لهئاینی گهلێك که بڕوایان بهخوا نههێنا ههروهها ئهوان بێ بڕواش بوون به ڕۆژی دوایی. "
},
{
"number": 38,
"text": "وَٱتَّبَعْتُ مِلَّةَ ءَابَآءِىٓ إِبْرَٰهِيمَ وَإِسْحَٰقَ وَيَعْقُوبَ مَا كَانَ لَنَآ أَن نُّشْرِكَ بِٱللَّهِ مِن شَىْءٍ ذَٰلِكَ مِن فَضْلِ ٱللَّهِ عَلَيْنَا وَعَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ",
"english": "And I have followed the religion of my fathers, Abraham, Isaac and Jacob. And it was not for us to associate anything with Allah. That is from the favor of Allah upon us and upon the people, but most of the people are not grateful.",
"asan": "بهڵکو شوێنی ئایین و بهرنامهی باو و باپیرانم ئیبراهیم و ئیسحاق و یهعقوب کهوتووم، ههرگیز ڕهوا نی یه بۆ ئێمه هیچ جۆره شتێك بکهینه هاوهڵ و شهریك بۆ خوا، ئهوهش له فهزڵ و ڕێزی تایبهتی خوایی یه لهسهر ئێمه و لهسهر خهڵکیش، بهڵام بهداخهوه زۆربهی خهڵکی سوپاسگوزاری ناکهن",
"puxt": " وه شوێنی ئاینی باوو باپیرانم کهوتووم که ئیبراهیم و ئیسحاق و یهعقوبن ڕهوا و شیاو نی یه بۆمان که هیچ شتێ بکهین بههاوبهش بۆ خوا ئهمهش چاکه و بههرهی خوایه بهسهر ئێمهوه وه بهسهر خهڵکیشهوه بهڵام زۆربهی خهڵکی سوپاسی خوا ناکهن. "
},
{
"number": 39,
"text": "يَٰصَىٰحِبَىِ ٱلسِّجْنِ ءَأَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُونَ خَيْرٌ أَمِ ٱللَّهُ ٱلْوَٰحِدُ ٱلْقَهَّارُ",
"english": "O [my] two companions of prison, are separate lords better or Allah, the One, the Prevailing?",
"asan": "(ئهوسا ڕووی تێکردن وتی): ئهی هاوهڵانی زیندانم، ئایا چهند خوایهکی ههمه جۆر و جیاوازی (بپهرسترێن)چاکترن، یاخود خوایهکی تاك و تهنها و زاڵ بهسهر ههموو شتێکدا؟",
"puxt": " ئهی دوو هاوڕێکهی بهندیخانهم ئایا چهند خوایهکی جیا جیا باشترن یان خوایهکی تاکی بهدهسهڵات. "
},
{
"number": 40,
"text": "مَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ أَسْمَآءً سَمَّيْتُمُوهَآ أَنتُمْ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلْطَٰنٍ إِنِ ٱلْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوٓا۟ إِلَّآ إِيَّاهُ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ",
"english": "You worship not besides Him except [mere] names you have named them, you and your fathers, for which Allah has sent down no authority. Legislation is not but for Allah. He has commanded that you worship not except Him. That is the correct religion, but most of the people do not know.",
"asan": "جا ههرچی ئێوه دهیپهرستن جگه له خوا، تهنها خۆتان و باو و باپیرانتان ناوتان لێناون (تهنها ناون و ناوهڕۆکیان نی یه)، ههرگیز خوا بهوه ڕازی نی یه و، هیچ بهڵگهیهکیشی ڕهوانه نهکردووه لهسهر پهسهند کردنیان، بهڕاستی حوکم و فهرمانڕهوایی جگه له خوا شایستهی کهسی تر نی یه، فهرمانیشی داوه جگه له خۆی کهسی تر نهپهرستن، ههر ئهوهش ئایین و بهرنامهی پهسهند و ڕاست و دروست و بهنرخ، بهڵام زۆربهی خهڵکی ئهم ڕاستیانه نازانن و لێی بێ ئاگان",
"puxt": " ئێوه بێجگه له خوا هیچ شتێك ناپهرستن جگه له چهند ناوێك نهبێت که ئێوهو باوو باپیرانتان ناوتان ناوون خوا هیچ بهڵگهیهکی دهربارهیان نهناردۆته خوارهوه بێگومان بڕیار تهنها بۆ خوایه فهرمانی داوه لهو (خوا) هیچ شتێ نهپهرستن ئهوهیه ئاینی ڕاستی دامهزراوی نهگۆڕاو بهڵام زۆربهی خهڵکی نازانن. "
},
{
"number": 41,
"text": "يَٰصَىٰحِبَىِ ٱلسِّجْنِ أَمَّآ أَحَدُكُمَا فَيَسْقِى رَبَّهُۥ خَمْرًا وَأَمَّا ٱلْءَاخَرُ فَيُصْلَبُ فَتَأْكُلُ ٱلطَّيْرُ مِن رَّأْسِهِۦ قُضِىَ ٱلْأَمْرُ ٱلَّذِى فِيهِ تَسْتَفْتِيَانِ",
"english": "O two companions of prison, as for one of you, he will give drink to his master of wine; but as for the other, he will be crucified, and the birds will eat from his head. The matter has been decreed about which you both inquire.\"",
"asan": "ئهی هاوهڵانی زیندانیم، ئهوهتان له خهونیدا ترێی دهگوشی ئهوه دهبێته ساقی پاشا و ڕزگاری دهبێت و شهرابی پێشکهش دهکات، ئهوی تریشیان له خاچ دهدرێت و باڵنده لهسهرو ڕووخساری دهخوات، ئیتر ئهمهش وهڵامی لێکدانهوهی خهونهکانتانه و ههر ئهوهش بڕیار دراوه",
"puxt": " ئهی دوو هاوڕێکهی بهندیخانهم یهکێکتان عارهق دهرخواردی گهورهکهی (پاشا) دهدات بهڵام ئهوی ترتان (دهکوژرێ و) ههڵدهواسرێ ئهوسا باڵنده لهسهر (و دهم و چاو) ی دهخوات ئهو کارهی که ئێوه دهبارهی پرسیار دهکهن بڕیار دراوه. "
},
{
"number": 42,
"text": "وَقَالَ لِلَّذِى ظَنَّ أَنَّهُۥ نَاجٍ مِّنْهُمَا ٱذْكُرْنِى عِندَ رَبِّكَ فَأَنسَىٰهُ ٱلشَّيْطَٰنُ ذِكْرَ رَبِّهِۦ فَلَبِثَ فِى ٱلسِّجْنِ بِضْعَ سِنِينَ",
"english": "And he said to the one whom he knew would go free, \"Mention me before your master.\" But Satan made him forget the mention [to] his master, and Joseph remained in prison several years.",
"asan": "ئهوسا یوسف بهو کهسایانی وت: کهوای دهزانی ڕزگاری دهبێت و دهبێته ساقی پاشا، باسم بکه لای پاشات (که بهبێ تاوان من بهند کراوم)، بهڵام شهیتان بیری کابرای بردووه که لهلای پاشا باسی بکات، ئیتر چهند ساڵێك (یوسف به بێ تاوان) له بهندیخانهدا مایهوه",
"puxt": " و (یوسف) وتی بهوهی که دهیزانی ڕزگاری دهبێ لهدوو بهند کراوهکه باسم بکه لای گهورهو پادشاکهت (که به ناههق گیراوم) بهڵام شهیتان له بیری بردهوه باسکردنی (یوسف) لای پادشای بکات بۆیه ماوهی چهند ساڵێك (یوسف) له بهندیخانهدا مایهوه. "
},
{
"number": 43,
"text": "وَقَالَ ٱلْمَلِكُ إِنِّىٓ أَرَىٰ سَبْعَ بَقَرَٰتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَسَبْعَ سُنۢبُلَٰتٍ خُضْرٍ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٍ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْمَلَأُ أَفْتُونِى فِى رُءْيَٰىَ إِن كُنتُمْ لِلرُّءْيَا تَعْبُرُونَ",
"english": "And [subsequently] the king said, \"Indeed, I have seen [in a dream] seven fat cows being eaten by seven [that were] lean, and seven green spikes [of grain] and others [that were] dry. O eminent ones, explain to me my vision, if you should interpret visions.\"",
"asan": "(شهوێك پاشا خهونێکی سهیری بینی و بوو به مهراقی و له کۆبوونهوهیهکدا) وتی: بهڕاستی من له خهومدا بینیم که حهوت مانگای قهڵهو لهلایهن حهوت مهنگای لهڕو لاوازهوه خوران، حهوت گوڵه گهنمی سهوز و جوان و حهوتی وشکیشم بینی، ئهی زاناو شارهزایان ئهم خهوهم بۆ لێك بدهنهوه ئهگهر خهون لێك دهدهنهوه",
"puxt": " وه پادشا وتی بێگومان من له خهومدا حهوت مانگای قهڵهوم بینی که حهوت (مانگا) ی لهڕ دهی خواردن وه حهوت گوڵه دانهوێڵهی سهوز و حهوتی تر وشکیشم بینی ئهی پیاو ماقوڵان ئهم خهوهم بۆم لێك دهنهوه ئهگهر ئێوه مانای خهو دهکهن و دهزانن خهو پهرژین بکهن. "
},
{
"number": 44,
"text": "قَالُوٓا۟ أَضْغَٰثُ أَحْلَٰمٍ وَمَا نَحْنُ بِتَأْوِيلِ ٱلْأَحْلَٰمِ بِعَٰلِمِينَ",
"english": "They said, \"[It is but] a mixture of false dreams, and we are not learned in the interpretation of dreams.\"",
"asan": "ئهوانیش وتیان: ئهم خهونه بێ سهرو بنه و هیچ نی یه، ئێمه له لێکدانهوهی خهونی بێ سهرو بن شارهزا نین",
"puxt": " ووتیان خهوی تێکهڵ و پێکهڵ (پڕوپوچه) و ئێمهش لێکدانهوهی خهوی تێکهڵ و پێکهڵ نازانین. "
},
{
"number": 45,
"text": "وَقَالَ ٱلَّذِى نَجَا مِنْهُمَا وَٱدَّكَرَ بَعْدَ أُمَّةٍ أَنَا۠ أُنَبِّئُكُم بِتَأْوِيلِهِۦ فَأَرْسِلُونِ",
"english": "But the one who was freed and remembered after a time said, \"I will inform you of its interpretation, so send me forth.\"",
"asan": "ئینجا ئهوهیان که ڕزگاری بوو بوو، بیری کهوتهوه دوای ئهو ههموو ماوهیه وتی: داواکارم بمنێرن (بۆ لای یوسف) من ههواڵی (لێکدانهوهی ئهو خهونهتان) پێ ڕادهگهیهنم",
"puxt": " ئهوسا ئهوهیان که ڕزگاری بوو له دوو (بهند کراو) هکه له پاش چهند ساڵێك بیری کهوتهوه وتی من بۆتان لێکدهدهمهوه مانای ئهو خهوه جا (فهرموو) بمنێرن بهدوای یوسف دا که له بهندیخانه دایه. "
},
{
"number": 46,
"text": "يُوسُفُ أَيُّهَا ٱلصِّدِّيقُ أَفْتِنَا فِى سَبْعِ بَقَرَٰتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَسَبْعِ سُنۢبُلَٰتٍ خُضْرٍ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٍ لَّعَلِّىٓ أَرْجِعُ إِلَى ٱلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُونَ",
"english": "[He said], \"Joseph, O man of truth, explain to us about seven fat cows eaten by seven [that were] lean, and seven green spikes [of grain] and others [that were] dry - that I may return to the people; perhaps they will know [about you].\"",
"asan": "(ساقی چوو بۆ لای زیندانهکه بۆ دیداری یوسف وتی): یوسف ئهی هاوهڵی ڕاستگۆم، ئهم خهونهمان بۆ لێك بدهرهوه (له خهونێکی پاشادا) حهوت مانگای قهڵهو لهلایهن حهوت مانگای لهڕو لاوازهوه خوراون، ههروهها له بارهی حهوت گوڵه گهنمی سهوزو جوان و حهوتی تری وشك بۆمان لێك بدهرهوه، بۆ ئهوهی بگهڕێمهوه بۆ لای خهڵکی تا وهڵام بزانن",
"puxt": " هات وتی یوسف ئهی هاوڕێ ی ڕاستگۆ مانای ئهو خهوهمان پێ بڵێ چی یه حهوت مانگای قهڵهو که حهوت مانگای لهڕ و لاواز بیانخوات ههروهها حهوت گوڵی دانهوێڵهی سهوز و حهوت گوڵی وشك تا من بگهڕێمهوه بۆ لای خهڵکی بۆ ئهوهی ئهوان ئهوه بزانن. "
},
{
"number": 47,
"text": "قَالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَبًا فَمَا حَصَدتُّمْ فَذَرُوهُ فِى سُنۢبُلِهِۦٓ إِلَّا قَلِيلًا مِّمَّا تَأْكُلُونَ",
"english": "[Joseph] said, \"You will plant for seven years consecutively; and what you harvest leave in its spikes, except a little from which you will eat.",
"asan": "(یوسف) وتی: حهوت ساڵی بهردهوام کشتوکاڵ دهکهن و دانهوێڵه دهچێنن، ئهوهی که دروێنهتان کردوو، لێتان زیاد بوو بهگوڵهکهیهوه بیهێڵنهوه، مهگهر ئهو کهمهی که دهیخۆن (دانهوێڵه به گوڵهکهیهوه ههڵبگیرێت له کرم و ئهسپێ و زایه بوون بهدوور دهبێت)",
"puxt": " یوسف وتی حهوت ساڵ کشتوکاڵ دهکهن بهدوای یهکداو به بهردهوامی جا ئهوهی که دروێنهتان کرد بیهێڵنهوه لهگوڵهکهیدا کهمێك نهبێت لهوهی که دهیخۆن. "
},
{
"number": 48,
"text": "ثُمَّ يَأْتِى مِنۢ بَعْدِ ذَٰلِكَ سَبْعٌ شِدَادٌ يَأْكُلْنَ مَا قَدَّمْتُمْ لَهُنَّ إِلَّا قَلِيلًا مِّمَّا تُحْصِنُونَ",
"english": "Then will come after that seven difficult [years] which will consume what you saved for them, except a little from which you will store.",
"asan": "پاشان له دوای ئهوه حهوت ساڵ گرانیی و سهختی پێش دێت، ئهوهی که زهخیرهتان کردووه بۆ ئهو ساڵانه ههمووی دهخۆن، مهگهر کهمێکی نهبێت که ههڵی دهگرن (بۆ تۆو)",
"puxt": " ئینجا له پاش ئهو (حهوت ساڵه) حهوت ساڵی تر دێت که سهخت و قات و قڕی یه ههرچیتان پاشهکهوت کردووه بۆ ئهم (حهوت ساڵه سهخته) دهیخۆن مهگهر کهمێك لهوهی قایم ههڵی دهگرن واته بۆ تۆو. "
},
{
"number": 49,
"text": "ثُمَّ يَأْتِى مِنۢ بَعْدِ ذَٰلِكَ عَامٌ فِيهِ يُغَاثُ ٱلنَّاسُ وَفِيهِ يَعْصِرُونَ",
"english": "Then will come after that a year in which the people will be given rain and in which they will press [olives and grapes].\"",
"asan": "لهوهودوا ساڵێکی باراناوی و پڕ بهرهکهت دێت که خهڵکی بهرو بوومی زۆریان پێ دهبهخشرێت، میوه دهگوشن و شهربهتی لێ دروست دهکهن",
"puxt": " پاشان دوای ئهو (حهوت ساڵه سهخته) ساڵێك دێت خهڵکی تێیدا (ڕزگار دهکرێن) بارانیان بۆ دهبارێنرێ و تێیدا دۆشاو (ی میوههات) دهگرن. "
},
{
"number": 50,
"text": "وَقَالَ ٱلْمَلِكُ ٱئْتُونِى بِهِۦ فَلَمَّا جَآءَهُ ٱلرَّسُولُ قَالَ ٱرْجِعْ إِلَىٰ رَبِّكَ فَسْـَٔلْهُ مَا بَالُ ٱلنِّسْوَةِ ٱلَّٰتِى قَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ إِنَّ رَبِّى بِكَيْدِهِنَّ عَلِيمٌ",
"english": "And the king said, \"Bring him to me.\" But when the messenger came to him, [Joseph] said, \"Return to your master and ask him what is the case of the women who cut their hands. Indeed, my Lord is Knowing of their plan.\"",
"asan": "(ساقی گهڕایهوه بۆ لای پاشا ولێکدانهوهکهی یوسفی بۆ باس کرد، زۆری بهدڵ بوو، بۆیه پاشاش وتی): ئادهی بچن بۆم بهێنن، جا کاتێك که ڕهوانهکراوهکهی پاشا گهیشته لای یوسف و (وتی: پاشا داوات دهکات، یوسف) وتی: بگهڕێرهوه بۆ لای پاشا و جا پێی بڵێ: هۆی چی بوو ئهو ئافرهتانه کاتی خۆی دهستی خۆیان بڕی و برینداریان کرد (ئایا من هیچ تاوانێکم لهوهدا ههیه؟!) بهڕاستی ههر پهروهردگارم به ئاگایه له فێڵ و تهڵهکه و پیلانیان",
"puxt": " پاشا وتی ئهو (پیاوه)م بۆ بێنن جا کاتێ نێردراوهکه (ی پاشا) هاته لای یوسف (یوسف) وتی بگهڕێرهوه بۆ لای گهورهکهت (پاشاکهت) ئهوسا پرسیاری لێ بکه هۆی چی بوو که ئهو ژنانه دهستی خۆیانیان بڕی بێگومان پهروهردگارم به پیلانی ئهو (ژن) انه ئاگادار و زانایه. "
},
{
"number": 51,
"text": "قَالَ مَا خَطْبُكُنَّ إِذْ رَٰوَدتُّنَّ يُوسُفَ عَن نَّفْسِهِۦ قُلْنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا عَلِمْنَا عَلَيْهِ مِن سُوٓءٍ قَالَتِ ٱمْرَأَتُ ٱلْعَزِيزِ ٱلْـَٰٔنَ حَصْحَصَ ٱلْحَقُّ أَنَا۠ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفْسِهِۦ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ",
"english": "Said [the king to the women], \"What was your condition when you sought to seduce Joseph?\" They said, \"Perfect is Allah! We know about him no evil.\" The wife of al-'Azeez said, \"Now the truth has become evident. It was I who sought to seduce him, and indeed, he is of the truthful.",
"asan": "(پاشا ئهو ئافرهتانهی ههموو کۆکردهوه) پێی وتن: ئهوکاره گرنگهتان چی بوو کاتێك کهوا ئێوه ویستتان یوسف له خشته بهرن (ئایا ئهو هیچ تاوانێکی ههبوو؟) ههموو وتیان: پهنا بهخوا (ئێمه بوختانی بۆ بکهین) ئێمه هیچ جۆره ههڵهو ناشرینیهکمان لێ نهدیووه و نهزانیووه، (ژنهکهی عهزیزی میسر) وتی: ئا ئێسته ئیتر ڕاستی ڕوون و ئاشکرابوو (دان بهڕاستیدا دهنێم)، خهتای من بوو دهمویست له خشتهی بهرم و بهڕاستی یوسف یهکێکه له ڕاستگۆیان ",
"puxt": " وتی (بهژنهکان) مهبهستان چی بوو کاتێ ویستتان یوسف بخهڵهتێنن و کاری خراپی پێ بکهن (ئافرهتهکان) وتیان پاك و بێگهردی بۆ خوا ئێمه هیچ خراپهیهکمان لێ نهدیوه ژنهکهی عهزیز وتی ئائێستا حهق و ڕاستی دهرکهوت من دهمویست ئهو (یوسف) دهستم لهگهڵ تێکهڵ کات و بێگومان ئهو له ڕاست گۆیانه. "
},
{
"number": 52,
"text": "ذَٰلِكَ لِيَعْلَمَ أَنِّى لَمْ أَخُنْهُ بِٱلْغَيْبِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهْدِى كَيْدَ ٱلْخَآئِنِينَ",
"english": "That is so al-'Azeez will know that I did not betray him in [his] absence and that Allah does not guide the plan of betrayers.",
"asan": "(ئینجا یوسف) وتی: ئهوه (بۆیه وام کرد) تا (پاشا) چاك بزانێت و دڵنیابێت بهڕاستی من له نهێنیشدا خیانهتم لێ نهکردووه، بێگومانیش خوا فێڵ و تهڵهی خیانهتکاران بهئهنجام ناگهیهنێت. (یاخود ژنهکه وتی): تا یوسف دڵنیابێت که له نهێنیداو (ئێسته ئهو لێره نی یه) خیانهتی لێ ناکهم و بوختانی بۆ ههڵنابهستم، چونکه (بۆم دهرکهوتووه) که خوا فێڵ و تهڵهکهی خیانهتکاران به ئهنجام ناگهیهنێت",
"puxt": " یوسف وتی ئهوه بۆ ئهوهی (پادشا) بزانی بهڕاستی من به پهنهانی ناپاکیم نهکردووه لێ ی وه بهڕاستی خواش پیلانی ناپاکان ناگهیهنێ به پایان. "
},
{
"number": 53,
"text": "وَمَآ أُبَرِّئُ نَفْسِىٓ إِنَّ ٱلنَّفْسَ لَأَمَّارَةٌۢ بِٱلسُّوٓءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّىٓ إِنَّ رَبِّى غَفُورٌ رَّحِيمٌ",
"english": "And I do not acquit myself. Indeed, the soul is a persistent enjoiner of evil, except those upon which my Lord has mercy. Indeed, my Lord is Forgiving and Merciful.\"",
"asan": "(دهشێت یوسف یان ژنهکهی عهزیزی میسر وتبێتی) منیش نهفسی خۆم بهری ناکهم، چونکه بهڕاستی نهفس (ئهگهر به نووری خواناسی ئاوهدان نهبێت) زۆر فهرماندهره بهگوناهو ههڵهو تاوان، مهگهر نهفسێك که پهروهردگارم میهرهبانی پێ کردبێت، بهڕاستی پهروهردگارم لێ خۆشبوو میهرهبانه",
"puxt": " وه (یوسف وتی) من ههرگیز پاکانه بۆ خۆم ناکهم (چونکه) بهڕاستی نهفس زۆر فهرمان دهره بهخراپه بێجگه ئهو نهفسهی پهروهردگارم ڕهحمی پێ کردبێ بهڕاستی پهروهردگارم لێبوردهی میهرهبانه. "
},
{
"number": 54,
"text": "وَقَالَ ٱلْمَلِكُ ٱئْتُونِى بِهِۦٓ أَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِى فَلَمَّا كَلَّمَهُۥ قَالَ إِنَّكَ ٱلْيَوْمَ لَدَيْنَا مَكِينٌ أَمِينٌ",
"english": "And the king said, \"Bring him to me; I will appoint him exclusively for myself.\" And when he spoke to him, he said, \"Indeed, you are today established [in position] and trusted.\"",
"asan": "(ئهوسا پاشا که ڕاستیهکانی به تهواویی بۆ دهرکهوت ئهوهندهی تر یوسفی لا بهڕێزو بهنرخ بوو بۆیه) فهرمانیدا وتی: ئادهی بچن بۆم بهێنن، ئهو (لاوه پاکه ژیره زانایه) تایبهتی دهکهم بۆخۆم و له نزیکانی من بێت، جا کاتێك (هێنایان) و پاشا قسهی لهگهڵ کرد، وتی: ئهمڕۆ ئیتر بهڕاستی تۆ لای ئێمه خاوهنی پلهو جێگهی متمانه و باوهڕی",
"puxt": " جا پادشا وتی (بهژێر دهستهکانی) ئهو یوسفهم بۆ بێنن دهیکهمه (کهسێکی) تایبهت بهخۆمهوه جا کاتێ که (پادشا) قسهی لهگهڵ کرد وتی بهڕاستی تۆ ئهمڕۆ لای ئێمه خاوهنی پله و پایه و باوهڕپێکراوی. "
},
{
"number": 55,
"text": "قَالَ ٱجْعَلْنِى عَلَىٰ خَزَآئِنِ ٱلْأَرْضِ إِنِّى حَفِيظٌ عَلِيمٌ",
"english": "[Joseph] said, \"Appoint me over the storehouses of the land. Indeed, I will be a knowing guardian.\"",
"asan": "یوسف وتی: پێم باشه بمکهیت بهلێپرسراو بهسهر گهنجینهکان و سامانی سهر زهوی ئهم وڵاته، (میسر) بهڕاستی من پارێزهرێکی زانام (لهخۆم ڕادهبینم که شت بپارێزم و زاناشم که چۆن دهیپارێزم)",
"puxt": " یوسف فهرمووی (به پادشا) لهسهر خهزنه و دارایی زهوی (میسر) دا دامنێ بهڕاستی من پارێزهرێکی شارهزام. "
},
{
"number": 56,
"text": "وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِى ٱلْأَرْضِ يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَآءُ نُصِيبُ بِرَحْمَتِنَا مَن نَّشَآءُ وَلَا نُضِيعُ أَجْرَ ٱلْمُحْسِنِينَ",
"english": "And thus We established Joseph in the land to settle therein wherever he willed. We touch with Our mercy whom We will, and We do not allow to be lost the reward of those who do good.",
"asan": "(خوا دهفهرموێت) ئا بهو شێوهیه دهسهڵاتمان دا به یوسف و جێگیر وپایهدارمان کرد له خاکی میسردا، ههر پلهو پایهیهکی دهویست لهو وڵاتهدا دهستی دهکهوت بۆی ساز دهبوو، ههر کهسێك، ههر دهستهیهك بمانهوێت بههرهوهری دهکهین له ڕهحمهت و بهخششهکانمان و پاداشتی چاکهکاران بهزایه نادهین",
"puxt": " ئا بهو جۆره یوسفمان پایهدارو جێگیر کرد له خاك (ی میسر) دا له ههر شوێنێك (ی میسردا) بیویستایه دهژیا ههرکهسمان بوێ بهر میهرهبانی خۆمانی دهخهین (لهدنیادا) و پاداشتی چاکه کاران ون ناکهین. "
},
{
"number": 57,
"text": "وَلَأَجْرُ ٱلْءَاخِرَةِ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَكَانُوا۟ يَتَّقُونَ",
"english": "And the reward of the Hereafter is better for those who believed and were fearing Allah.",
"asan": "بێگومان پاداشتی ئهو جیهان (له بهههشتی بهریندا) چاکتره بۆ ئهوانهی که ئیمان و باوهڕیان هێناوه و خۆیان دهپاڕاست",
"puxt": " وه بهڕاستی پاداشتی ڕۆژی دوایی چاکتره بۆ ئهو کهسانهی بڕوایان هێناوه و به ههمیشهیی خۆ پارێز بوون له هاوبهش بڕیاردان و تاوان. "
},
{
"number": 58,
"text": "وَجَآءَ إِخْوَةُ يُوسُفَ فَدَخَلُوا۟ عَلَيْهِ فَعَرَفَهُمْ وَهُمْ لَهُۥ مُنكِرُونَ",
"english": "And the brothers of Joseph came [seeking food], and they entered upon him; and he recognized them, but he was to them unknown.",
"asan": "(ساڵانی گرانی هاته پێشهوه) براکانی یوسف (هاتن بۆ میسر) جا چوونه دیوانی، ئهو ئهوانی ناسێوه، بهڵام ئهوان ئهمیان نهناسێوه (چونکه پۆشاکی وهزیری له بهردا بوو، ههرگیز شتی وایان چاوهڕوان نهدهکرد)",
"puxt": " وه (له کاتی گرانیدا) براکانی یوسف هاتن (بۆ میسر) ئهوسا چوونه لای (یوسف) دهست بهجێ یوسف ئهوانی ناسی یهوه بهڵام ئهوان ئهمیان نهناسی یهوه. "
},
{
"number": 59,
"text": "وَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمْ قَالَ ٱئْتُونِى بِأَخٍ لَّكُم مِّنْ أَبِيكُمْ أَلَا تَرَوْنَ أَنِّىٓ أُوفِى ٱلْكَيْلَ وَأَنَا۠ خَيْرُ ٱلْمُنزِلِينَ",
"english": "And when he had furnished them with their supplies, he said, \"Bring me a brother of yours from your father. Do not you see that I give full measure and that I am the best of accommodators?",
"asan": "(ئهویش ڕێزی گرتن و دواندنی و پێی دهرخستن که برایهکی باوکییان ههیه و نهیانهێناوه لهبهئهوه) له کاتێکدا ڕێکی خستن و بارگه و بنهی بۆ پێچانهوه وتی: (من حهز دهکهم) برایهکی باوکیتان ههیه بۆم بهێنن، ئایا نابینن بهڕاستی من چۆن کێشانه و پێوانهم تێرو تهواوه و، چۆن ڕێز له میوان دهگرم (یارمهتی ههژاران دهدهم)",
"puxt": " جا کاتێ که ڕێکی خستن و ئهوهی که ویستیان پێ ی دان وتی برایهکی باوکیتان ههیه بۆم بێنن ئایا نابینن کهمن پێوانهم تێرو تهواوه (بۆ کڕیارهکان) وه من خانه خوێی چاکم. "
},
{
"number": 60,
"text": "فَإِن لَّمْ تَأْتُونِى بِهِۦ فَلَا كَيْلَ لَكُمْ عِندِى وَلَا تَقْرَبُونِ",
"english": "But if you do not bring him to me, no measure will there be [hereafter] for you from me, nor will you approach me.\"",
"asan": "خۆ ئهگهر ئهو برایهتانم بۆ نههێنن، ئهوه ئیتر هیچ موعامهله و کێشانه و پێوانهی ئیوه لای من نی یه و نزیکم مهکهونهوه",
"puxt": " جا ئهگهر ئهو (برایهتان) م بۆ نههێنن ئهوه پێوانه (ی دانهوێڵه) تان لای من نیهو نزیك (ئهم وڵاتهش) مهکهونهوه. "
},
{
"number": 61,
"text": "قَالُوا۟ سَنُرَٰوِدُ عَنْهُ أَبَاهُ وَإِنَّا لَفَٰعِلُونَ",
"english": "They said, \"We will attempt to dissuade his father from [keeping] him, and indeed, we will do [it].\"",
"asan": "(له وهڵامیدا) وتیان: ئێمه به ههموو شێوهیهك ههوڵ دهدهین و نهخشه دهکێشین بۆ ئهو مهبهسته (ههتا) باوکی ڕازی بکهین (ئهم جاره بیهێنین)، بێگومان ئێمه ئهو کاره دهکهین",
"puxt": " ووتیان ههوڵ و تهقهلا دهدهین لهگهڵ باوکی دا و دڵنیابه ئێمه ئهو کاره دهکهین. "
},
{
"number": 62,
"text": "وَقَالَ لِفِتْيَٰنِهِ ٱجْعَلُوا۟ بِضَٰعَتَهُمْ فِى رِحَالِهِمْ لَعَلَّهُمْ يَعْرِفُونَهَآ إِذَا ٱنقَلَبُوٓا۟ إِلَىٰٓ أَهْلِهِمْ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ",
"english": "And [Joseph] said to his servants, \"Put their merchandise into their saddlebags so they might recognize it when they have gone back to their people that perhaps they will [again] return.\"",
"asan": " (له فرسهتێکدا) یوسف به لاوهکانی بهردهستی وت: ههرچی شتومهك و کهلو پهلێکیان هێناوه بیخهنهوه ناو بارهکانیان، بۆ ئهوهی بیناسنهوه کاتێك دهگهڕێنهوه بۆ لای کهس و کاریان بۆ ئهوهی (ببێته هاندهرێك و) بێنهوه",
"puxt": " وه (یوسف) وتی به بهردهست و خزمهتکارهکانی دراوهکانیان که داویانه (به دزی یهوه) بیخهنه ناو بارهکانیان بهڵکو بیناسنهوه کاتێ که گهڕانهوه بۆ ناو ماڵ و منداڵیان تا (ببێته هۆی ئهوهی) بگهڕێنهوه و بێنهوه. "
},
{
"number": 63,
"text": "فَلَمَّا رَجَعُوٓا۟ إِلَىٰٓ أَبِيهِمْ قَالُوا۟ يَٰٓأَبَانَا مُنِعَ مِنَّا ٱلْكَيْلُ فَأَرْسِلْ مَعَنَآ أَخَانَا نَكْتَلْ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ",
"english": "So when they returned to their father, they said, \"O our father, [further] measure has been denied to us, so send with us our brother [that] we will be given measure. And indeed, we will be his guardians.\"",
"asan": "جا کاتێك گهڕانهوه بۆ لای باوکیان وتیان: باوکی بهڕێزمان، (کێشان و) پێوانمان لێ قهدهغه کراوه (تا بنیامینی برامان لهگهڵ خۆماندا نهبهین)، کهواته براکهمان لهگهڵ بنێره تاپێوانه بکهین (بهدهست بهتاڵی نهگهڕێنهوه)، بهڵێن بێت پارێزهرین بۆی",
"puxt": " ئینجا کاتێ گهڕانهوه بۆ لای باوکیان وتیان ئهی باوکی بهڕێزمان (بۆ ساڵی داهاتوو) پێوانهمان لێ قهدهغه کراوه (شتمان پێ نافرۆشن ئهگهر بنیامین نهیهت لهگهڵماندا) جا کهواته براکهمان لهگهڵماندا بنێره پێوانهش دهکهین (دانهوێڵه دهکڕین) و دڵنیابه ئاگاداریشی دهکهین. "
},
{
"number": 64,
"text": "قَالَ هَلْ ءَامَنُكُمْ عَلَيْهِ إِلَّا كَمَآ أَمِنتُكُمْ عَلَىٰٓ أَخِيهِ مِن قَبْلُ فَٱللَّهُ خَيْرٌ حَٰفِظًا وَهُوَ أَرْحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ",
"english": "He said, \"Should I entrust you with him except [under coercion] as I entrusted you with his brother before? But Allah is the best guardian, and He is the most merciful of the merciful.\"",
"asan": "یهعقوبی باوکیان وتی: (ئهمه داخوازیهکی سهیره) ئایا ههروا متمانهتان پێ بکهم لهسهری مهگهر ههروهك پێشتر متمانهم پێکردن لهسهر یوسفی برای؟! (سهرئهنجام ڕازیان کرد و، ئهویش وتی) کهواته خوا چاکترین پارێزهره ههر ئهو میهرهبانترینی میهرهبانانه",
"puxt": " یهعقوب وتی (پێیان) ئایا دڵنیا بم لێتان دهربارهی ههروهك پێشتر دڵنیا بووم لێتان دهربارهی (یوسفی) برای کهواته خوا چاکترین پارێزهره وه ئهو بهزهیی دارترینی ههموو بهزهیی دارانه. "
},
{
"number": 65,
"text": "وَلَمَّا فَتَحُوا۟ مَتَٰعَهُمْ وَجَدُوا۟ بِضَٰعَتَهُمْ رُدَّتْ إِلَيْهِمْ قَالُوا۟ يَٰٓأَبَانَا مَا نَبْغِى هَٰذِهِۦ بِضَٰعَتُنَا رُدَّتْ إِلَيْنَا وَنَمِيرُ أَهْلَنَا وَنَحْفَظُ أَخَانَا وَنَزْدَادُ كَيْلَ بَعِيرٍ ذَٰلِكَ كَيْلٌ يَسِيرٌ",
"english": "And when they opened their baggage, they found their merchandise returned to them. They said, \"O our father, what [more] could we desire? This is our merchandise returned to us. And we will obtain supplies for our family and protect our brother and obtain an increase of a camel's load; that is an easy measurement.\"",
"asan": "کاتێکیش کهلوپهل و بارگه و بنهکانیان کردهوه بینیان ههرچی شتومهکیانه ههر ئهوه خراوهتهوه بارهکانیان و گهڕێنراوهتهوه بۆیان، (ئینجا باوکیان بانگ کردو) وتیان: باوکی بهڕێزمان ئێمه چی بکرین، چی بڵێین (له بهرامبهر ئهو پاشا بهڕێزهوه) ئهوهته ههرچی کهل و پهلمان ههیه گهڕێنراوهتهوه بۆمان و (تۆ ئهگهر مۆڵهتی بنیامین بدهی) ڕزق و ڕۆزیی زۆر دههێنین بۆ کهس و کارمان، براکهشمان دهپارێزین و باری وشترێکیش زیاتر دههینین، ئهو بارهش شتێکی ئاسانه",
"puxt": " جا کاتێ بارهکانیان کردهوه بینی یان دهسمایهکهیان بۆ گهڕێنراوهتهوه وتیان ئهی باوکی بهڕێزمان چیمان دهوێ ئهمه دراوهکهمانه بۆمان نێردراوهتهوه بژێویش بۆ خاو و خێزانمان دههێنین و براکهشمان دهپارێزین و باری وشترێکیش (دانهوێڵه) زیاد دههێنین ئهم بارهش پێوانهیهکی کهمه و بهئاسانی دهمان دهنێ. "
},
{
"number": 66,
"text": "قَالَ لَنْ أُرْسِلَهُۥ مَعَكُمْ حَتَّىٰ تُؤْتُونِ مَوْثِقًا مِّنَ ٱللَّهِ لَتَأْتُنَّنِى بِهِۦٓ إِلَّآ أَن يُحَاطَ بِكُمْ فَلَمَّآ ءَاتَوْهُ مَوْثِقَهُمْ قَالَ ٱللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٌ",
"english": "[Jacob] said, \"Never will I send him with you until you give me a promise by Allah that you will bring him [back] to me, unless you should be surrounded by enemies.\" And when they had given their promise, he said, \"Allah, over what we say, is Witness.\"",
"asan": "یهعقوب وتی: ههرگیز لهگهڵتاندا ناینێرم ههتا پهیمانێکی خواییم پێ نهدهن (سوێند نهخۆن) که بێگومان بیهێننهوه بۆ لام، مهگهر دهوره بدرێن و هیچ دهسهڵاتتان نهمێنێت، جا کاتێك پهیمانهکهیان دایه و سوێندیان بۆ خوارد، یهعقوب وتی: خوا خۆی ئاگادارو چاودێره بهو پهیمانهی که بڕیارمان لهسهر داوه",
"puxt": " یهعقوب وتی ههرگیز ناینێرم لهگهڵتان ههتا بهڵێنێکی بتهوم پێ نهدهن له لایهن خواوه (تا سوێندم بۆ نهخۆن بهخوا) که بێگومان (به بێوهی) ئهی هێننهوه بۆم مهگهر دهور بدرێن و چارتان نهمێنێ ئینجا کاتێ پهیمانیان پێدا (سوێندیان خوارد) (یهعقوب) وتی خوا ئاگادارو چاودێره سهبارهت بهوهی که دهیڵێین. "
},
{
"number": 67,
"text": "وَقَالَ يَٰبَنِىَّ لَا تَدْخُلُوا۟ مِنۢ بَابٍ وَٰحِدٍ وَٱدْخُلُوا۟ مِنْ أَبْوَٰبٍ مُّتَفَرِّقَةٍ وَمَآ أُغْنِى عَنكُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَىْءٍ إِنِ ٱلْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ ٱلْمُتَوَكِّلُونَ",
"english": "And he said, \"O my sons, do not enter from one gate but enter from different gates; and I cannot avail you against [the decree of] Allah at all. The decision is only for Allah; upon Him I have relied, and upon Him let those who would rely [indeed] rely.\"",
"asan": "هوروهها وتی: کوڕهکانم، ههمووتان له یهك دهروازهوه مهچنه ژوورهوه و له چهند دهروازهیهکی جیا جیاوه بچنه ژوورهوه (خۆتان بکهن به شاردا)، دڵنیاش بن که من ناتوانم هیچ شتێک لهو بهڵاو پێشهاتانهی که بڕیاری خوای لهسهر بگێڕمهوه له ئێوه، هیچ فهرمان و بڕیارێک بۆ کهس نی یه، تهنها بۆ خوا نهبێت، پشتم ههر بهو بهستووه و پشت و پهنام ههر ئهوه، جا دهبا ئهوانهی که پاڵپشت و پشتیوانیان دهوێت ههر پشت بهو ببهستن",
"puxt": " وه وتی ئهی کوڕهکانم هومووتان لهدهرگایهکهوه مهچنه ژوورهوه بهڵکو لهچهند دهرگایهکی جیا جیاوه بچنه ژورهوه وه من هیچ سوودتان پێ ناگهیهنم له بهرانبهر (پێشهاتی) خوادا ههموو حوکم و بڕیارێك تهنها بۆ خوایه پشت ههر بهو دهبهستم و خۆسپێرانیش با خۆیان ههر بهو بسپێرن. "
},
{
"number": 68,
"text": "وَلَمَّا دَخَلُوا۟ مِنْ حَيْثُ أَمَرَهُمْ أَبُوهُم مَّا كَانَ يُغْنِى عَنْهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَىْءٍ إِلَّا حَاجَةً فِى نَفْسِ يَعْقُوبَ قَضَىٰهَا وَإِنَّهُۥ لَذُو عِلْمٍ لِّمَا عَلَّمْنَٰهُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ",
"english": "And when they entered from where their father had ordered them, it did not avail them against Allah at all except [it was] a need within the soul of Jacob, which he satisfied. And indeed, he was a possessor of knowledge because of what We had taught him, but most of the people do not know.",
"asan": "کاتیك چوونه ناوهوه بهو شێوهیهی که باوکیان فهرمانی پێدابوون، جا وهنهبێت باوکیان توانیبێتی فریایان بکهوێت و له هیچ پێشهاتێك ڕزگاریان بکات که بڕیاردادهی خوای لهسهره، (ئهو ڕێنمووییه) تهنها پێداویستیهکی دهروونی یهعقوب خۆی بوو، ڕایگهیاند، بهڕاستی یهعقوب خاوهنی زانستێك بوو، چونکه ئێمه فێرمان کردبوو و بهڵام زۆربهی خهڵکی ڕاستهیهکان نازانن",
"puxt": " جا کاتێ چوونه ژوورهوه لهو شوێنهوهی که باوکیان فهرمانی پێ دابوون ئهو (چوونه بهو جۆره) هیچ سوودی پێ نهگهیاندن له بهرامبهر (قهدهری) خوادا بهڵکو ئهوه مهبهستهیهك بوو له دهروونی یهعقوب دا بوو (بهم شێوه) ئهنجامی دا وه بهڕاستی یهعقوب خاوهنی زانست و زانیاری بوو چونکه ئێمه فێرمان کردبوو بهڵام زۆربهی خهڵکی نازانن. "
},
{
"number": 69,
"text": "وَلَمَّا دَخَلُوا۟ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيْهِ أَخَاهُ قَالَ إِنِّىٓ أَنَا۠ أَخُوكَ فَلَا تَبْتَئِسْ بِمَا كَانُوا۟ يَعْمَلُونَ",
"english": "And when they entered upon Joseph, he took his brother to himself; he said, \"Indeed, I am your brother, so do not despair over what they used to do [to me].\"",
"asan": "کاتێکیش که کوڕهکان چونه ژورهوه بۆ لای یوسف، بنیامینی برای نزیك کردهوه له خۆی و (له فرسهتێکدا) وتی: بهڕاستی من یوسفی براتم، جا خهفهت مهخۆو خهمت نهبێت بهو ههڵس و کهوتهی ئهوان دهیانکرد (چونکه من نهخشهم کێشاوه تۆ لێره بهێڵمهوه، تا له لای خۆم ژیان بهسهر بهریت)",
"puxt": " کاتێکیش که چوونه ژوورهوه بۆ لای یوسف (یوسف) براکهی برده پهنا خۆیهوه وتی بهڕاستی من براکهی تۆم کهواته هیچ غهمبار مهبه بهوهی که ئهوان دهیکهن له گهڵت. "
},
{
"number": 70,
"text": "فَلَمَّا جَهَّزَهُم بِجَهَازِهِمْ جَعَلَ ٱلسِّقَايَةَ فِى رَحْلِ أَخِيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا ٱلْعِيرُ إِنَّكُمْ لَسَٰرِقُونَ",
"english": "So when he had furnished them with their supplies, he put the [gold measuring] bowl into the bag of his brother. Then an announcer called out, \"O caravan, indeed you are thieves.\"",
"asan": "جا کاتێك یوسف بارگه و بنهی بۆ پێچانهوه و سازی کردن (خۆراك و دانهوێڵهی پێویستی) پێبهخشین جامولکهی کێشان و پێوانی خسته ناو باری بنیامینی برایهوه، پاشان جارچیهك که بهدهنگی بهرز وتی: ئهی کاروانچیان ئێوه بهڕاستی دزن؟",
"puxt": " جا کاتێ که ڕێکی خستن و ئهوهی ویستیان پێ ی دان ئاوخۆری مهلیکی خسته ناو باری براکهی پاشان جاڕ چی یهك جاڕی دا ئهی کاروانهکه بهڕاستی ئێوه دزن. "
},
{
"number": 71,
"text": "قَالُوا۟ وَأَقْبَلُوا۟ عَلَيْهِم مَّاذَا تَفْقِدُونَ",
"english": "They said while approaching them, \"What is it you are missing?\"",
"asan": "ئهوانیش بهپهله گهڕانهوه و هاتن بهرهو ڕوویان وتیان: چی دیار نیه؟ چیتان لێ ون بووه؟",
"puxt": " ڕوویان تێکردن و وتیان چیتان گوم کردووه؟. "
},
{
"number": 72,
"text": "قَالُوا۟ نَفْقِدُ صُوَاعَ ٱلْمَلِكِ وَلِمَن جَآءَ بِهِۦ حِمْلُ بَعِيرٍ وَأَنَا۠ بِهِۦ زَعِيمٌ",
"english": "They said, \"We are missing the measure of the king. And for he who produces it is [the reward of] a camel's load, and I am responsible for it.\"",
"asan": "پاساوانهکان وتیان: جامولکه و دهفری پاشامان لێ ون بووهو بۆی دهگهڕێن، ههر کهسێك هێنای باری وشترێکی بۆ ههیه (لێپرسراوهکهیان وتی): من دهبمه زامنی ئهو بهڵینه",
"puxt": " ووتیان ئاو خۆرهکهی پادشامان دیار نی یه ههر کهسێك بیهێنێتهوه باری وشترێك (خۆراکی) دهدرێتێ وه منیش دهستهبهری ئهو (باره) دهبم. "
},
{
"number": 73,
"text": "قَالُوا۟ تَٱللَّهِ لَقَدْ عَلِمْتُم مَّا جِئْنَا لِنُفْسِدَ فِى ٱلْأَرْضِ وَمَا كُنَّا سَٰرِقِينَ",
"english": "They said, \"By Allah, you have certainly known that we did not come to cause corruption in the land, and we have not been thieves.\"",
"asan": "کوڕهکان وتیان: سوێند به خوا، بهڕاستی ئێوه چاك دهزانن که ئێمه بۆ ئهوه نههاتووین فهسادو خراپه له زهویدا بکهین و ئێمه دزنین",
"puxt": " ووتیان سوێند بهخوا بهڕاستی ئێوه دهزانن که ئێمه نههاتووین بۆ ئهوهی خراپه بکهین لهووڵاتدا وه ئێمه پێشتر دز نهبووین. "
},
{
"number": 74,
"text": "قَالُوا۟ فَمَا جَزَٰٓؤُهُۥٓ إِن كُنتُمْ كَٰذِبِينَ",
"english": "The accusers said, \"Then what would be its recompense if you should be liars?\"",
"asan": "پاسهوانهکان وتیان: ئهگهر (دهرکهوت) ئێوه درۆزن بوون، کهوابوو پاداشتی ئهودزه چیه؟",
"puxt": " ووتیان دهی ئایا تۆڵهی ئهو دزه چیه ئهگهر ئێوه درۆزن بوون. "
},
{
"number": 75,
"text": "قَالُوا۟ جَزَٰٓؤُهُۥ مَن وُجِدَ فِى رَحْلِهِۦ فَهُوَ جَزَٰٓؤُهُۥ كَذَٰلِكَ نَجْزِى ٱلظَّٰلِمِينَ",
"english": "[The brothers] said, \"Its recompense is that he in whose bag it is found - he [himself] will be its recompense. Thus do we recompense the wrongdoers.\"",
"asan": "کوڕهکان وتیان: پاداشتهکهی ئهو کهسهی که دهفره دزراوهکه لهبارهکهیدا دهدۆزرێتهوه، ئهوه پاداشتهکهیهتی (که بریتیه لهوهی بارمته بێت لای خاوهنی شته دزراوهکه)، ئێمه ئا بهو شێوهیه تۆڵه له ستهمکاران دهسێنین",
"puxt": " ووتیان تۆڵهی ئهوهیه لهباری ههرکهسێکدا دۆزرایهوه ئهو کهسه تۆڵهکهیهتی (ئهوهی دزیهکهی کردووه ئهبێته عهبد و کۆیلهی ئهوهی دزیهکهی لێ کراوه) ئا بهو جۆره تۆڵه له ستهمکاران دهسهنین. "
},
{
"number": 76,
"text": "فَبَدَأَ بِأَوْعِيَتِهِمْ قَبْلَ وِعَآءِ أَخِيهِ ثُمَّ ٱسْتَخْرَجَهَا مِن وِعَآءِ أَخِيهِ كَذَٰلِكَ كِدْنَا لِيُوسُفَ مَا كَانَ لِيَأْخُذَ أَخَاهُ فِى دِينِ ٱلْمَلِكِ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ نَرْفَعُ دَرَجَٰتٍ مَّن نَّشَآءُ وَفَوْقَ كُلِّ ذِى عِلْمٍ عَلِيمٌ",
"english": "So he began [the search] with their bags before the bag of his brother; then he extracted it from the bag of his brother. Thus did We plan for Joseph. He could not have taken his brother within the religion of the king except that Allah willed. We raise in degrees whom We will, but over every possessor of knowledge is one [more] knowing.",
"asan": "ئینجا یوسف خۆی دهستی کرد بهگهڕان بهبارهکاندا پێش ئهوهی باری بنیامینی برای بپشکنێت، لهوهودوا لهباری براکهیدا دهری هێنا، ئا بهو شێوهیه یوسفمان فێری نهخشهی گلدانهوهی براکهی کرد، نهدهبوو بهدهستووری پاشا براکهی گل بداتهوه، مهگهر ویستی خوای گهورهی لهسهر بێت، بهو شێوهیه چهندهها جار پلهو پاییهی ههر کهس که بمانهوێت بهرزو بڵند دهکهینهوه و له سهروو ههموو خاوهن زانست و زانیارێکهوه زانا و شارهزاتر ههیه",
"puxt": " ئهوسا (یوسف) دهستی کرد به پشکنینی جهواڵهکانیان (بارهکانیان) لهپێش پشکنینی جهواڵی (بنیا مین) برای (دایك و باوکی یوسف) لهپاشان (ئاو خۆرهکهی)دهری هێنا له جهواڵی براکهیدا ئا بهو جۆره پیلانمان نیشانی یوسف دا ئهو نهیدهتوانی براکهی بگرێ به پێ ی ئایینی و یاسایی پادشا (بهڵکو بهپێ ی ئهو قسه بوو براکانی خۆیان کردیان) مهگهر (کاتێ) که خوا بیهوێ ههر کهسێك بمانهوێت پلهی بهرز دهکهینهوه و لهسهر ههموو خاوهن زانستێکهوه زاناتر ههیه. "
},
{
"number": 77,
"text": "قَالُوٓا۟ إِن يَسْرِقْ فَقَدْ سَرَقَ أَخٌ لَّهُۥ مِن قَبْلُ فَأَسَرَّهَا يُوسُفُ فِى نَفْسِهِۦ وَلَمْ يُبْدِهَا لَهُمْ قَالَ أَنتُمْ شَرٌّ مَّكَانًا وَٱللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا تَصِفُونَ",
"english": "They said, \"If he steals - a brother of his has stolen before.\" But Joseph kept it within himself and did not reveal it to them. He said, \"You are worse in position, and Allah is most knowing of what you describe.\"",
"asan": "براکانی وتیان: ئهگهر ئهو دزی بکات، ئهوه براکهشی بێگومان دزی کردووه لهمهوپێش، ئینجا یوسف ئهو قسه ناڕهواو تۆمهته ناقۆڵایهی لهدڵی خۆیدا هێشتهوه و نهیخسته ڕوو بۆ ئهوان، وتی: ئێوه له کهسانێکی باش ناچن، جا خوا خۆی له ههموو کهس زاناتره بهوهی که دهیڵێن و باسی دهکهن",
"puxt": " ووتیان ئهگهر ئهو (بنیامین) دزیبێتی ئهوه بێگومان براکهشی پێشتر دزی کردووه بهڵام یوسف (پێناخۆشبوونی خۆی) بهم (تۆمهته) لهدهروونی خۆیدا شاردهوه دهری نهبڕی بۆ ئهوان ((تهنها) وتی ئێوه لهوان خراپترن خواش چاك دهزانێ بهوهی که ئێوه دهیڵێن. "
},
{
"number": 78,
"text": "قَالُوا۟ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْعَزِيزُ إِنَّ لَهُۥٓ أَبًا شَيْخًا كَبِيرًا فَخُذْ أَحَدَنَا مَكَانَهُۥٓ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلْمُحْسِنِينَ",
"english": "They said, \"O 'Azeez, indeed he has a father [who is] an old man, so take one of us in place of him. Indeed, we see you as a doer of good.\"",
"asan": "براکانی وتیان: جهنابی پاشا، بهڕاستی ئهم کوڕه باوکێکی پیری بهساڵاچووی ههیه، کهواته یهکێك له ئێمه لهجیاتی ئهو گل بدهرهوه، چونکه بێگومان ئێمه تۆ به پیاو چاك و چاکهخواز دهزانین",
"puxt": " ووتیان ئهی عهزیز (پادشا) بهڕاستی ئهو باوکێکی زۆر پیری بهتهمهنی ههیه جا یهکێ لهئێمه لهجیاتی ئهو بگره بهڕاستی ئێمه تۆ له چاکهکاران دهبینین. "
},
{
"number": 79,
"text": "قَالَ مَعَاذَ ٱللَّهِ أَن نَّأْخُذَ إِلَّا مَن وَجَدْنَا مَتَٰعَنَا عِندَهُۥٓ إِنَّآ إِذًا لَّظَٰلِمُونَ",
"english": "He said, \"[I seek] the refuge of Allah [to prevent] that we take except him with whom we found our possession. Indeed, we would then be unjust.\"",
"asan": "یوسف وتی: پهنا بهخوا، ئهگهر ههڵهی وا بکهین تهنها ئهو کهسه گل ئهدهینهوه که شتومهکهکانمان لهلای دۆزیوهتهوه، خۆ ئهگهر وا نهکهین، ئهوه ئیتر ئێمه بهڕاستی ستهمکارین",
"puxt": " یوسف وتی پهنا بهخوا لهوهی که هیچ کهسێ بگرین بێجگه لهوهی که ئاو خۆرهکهمان لا دۆزیوهتهوه (که دزرا بوو) بهڕاستی ئهگهر وا بکهین ئێمه لهستهم کاران دهبین. "
},
{
"number": 80,
"text": "فَلَمَّا ٱسْتَيْـَٔسُوا۟ مِنْهُ خَلَصُوا۟ نَجِيًّا قَالَ كَبِيرُهُمْ أَلَمْ تَعْلَمُوٓا۟ أَنَّ أَبَاكُمْ قَدْ أَخَذَ عَلَيْكُم مَّوْثِقًا مِّنَ ٱللَّهِ وَمِن قَبْلُ مَا فَرَّطتُمْ فِى يُوسُفَ فَلَنْ أَبْرَحَ ٱلْأَرْضَ حَتَّىٰ يَأْذَنَ لِىٓ أَبِىٓ أَوْ يَحْكُمَ ٱللَّهُ لِى وَهُوَ خَيْرُ ٱلْحَٰكِمِينَ",
"english": "So when they had despaired of him, they secluded themselves in private consultation. The eldest of them said, \"Do you not know that your father has taken upon you an oath by Allah and [that] before you failed in [your duty to] Joseph? So I will never leave [this] land until my father permits me or Allah decides for me, and He is the best of judges.",
"asan": "ئینجا کاتێك که نائومێد بوون له پاشا، له کهنارێکهوه بۆ خۆیان دهستیان کرد بهچپهو ڕا گۆڕینهوه گهورهکهیان وتی: باشه، ئهی نهتان زانی که بێگومان باوکتان بهڕاستی پهیمانێکی لێ وهرگرتوون و خوایشی کردووه به شایهت بهسهرتانهوه، پێشتریش ئاشکرایه که چیتان کرد به یوسف و پیلانتان گێڕا دژی، ئیتر من ههرگیز ئهم سهر زهمین و وڵاته بهجێ ناهێڵم ههتا باوکم مۆڵهتم دهدات، یاخود خوا فهرمانێك بدات له قازانجم بێت، ئهو زاتهش چاکترینی دادوهرانه",
"puxt": " جا کاتێ بێ هیوا بوون لهوهی (وهزیر بهرهڵای بکات) چوونه کهنارێك بهچپه ڕاوێژیان دهکرد برا گهورهکهیان وتی ئهی نازانن که بێگومان باوکتان سوێند و پهیمانێکی به ناوی خواوه لێ وهرگرتن پێشتریش (لهو بهڵێنهی پێتان دابوو) دهربارهی یوسف کهم تهرخهمیتان کرد کهواته من ئهم زهویه بهجێ نایهڵم ههتا باوکم مۆڵهت (ی گهڕانهوه)م پێ نهدات یان خوا بڕیارم بۆ نهدات ههر ئهویش باشترینی دادوهرانه. "
},
{
"number": 81,
"text": "ٱرْجِعُوٓا۟ إِلَىٰٓ أَبِيكُمْ فَقُولُوا۟ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّ ٱبْنَكَ سَرَقَ وَمَا شَهِدْنَآ إِلَّا بِمَا عَلِمْنَا وَمَا كُنَّا لِلْغَيْبِ حَٰفِظِينَ",
"english": "Return to your father and say, \"O our father, indeed your son has stolen, and we did not testify except to what we knew. And we were not witnesses of the unseen,",
"asan": "بگهڕێنهوه بۆ لای باوکتان و پێ بڵێن: ئهی باوکی بهڕێزمان، بێگومان کوڕهکهت دزی کردوو ئێمه ئاگامان لێ نهبووه، جگه لهوهی که زانیومانه، ئێمه له شاراوه و نهێنیهکان شارهزا نین (نازانین ئهو کوڕه بۆ وای کرد)",
"puxt": " ئێوه بگهڕێنهوه بۆ لای باوکتان و پێ ی بڵێن ئهی باوکی خۆمان بهڕاستی کوڕهکهت دزی کردو و ئێمهش بێجگه لهوهی دهمانزانی شایهتیمان نهداوه خۆ ئێمه ئاگاداری شارهوه و نهێنی یهکان نهبووین. "
},
{
"number": 82,
"text": "وَسْـَٔلِ ٱلْقَرْيَةَ ٱلَّتِى كُنَّا فِيهَا وَٱلْعِيرَ ٱلَّتِىٓ أَقْبَلْنَا فِيهَا وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ",
"english": "And ask the city in which we were and the caravan in which we came - and indeed, we are truthful,\"",
"asan": "(حهز دهکهیت، له خهڵکی) ئهو شارهش بپرسه که ئێمهی لێ بووین، لهو کاروانهش بپرسه که ئێمهی تێدا بووین و پیکهوه هاتینهوه ئێمه بهدڵنیایهوه ڕاست دهڵێن و ڕاستگۆشین",
"puxt": " خۆ ئهگهر بڕوا ناکهیت له خهڵکی ئهو شارهش بپرسه که ئێمهی لێ بووین و لهو کاروانهش (بپرسه) لهگهڵیا گهڕاینهوه وه بهڕاستی ئێمه ڕاستگۆین. "
},
{
"number": 83,
"text": "قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِيلٌ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَأْتِيَنِى بِهِمْ جَمِيعًا إِنَّهُۥ هُوَ ٱلْعَلِيمُ ٱلْحَكِيمُ",
"english": "[Jacob] said, \"Rather, your souls have enticed you to something, so patience is most fitting. Perhaps Allah will bring them to me all together. Indeed it is He who is the Knowing, the Wise.\"",
"asan": "(کاتێك کوڕهکان گهیشتنهوه لای باوکیان و بهسهرهاتهکهیان بۆ گێڕایهوه) وتی: (وانیه) بهڵکو دیسانهوه خۆتان پیلانێکی ترتان ڕێك خستووه، جا چارم نیه خۆگریهکی جوان نهبێت، ئومێده پهروهردگار ههموویانم بۆ بهێنێتهوه و بهههموویان شاد ببم، بهڕاستی ئهو زاته زاناو دانایه",
"puxt": " یهعقوب (علیه السلام) وتی وانی یه بهڵکو نهفسی خۆتان کارێکی بۆ جوان (و ئاسان) کردوون بۆیه چارم دان بهخۆدا گرتنه بهجوانی بهو ئومێدهی خوا ههموویانم بۆ بهێنێتهوه بهڕاستی ههر ئهو زانای کار دروسته. "
},
{
"number": 84,
"text": "وَتَوَلَّىٰ عَنْهُمْ وَقَالَ يَٰٓأَسَفَىٰ عَلَىٰ يُوسُفَ وَٱبْيَضَّتْ عَيْنَاهُ مِنَ ٱلْحُزْنِ فَهُوَ كَظِيمٌ",
"english": "And he turned away from them and said, \"Oh, my sorrow over Joseph,\" and his eyes became white from grief, for he was [of that] a suppressor.",
"asan": "(ئهوسا چووه کهنارێکهوه) و لێیان دوور کهوتهوهو (بهدهم ههناسهی ساردو ئهسرینهوه) وتی: ئهی داخم بۆ یوسفی نازدار، (له دڵم دهرناچێت یوسفی جوان خاس و خوا ناسم ئهوهنده گریاو فرمێسکی ههڵوهران)، چاوهکانی سپی ههڵگهڕاو ئاوی سپی تێزاو بینینی نهما له ئاخ و داخ و خهفهت و ئێشدا، ههر خهم و پهژارهی خۆی دهخواردهوه",
"puxt": " ئهوسا ڕوی لێ وهرگێڕان وتی ئاخ و داخ بۆ یوسف وه ههردوو چاوی سپی (و کوێر) بوون لهداخ و خهفهتدا چونکه ههر داخ و خهفهتی خۆی دهخواردهوه. "
},
{
"number": 85,
"text": "قَالُوا۟ تَٱللَّهِ تَفْتَؤُا۟ تَذْكُرُ يُوسُفَ حَتَّىٰ تَكُونَ حَرَضًا أَوْ تَكُونَ مِنَ ٱلْهَٰلِكِينَ",
"english": "They said, \"By Allah, you will not cease remembering Joseph until you become fatally ill or become of those who perish.\"",
"asan": "(کوڕهکان بهزهییان به باوکیاندا هاتهوهو) وتیان: سوێند به خوا تۆ ههر واز ناهێنیت یادی یوسف دهکهیت و ناوی دهبهیت تا وات لێ دێت پهکت دهکهوێت یاخود تیا له تیاچوون دهبیت",
"puxt": " وتیان سوێند بهخوا واز ناهێنی ههربیری یوسف دهکهیتهوه ههتا پهکت دهکهوێ بهنهخۆشی و خهفهت خواردن یان دهمریت و دهچیته ڕیزی لهناوچووان. "
},
{
"number": 86,
"text": "قَالَ إِنَّمَآ أَشْكُوا۟ بَثِّى وَحُزْنِىٓ إِلَى ٱللَّهِ وَأَعْلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ",
"english": "He said, \"I only complain of my suffering and my grief to Allah, and I know from Allah that which you do not know.",
"asan": "(له وهڵامیاندا) وتی: بهڕاستی من باسی سکاڵا و غهم و پهژارهم ههر بۆ لای خوا دهبهم، ئهوهی من دهیزانم له لایهن خواوه (له نهخشه و حیکمهتهکانی، له پێشهات و ڕووداوهکاندا) ئێوه نایزانن",
"puxt": " ووتی من باسی خهفهت و پهژارهم ههر لای خوا دهکهم وه من له لایهن خواوه شتانێك دهزانم که ئێوه نایزانن. "
},
{
"number": 87,
"text": "يَٰبَنِىَّ ٱذْهَبُوا۟ فَتَحَسَّسُوا۟ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَا۟يْـَٔسُوا۟ مِن رَّوْحِ ٱللَّهِ إِنَّهُۥ لَا يَا۟يْـَٔسُ مِن رَّوْحِ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلْقَوْمُ ٱلْكَٰفِرُونَ",
"english": "O my sons, go and find out about Joseph and his brother and despair not of relief from Allah. Indeed, no one despairs of relief from Allah except the disbelieving people.\"",
"asan": "(دوای چهند ڕۆژێك یهعقوب فهرمانیدا بهکوڕهکانی) و وتی: کوڕهکانم بچنهوه و گوێ ههڵخهن بۆ یوسف و براکهی، له سۆزو میهرهبانی خوایش نائومێد مهبن، چونکه بهڕاستی کهس نائومێد نابێت له سۆزو میهرهبانی خوا جگه له کهسانی خوانهناس و بێ باوهڕ",
"puxt": " یهعقوب وتی ئهی کوڕهکانم بڕۆن جا بگهڕێن و ههواڵی یوسف و براکهی بزانن نائومێدیش مهبن لهبهزهیی و میهرهبانی خوا بهڕاستی نائومێد نابێ لهڕهحم و میهرهبانی خوا جگه لهوانهی که بێ بڕوان. "
},
{
"number": 88,
"text": "فَلَمَّا دَخَلُوا۟ عَلَيْهِ قَالُوا۟ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْعَزِيزُ مَسَّنَا وَأَهْلَنَا ٱلضُّرُّ وَجِئْنَا بِبِضَٰعَةٍ مُّزْجَىٰةٍ فَأَوْفِ لَنَا ٱلْكَيْلَ وَتَصَدَّقْ عَلَيْنَآ إِنَّ ٱللَّهَ يَجْزِى ٱلْمُتَصَدِّقِينَ",
"english": "So when they entered upon Joseph, they said, \"O 'Azeez, adversity has touched us and our family, and we have come with goods poor in quality, but give us full measure and be charitable to us. Indeed, Allah rewards the charitable.\"",
"asan": "کاتێك (گهشتنه میسر) و چوونه بارهگای یوسف وتیان: جهنابی پاشا ئێمه و کهس و کارمان نههاتی و گرانی و کوێرهوهریی زۆرمان تووش هاتووه وکهل و پهلێکی تێکهڵ و پێکهڵ و بێ نرخیشمان هێناوه، کهواته چیمان پێویسته بۆمان بپێوه و خێریشمان پێ بکه، بێگومان خوا پاداشتی خێر خوازان دهداتهوه",
"puxt": " جا کاتێ که چوونه لای ئهو (یوسف) وتیان ئهی عهزیز (پادشا) زیان و برسێتی تووشی خۆمان و ماڵ و منداڵمان بووه و دراوێکی کهممان هێناوه (بۆ کڕینی خۆراك) تۆش پێوانهکهمان به تهواوی بدهرێ خێریشمان پێ بکه بهڕاستی خوا پاداشتی خێرهومهندان دهداتهوه. "
},
{
"number": 89,
"text": "قَالَ هَلْ عَلِمْتُم مَّا فَعَلْتُم بِيُوسُفَ وَأَخِيهِ إِذْ أَنتُمْ جَٰهِلُونَ",
"english": "He said, \"Do you know what you did with Joseph and his brother when you were ignorant?\"",
"asan": "(ئینجا یوسف زانی کاتی ئهوه هاتووه که خۆی بناسێنێت بۆیه) وتی: ئایا زانیتان و له بیرتانه چیتان کرد به یوسف و بهبراکهی کاتێك ئێوه نهفام بوون و ترسی خواتان له دڵدا نهبوو؟",
"puxt": " وتی ئێوه دهزانن چیتان کرد به یوسف و براکهی لهو کاتهدا که ئێوه نهزان بوون . "
},
{
"number": 90,
"text": "قَالُوٓا۟ أَءِنَّكَ لَأَنتَ يُوسُفُ قَالَ أَنَا۠ يُوسُفُ وَهَٰذَآ أَخِى قَدْ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَيْنَآ إِنَّهُۥ مَن يَتَّقِ وَيَصْبِرْ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ ٱلْمُحْسِنِينَ",
"english": "They said, \"Are you indeed Joseph?\" He said \"I am Joseph, and this is my brother. Allah has certainly favored us. Indeed, he who fears Allah and is patient, then indeed, Allah does not allow to be lost the reward of those who do good.\"",
"asan": "(ههموو بهسهرسوڕمانهوه چاویان ئهبڵهق بوو سهرنجیان داو) وتیان: ئایا بهڕاست، بۆچی تۆ یوسفیت؟! وتی: بهڵێ، من یوسفم و ئهمهش (بنیامین) ی برامه، بهڕاستی خوای میهرهبان ڕێزی لێناوین و بههرهمهندی کردووین، بێگومان ئهوهی خۆپارێز بێت له گوناهو خۆگر بێت (له بهرامبهر پێشهاتهکانهوه، خوای گهوره دهرووی لێ دهکاتهوه) ئهوه بهڕاستی خوا پاداشتی چاکهکاران و چاکهخوازان بهزایه نادات",
"puxt": " وتیان بهڕاست تۆ یوسفیت؟ وتی (پێیان) من یوسفم و ئهمهش برامه بهڕاستی خوا منهتی نا بهسهرماندا بهڕاستی ههرکهس خۆی بپارێزێ و دان بهخۆیدا بگرێ ئهوسا بهڕاستی خوا پاداشتی چاکهکاران ون ناکات. "
},
{
"number": 91,
"text": "قَالُوا۟ تَٱللَّهِ لَقَدْ ءَاثَرَكَ ٱللَّهُ عَلَيْنَا وَإِن كُنَّا لَخَٰطِـِٔينَ",
"english": "They said, \"By Allah, certainly has Allah preferred you over us, and indeed, we have been sinners.\"",
"asan": "ئینجا براکانی وتیان: سوێندمان بهخوا بهڕاستی خوای گهوره ڕێزی تۆی داوه بهسهر ئێمهدا، ئێمه بهڕاستی کاتی خۆی بهههڵهدا چووین و گوناهبارین",
"puxt": " وتیان (به یوسف) سوێند بهخوا بهڕاستی خوا تۆی ههڵ بژارد بهسهر ئێمهدا وه بهڕاستی ئێمه له خهتاکاران بووین. "
},
{
"number": 92,
"text": "قَالَ لَا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ ٱلْيَوْمَ يَغْفِرُ ٱللَّهُ لَكُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ",
"english": "He said, \"No blame will there be upon you today. Allah will forgive you; and He is the most merciful of the merciful.\"",
"asan": "یوسف وتی: خهمتان نهبێت ئهمڕۆ ئیتر هیچ سهر زهنشتێکتان لهسهر نی یه، خوا لێتان خۆش بێت، بێگومان ئهو زاته له ههموو میهرهبانان میهرهبانتره",
"puxt": " یوسف وتی ئهمڕۆ هیچ سهرزهنشت و تهشهرێکتان لهسهر نی یه (لهلایهن منهوه) خوا لێتان خۆش بێ وه ئهو (خوا) له ههموو بهسۆزان بهسۆزتره. "
},
{
"number": 93,
"text": "ٱذْهَبُوا۟ بِقَمِيصِى هَٰذَا فَأَلْقُوهُ عَلَىٰ وَجْهِ أَبِى يَأْتِ بَصِيرًا وَأْتُونِى بِأَهْلِكُمْ أَجْمَعِينَ",
"english": "Take this, my shirt, and cast it over the face of my father; he will become seeing. And bring me your family, all together.\"",
"asan": "(یوسف ههواڵی باوکی پرسی، که زانی نابینا بووه وتی): بڕۆن ئهم کراسهم بهرن و بیدهن بهسهرو ڕووی باوکمدا بینایی بۆ دهگهڕێتهوه و چاوی چاك دهبێتهوه، پاشان ههموو کهس و کارتانم بۆ بهێنن بهگشتی",
"puxt": " ئهم کراسهی من ببهن و بیدهن بهسهر دهم و چاو باوکم دا (دهست بهجێ) چاوی چاك دهبێتهوه ئهوسا ههموو کهس و کارتانم بۆ بێنن. "
},
{
"number": 94,
"text": "وَلَمَّا فَصَلَتِ ٱلْعِيرُ قَالَ أَبُوهُمْ إِنِّى لَأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَ لَوْلَآ أَن تُفَنِّدُونِ",
"english": "And when the caravan departed [from Egypt], their father said, \"Indeed, I find the smell of Joseph [and would say that he was alive] if you did not think me weakened in mind.\"",
"asan": "کاتێك کاروان ئاوهدانی بهجێهێشت و کهوته ڕێ، باوکیان وتی: بهڕاستی من ههست به بۆنی یوسف دهکهم ئهگهر بهبێ هۆش و خهڵهفاوم نهزانن و (بڕوام پێبکهن)",
"puxt": " جا کاتێ کاروانهکه (له میسر) دهرچوو باوکیان وتی بهڕاستی من بۆنی یوسف ههست پێ دهکهم ئهگهر بهخهڵهفاو و بێ عهقڵم دانهنێن. "
},
{
"number": 95,
"text": "قَالُوا۟ تَٱللَّهِ إِنَّكَ لَفِى ضَلَٰلِكَ ٱلْقَدِيمِ",
"english": "They said, \"By Allah, indeed you are in your [same] old error.\"",
"asan": "ئهو کهسانهی که له لای بوون وتیان: سوێند بهخوا بێگومان تۆ ههر له ناو سهرگهردانی و خهیاڵه کۆنهکهی خۆتدایت",
"puxt": " وتیان سوێند بهخوا تۆ ههر لهسهر ههڵهکهی کۆنی خۆتی. "
},
{
"number": 96,
"text": "فَلَمَّآ أَن جَآءَ ٱلْبَشِيرُ أَلْقَىٰهُ عَلَىٰ وَجْهِهِۦ فَٱرْتَدَّ بَصِيرًا قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّىٓ أَعْلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ",
"english": "And when the bearer of good tidings arrived, he cast it over his face, and he returned [once again] seeing. He said, \"Did I not tell you that I know from Allah that which you do not know?\"",
"asan": "ئینجا که مژده هێنهرهکه گهیشت و کراسهکهیدا بهسهر دهم و چاویدا، خێرا بینای بۆ گهڕایهوه، چاوهکانی گهشایهوه، وتی: ئایا من پێم نهوتن، بهڕاستی ئهوهی من دهیزانم له لایهن خواوه، ئێوه نایزانن؟",
"puxt": " جا کاتێ مژده دهرهکه هات ئهو (کراسه) ی دا بهسهر دهم و چاویدا یهکسهر بینایی گهڕایهوه (که پێشتر نابینا بوو بوو) (یهعقوب) وتی من به ئێوهم نهووت؟ دڵنیا بن من لهلایهن خواوه شتانێك دهزانم ئێوه نایزانن. "
},
{
"number": 97,
"text": "قَالُوا۟ يَٰٓأَبَانَا ٱسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَآ إِنَّا كُنَّا خَٰطِـِٔينَ",
"english": "They said, \"O our father, ask for us forgiveness of our sins; indeed, we have been sinners.\"",
"asan": "(دوای ماوهیهك کوڕهکان گهیشتن وههموو شتێك ئاشکرا بوو) وتیان: ئهی باوکی بهڕێزمان داوای لێخۆشبوونی گوناههکانمان بۆ بکه (له خوای میهرهبان) بهڕاستی ئێمه گوناهکار بووین و بهههڵهدا چوو بووین",
"puxt": " وتیان ئهی بابه داوای لێ خۆش بوونی گوناههکانمان بۆ بکه (لای پهروهردگار) بهڕاستی ئێمه گوناهبار بووین. "
},
{
"number": 98,
"text": "قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّىٓ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلْغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ",
"english": "He said, \"I will ask forgiveness for you from my Lord. Indeed, it is He who is the Forgiving, the Merciful.\"",
"asan": "باوکیان وتی: له ئایندهدا داوای لێ خۆشبوونتان له پهروهردگارم بۆ دهکهم، بهڕاستی ئهو زاته لێخۆشبوو میهرهبانه",
"puxt": " یهعقوب وتی پێ یان دواتر داوای لێبوردنتان بۆ دهکهم له پهروهردگارم بهڕاستی ههر ئهو لێبوردهی میهرهبانه. "
},
{
"number": 99,
"text": "فَلَمَّا دَخَلُوا۟ عَلَىٰ يُوسُفَ ءَاوَىٰٓ إِلَيْهِ أَبَوَيْهِ وَقَالَ ٱدْخُلُوا۟ مِصْرَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ",
"english": "And when they entered upon Joseph, he took his parents to himself and said, \"Enter Egypt, Allah willing, safe [and secure].\"",
"asan": "ئینجا (که ههموویان گهیشتنه میسر) چوونه لای یوسف، باوك و دایکی هێنایه نزیکی خۆی و (ڕێزی زۆری بۆ دهڕبڕین، ئاخۆ چهنده دڵخۆش و کامهران بووبن، دوای ئهو ماوه دوور و درێژه به کوڕی جوان کردارو خواناسیان شاد بوون، ئیستاش پاشای میسره) و پێی وتن: انشاءالله، ئهگهر خوا ویستی بێت بهیهکجاریی وهرن بۆ میسر، بهوپهڕی شادی و ئارامی و کامهرانی نیشتهجێ ببن",
"puxt": " جا کاتێ چوونه لای یوسف (له وڵاتی میسر) دایك و باوکی برده نزیکی خۆی (و دهستی کرده ملیان) و فهرمووی پێیان وهرنه میسر ئهگهر خوا بیهوێ ئارام دهبن (هیچ زیانێکتان تووش) نایهت. "
},
{
"number": 100,
"text": "وَرَفَعَ أَبَوَيْهِ عَلَى ٱلْعَرْشِ وَخَرُّوا۟ لَهُۥ سُجَّدًا وَقَالَ يَٰٓأَبَتِ هَٰذَا تَأْوِيلُ رُءْيَٰىَ مِن قَبْلُ قَدْ جَعَلَهَا رَبِّى حَقًّا وَقَدْ أَحْسَنَ بِىٓ إِذْ أَخْرَجَنِى مِنَ ٱلسِّجْنِ وَجَآءَ بِكُم مِّنَ ٱلْبَدْوِ مِنۢ بَعْدِ أَن نَّزَغَ ٱلشَّيْطَٰنُ بَيْنِى وَبَيْنَ إِخْوَتِىٓ إِنَّ رَبِّى لَطِيفٌ لِّمَا يَشَآءُ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلْعَلِيمُ ٱلْحَكِيمُ",
"english": "And he raised his parents upon the throne, and they bowed to him in prostration. And he said, \"O my father, this is the explanation of my vision of before. My Lord has made it reality. And He was certainly good to me when He took me out of prison and brought you [here] from bedouin life after Satan had induced [estrangement] between me and my brothers. Indeed, my Lord is Subtle in what He wills. Indeed, it is He who is the Knowing, the Wise.",
"asan": "ئهوسا دایك وباوکی بهرز کردهوه بۆ سهر تهختی پاشایهتی و حوکمڕانی خۆی، ههمووان کڕنووشیان بۆ برد (دیاره که ئهوسا دروست بووه و نیشانهی ڕێزو پێزانین بووه)، یوسف که ئهمهی دی وتی: باوکی بهڕێزم ئهمه لێکدانهوهی خهونهکهی ئهوسامه که بهمنداڵی بینیم، ئهوهته بێگومان پهروهردگارم هێنایهدی و بهڕاست دهرچوو، بهڕاستی ئهو زاته چاکهی لهگهڵدا کردم و بهسۆز بوو بۆم، کاتێك له زیندان ڕزگاری کردم، ئهوهته ئێوهی له بیابانهوه هێنایهوهو (بهیهك شادی کردینهوه) دوای ئهوهی شهیتان نێوانی من و براکانمی تێکدابوو، بهڕاستی پهروهردگارم بهسۆزو بهلوطفه بۆ ههرشتێك که دهیهوێت (پهلهی نیهو ڕێگهی بهشێنهیی بۆخۆش دهکات)، بێگومان ئهو زاته زانایه (بهنهێنی و ئاشکرای دروستکراوانی) و دانایه (بهنهخشهی ورد، ههرچی بیهوێت ئهنجامی دهدات)",
"puxt": " وه باوك و دایکی لهسهر تهخت (ی حوکمڕانی خۆی) داینان وه ههموو کهوتن بهڕوودا بۆی به سوژده بردنهوه (یوسف) وتی ئهی باوکی خۆشهویستم ئهمه لێکدانهوهی خهوهکهم بوو که لهمهوپێش (بینیم) بێگومان پهروهردگارم بهڕاستی گێڕا وه بهڕاستی خوا چاکهی لهگهڵ کردم کاتێ له زیندان دهری هێنام وه ئێوهشی له لادێ و بیابانهوه هێنا (بۆ ناو شار) دوای ئهوهی شهیتان ناخۆشی و ناکۆکی خسته نێوان من و براکانم بهڕاستی پهروهردگارم به سۆزه بهرامبهر ئهوهی بیهوێ بهڕاستی ههر ئهو زانای کاردروسته. "
},
{
"number": 101,
"text": "رَبِّ قَدْ ءَاتَيْتَنِى مِنَ ٱلْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِى مِن تَأْوِيلِ ٱلْأَحَادِيثِ فَاطِرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ أَنتَ وَلِىِّۦ فِى ٱلدُّنْيَا وَٱلْءَاخِرَةِ تَوَفَّنِى مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِى بِٱلصَّٰلِحِينَ",
"english": "My Lord, You have given me [something] of sovereignty and taught me of the interpretation of dreams. Creator of the heavens and earth, You are my protector in this world and in the Hereafter. Cause me to die a Muslim and join me with the righteous.\"",
"asan": "(ئینجا یوسف پێغهمبهر چووه کهنارهوه و دهستهکانی ههڵبڕی و نزای کردو وتی): پهروهردگارا بهڕاستی تۆ پاشایهتیت پێ بهخشیم و له لێکدانهوهی خهو شارهزات کردم، ئهی بهدیهێنهری ئاسمانهکان و زهوی، تۆ پشت و پهنا و یارو یاوهری منیت له دنیاو قیامهتدا، داواکارم که به موسڵمانی بم مرێنیت و بمخهیته ڕیزی پاکانهوه و بمگهیهنیت بهکاروانی چاکان",
"puxt": " ئهی پهروهردگارم بهڕاستی پێت بهخشیووم ههندێك له دهسهڵات و پاشایهتی وه ههندێکیش له لێکدانهوهی خهوت فێرکردوم ئهی دروست کاری ئاسمانهکان و زهوی تۆ پشتیوان و یارمهتی دهری منی له دنیا و له ڕۆژی دوایی دا به موسوڵمانێتی بمرێنه و بمخهره ڕیزی پیاو چاکانهوه (لهدوا ڕۆژ) دا. "
},
{
"number": 102,
"text": "ذَٰلِكَ مِنْ أَنۢبَآءِ ٱلْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُوٓا۟ أَمْرَهُمْ وَهُمْ يَمْكُرُونَ",
"english": "That is from the news of the unseen which We reveal, [O Muhammad], to you. And you were not with them when they put together their plan while they conspired.",
"asan": "ئهی محمد ئهم بهسهر هات و سهرگوزشتهیهی یوسف که بۆت نیگا دهکهین له ههواڵ و بهسهرهاته شاراوهکانه، خۆ تۆ له لای براکانی یوسف نهبوویت کاتێك که ههموویان بڕیاریاندا و پیلانیان دهگێڕا",
"puxt": " ئهوهی (که باسکرا) له ههواڵه نهزانراو و پهنهانهکانه که به سرووش بۆت دهنێرین (ئهی موحهممهد(صلی الله علیه وسلم)) تۆ لای ئهوان (براکانی یوسف) نهبوویت کاتێ که ههموو بڕیاری خۆیان دا (بهنهێنی) و پیلانیان داڕشت. "
},
{
"number": 103,
"text": "وَمَآ أَكْثَرُ ٱلنَّاسِ وَلَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنِينَ",
"english": "And most of the people, although you strive [for it], are not believers.",
"asan": "(دڵنیاش به) که زۆربهی خهڵکی باوهڕدار نین، ههرچهنده تۆ زۆر بهپهرۆش بیت و ههوڵ بدهیت و تێ بکۆشیت",
"puxt": " وه زۆربهی خهڵکی ههرچهند تۆ سووربیت (لهسهر باوهڕ هێنانیان) نابنه ئیماندار. "
},
{
"number": 104,
"text": "وَمَا تَسْـَٔلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَٰلَمِينَ",
"english": "And you do not ask of them for it any payment. It is not except a reminder to the worlds.",
"asan": "(ئهی محمد صلی الله علیه وسلم) خۆ تۆ هیچ پاداشت و بهخششێكت لێیان ناوێت لهسهر گهیاندنی پهیامهکه، ئهم قورئانه هیچی تر نی یه جگه لهوهی که یادخهرهوهیه بۆ ههموو خهڵکی جیهان",
"puxt": " ئهی(موحهممهد(صلی الله علیه وسلم)) تۆ داوای هیچ پاداشتێك لهوانه ناکهیت لهسهر (گهیاندنی) ئهو (قورئانه) ئهو قورئانه ههر پهند و ئامۆژگاریه بۆ جیهانیان. "
},
{
"number": 105,
"text": "وَكَأَيِّن مِّنْ ءَايَةٍ فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ يَمُرُّونَ عَلَيْهَا وَهُمْ عَنْهَا مُعْرِضُونَ",
"english": "And how many a sign within the heavens and earth do they pass over while they, therefrom, are turning away.",
"asan": "چهندهها بهڵگهو نیشانه له ئاسمانهکان و زهویدا ههن (لهسهر دهسهڵاتدارێتی و جوانکاری خوای پهروهردگار) کهچی زۆربهی خهڵکی بهلایدا تێدهپهڕن و تێنافکرن و پشتی تێدهکهن",
"puxt": " وه زۆر بهڵگهو نیشانه ههیه له ئاسمانهکان و زهوی دا به لایاندا دهڕۆن بهڵام ئهوان ڕوویان لێ وهردهگێڕن. "
},
{
"number": 106,
"text": "وَمَا يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُم بِٱللَّهِ إِلَّا وَهُم مُّشْرِكُونَ",
"english": "And most of them believe not in Allah except while they associate others with Him.",
"asan": "جا زۆربهی زۆری خهڵکی باوهڕناهێنن به خوای تاك و تهنها، بێ ئهوهی هاوهڵی بۆ بڕیار نهدهن (بێگومان ئیمان و باوهڕی وا هیچ نرخی نیه و خوای گهوره لهو تاوانه خۆش نابێت)",
"puxt": " جا زۆربهیان باوهڕ ناهێنن به خوا مهگهر ئهوان لهوکاتهدا هاوبهش بڕیار دهرن بۆ خوا. "
},
{
"number": 107,
"text": "أَفَأَمِنُوٓا۟ أَن تَأْتِيَهُمْ غَٰشِيَةٌ مِّنْ عَذَابِ ٱللَّهِ أَوْ تَأْتِيَهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ",
"english": "Then do they feel secure that there will not come to them an overwhelming [aspect] of the punishment of Allah or that the Hour will not come upon them suddenly while they do not perceive?",
"asan": "ئایا ئهوانه لهوه ئهمینن و ناترسن که سزایهکی خوایی ههموویان بگرێتهوه و (لهناویان بهرێت)، یاخود کوتوپڕ قیامهت بهرپا ببێت له کاتێکدا ئهوان ههست بهنزیکی بهرپابوونی نهکهن",
"puxt": " جا ئایا ئهوانه ناترسن یهخهیان بگرێت سزایهکی داپۆشهری خوا یان له ناکاودا ڕۆژی دواییان بهسهردا بێت له کاتێکدا ئهوان ههستی پێ نهکهن. "
},
{
"number": 108,
"text": "قُلْ هَٰذِهِۦ سَبِيلِىٓ أَدْعُوٓا۟ إِلَى ٱللَّهِ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا۠ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِى وَسُبْحَٰنَ ٱللَّهِ وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلْمُشْرِكِينَ",
"english": "Say, \"This is my way; I invite to Allah with insight, I and those who follow me. And exalted is Allah; and I am not of those who associate others with Him.\"",
"asan": "(ئهی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم! تۆ) بڵێ: ئا ئهمه ڕێگهو ڕێبازمه: من و شوێنکهوتوانم بانگ دهکهین بۆ لای خوای پهروهردگار لهسهر بنچینهو بناغهیهکی ڕوون و ئاشکرا، پاکی و بێگهردیش بۆ زاتی پهروهردگاره، من هیچ کاتێك له موشریك و هاوهڵگهران نیم",
"puxt": " بڵێ ئهمه ڕێگای منه بانگی (خهڵکی) دهکهم بۆ لای خوا لهسهر بهڵگهی ڕوون من و ئهوانهش شوێنم کهوتوون و خواش پاك و بێگهرده وه من هیچ کات له هاوبهش ڕهوادهران نیم. "
},
{
"number": 109,
"text": "وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُّوحِىٓ إِلَيْهِم مِّنْ أَهْلِ ٱلْقُرَىٰٓ أَفَلَمْ يَسِيرُوا۟ فِى ٱلْأَرْضِ فَيَنظُرُوا۟ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَدَارُ ٱلْءَاخِرَةِ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ ٱتَّقَوْا۟ أَفَلَا تَعْقِلُونَ",
"english": "And We sent not before you [as messengers] except men to whom We revealed from among the people of cities. So have they not traveled through the earth and observed how was the end of those before them? And the home of the Hereafter is best for those who fear Allah; then will you not reason?",
"asan": "ئێمه کهسمان نهناردووه له پێش تۆدا جگه له پیاوانێك که ههڵمان بژاردوون له خهڵکی شارو شوێنهکان و نیگایان بۆ دهنێرین (تا پهیامی ئێمه بهڕوونی بگهیهنن)، ئایا نهگهڕاون له زهویدا، تا تهماشا بکهن و سهرنج بدهن که: چۆن بوو سهرئهنجامی ئهوانهی پێش ئهمان (کاتێك یاخی بوون)، بێگومان جێگهو ڕێگهو خانووبهرهی بهههشت له قیامهتدا چاکتره بۆ ئهوانهی که خواناس بوون و پارێزگاریان کردووه، ئایا ئهوه عهقڵ و ژیریتان ناخهنهکار؟",
"puxt": " وه ئێمه پێش تۆ (پێغهمبهرمان) نهناردووه جگه له پیاوانێك که نیگامان بۆ دهکردن له خهڵکی شارهکان دهی ئایا ئهو (بێ بڕوایانه) نهگهڕاون بهسهر زهوی دا تا سهرنج بدهن چۆن بووه سهرئهنجامی ئهوانهی که له پێش ئهمانهوه بوون وه بێگومان ژیانی ڕۆژی دوایی چاکتره بۆ ئهوانهی خۆیان پاراستووه (له دنیادا) دهی ئێوه ژیرنابن و تێ ناگهن. "
},
{
"number": 110,
"text": "حَتَّىٰٓ إِذَا ٱسْتَيْـَٔسَ ٱلرُّسُلُ وَظَنُّوٓا۟ أَنَّهُمْ قَدْ كُذِبُوا۟ جَآءَهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّىَ مَن نَّشَآءُ وَلَا يُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ ٱلْقَوْمِ ٱلْمُجْرِمِينَ",
"english": "[They continued] until, when the messengers despaired and were certain that they had been denied, there came to them Our victory, and whoever We willed was saved. And Our punishment cannot be repelled from the people who are criminals.",
"asan": "(ئهی پێغهمبهر صلی اللله علیه وسلم وا مهزانه که ئهم ڕێگهیه بهگوڵ و گوڵزار چێنراوه، بهڵکو پڕه له ناخۆشی و ئازارو گهیشتووهته ڕادهیهك که): ههتا بگره کاتێك پێغهمبهران تووشی نائومێدی و بێ هیوایی دهبن و گومان وادهبهن که به ڕاستی ئهوان (بهرنامهکهیان) به درۆ زانراوه، ئهوه ئا لهو کاتی بێ هیواییهدا، سهرکهوتنی تایبهتی ئێمهیان بۆ دێت، ئهوسا ئهوهی بمانهوێت و شایستهبێت ڕزگاری دهکهین، جا کهس نیه بتوانێت تۆڵهی توندو تیژی ئێمه له کهسانی تاوانبارو تاوانکار بگێڕێتهوه و بهرپهرچی بداتهوه",
"puxt": " ههتا کاتێ پێغهمبهرهکانیان نائومێد بوون (لهسهر کهوتن) وه گهلهکهیان وایان زانی که (پێغهمبهران) درۆیان لهگهڵدا کردون (لهو کاتهدا) سهرکهوتن و یارمهتی ئێمهیان بۆ هات جا ئهوانهی دهمان ویست ڕزگارکران سزاشمان ناگهڕێنرێتهوه لههۆزی تاوانبار. "
},
{
"number": 111,
"text": "لَقَدْ كَانَ فِى قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُو۟لِى ٱلْأَلْبَٰبِ مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَىٰ وَلَٰكِن تَصْدِيقَ ٱلَّذِى بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ كُلِّ شَىْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ",
"english": "There was certainly in their stories a lesson for those of understanding. Never was the Qur'an a narration invented, but a confirmation of what was before it and a detailed explanation of all things and guidance and mercy for a people who believe.",
"asan": "سوێند بێت بهخوا بهڕاستی له سهرگوزهشته و بهسهرهاتی پێغهمبهران پهندو ئامۆژگاری ههیه بۆ کهسانی ژیرو هۆشمهند، وهنهبێت ئهم قورئانه قسهو باسێك بێت ههڵبهسترابێت، بهڵکو بهڕاست دانهری ئهوهیه که له پێش خۆیهوه هاتووه (تهورات و ئینجیل) و ڕوونکهرهوه و جیاکردنهوهی ههموو شتێکی پێویسته لهئایندا، ڕێنمومیی و ڕهحمهتیشه بۆ کهسانێك باوهڕ دههێنن",
"puxt": " سوێندبێ بێگومان له داستانی (پێغهمبهراندا(علیهم السلام)) پهندو ئامۆژگاری ههیه بۆ خاوهن بیران ئهم (قورئانه) چیرۆك و قسهیهك نی یه ههڵبهسترابێت بهڵکو بهڕاست دانهرو پشتگیری ئهو (کتێبانه) یه که له پێش خۆیهوه (هاتوون) ههروهها ڕوون کهرهوهی ههموو شتێکه وه ڕێنموونی و میهرهبانیه بۆ ئهوانهی که بڕوا دێنن. "
}
]