10.json

[
  {
    "number": 1,
    "text": "الٓر تِلْكَ ءَايَٰتُ ٱلْكِتَٰبِ ٱلْحَكِيمِ",
    "english": "Alif, Lam, Ra. These are the verses of the wise Book",
    "asan": "سه‌رنجی سه‌ره‌تای سووره‌تی (البقرة‌) بده‌، ئه‌و ئایه‌ت و فه‌رمانانه‌ی (له‌م سووره‌ته‌دا هه‌یه‌) چه‌ند ئایه‌ت و فه‌رمانێکی ئه‌و قورئانه‌پڕ له‌دانایی یه‌یه",
    "puxt": "  به‌ (ئه‌لیف، لام، ڕاء) ده‌خوێنرێته‌وه‌ ئه‌مه‌ ئایه‌ته‌کانی قورئانی نه‌گۆڕاوی پڕ حیکمه‌ته‌.    "    
  },
  {
    "number": 2,
    "text": "أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَيْنَآ إِلَىٰ رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ ٱلنَّاسَ وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓا۟ أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِندَ رَبِّهِمْ قَالَ ٱلْكَٰفِرُونَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٌ مُّبِينٌ",
    "english": "Have the people been amazed that We revealed [revelation] to a man from among them, [saying], \"Warn mankind and give good tidings to those who believe that they will have a [firm] precedence of honor with their Lord\"? [But] the disbelievers say, \"Indeed, this is an obvious magician.\"",
    "asan": "ئایا چ سه‌ر سوڕمانێکی بۆ خه‌ڵکی تێدایه‌که‌وه‌حی و نیگامان نارد بۆ پیاوێک له‌خۆیان که: خه‌ڵکی‌بێدار بکه‌ره‌وه‌و دایان بچڵه‌کێنه (تا خواناس و خواپه‌ره‌ست بن) و مژده‌بده‌به‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌که‌بێگومان پله‌و پایه‌ی به‌رزو بڵندیان بۆ هه‌یه‌لای په‌روه‌ردگاریان وتیان: به‌ڕاستی ئه‌م (محمد ناوه‌) جادووگه‌رێکی ئاشکرایه",
    "puxt": "  ئایا به‌لای خه‌ڵکه‌وه‌ سه‌یره‌ که‌ئێمه‌ نیگامان کردوه‌ بۆ پیاوێك له‌خۆیان (پێیان وتووه‌) که‌ ئاده‌می بترسێنه‌ وه‌ موژده‌ بده‌ به‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ که‌ بێگومان بۆیان هه‌یه‌ پله‌و پایه‌ی به‌رز لای په‌روه‌ردگاریان به‌ڵام بێ باوه‌ڕان وتیان بێگومان ئه‌م (پیاوه‌) جادووبازێکی ئاشکرایه‌.    "    
  },
  {
    "number": 3,
    "text": "إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِى خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ فِى سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ ٱسْتَوَىٰ عَلَى ٱلْعَرْشِ يُدَبِّرُ ٱلْأَمْرَ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعْدِ إِذْنِهِۦ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمْ فَٱعْبُدُوهُ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ",
    "english": "Indeed, your Lord is Allah, who created the heavens and the earth in six days and then established Himself above the Throne, arranging the matter [of His creation]. There is no intercessor except after His permission. That is Allah, your Lord, so worship Him. Then will you not remember?",
    "asan": "به‌ڕاستی په‌روه‌ردگاری ئێوه (الله‌) یه‌، ئه‌و زاته‌یه که‌ئاسمانه‌کان و زه‌وی له‌شه‌ش ڕۆژدا دروست کردووه‌، له‌وه‌ودوا له‌سه‌ر ته‌ختی فه‌رمانڕه‌وایی وه‌ستا (ئه‌ڵبه‌ته‌چۆنێتی وه‌ستان و ته‌ختی فه‌رمانڕه‌وایه‌تی و گه‌لێ شتی له‌و بابه‌تانه له‌ڕاده‌ی بۆچوونی ئێمه به‌ده‌ره‌، ته‌فسیری ئه‌م ئایه‌ته‌یان له‌پێشه‌وا مالیک و ئه‌حمه‌د پرسیووه‌، له‌وه‌ڵامدا وتوویانه‌: وه‌ستانه‌که حه‌قیقه‌تی هه‌یه‌، چۆنیه‌تیه‌که‌ی شاراوه‌یه‌، پرسیار کردن ده‌رباره‌ی بیدعه‌یه‌، باوه‌ڕ بوون پێی واجبه‌)، هه‌ر خۆیشی پلانی هه‌موو شتێک دائه‌نێت و هه‌موو شتێک ڕێک ئه‌خات، هیچ که‌س نیه شه‌فاعه‌تخواز و تکا کار بێت، مه‌گه‌ر دوای مۆڵه‌تی ئه‌و زاته‌، ئه‌و خوایه په‌روه‌ردگارتانه‌، که‌وابوو بیپه‌رستن، جا ئایا بۆچی یاده‌وه‌ری وه‌رناگرن و بیر ناکه‌نه‌وه؟",
    "puxt": "  به‌ڕاستی په‌روه‌ردگاری ئێوه‌ ئه‌و زاته‌یه‌ که‌ هه‌موو ئاسمانه‌کان و زه‌وی دروست کردووه‌ له‌شه‌ش ڕۆژدا پاشان چوویه‌ سه‌ر عه‌رش (باوه‌ڕمان پێیه‌تی به‌ڵام چۆنیه‌تێکه‌ی نازانین) خوا هه‌موو کاروباره‌کان هه‌ڵده‌سوڕێنێ هیچ تکاکارێك نی یه‌ (بۆکه‌س) مه‌گه‌ر له‌پاش ڕێگه‌دانی ئه‌و(خوا) ئه‌و زاته‌‌ په‌روه‌ردگاری ئێوه‌یه‌ که‌واته‌ هه‌ر ئه‌و بپه‌رستن ده‌ی ئایا ئێوه‌ بیر ناکه‌نه‌وه‌.    "    
  },
  {
    "number": 4,
    "text": "إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا وَعْدَ ٱللَّهِ حَقًّا إِنَّهُۥ يَبْدَؤُا۟ ٱلْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجْزِىَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ بِٱلْقِسْطِ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌۢ بِمَا كَانُوا۟ يَكْفُرُونَ",
    "english": "To Him is your return all together. [It is] the promise of Allah [which is] truth. Indeed, He begins the [process of] creation and then repeats it that He may reward those who have believed and done righteous deeds, in justice. But those who disbelieved will have a drink of scalding water and a painful punishment for what they used to deny.",
    "asan": "گه‌ڕانه‌وه‌ی هه‌ر هه‌مووتان بۆ لای ئه‌و زاته‌یه‌، به‌ڵێنی خوا هه‌میشه ڕاسته‌و دروسته‌و نه‌گۆڕه‌، به‌ڕاستی خۆی سه‌ره‌تا دروست کراوان به‌دی ده‌هێنێت و دوایش وه‌ک خۆیان لێده‌کاته‌وه (تا له‌قیامه‌تدا) ئه‌وانه‌ی که‌باوه‌ڕیان هێناوه‌و کارو کرده‌وه چاکه‌کانیان ئه‌نجامداوه‌به‌دادپه‌روه‌ری پاداشتیان بداته‌وه‌، ئه‌وانه‌ش که‌بێ باوه‌ڕ بوون خواردنه‌وه‌ی له‌کوڵ و سزای به‌ئێش و ئازاریان بۆ ئاماده‌یه به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌باوه‌ڕیان پێ نه‌ئه‌کرد",
    "puxt": "  گه‌ڕانه‌وه‌ی هه‌مووتان هه‌ر بۆ لای ئه‌وه‌ به‌ڵێنی خوا حه‌ق و ڕاسته‌ بێگومان خوا له‌ سه‌ره‌تاوه‌ دروست کراوان دروست ده‌کات دوای (مردنیان) دووباره‌ دروستیان ده‌کاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی پاداشتی ئه‌وانه‌ بداته‌وه‌ که‌ بڕوایان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ی چاکیان کردووه‌ به ‌دادگه‌رانه‌ وه‌ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان نه‌هێناوه‌ تایبه‌ت به‌وانه‌ خواردنه‌وه‌ی کوڵاوکوڵی زۆر گه‌رم وه‌ سزای سه‌ختی ئازارده‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له ‌دنیادا بێ باوه‌ڕ بوون.    "    
  },
  {
    "number": 5,
    "text": "هُوَ ٱلَّذِى جَعَلَ ٱلشَّمْسَ ضِيَآءً وَٱلْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا۟ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلْحِسَابَ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلْحَقِّ يُفَصِّلُ ٱلْءَايَٰتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ",
    "english": "It is He who made the sun a shining light and the moon a derived light and determined for it phases - that you may know the number of years and account [of time]. Allah has not created this except in truth. He details the signs for a people who know",
    "asan": "خوا ئه‌و زاته‌یه‌که‌خۆری کردووه‌به‌سه‌رچاوه‌ی تیشک و ڕووناکیه‌کی پرشنگدار، مانگیشی کردووه به‌سه‌رچاوه‌ی ڕووناکی، چه‌نده‌ها جێگه‌ی هه‌ڵهاتن و ئاوابوونیشی بۆ دیاری کردووه (جگه له‌وه‌ی هه‌رشه‌وه به‌شێوه‌یه‌ک خۆی ده‌نوێنێت) تا بزانن و بیکه‌نه بنه‌مای ساڵژمێری و حساب ڕاگرتن، خوای گه‌وره ئه‌وه‌ی به‌بێ مه‌به‌ست دروست نه‌کردووه‌، به‌ڵکو هه‌مووی له‌سه‌ر بنچینه‌ی حه‌ق و ڕاستی به‌دیهێناوه‌، به‌و شێوه‌یه‌ئه‌و زاته ئایه‌ت و به‌ڵگه‌و موعجیزه‌کانی ڕوون ده‌کاته‌وه بۆ که‌سانێک که‌بیانزانن و تێی بگه‌ن",
    "puxt": "  خوا زاتێکه‌ که‌ خۆری گێڕاوه‌ به‌ تیشك مانگیشی گێڕاوه‌ به‌ ڕووناکی بۆ (گه‌ڕانی) مانگ چه‌ند قۆناغێکی دیاری کردووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ژماره‌ی ساڵه‌کان و حیسابی (مانگ و ڕۆژی) پێ بزانن خوا ئه‌وانه‌ی دروست نه‌کردووه‌ به‌ حه‌ق و ڕاستی نه‌بێ ئایه‌ته‌کان شی ده‌کاته‌وه‌ بۆ کۆمه‌ڵێك که‌ زانان و تێده‌گه‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 6,
    "text": "إِنَّ فِى ٱخْتِلَٰفِ ٱلَّيْلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يَتَّقُونَ",
    "english": "Indeed, in the alternation of the night and the day and [in] what Allah has created in the heavens and the earth are signs for a people who fear Allah",
    "asan": "به‌ڕاستی له‌جیاوازی شه‌وو ڕۆژو ئه‌و شتانه‌دا که‌خوا له‌ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا دروستی کردوون، به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی زۆرن بۆ که‌سانێک که‌له‌خوا بترسن و دینداری بکه‌ن",
    "puxt": "  بێگومان له‌ جیاوازی شه‌و و ڕۆژدا و هه‌رچی خوا دروستی کردووه‌ له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا چه‌ند نیشانه‌و به‌ڵگه‌ هه‌یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی که‌ خۆیان ده‌پارێزن و له‌ خوا ده‌ترسن.    "    
  },
  {
    "number": 7,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَآءَنَا وَرَضُوا۟ بِٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا وَٱطْمَأَنُّوا۟ بِهَا وَٱلَّذِينَ هُمْ عَنْ ءَايَٰتِنَا غَٰفِلُونَ",
    "english": "Indeed, those who do not expect the meeting with Us and are satisfied with the life of this world and feel secure therein and those who are heedless of Our signs",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌به‌ته‌مای ئاماده‌بوونی به‌ر باره‌گای ئێمه‌نین و (باوه‌ڕیان پێی نیه‌) و ڕازی بوون به‌ژیانی ئه‌م دنیایه‌و دڵنیا بوون پێی و دڵیان پێی خۆشبوو و ئه‌وانه‌ش که‌خۆیان غافڵ و بێ ئاگان له‌ئایه‌ت و نهێنی دروست کراوه‌کانی ئێمه‌، (سه‌رنجی ناده‌ن و بیری لێناکه‌نه‌وه‌)",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی به‌هیوای دیداری ئێمه‌ نین (له‌ دواڕۆژدا) و ڕازی بوون به‌ ژیانی دنیا و دڵنیا بوون پێ ی وه‌ ئه‌وانه‌ی بێ ئاگان له‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌.    "    
  },
  {
    "number": 8,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ مَأْوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ بِمَا كَانُوا۟ يَكْسِبُونَ",
    "english": "For those their refuge will be the Fire because of what they used to earn.",
    "asan": "ئا ئه‌وانه‌شوێن و جێگه‌یان ئاگره به هۆی ئه‌و کار و کرده‌وانه‌ی که ده‌یانکرد",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ جێگایان دۆزه‌خه‌ له‌به‌ر ئه‌و کرده‌وانه‌ی که‌ (له‌ دنیادا) ده‌یان کرد.    "    
  },
  {
    "number": 9,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمْ تَجْرِى مِن تَحْتِهِمُ ٱلْأَنْهَٰرُ فِى جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ",
    "english": "Indeed, those who have believed and done righteous deeds - their Lord will guide them because of their faith. Beneath them rivers will flow in the Gardens of Pleasure",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌باوه‌ڕیان هێناوه‌و کارو کرده‌وه‌چاکه‌کانیان ئه‌نجامداوه‌، په‌روه‌ردگاریان به‌هۆی ئیمان و باوه‌ڕی (ڕێک و پێک و دامه‌زراویانه‌وه‌) هیدایه‌ت و ڕێنموییان ده‌کات (بۆ ئه‌نجامدانی هه‌موو کارو کرده‌وه‌یه‌کی چاک، له‌و جیهانیشدا) له‌ناو به‌هه‌شته جۆراو جۆره‌پڕ له‌نازو نیعمه‌ته‌کاندا چه‌نده‌ها ڕوبار به‌به‌رده‌میاندا ده‌ڕوات",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردووه‌ په‌روه‌ردگاریان ڕێنموونیان ده‌کات به‌هۆی باوه‌ڕه‌که‌یانه‌وه‌ ڕووباره‌کان دێن و ده‌چن به‌ژێریان دا له‌ باخ و به‌هه‌شتانی پڕ ناز و نیعمه‌ت دا.    "    
  },
  {
    "number": 10,
    "text": "دَعْوَىٰهُمْ فِيهَا سُبْحَٰنَكَ ٱللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَٰمٌ وَءَاخِرُ دَعْوَىٰهُمْ أَنِ ٱلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلْعَٰلَمِينَ",
    "english": "Their call therein will be, \"Exalted are You, O Allah,\" and their greeting therein will be, \"Peace.\" And the last of their call will be, \"Praise to Allah, Lord of the worlds!\"",
    "asan": "دوعاو پاڕانه‌وه‌یان (له‌به‌هه‌شدا ئه‌مه‌یه‌: په‌روه‌ردگارا، پاکی و بێگه‌ردی و ستایش شایسته‌ی تۆیه ئه‌ی خوای میهره‌بان، چاک و چۆنیشیان له‌وێ سه‌لامکردنه‌، دواهه‌مین گوفتاریشیان دوای هه‌موو نازو نیعمه‌تێک، دوای هه‌موو به‌خششێک ئه‌وه‌یه‌که‌: پڕ به‌دڵ، له‌ناخی ده‌روونیانه‌وه به‌ڕاستی ده‌ڵێن: الحمد لله رب العالمین",
    "puxt": "  دوعایان تێیدا (ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌ڵێن) پاك و بێگه‌ردی بۆ تۆ ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان سڵاو کردن لێیان له‌و (به‌هه‌شته‌) دا به‌ وشه‌ی( سه‌لام) ه‌، وه‌ دواهه‌مین دوعایان (ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌ڵێن) بێگومان سوپاس و ستایش هه‌ر بۆ خوایه‌ که‌ په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانه‌.    "    
  },
  {
    "number": 11,
    "text": "وَلَوْ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسْتِعْجَالَهُم بِٱلْخَيْرِ لَقُضِىَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَآءَنَا فِى طُغْيَٰنِهِمْ يَعْمَهُونَ",
    "english": "And if Allah was to hasten for the people the evil [they invoke] as He hastens for them the good, their term would have been ended for them. But We leave the ones who do not expect the meeting with Us, in their transgression, wandering blindly",
    "asan": "ئه‌گه‌ر خوا خه‌ڵکی تووشی شه‌ڕو ناخۆشی به‌زوویی بکردایه (له‌سه‌ر داخوازی خۆیان کاتێک ته‌نگه‌تاو ده‌بن) هه‌روه‌کو چۆن بۆ داخوازی خێر په‌له‌یانه‌، ئه‌وه هه‌ر هه‌موویان کۆتایی به‌ژیانیان ده‌هێنرا (به‌ڵام خوای گه‌وره واناکات، به‌ڵکو ده‌فه‌رموێت) جا ئه‌وانه‌ی به‌ته‌مانین ئاماده‌ی به‌رده‌م باره‌گای ئێمه‌ببنه‌وه (باوه‌ڕیان پێی نیه‌)، ماوه‌یه‌ک وازیان لێده‌هێنین تا له‌سته‌میاندا ڕۆبچن و سه‌رگه‌ردان بن",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌گه‌ر خوا په‌له‌ی بکردایه‌ (له‌ قوبوڵ کردنی دوعای) شه‌ڕو خراپه‌دا بۆ خه‌ڵکی وه‌ك په‌له‌ کردنی (له‌ قوبوڵ کردنی دوعای) خێر و خۆشی ئه‌وه‌ ماوه‌که‌یان دوایی پێ ده‌هێنرا بۆیه‌ مۆڵه‌تی ئه‌وانه‌ ده‌ده‌ین به‌هیوای دیداری ئێمه‌ نین (له‌ ڕۆژی دوایی دا) له‌ نێو گومڕایی و سه‌رکه‌شیی خۆیان دا بسوڕێنه‌وه‌.    "    
  },
  {
    "number": 12,
    "text": "وَإِذَا مَسَّ ٱلْإِنسَٰنَ ٱلضُّرُّ دَعَانَا لِجَنۢبِهِۦٓ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَآئِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُۥ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَآ إِلَىٰ ضُرٍّ مَّسَّهُۥ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُوا۟ يَعْمَلُونَ",
    "english": "And when affliction touches man, he calls upon Us, whether lying on his side or sitting or standing; but when We remove from him his affliction, he continues [in disobedience] as if he had never called upon Us to [remove] an affliction that touched him. Thus is made pleasing to the transgressors that which they have been doing",
    "asan": "کاتێکیش ئاده‌میزاد (ئه‌وانه‌یان که‌باوه‌ڕ له‌ده‌روونیاندا به‌چاکی دانه‌مه‌زراوه‌) زیان و ناخۆشیه‌کی تووش بێت، ئه‌وه هاناو هاوار بۆ ئێمه ده‌هێنێت بۆ لابردنی، له‌کاتی ڕاکشاندا، یان به‌دانیشتنه‌وه‌، یان به‌پێوه‌بێت، جا کاتێک زه‌ره‌ر و زیانه‌که‌ی لێ دوور ده‌خه‌ینه‌وه‌و ده‌که‌وێته‌وه باری ئاسایی، هه‌روا ده‌ڕوات به‌ڕێدا و بارودۆخی ئه‌وسای فه‌رامۆش ده‌کات، هه‌روه‌ک ڕۆژێ له‌ڕۆژان هاواری له ئێمه نه‌کردبێت و ل ه‌ئێمه نه‌پاڕابێته‌وه تا ناخۆشی و زیانێک که‌تووشیبووه لێی دوور بخه‌ینه‌وه‌، ئا به‌و شێوه‌یه بۆ له‌سنوور ده‌رچووان ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی که‌ده‌یانکرد ڕازێنراوه‌ته‌وه",
    "puxt": "  وه‌ کاتێ ئاده‌می زیانێکی لێ بکه‌وێت به‌ ڕاکشان یان به‌ دانیشتن یان به‌ پێوه‌ لێمان ده‌پاڕێته‌وه‌ ئینجا کاتێ لامان برد زیانه‌که‌ی و نه‌مان هێشت ده‌ڕوات (ده‌چێته‌ سه‌ر حاڵی پێشووی) وه‌ك هاوارو دوعای نه‌کردبێ لێمان بۆ لابردنی زیانێ که‌ دووچاری بووه‌ به‌و جۆره‌‌ ‌ڕازێنراوه‌ته‌وه‌ بۆ زیاده‌ ڕه‌وان ئه‌و کرده‌وانه‌ی که‌ ده‌یان کرد.    "    
  },
  {
    "number": 13,
    "text": "وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا ٱلْقُرُونَ مِن قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُوا۟ وَجَآءَتْهُمْ رُسُلُهُم بِٱلْبَيِّنَٰتِ وَمَا كَانُوا۟ لِيُؤْمِنُوا۟ كَذَٰلِكَ نَجْزِى ٱلْقَوْمَ ٱلْمُجْرِمِينَ",
    "english": "And We had already destroyed generations before you when they wronged, and their messengers had come to them with clear proofs, but they were not to believe. Thus do We recompense the criminal people",
    "asan": "سوێند به‌خوا بێگومان ئێمه له‌سه‌ده‌کانی پێش ئێوه‌دا خه‌ڵکێکی زۆرمان له‌ناو بردووه کاتێک سته‌میان کردووه‌و ڕۆچوون تیایدا، له‌کاتێکیشدا پێغه‌مبه‌ره‌کانیان به‌به‌ڵگه‌ی زۆره‌وه بۆ هات و (په‌یامی خوایان پێ ڕاگه‌یاندن) وه‌نه‌بوو باوه‌ڕیشیان پێبهێنن، (ئێمه‌ش تۆڵه‌مان لێسه‌ندن) ئا به‌و شێوه‌یه تۆڵه له‌قه‌وم و گه‌لانی تاوانبار ده‌که‌ینه‌وه",
    "puxt": "  سوێند به‌خوا به‌ڕاستی له‌ ناومان برد چه‌ند گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ له‌پێش ئێوه‌دا کاتێ ناهه‌قییان کرد له‌ کاتێکدا که‌ پێغه‌مبه‌رانیان به‌ به‌ڵگه‌ی ڕوونه‌وه‌ بۆ هات هه‌ر باوه‌ڕیان نه‌هێنا ئا به‌و جۆره‌ تۆڵه‌ له‌ کۆمه‌ڵی تاوانباران ده‌ستێنین.    "    
  },
  {
    "number": 14,
    "text": "ثُمَّ جَعَلْنَٰكُمْ خَلَٰٓئِفَ فِى ٱلْأَرْضِ مِنۢ بَعْدِهِمْ لِنَنظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ",
    "english": "Then We made you successors in the land after them so that We may observe how you will do.",
    "asan": "پاشان ئێمه ئێوه‌مان کرده جێنشین له‌زه‌ویدا له‌دوای له‌ناوبردنی ئه‌وان، تا ببینین ئێوه چی ده‌که‌ن و چۆن ده‌که‌ن",
    "puxt": "  له‌پاشان ئێوه‌مان کرد به‌ جێگرو جێ نشین له‌ زه‌وی دا له‌پاش ئه‌وان بۆ ئه‌وه‌ی سه‌رنج بده‌ین ئێوه‌ چۆن ڕه‌فتار و کرده‌وه‌ ده‌که‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 15,
    "text": "وَإِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ ءَايَاتُنَا بَيِّنَٰتٍ قَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَآءَنَا ٱئْتِ بِقُرْءَانٍ غَيْرِ هَٰذَآ أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا يَكُونُ لِىٓ أَنْ أُبَدِّلَهُۥ مِن تِلْقَآئِ نَفْسِىٓ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَىَّ إِنِّىٓ أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّى عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ",
    "english": "And when Our verses are recited to them as clear evidences, those who do not expect the meeting with Us say, \"Bring us a Qur'an other than this or change it.\" Say, [O Muhammad], \"It is not for me to change it on my own accord. I only follow what is revealed to me. Indeed I fear, if I should disobey my Lord, the punishment of a tremendous Day.\"",
    "asan": "کاتێکیش ئایه‌ته‌کانی ئێمه که ڕوون و ئاشکرایه به‌سه‌ریاندا بخوێنرێته‌وه‌، ئه‌وه ئه‌وانه‌ی که به‌ته‌مانین ئاماده‌ی به‌رده‌م باره‌گای ئێمه ببن ده‌ڵێن: قورئانێکی جگه له‌مه بهێنه‌و بیخوێنه‌ره‌وه‌، یان بیگۆڕه (به‌شێوه‌یه‌کی تر)، تۆیش ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: من بۆم نیه له‌خۆمه‌وه ئه‌وه بیگۆڕم، من شوێنی هیچ شتێک ناکه‌وم جگه ئه‌وه نه‌بێت که به‌وه‌حی پێم ده‌گات، به‌ڕاستی من ده‌ترسم ئه‌گه‌ر یاخی بم له په‌روه‌ردگارم و نا فه‌رمانی بکه‌م گیرۆده‌ی سزایه‌کی سه‌ختی ڕۆژێکی زۆر گه‌وره‌ببم",
    "puxt": "  وه‌ کاتێ بخوێنرێته‌وه‌ به‌سه‌ریاندا ئایه‌ته‌ ڕوونه‌کانی ئێمه‌ ئه‌وانه‌ی به‌ته‌مای دیداری ئێمه‌ نین (له‌ دواڕۆژدا) ده‌ڵێن قورئانێکی تر جگه‌ له‌م قورئانه‌ بێنه‌ یان بیگۆڕه‌ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) پێیان بڵێ بۆ من نی یه‌ که‌ له‌ لایه‌ن خۆمه‌وه‌ بیگۆڕم من شوێن هیچ شتێ ناکه‌وم جگه‌ له‌وه‌ی سرووش ده‌کرێت بۆم به‌ڕاستی من ده‌ترسم ئه‌گه‌ر سه‌رپێچی په‌روه‌ردگارم بکه‌م له‌ سزای ڕۆژێکی گه‌وره‌ که‌ ڕۆژی دوایی یه‌.    "    
  },
  {
    "number": 16,
    "text": "قُل لَّوْ شَآءَ ٱللَّهُ مَا تَلَوْتُهُۥ عَلَيْكُمْ وَلَآ أَدْرَىٰكُم بِهِۦ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُرًا مِّن قَبْلِهِۦٓ أَفَلَا تَعْقِلُونَ",
    "english": "Say, \"If Allah had willed, I would not have recited it to you, nor would He have made it known to you, for I had remained among you a lifetime before it. Then will you not reason?\"",
    "asan": "پێیان بڵێ (ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه ئه‌وه قورئانم به‌سه‌ردا نه‌ده‌خوێنده‌وه‌، خوایش ئاگاداری نه‌ده‌کردن پێی، چونکه به‌ڕاستی ئاشکرایه که‌من ته‌مه‌نێکی دوورو درێژم له‌ناوتاندا به‌سه‌ر بردووه پێش هاتنی قورئان (بێ ئه‌وه‌ی وشه‌یه‌ک له‌م قورئانه بزانم) که‌واته بۆچی عه‌قڵ وبیرو هۆشتان ناخه‌نه‌کار (که‌سێکی نه‌خوێنده‌وار تا ته‌مه‌نی چل ساڵی هیچ نه‌ڵێت، به‌مه‌رجێک ناو بانگی ده‌رکرد بێت به‌ڕاستگۆیی و ئه‌مینداری، که‌چی له‌و ته‌مه‌نه به‌دواوه ئه‌م قورئانه ڕێک و پێکه ڕابگه‌یه‌نێت، ئایا ڕه‌وا نیه هه‌ر که‌س ده‌یبیستێت خێرا بڕوا بهێنێت به‌نێره‌ری قورئان و ئه‌و که‌سه‌ش که‌بۆی ڕه‌وانه‌کراوه‌؟)",
    "puxt": "  پێیان بڵێ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ ئه‌م قورئانه‌م نه‌ده‌خوێنده‌وه‌ بۆتان وه‌ له‌و (قورئان) ئاگادارم نه‌ده‌کردن چونکه‌ بێگومان من مامه‌وه‌ له‌ ناوتاندا ماوه‌ی ته‌مه‌نێکی درێژ پێش هاتنی ئه‌م قورئانه‌ ده‌ی ئایا ئێوه‌ بۆ ژیر نابن بیرناکه‌نه‌وه‌؟.    "    
  },
  {
    "number": 17,
    "text": "فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ ٱفْتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓ إِنَّهُۥ لَا يُفْلِحُ ٱلْمُجْرِمُونَ",
    "english": "So who is more unjust than he who invents a lie about Allah or denies His signs? Indeed, the criminals will not succeed",
    "asan": "جا کێ له‌وه سته‌مکارتره که درۆ به ده‌م خواوه هه‌ڵده‌به‌ستێت، یاخود ئایاته‌کانی به درۆ بزانێت و بڕوای پێی نه‌بێت، به‌ڕاستی تاوانباران سه‌رفراز نابن",
    "puxt": "  جا کێ سته‌مکارتره‌ له‌و که‌سه‌ی درۆ به‌ده‌م خواوه‌ هه‌ڵبه‌ستێ یا ئایه‌ته‌کانی قورئان به‌ درۆ دابنێ به‌ڕاستی تاوان باران ڕزگار نابن.    "    
  },
  {
    "number": 18,
    "text": "وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِ قُلْ أَتُنَبِّـُٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا يَعْلَمُ فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِى ٱلْأَرْضِ سُبْحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ",
    "english": "And they worship other than Allah that which neither harms them nor benefits them, and they say, \"These are our intercessors with Allah \" Say, \"Do you inform Allah of something He does not know in the heavens or on the earth?\" Exalted is He and high above what they associate with Him",
    "asan": "(بێ باوه‌ڕان وخوانه‌ناسان) شتێک ده‌په‌رستن له‌جیاتی خوا نه زیانیان پێده‌گه‌یه‌نێت نه قازانج، ده‌شڵێن: ئا ئه‌و بت و شتانه تکا کارمانن لای خوا، پێیان بڵێ ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم): باشه ئایا ئێوه خوا ئاگادار ده‌که‌نه‌وه به‌شتێک که له‌ئاسمانه‌کان و له‌زه‌ویدا هه‌بێت و خوا نه‌یزانێت؟! پاک و بێگه‌رده‌و به‌رزو بڵنده‌و دووره له‌وه‌ی که‌نه‌فامان ده‌یکه‌ن به‌هاوه‌ڵی",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ بێجگه‌ له‌خوا شتانێك ده‌په‌رستن که‌ نه‌ زیانیان پێ ده‌گه‌یه‌نن نه‌ سوود و قازانج وه‌ ده‌ڵێن ئه‌و بتانه‌ تکا کارمانن لای خوا (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ حلیه‌ وسلم) به‌وانه‌) بڵێ ئایا ئێوه‌ هه‌واڵ ده‌ده‌ن به‌خوا به‌ شتێك که‌ بێ ئاگایه‌ لێ ی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا خوا پاك و بێگه‌رد و بڵنده‌ له‌وه‌ی که‌ ده‌یکه‌نه‌ هاوبه‌شی.    "    
  },
  {
    "number": 19,
    "text": "وَمَا كَانَ ٱلنَّاسُ إِلَّآ أُمَّةً وَٰحِدَةً فَٱخْتَلَفُوا۟ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ لَقُضِىَ بَيْنَهُمْ فِيمَا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ",
    "english": "And mankind was not but one community [united in religion], but [then] they differed. And if not for a word that preceded from your Lord, it would have been judged between them [immediately] concerning that over which they differ.",
    "asan": "خه‌ڵکی له‌سه‌ره‌تای په‌یدا بوونیاندا به‌ش به‌ش نه‌بوون به‌ڵکو ته‌نها یه‌ک پارچه‌بوون، یه‌ک ئاین بوون، یه‌ک بیرو باوه‌ڕ بوون، جا که (زه‌مان تێپه‌ڕی و زۆر بوون و له‌سه‌رچاوه‌ی نووری پێغه‌مبه‌رایه‌تی دوورکه‌وتنه‌وه‌) ناکۆکی و جیاوازی له‌نێوانیاندا په‌یدا بوو به‌ش به‌ش بوون، خۆ ئه‌گه‌ر بڕیارداده‌ی پێشتر له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه نه‌بوایه‌، ئه‌وه دادپه‌روه‌ری هه‌ر له‌دنیادا له‌نێوانیاندا ئه‌نجامده‌درا، (حه‌ق و ڕاستی ڕوون ده‌کرایه‌وه‌) له‌و شتانه‌دا که‌کێشه‌و جیاوازی تێدا ده‌که‌ن",
    "puxt": "  خه‌ڵکی له‌ ڕابوردودا هه‌ریه‌ك  ئوممه‌ت بوون (بڕوا دار بوون به‌خوا) ئینجا جیاواز بوون وه‌ ئه‌گه‌ر بڕیارێ پێشتر نه‌درایه‌ له‌ لایه‌ن  په‌روه‌ردگارته‌وه‌ ئه‌وا بڕیار ده‌درا له‌ نێوانیاندا له‌وه‌ی که‌ تێیدا جیاواز بون.    "    
  },
  {
    "number": 20,
    "text": "وَيَقُولُونَ لَوْلَآ أُنزِلَ عَلَيْهِ ءَايَةٌ مِّن رَّبِّهِۦ فَقُلْ إِنَّمَا ٱلْغَيْبُ لِلَّهِ فَٱنتَظِرُوٓا۟ إِنِّى مَعَكُم مِّنَ ٱلْمُنتَظِرِينَ",
    "english": "And they say, \"Why is a sign not sent down to him from his Lord?\" So say, \"The unseen is only for Allah [to administer], so wait; indeed, I am with you among those who wait.\"",
    "asan": "(هه‌روه‌ها بێ باوه‌ڕان) ده‌ڵێن: بۆ موعجیزه‌و به‌ڵگه‌یه‌ک دانه‌به‌زێنرایه سه‌ری له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریه‌وه، ئه‌وه له‌وه‌ڵامیاندا بڵێ: به‌ڕاستی موعجیزه‌و نهێنی و شاراوه‌کان ته‌نها به‌ده‌ست خوایه‌، جا ئێوه چاوه‌ڕوانی بکه‌ن، بێگومان منیش له‌گه‌ڵتاندا له‌چاوه‌ڕوانانم",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌وانه‌ ده‌ڵێن با بهێنرایه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆی به‌ڵگه‌و نیشانه‌یه‌ك له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگاریه‌وه‌ تۆش بڵێ بێگومان (زانینی) نهێنی و په‌نهانی تایبه‌ت به‌ خوایه‌ که‌واته‌ چاوه‌ڕوانی بکه‌ن به‌ڕاستی منیش له‌گه‌ڵ ئێوه‌دا یه‌کێکم له‌ چاوه‌ڕوانان.    "    
  },
  {
    "number": 21,
    "text": "وَإِذَآ أَذَقْنَا ٱلنَّاسَ رَحْمَةً مِّنۢ بَعْدِ ضَرَّآءَ مَسَّتْهُمْ إِذَا لَهُم مَّكْرٌ فِىٓ ءَايَاتِنَا قُلِ ٱللَّهُ أَسْرَعُ مَكْرًا إِنَّ رُسُلَنَا يَكْتُبُونَ مَا تَمْكُرُونَ",
    "english": "And when We give the people a taste of mercy after adversity has touched them, at once they conspire against Our verses. Say, \"Allah is swifter in strategy.\" Indeed, Our messengers record that which you conspire",
    "asan": "کاتێکیش خه‌ڵکی له‌دوای ناخۆشیه‌ک که بۆیان پێش دێت له‌ڕه‌حمه‌ت و به‌خششی خۆمان به‌هره‌وریان ده‌که‌ین، ئه‌وه یه‌کسه‌ر پیلانگێڕی کاریانه دژ به‌ئاین و فه‌رمانه‌کانی ئێمه‌، ئه‌ی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: خوا خێراتره له‌وان له نه‌خشه‌و پلاندا، به‌ڕاستی فریشته‌کانمان هه‌موو پیلان و فێڵێک که‌ده‌یکه‌ن تۆماری ده‌که‌ن",
    "puxt": "  وه‌ کاتێ ئێمه‌ ده‌چێژین چاکه‌ و به‌هره‌یه‌ك به‌ خه‌ڵکی له‌ پاش زیان و ناخۆشیه‌ك که‌ لێیان که‌وتووه‌ ده‌ست به‌جێ ئه‌وان پیلان ده‌گێڕن ده‌رباره‌ی ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ خوا چه‌سپانتره‌ بۆ تۆڵه‌ لێ سه‌ندنیان بێگومان فریشته‌ و چاودێره‌کانمان هه‌ر پیلان و فڕو فێڵێك ده‌که‌ن ده‌ینوسن.    "    
  },
  {
    "number": 22,
    "text": "هُوَ ٱلَّذِى يُسَيِّرُكُمْ فِى ٱلْبَرِّ وَٱلْبَحْرِ حَتَّىٰٓ إِذَا كُنتُمْ فِى ٱلْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بِهِم بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَفَرِحُوا۟ بِهَا جَآءَتْهَا رِيحٌ عَاصِفٌ وَجَآءَهُمُ ٱلْمَوْجُ مِن كُلِّ مَكَانٍ وَظَنُّوٓا۟ أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُا۟ ٱللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ لَئِنْ أَنجَيْتَنَا مِنْ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ",
    "english": "It is He who enables you to travel on land and sea until, when you are in ships and they sail with them by a good wind and they rejoice therein, there comes a storm wind and the waves come upon them from everywhere and they assume that they are surrounded, supplicating Allah, sincere to Him in religion, \"If You should save us from this, we will surely be among the thankful.\"",
    "asan": "(ئه‌ی هاوه‌ڵگه‌ڕان) خوا ئه‌و زاته‌یه که له‌وشکانی و ده‌ریادا هاتو چۆتان پێده‌کات، هه‌تا ئه‌و کاته‌ی که له‌که‌شتیه‌کاندا ده‌بن و ده‌یانگوێزنه‌وه به‌هۆی باو شه‌ماڵێکی پاک و ئارامه‌وه‌و هه‌مووان دڵخۆشن پێی، ئه‌وه بایه‌کی توندو به‌هێز و سه‌خت به‌ره‌و که‌شتیه‌که بێت و هه‌ڵبکات، له‌هه‌موو لایه‌که‌وه شه‌پۆل بۆیان بێت، ئیتر وابزانن که ده‌وره‌دراون و (ڕزگار بوونیان ئه‌سته‌مه‌، ئا له‌و کاته‌دا خه‌ڵکه‌که به‌سۆزه‌وه‌) هاناو هاوار بۆ خوا ده‌به‌ن، دڵنیان خوا نه‌بێت که‌س ناتوانێت فریایان بکه‌وێت، له‌کاتێکدا بیرو باوه‌ڕو ئاینیان به‌ته‌واویی پاک و پوخت و یه‌کلایی ده‌که‌نه‌وه بۆ خوا، بۆیه به‌سۆزه‌وه ده‌ڵێن: سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر له‌م به‌ڵایه‌، له‌م ته‌نگانه‌یه‌، ڕزگارمان بکه‌یت، ئه‌وه به‌ڕاستی ده‌چینه ڕیزی سوپاسگوزارانته‌وه",
    "puxt": "  خوا زاتێکه‌ هاتوچۆتان پێ ده‌کات له‌ وشکایی و له‌ ده‌ریادا هه‌تا کاتێ ئێوه‌ له‌ که‌شتی دان (که‌شتیه‌کان) ده‌یان گێڕێت به‌هۆی بایه‌کی چاك و خۆشه‌وه‌ و خۆش حاڵ ده‌بن پێ ی (له‌پڕ) بایه‌کی زۆر به‌هێز له‌و (که‌شتی یانه‌) هه‌ڵکات شه‌پۆلیان بۆ بێت له‌ هه‌موو لایه‌که‌وه‌ وا گومان به‌رن که‌ ده‌ور دراون (و له‌ناو ده‌چن) هاوار ده‌که‌نه‌ خوا به‌ دڵسۆزی گه‌ردنی بۆ که‌چ ده‌که‌ن (و ده‌ڵێن) سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر ڕزگارمان بکه‌یت له‌م سه‌ختی یه‌ بێگومان ئێمه‌ له‌ سوپاس گوزاران ده‌بین بۆ تۆ.    "    
  },
  {
    "number": 23,
    "text": "فَلَمَّآ أَنجَىٰهُمْ إِذَا هُمْ يَبْغُونَ فِى ٱلْأَرْضِ بِغَيْرِ ٱلْحَقِّ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُم مَّتَٰعَ ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا ثُمَّ إِلَيْنَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ",
    "english": "But when He saves them, at once they commit injustice upon the earth without right. O mankind, your injustice is only against yourselves, [being merely] the enjoyment of worldly life. Then to Us is your return, and We will inform you of what you used to do.",
    "asan": "جاکاتێک خوا ڕزگاری کردن، خێرا ئه‌وان به‌ناحه‌ق ده‌ست ده‌که‌نه‌وه به‌سته‌مکاری له‌زه‌ویدا، ئه‌ی خه‌ڵکینه‌: به‌ڕاستی سته‌م کردنتان ته‌نها له‌سه‌ر خۆتان ده‌که‌وێت و به‌زیانی خۆتان ته‌واو ده‌بێت، ئێوه به‌و سته‌مکاریه خۆشی و ڕابواردنی ژیانی دنیاتان ده‌وێت، له‌وه‌ودوا گه‌ڕانه‌وه‌تان هه‌ر بۆ لای ئێمه‌یه‌و ئه‌وسا ئاگادارتان ده‌که‌ینه‌وه به‌هه‌موو ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی که‌ده‌تانکرد",
    "puxt": "  ئینجا کاتێ خوا ڕزگاری کردن کوتوپڕ ده‌ست ده‌که‌نه‌وه‌ به‌ خراپه‌کاری له‌ زه‌وی دا به‌ ناڕه‌وا ئه‌ی ئاده‌می یه‌ (خراپه‌کاره‌کان) له‌ ڕاستیدا سته‌م و ناحه‌قی یه‌کانتان زیانی هه‌ر بۆ خۆتانه‌ له‌زه‌تی ژیانی دنیا بێ نرخه‌ پاشان گه‌ڕانه‌وه‌تان هه‌ر بۆ لای ئێمه‌یه‌ ئینجا هه‌واڵتان پێ ده‌ده‌ین به‌وه‌ی که‌ (له‌ دنیادا) ده‌تان کرد.    "    
  },
  {
    "number": 24,
    "text": "إِنَّمَا مَثَلُ ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا كَمَآءٍ أَنزَلْنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخْتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ ٱلنَّاسُ وَٱلْأَنْعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلْأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَٱزَّيَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَآ أَنَّهُمْ قَٰدِرُونَ عَلَيْهَآ أَتَىٰهَآ أَمْرُنَا لَيْلًا أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَٰهَا حَصِيدًا كَأَن لَّمْ تَغْنَ بِٱلْأَمْسِ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلْءَايَٰتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ",
    "english": "The example of [this] worldly life is but like rain which We have sent down from the sky that the plants of the earth absorb - [those] from which men and livestock eat - until, when the earth has taken on its adornment and is beautified and its people suppose that they have capability over it, there comes to it Our command by night or by day, and We make it as a harvest, as if it had not flourished yesterday. Thus do We explain in detail the signs for a people who give thought.",
    "asan": "بێگومان نموونه‌ی ژیانی ئه‌م دنیایه‌، هه‌ر له‌و بارانه ده‌چێت له‌ئاسمانه‌وه دامانباراندووه جا به‌هۆیه‌وه ڕووه‌کی زه‌وی گه‌شه‌ده‌کات و به‌یه‌کدا چوون (به‌رو بوومی خۆی پێشکه‌ش ده‌کات) له‌و‌خۆراکانه‌ی که‌هه‌م خه‌ڵکی و هه‌م ئاژه‌ڵیش لێی ده‌خۆن، هه‌تا کاتێک وای لێ دێت زه‌وی، به‌جوانی نه‌خش و نیگاری خۆی ده‌رده‌خات و خۆی ده‌ڕازێنێته‌وه‌، خه‌ڵکه‌که‌ی وا گومان ده‌به‌ن به‌ڕاستی هه‌میشه ده‌سه‌ڵاتداری ته‌واون به‌سه‌ریدا (ئا له‌وکاته‌دا که‌خه‌ڵکی خراپ و غافڵن و دڵیان به‌دنیا خۆشه‌و هه‌رچی گوناهو تاوانه ده‌یکه‌ن) ئه‌وه فه‌رمانی ئێمه‌یان بۆ ده‌رده‌چێت له‌شه‌ودا یان له‌ڕۆژدا، ئه‌و‌سا وه‌ک کشتوکاڵی دروێنه‌کراوی لێ ده‌که‌ین، هه‌روه‌کو دوێنێ نه‌بووبێت، ئابه‌و شێوه‌یه ئایه‌ته‌کانی خۆمان ڕوون ده‌که‌ینه‌وه بۆ که‌سانێک بیر بکه‌نه‌وه‌و تێفکرن (وا دیاره ڕۆژێک دێت پێشکه‌وتنی زانستی ده‌گاته ئاستێکی زۆر باڵا، خه‌ڵکی ئه‌و سه‌رده‌مه زۆر غه‌ڕا ده‌بن، به‌ڵام له‌پڕێکدا خوا کۆتایی به‌هه‌موو شتێک ده‌هێنێت)",
    "puxt": "  بێگومان وێنه‌ی ژیانی دنیا وه‌ك بارانێك وایه‌ له‌ ئاسمانه‌وه‌ باراندومانه‌ جا به‌هۆی ئه‌و (بارانه‌وه‌ ڕوه‌کی زۆر ڕواوه‌ و) تێکه‌ڵ بووه‌ و به‌یه‌کدا چووه‌ سه‌وزی و ڕوه‌کی زه‌وی له‌وه‌ی که‌ خه‌ڵکی و ئاژه‌ڵیش ده‌یخۆن هه‌تا کاتێ زه‌وی (به‌ سه‌وزی و ڕوه‌ك) ڕه‌ونه‌ق و جوانی خۆی وه‌رده‌گرێ و خۆی ده‌ڕازێنێته‌وه‌ دانیشتوان و خه‌ڵکی ئه‌و (زه‌وی یه‌) وا ده‌زانن که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان به‌ توانان به‌سه‌ر (دروێنه‌ کردن) یدا (له‌ ناکاوێکدا) فه‌رمانی ئێمه‌ بێت بۆ ئه‌و (زه‌وی و کشتوکاڵه‌) له‌شه‌و یان له‌ ڕۆژدا ئینجا وه‌ك دروێنه‌ کراوی لێ بکه‌ین وه‌ك له‌وه‌و پێش هه‌ر نه‌بووبێت ئا به‌وجۆره‌ ڕوونی ده‌که‌ینه‌وه‌ ئایه‌ت و به‌ڵگه‌و نیشانه‌کانمان بۆ گه‌لێ که‌ بیربکه‌نه‌وه‌.    "    
  },
  {
    "number": 25,
    "text": "وَٱللَّهُ يَدْعُوٓا۟ إِلَىٰ دَارِ ٱلسَّلَٰمِ وَيَهْدِى مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٍ مُّسْتَقِيمٍ",
    "english": "And Allah invites to the Home of Peace and guides whom He wills to a straight path",
    "asan": "خوای گه‌وره‌ش بانگه‌واز ده‌کات بۆ به‌هه‌شتی پڕ له‌شادی و ئاشتی و ئاسایش، هه‌ر که‌سێک ئه‌و زاته بیه‌وێت (خۆیشی هه‌وڵ بدات بۆ به‌ده‌ستهێنانی) ڕێنموویی ده‌کات بۆ ڕێگه‌و ڕێبازی ڕاست و دروست",
    "puxt": "  وه‌ خوا (خه‌ڵك) بانگ ده‌کات بۆ ماڵی ئاشتی و ئارامی (به‌هه‌شت) وه‌ ڕێنموونیی هه‌ر که‌سێ ده‌کات که‌ بیه‌وێ بۆ ڕێگه‌ی ڕاست.    "    
  },
  {
    "number": 26,
    "text": "لِّلَّذِينَ أَحْسَنُوا۟ ٱلْحُسْنَىٰ وَزِيَادَةٌ وَلَا يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلَا ذِلَّةٌ أُو۟لَٰٓئِكَ أَصْحَٰبُ ٱلْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَٰلِدُونَ",
    "english": "For them who have done good is the best [reward] and extra. No darkness will cover their faces, nor humiliation. Those are companions of Paradise; they will abide therein eternally",
    "asan": "بۆ ئه‌وانه‌ی چاکه‌یان کردووه‌، پاداشتی چاکترو به‌هه‌شتی به‌رین و زیاتریش ئاماده‌یه به‌چه‌نده‌ها قات، (له‌ڕیوایه‌تێکدا که‌پێشه‌ویان ئه‌حمه‌د و موسلیم ڕیوایه‌تیان کردووه‌، ئه‌و زیاده‌یه‌، ته‌ماشا کردنی ڕوخساری پڕ له‌نوورو قه‌شه‌نگی زاتی په‌روه‌ردگاره‌) ڕووخساریشیان ڕه‌شی و تاڵی و ڕیسوایی و زه‌لیلی و ماندوێتی پێوه دیارنییه، ئا ئه‌وانه نیشته‌جێی به‌هه‌شتن و بۆ هه‌میشه ژیانی تیادا ده‌به‌نه‌سه‌ر",
    "puxt": "  بۆ ئه‌وانه‌ی چاکه‌یان کردووه‌ پاداشتی چاکتر (به‌هه‌شت) و زیاتریان هه‌یه‌ (که‌ بینینی خوایه‌) ده‌م و چاویان داناگرێ (لێی نانیشێ) هیچ ڕه‌شی و ته‌پ و تۆزو ڕیسواییه‌ك ئه‌وانه‌ هاوڕێ ی به‌هه‌شتن ئه‌وانه‌ له‌و (به‌هه‌شته‌) دان به‌ هه‌میشه‌یی.    "    
  },
  {
    "number": 27,
    "text": "وَٱلَّذِينَ كَسَبُوا۟ ٱلسَّيِّـَٔاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةٍۭ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ كَأَنَّمَآ أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ ٱلَّيْلِ مُظْلِمًا أُو۟لَٰٓئِكَ أَصْحَٰبُ ٱلنَّارِ هُمْ فِيهَا خَٰلِدُونَ",
    "english": "But they who have earned [blame for] evil doings - the recompense of an evil deed is its equivalent, and humiliation will cover them. They will have from Allah no protector. It will be as if their faces are covered with pieces of the night - so dark [are they]. Those are the companions of the Fire; they will abide therein eternally.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ش گوناهو تاوانه‌کا‌نیان ئه‌نجامداوه‌، هه‌رچه‌نده پاداشتی هه‌ر گوناهو تاوانێک به‌قه‌ده‌ر خۆی ده‌درێته‌وه (به‌ڵام هه‌ندێک ئه‌وه‌نده تاوانبارن) خه‌جاڵه‌تی و سه‌رشۆڕی و ڕوو ڕه‌شی ماندووی کردوون، که‌س نیه په‌نایان بدات و بیانپارێزێت له (خه‌شم و قینی) خوا، ئه‌وه‌نده ڕوو ڕه‌شن هه‌ر ده‌ڵێی پارچه‌یه‌ک له‌شه‌وی تاریک ڕووخساری داپۆشیوون، ئائه‌وانه نیشته‌جێی ناو ئاگری دۆزه‌خن و بۆ هه‌میشه ژیان له‌ناویدا ده‌به‌نه‌سه‌ر",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ش که‌ کرده‌وه‌ی خراپیان کردووه‌ تۆڵه‌ی هه‌ر خراپه‌یه‌ك به‌ ئه‌ندازه‌ی ئه‌و (خراپه‌یه‌ تۆڵه‌ی لێ ده‌سێندرێ) وه‌ ڕیسوایی دایان ده‌گرێت بۆیان نی یه‌ هیچ په‌ناده‌رێك له‌ (سزای) (به‌ڕاده‌یه‌ك ڕوویان ڕه‌ش بووه‌) ده‌ڵێی ده‌م و چاوویان داپۆشراوه‌ به‌ چه‌ند به‌شێك له‌ شه‌وه‌ زه‌نگ ئه‌وانه‌ی (که‌باس کران) هاوڕێ ی ئاگری دۆزه‌خن ئه‌وان تێیدا ده‌مێننه‌وه‌ به‌ هه‌میشه‌یی.    "    
  },
  {
    "number": 28,
    "text": "وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا۟ مَكَانَكُمْ أَنتُمْ وَشُرَكَآؤُكُمْ فَزَيَّلْنَا بَيْنَهُمْ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمْ إِيَّانَا تَعْبُدُونَ",
    "english": "And [mention, O Muhammad], the Day We will gather them all together - then We will say to those who associated others with Allah, \"[Remain in] your place, you and your 'partners.' \" Then We will separate them, and their \"partners\" will say, \"You did not used to worship us,",
    "asan": "ئه‌مانه‌ش له‌ڕۆژێکدا ده‌بێت که‌هه‌ر هه‌موو خه‌ڵکی کۆده‌که‌ینه‌وه بۆ لێپرسینه‌وه‌، پاشان به‌وانه ده‌ڵێین: که‌شه‌ریک و هاوه‌ڵیان بۆ خوا بڕیارداوه‌: خۆتان و ئه‌و شتانه‌ی که‌ده‌تانپه‌رست، له‌جێی خۆتان بوه‌ستن و مه‌جوڵێن، ئه‌وسا موشریکه‌کان له‌په‌رستراوه‌کانیان جیا ده‌که‌ینه‌وه، خوا بت و په‌رستراوه‌کان، ده‌هێنێته قسه‌و ئه‌وانیش به یه‌ک ده‌نگ ده‌ڵێن: ئێوه ئێمه‌تان نه‌ئه‌په‌رست",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) باسی بکه‌ بۆیان ئه‌و ڕۆژه‌ی هه‌موویان کۆده‌که‌ینه‌وه‌ ئینجا ده‌ڵێین به‌وانه‌ی هاوبه‌شیان بۆ خوا بڕیار داوه‌ له‌ شوێنی خۆتاندا نه‌جوڵێن (ڕاوه‌ستن) خۆتان و بت په‌رستراوه‌کانتان ئینجا لێکیان جیاده‌که‌ینه‌وه‌ په‌رستراوه‌کانیان ده‌ڵێن ئێوه‌ ئێمه‌تان نه‌ ده‌په‌رست.    "    
  },
  {
    "number": 29,
    "text": "فَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدًۢا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ إِن كُنَّا عَنْ عِبَادَتِكُمْ لَغَٰفِلِينَ",
    "english": "And sufficient is Allah as a witness between us and you that we were of your worship unaware.\"",
    "asan": "ئینجا خوا به‌سه که‌شایه‌ت بێت له‌نێوان ئێمه و ئێوه‌دا، به‌ڕاستی ئێمه ئاگاداری په‌رستن و پاڕانه‌وه‌ی ئێوه نه‌بووین",
    "puxt": "  جا خوا به‌سه‌ به‌ شایه‌ت له‌ نێوان ئێمه‌و ئێوه‌دا بێگومان ئێمه‌ بێ ئاگا بووین له‌ به‌ندایه‌تی کردنتان بۆ ئێمه‌.    "    
  },
  {
    "number": 30,
    "text": "هُنَالِكَ تَبْلُوا۟ كُلُّ نَفْسٍ مَّآ أَسْلَفَتْ وَرُدُّوٓا۟ إِلَى ٱللَّهِ مَوْلَىٰهُمُ ٱلْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُوا۟ يَفْتَرُونَ",
    "english": "There, [on that Day], every soul will be put to trial for what it did previously, and they will be returned to Allah, their master, the Truth, and lost from them is whatever they used to invent.",
    "asan": "ئا له‌وێدا (له‌گۆڕه‌پانی مه‌حشه‌رو لێپرسینه‌وه‌دا) هه‌موو که‌س ده‌رئه‌نجامی کاروکرده‌وه‌ی ڕابووردووی هه‌ست پێ ده‌کات که‌پێش خۆی ڕه‌وانه‌ی کردووه‌، ئه‌وسا هه‌مووان ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه بۆ لای خوا، خاوه‌نی ڕاسته‌قینه‌و په‌روه‌ردگاری حه‌ق، هه‌ر چیه‌کیش به‌ناحه‌ق ده‌یانپه‌رست و هه‌ڵیانده‌به‌ست و پێی هه‌ڵخه‌ڵه‌تاو بوون، ون ده‌بێت و له‌ناو ده‌چێت",
    "puxt": "  له‌وێدا ده‌رده‌که‌وێ هه‌موو که‌سێ چی پێش خۆی خستووه‌ وه‌ هه‌موو ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌ بۆ لای خوا که‌ کۆمه‌کیکه‌رو په‌روه‌ردگاری حه‌ق و ڕاستیانه‌ وه‌ لێ یان ون ده‌بێ ئه‌و (په‌رستراوه‌ درۆیانه‌ی) هه‌ڵیان به‌ستبوون.    "    
  },
  {
    "number": 31,
    "text": "قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلْأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ ٱلسَّمْعَ وَٱلْأَبْصَٰرَ وَمَن يُخْرِجُ ٱلْحَىَّ مِنَ ٱلْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ ٱلْمَيِّتَ مِنَ ٱلْحَىِّ وَمَن يُدَبِّرُ ٱلْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ ٱللَّهُ فَقُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ",
    "english": "Say, \"Who provides for you from the heaven and the earth? Or who controls hearing and sight and who brings the living out of the dead and brings the dead out of the living and who arranges [every] matter?\" They will say, \"Allah,\" so say, \"Then will you not fear Him?\"",
    "asan": "(ئه‌ی پێعه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم پێیان بڵێ): کێ هه‌یه له‌ئاسمانه‌وه (به‌هۆی تیشکی خۆرو بارانه‌وه‌) و له‌زه‌ویه‌وه (به‌هۆی خاک و ئاوو هه‌واوه‌) ڕزق و ڕۆزیتان بۆ فه‌راهه‌م بهێنێت و پێتان ببه‌خشێت، ئه‌ی کێ هه‌یه‌خاوه‌نی ده‌زگاکانی بیستن و بینین بێت (توانای بیستن و بینینیان پێ ببه‌خشێت) ئه‌ی کێ زیندوو له‌مردوو ده‌رده‌هێنێت و مردوو له‌زیندوو ده‌رده‌هێنێت، هه‌رواها کێ‌یه که‌هه‌موو کارو فرمانه‌کان جێبه‌جێ ده‌کات و گۆڕانکاریان به‌سه‌ردا ده‌هێنێت (له‌به‌رامبه‌ر هه‌موو ئه‌و پرسیارانه‌وه‌) خه‌ڵکی ده‌ڵێن: الله‌، خوا (هه‌موو ئه‌و کارانه‌و زیاتریش زۆر به‌ئاسانی ئه‌نجام ده‌دات له‌ڕێگه‌ی یاساو به‌رنامه‌یه‌که‌وه‌که‌هه‌ر خۆی دایڕشتووه‌)، که‌واته‌پێیان بڵێ: ئایا ناترسن له‌سه‌ره‌نجامی یاخی بوونتان، ئایا ناترسن له‌خه‌شم و قینی خوا؟",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا کێ ڕسق و ڕۆزی تان ده‌دات له‌ ئاسمان (به‌ باران) و له‌ زه‌وی یه‌وه‌ (به‌ ڕووه‌ك) یا کێ خاوه‌نی (دروست که‌ری) گوێ و چاوانه‌ وه‌  کێ زیندوو له‌ مردوو ده‌رده‌هێنێ وه‌ مردوو له‌ زیندوو ده‌رده‌هێنێ هه‌روه‌ها کێ کاره‌کان هه‌ڵده‌سوڕێنێ بێگومان یه‌کسه‌ر ده‌ڵێن خوا که‌واته‌ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) پێیان بڵێ ده‌ی بۆ خۆتان ناپارێزن له‌ سزای خوا؟.    "    
  },
  {
    "number": 32,
    "text": "فَذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمُ ٱلْحَقُّ فَمَاذَا بَعْدَ ٱلْحَقِّ إِلَّا ٱلضَّلَٰلُ فَأَنَّىٰ تُصْرَفُونَ",
    "english": "For that is Allah, your Lord, the Truth. And what can be beyond truth except error? So how are you averted?",
    "asan": "جا هه‌ر ئه‌و زاته‌یه په‌روه‌ردگاری ڕاست و دروستتان، (باشه‌) دوای حه‌ق و ڕاستی چی هه‌یه جگه له‌گومڕایی و سه‌ر گه‌ردانی؟ (ئیتر ئێوه بۆ بیرناکه‌نه‌وه‌) چۆن لاده‌درێن (له‌ڕێبازی حه‌قه‌وه بۆ ڕێبازی به‌تاڵ)؟!",
    "puxt": "  هه‌ر ئه‌و خوایه‌ په‌روه‌ردگاری ڕاستی ئێوه‌یه‌ ده‌ی له‌پاش ڕاستی هیچ هه‌یه‌ جگه‌ له‌ گومڕایی ده‌ی چۆن له‌ ڕێگه‌ی ڕاست لا ده‌درێن؟.    "    
  },
  {
    "number": 33,
    "text": "كَذَٰلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى ٱلَّذِينَ فَسَقُوٓا۟ أَنَّهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ",
    "english": "Thus the word of your Lord has come into effect upon those who defiantly disobeyed - that they will not believe.",
    "asan": "ئا به‌و شێوه‌یه (چونکه له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو به‌ڵگه‌یه‌دا هه‌ر تاوانبارن و سه‌ر که‌شی ده‌که‌ن) بڕیاری په‌روه‌ردگارت له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی که له‌سنوور ده‌رچوون بڕاوه‌ته‌وه‌، که ئه‌وانه به‌ڕاستی هه‌ر ئیمان و باوه‌ڕناهێنن",
    "puxt": "  به‌و جۆره‌ چه‌سپاوه‌ بڕیاری په‌روه‌ردگارت له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی له‌ سنوور لایان داوه‌ که‌ بێگومان ئه‌وانه‌ بڕوا ناهێنن.    "    
  },
  {
    "number": 34,
    "text": "قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبْدَؤُا۟ ٱلْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ قُلِ ٱللَّهُ يَبْدَؤُا۟ ٱلْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ فَأَنَّىٰ تُؤْفَكُونَ",
    "english": "Say, \"Are there of your 'partners' any who begins creation and then repeats it?\" Say, \"Allah begins creation and then repeats it, so how are you deluded?\"",
    "asan": "(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: باشه ئایا له‌و شتانه‌ی که ئێوه له‌جیاتی خوا (ده‌یپه‌رستن) که‌سێک هه‌یه که بتوانێت شتێک دروست بکات له‌سه‌ره‌تاوه‌، یان ئه‌گه‌ر دروستی کردوو دوایی نه‌ما، ئایا ده‌توانێت سه‌ر له‌نوێ بیهێنێته‌وه کایه‌؟! ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) تۆ بڵێ: هه‌ر خوا، الله‌، هه‌ر ئه‌و ده‌توانێت له‌سه‌ره‌تاو نه‌بوونه‌وه خه‌ڵکی و هه‌موو شت دروست بکات و پاشان دوای مردن و نه‌مان دووباره‌ی بکاته‌ه‌وه‌، که‌وابوو چۆن لائه‌درێن له‌حه‌ق به‌هۆی درۆو پڕوپاگه‌نده‌وه‌؟",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ له‌وانه‌ی کردوتانه‌ به‌ هاوبه‌شی خوا که‌سێ هه‌یه‌ شتێك له‌ نه‌بوونه‌وه‌ دروست بکات ئینجا (له‌پاش مردنی) دووباره‌ی بکاته‌وه‌ بڵێ خوا له‌ نه‌بوو شت دروست ده‌کات ئینجا (له‌پاش مردنی) دروستی ده‌کاته‌وه‌ ده‌ی چۆن له‌ ڕاستی لا ده‌درێن.    "    
  },
  {
    "number": 35,
    "text": "قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهْدِىٓ إِلَى ٱلْحَقِّ قُلِ ٱللَّهُ يَهْدِى لِلْحَقِّ أَفَمَن يَهْدِىٓ إِلَى ٱلْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يَهِدِّىٓ إِلَّآ أَن يُهْدَىٰ فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ",
    "english": "Say, \"Are there of your 'partners' any who guides to the truth?\" Say, \"Allah guides to the truth. So is He who guides to the truth more worthy to be followed or he who guides not unless he is guided? Then what is [wrong] with you - how do you judge?\"",
    "asan": "هه‌روه‌ها پێیان بڵێ: ئایا که‌سێک یان شتێک هه‌یه له په‌رستراوه‌کانتان، هیدایه‌ت و ڕێنموویی بکات بۆ ڕێبازی حه‌ق و ڕاستی (بێگومان نه‌خێر) ده‌ی پێیان بڵێ: خوا ڕێنموویی بۆ حه‌ق و ڕاستی ده‌کات، جا ئایا که‌سێک ڕێنموویی بکات بۆ حه‌ق و ڕاستی شایسته‌تره که‌په‌یڕه‌وی بکرێ یان که‌سێک ڕێنمووی وه‌رناگرێت مه‌گه‌ر ڕێنموویی بکرێ؟ ئه‌وه چیتانه چۆن بڕیاری وا ده‌ده‌ن؟ فه‌رمانی وا ده‌رده‌که‌ن.؟",
    "puxt": "  بڵێ ئایا له‌ ناو په‌رستراوه‌کانتاندا که‌سێ هه‌یه‌ ڕێنموونیی بکات بۆ ڕێگای ڕاست بڵێ خوا ڕێنموونیی ده‌کات بۆ ڕێگای ڕاست جا ئایا که‌سێ که‌ ڕێنموونیی ده‌کات بۆ ڕاسته‌ ڕێ شایان تره‌ به‌وه‌ی په‌یڕه‌وی بکرێ یان که‌سێ ڕێبازی ڕاست شاره‌زا نابێ مه‌گه‌ر شاره‌زا بکرێ ئه‌وه‌ چیتانه‌ چۆن ئه‌و بڕیار ده‌ده‌ن؟.    "    
  },
  {
    "number": 36,
    "text": "وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغْنِى مِنَ ٱلْحَقِّ شَيْـًٔا إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌۢ بِمَا يَفْعَلُونَ",
    "english": "And most of them follow not except assumption. Indeed, assumption avails not against the truth at all. Indeed, Allah is Knowing of what they do.",
    "asan": "زۆر به‌یان شوێنی هیچ شتێک ناکه‌ون ته‌نها گومان نه‌بێت، به‌ڕاستی گومانیش هیچ سوودێک به‌خاوه‌نه‌که‌ی ناگه‌یه‌نێت له‌باره‌ی حه‌ق و ڕاستیه‌وه‌، به‌ڕاستی خوا زانایه به‌هه‌موو ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی که‌ئه‌نجامی ده‌ده‌ن",
    "puxt": "  وه‌ زۆربه‌یان شوێن هیچ ناکه‌ون جگه‌ له‌ گومان به‌ڕاستی گومان له‌ ئاست حه‌قدا هیچ سوودێك (به‌ خاوه‌نه‌که‌ی) ناگه‌یه‌نێت به‌ڕاستی خوا زانایه‌ به‌وه‌ی که‌ ده‌یکه‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 37,
    "text": "وَمَا كَانَ هَٰذَا ٱلْقُرْءَانُ أَن يُفْتَرَىٰ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن تَصْدِيقَ ٱلَّذِى بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ ٱلْكِتَٰبِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِن رَّبِّ ٱلْعَٰلَمِينَ",
    "english": "And it was not [possible] for this Qur'an to be produced by other than Allah, but [it is] a confirmation of what was before it and a detailed explanation of the [former] Scripture, about which there is no doubt, from the Lord of the worlds.",
    "asan": "وه‌نه‌بێت ئه‌م قورئانه له‌لایه‌ن که‌سێکه‌وه داڕێژرا بێت و هه‌ڵبه‌سترا بێت جگه له‌خوا، به‌ڵکو ڕاستی و ڕه‌وانی کتێبه ئاسمانیه‌کانی پێش خۆشی دووپات ده‌کاته‌وه‌، هه‌روه‌ها ڕوونکه‌ره‌وه‌ی بیرو باوه‌ڕو ئه‌رکه‌کانه‌، به‌ڕاستی هیچ گومان له‌وه‌دا نیه که ئه‌م قورئانه‌له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانه‌وه ڕه‌وانه‌کراوه",
    "puxt": "  ڕه‌وا نی یه‌ و ناگونجێ ئه‌م قورئانه‌ هه‌ڵبه‌سترا بێ (له‌ لایه‌ن که‌سێکه‌وه‌) جگه‌ له‌خوا به‌ڵکو به‌ڕاست دانه‌ری ئه‌و (کتێبانه‌ی) پێش خۆیه‌تی وه‌ ڕوون کردنه‌وه‌ی کتێبه‌ ئاسمانیه‌کانه‌ هیچ گومانی تێدا نی یه‌ له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگاری جیهانیانه‌وه‌ هاتووه‌.‌    "    
  },
  {
    "number": 38,
    "text": "أَمْ يَقُولُونَ ٱفْتَرَىٰهُ قُلْ فَأْتُوا۟ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِۦ وَٱدْعُوا۟ مَنِ ٱسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمْ صَٰدِقِينَ",
    "english": "Or do they say [about the Prophet], \"He invented it?\" Say, \"Then bring forth a surah like it and call upon [for assistance] whomever you can besides Allah, if you should be truthful.\"",
    "asan": "به‌ڵکو (له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو به‌ڵگانه‌دا) ئه‌وانه ده‌ڵێن که محمد (صلی الله علیه وسلم) قورئانی هه‌ڵبه‌ستووه‌، بڵێ: ده‌ئێوه‌ش سووره‌تێک وه‌ک سووره‌ته‌کانی داڕێژن و بیهێنن، داوا بکه‌ن له‌هه‌ر که‌سێکی تر که ده‌توانن جگه له‌خوا (که‌یارمه‌تیتان بدات) درێغی مه‌که‌ن ئه‌گه‌ر ڕاستگۆن",
    "puxt": "  یان ده‌ڵێن (موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) خۆی ئه‌م قورئانه‌ی هه‌ڵبه‌ستووه‌ به‌ده‌م خواوه‌ به‌وانه‌ بڵێ سوره‌تێك بهێنن وه‌ك ئه‌و و هه‌رکه‌سێك که‌ ده‌توانن بانگی بکه‌ن بێجگه‌ له‌خوا ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕاست ده‌که‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 39,
    "text": "بَلْ كَذَّبُوا۟ بِمَا لَمْ يُحِيطُوا۟ بِعِلْمِهِۦ وَلَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْوِيلُهُۥ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَٱنظُرْ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلظَّٰلِمِينَ",
    "english": "Rather, they have denied that which they encompass not in knowledge and whose interpretation has not yet come to them. Thus did those before them deny. Then observe how was the end of the wrongdoers.",
    "asan": "به‌ڵکو سه‌ره‌ڕای ئه‌و هه‌موو به‌ڵگانه ئه‌وانه بڕوایان به‌قورئان نه‌کردووه که‌هیچ شتێکیان نه‌زانیووه ده‌رباره‌ی، هێشتا بۆیان نه‌هاتووه سه‌رئه‌نجامی ئه‌و به‌ڵێنانه‌ی که به‌ڵێنی پێداون، هه‌ر به‌و شێوه‌یه ئه‌وانه‌ی پێش ئه‌مان به‌رنامه‌ی خوایان به‌درۆزانی و بڕوایان پێی نه‌بوو، ده‌ته‌ماشا بکه‌و سه‌رنج بده بزانه سه‌رئه‌نجامی سته‌مکاران چۆن بووه",
    "puxt": "  ئه‌وه‌ واز لێ بێنه‌ به‌ڵکو ئه‌وانه‌ بڕوایان به‌ قورئان نه‌هێناو به‌ درۆیان دانا که‌ هیچ زانیارییان ده‌رباره‌ی نه‌بوو که‌ هێشتا سه‌رئه‌نجامی (سزاو تۆڵه‌ی) قورئانیان بۆ نه‌هاتووه‌ به‌ هه‌مان شێوه‌ (په‌یامی پێغه‌مبه‌رانیان) به‌درۆ زانی ئه‌وانه‌ی له‌پێش ئه‌مانه‌وه‌ بوون ئینجا سه‌رنج بده‌ که‌چۆن بوو دوا ڕۆژو ئاکامی سته‌مکاران.    "    
  },
  {
    "number": 40,
    "text": "وَمِنْهُم مَّن يُؤْمِنُ بِهِۦ وَمِنْهُم مَّن لَّا يُؤْمِنُ بِهِۦ وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِٱلْمُفْسِدِينَ",
    "english": "And of them are those who believe in it, and of them are those who do not believe in it. And your Lord is most knowing of the corrupters",
    "asan": "له‌و خه‌ڵکه‌دا که‌سانێک هه‌ن ئیمان و باوه‌ڕ به‌قورئان ئه‌هێنن و هه‌شیانه ئیمان و باوه‌ڕی پێناهێنێت، په‌روه‌ردگاری تۆیش هه‌میشه ئاگاداره به‌وانه‌ی که‌تۆوی خراپه ده‌چێنن",
    "puxt": "  له‌ وانیشدا که‌سی وا هه‌یه‌ که‌ بڕوا به‌ قورئان ده‌هێنێ که‌سی واشیان هه‌یه‌ که‌ بڕوای پێ ناهێنێ وه‌ په‌روه‌ردگارت له‌ هه‌موو که‌س زاناتره‌ به‌ خراپه‌کاران.    "    
  },
  {
    "number": 41,
    "text": "وَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِّى عَمَلِى وَلَكُمْ عَمَلُكُمْ أَنتُم بَرِيٓـُٔونَ مِمَّآ أَعْمَلُ وَأَنَا۠ بَرِىٓءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ",
    "english": "And if they deny you, [O Muhammad], then say, \"For me are my deeds, and for you are your deeds. You are disassociated from what I do, and I am disassociated from what you do.\"",
    "asan": "ئه‌گه‌ر بڕواشیان پێنه‌کردیت و به‌رنامه‌که‌ی تۆیان به‌درۆزانی، ئه‌وه تۆش بڵێ: کارو کرده‌وه‌ی خۆم هه‌ر بۆ خۆمه‌و کارو کرده‌وه‌ی خۆتان هه‌ر بۆ خۆتانه‌، ئێوه به‌رین و لێپرسراو نین له‌هه‌رچی من ده‌یکه‌م، منیش به‌ریم و لێپرسراو نیم له‌هه‌رچی که ئێوه ده‌یکه‌ن",
    "puxt": "  ئه‌گه‌ر بڕوایان پێ نه‌هێنای ئه‌وه‌ پێیان بڵێ (پاداشتی) کرده‌وه‌ی خۆم بۆ خۆم و (پاداشتی) کرده‌وه‌ی خۆتان بۆ خۆتان ئێوه‌ به‌رین (به‌رپرسیار نین) له‌وه‌ی من ده‌یکه‌م منیش به‌ریم (به‌رپرسیار نیم) له‌وه‌ی ئێوه‌ ده‌یکه‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 42,
    "text": "وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تُسْمِعُ ٱلصُّمَّ وَلَوْ كَانُوا۟ لَا يَعْقِلُونَ",
    "english": "And among them are those who listen to you. But can you cause the deaf to hear, although they will not use reason?",
    "asan": "(له‌و بێ باوه‌ڕانه‌) که‌سانێک هه‌یه گوێت بۆ هه‌ڵده‌خات (کاتێک قورئان ده‌خوێنیت)، جا ئایا تۆ ده‌زانیت قسه‌و گوفتاری خۆت بده‌ی به‌گوێی که‌سانێکدا که که‌ڕه‌واڵه‌ن نایبیستن و ئه‌گه‌ر چی تێ نه‌ئه‌گه‌یشتن و عه‌قڵ و ژیریان نه‌ده‌خسته‌کار",
    "puxt": "  کافران که‌سی وایان هه‌یه‌ گوێت لێ ده‌گرن (که‌ قورئان ده‌خوێنی) جا ئایا تۆ گوفتارت به‌ که‌ڕان ده‌ژنه‌وێنی؟ ئه‌گه‌ر چی ئه‌و که‌ڕانه‌ هیچیش تێنه‌گه‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 43,
    "text": "وَمِنْهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تَهْدِى ٱلْعُمْىَ وَلَوْ كَانُوا۟ لَا يُبْصِرُونَ",
    "english": "And among them are those who look at you. But can you guide the blind although they will not [attempt to] see?",
    "asan": "هه‌شیانه سه‌رنجی تۆ ده‌دات و له هه‌ڵس و که‌وت و گوفتارو ڕه‌فتاری تۆ ورد ده‌بێته‌وه‌، جا ئایا تۆ هیدایه‌تی کوێرو نابینایان ده‌ده‌یت؟! ئه‌گه‌ر کوێراییان داهات بێت و نه‌بینن؟! (دیاره که ئه‌وانه دڵیان کوێره‌و ده‌روونیان تاریکه و نایانه‌وێت نووری ئیسلام دڵ و ده‌روونیان ڕووناک بکاته‌وه‌)",
    "puxt": "  وه‌هی وایان هه‌یه‌ ده‌ڕوانێ بۆت ده‌ی ئایا تۆ ڕێنموونیی کوێره‌کان ده‌که‌یت ئه‌گه‌ر چی ئه‌و کوێرانه‌ نابیناش بن؟.    "    
  },
  {
    "number": 44,
    "text": "إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظْلِمُ ٱلنَّاسَ شَيْـًٔا وَلَٰكِنَّ ٱلنَّاسَ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ",
    "english": "Indeed, Allah does not wrong the people at all, but it is the people who are wronging themselves.",
    "asan": "به‌ڕاستی خوا هیچ جۆره سته‌مێک ناکات له خه‌ڵکی، به‌ڵکو خه‌ڵکی خۆیان سته‌م له‌خۆیان ده‌که‌ن",
    "puxt": "  به‌ڕاستی خوا هیچ سته‌م له‌ خه‌ڵکی ناکات به‌ڵکو خه‌ڵکی خۆیان سته‌م له‌ خۆیان ده‌که‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 45,
    "text": "وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَأَن لَّمْ يَلْبَثُوٓا۟ إِلَّا سَاعَةً مِّنَ ٱلنَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُمْ قَدْ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُوا۟ بِلِقَآءِ ٱللَّهِ وَمَا كَانُوا۟ مُهْتَدِينَ",
    "english": "And on the Day when He will gather them, [it will be] as if they had not remained [in the world] but an hour of the day, [and] they will know each other. Those will have lost who denied the meeting with Allah and were not guided",
    "asan": "ڕۆژێک دێت خوا هه‌ر هه‌مووانیان کۆده‌کاته‌وه‌، وا هه‌ست ده‌که‌ن ته‌نها سه‌عاتێک له ڕۆژیان پێچووه (خزمان و ناسیاوان) هه‌مووان یه‌کتر ده‌ناسنه‌وه‌، بێگومان ئه‌وانه‌ی که بڕوایان نه‌بوو به ئاماده بوونی به‌رده‌م دادگای خوا، خه‌ساره‌ت مه‌ندی و زه‌ره‌رمه‌ندیه‌کی زۆر ڕویان تێده‌کات، به‌ڕاستی ئه‌وانه هیدایه‌ت وه‌رگر نه‌بوون",
    "puxt": "  وه‌ (بیریان بخه‌نه‌وه‌) ئه‌و ڕۆژه‌ی که‌ (خوا) هه‌موویان کۆ ده‌کاته‌وه‌ ده‌ڵێن له‌ دنیادا نه‌ماونه‌ته‌وه‌ ساتێکی که‌م نه‌بێت له‌ ڕۆژ خۆیان به‌ یه‌کتر ده‌ناسێنن به‌ڕاستی زه‌ره‌رمه‌ند بوون ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان نه‌هێنا به‌ (زیندووبونه‌وه‌و) دیداری خوا وه‌ ئه‌وانه‌ ڕێنموون وه‌رگر نه‌بوون.    "    
  },
  {
    "number": 46,
    "text": "وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ ٱلَّذِى نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ ٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا يَفْعَلُونَ",
    "english": "And whether We show you some of what We promise them, [O Muhammad], or We take you in death, to Us is their return; then, [either way], Allah is a witness concerning what they are doing",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر هه‌ندێک له هه‌ڕه‌شه‌کانی خۆمان (بۆ خوا نه‌ناسان) پێش بهێنین و نیشانی تۆی بده‌ین، یاخود پێشتر گیانت بکێشین و ئاکامیان نه‌بینیت، ئه‌وه گه‌ڕانه‌وه‌یان هه‌ر بۆ لای ئێمه‌یه (له‌ده‌ستمان ده‌رباز نابن)، له‌وه‌و دواش خوا خۆی شایه‌ته له‌سه‌ر هه‌موو ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌ده‌ن",
    "puxt": "  به‌ڕاستی ئه‌گه‌ر نیشانت بده‌ین هه‌ندێك له‌وه‌ی به‌ڵێنمان داوه‌ پێیان (زاڵبوونت به‌سه‌ریاندا) یان تۆ بمرێنین (پێش به‌دی هاتنی) ئه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان هه‌ر بۆ لای ئێمه‌یه‌ پاشان خوا شایه‌ته‌ له‌سه‌ر ئه‌و کرده‌وانه‌ی که‌ ده‌یکه‌ن له‌پاش تۆ.    "    
  },
  {
    "number": 47,
    "text": "وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمْ قُضِىَ بَيْنَهُم بِٱلْقِسْطِ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ",
    "english": "And for every nation is a messenger. So when their messenger comes, it will be judged between them in justice, and they will not be wronged",
    "asan": "بۆ هه‌موو قه‌وم و گه‌لێک پێغه‌مبه‌رێک هه‌بووه‌، جا کاتێک (له‌گۆڕه‌پانی مه‌حشه‌ردا) ئه‌و پێغه‌مبه‌ره‌یان ئاماده ده‌بێت، له‌سه‌ر بنچینه‌ی دادپه‌روه‌ری داوه‌ری ده‌کرێت له نێوانیاندا و هیچ جۆره سته‌مێکیان لێناکرێت",
    "puxt": "  وه‌ بۆ هه‌موو گه‌لێك پێغه‌مبه‌رێك هه‌بووه‌ جا کاتێك پێغه‌مبه‌ره‌که‌یان (له‌ قیامه‌تدا) هات بۆ لایان بڕیار ده‌درێت له‌ نێوانیاندا به‌داد و ڕاستی وه‌ ئه‌وان هیچ سته‌میان لێ ناکرێ.    "    
  },
  {
    "number": 48,
    "text": "وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَٰدِقِينَ",
    "english": "And they say, \"When is [the fulfillment of] this promise, if you should be truthful?\"",
    "asan": "(بێباوه‌ڕان) ده‌ڵێن: کوا، که‌ی ئه‌و به‌ڵێنه پێش دێت؟ که‌ی ڕۆژی قیامه‌ت به‌رپا ده‌بێت؟! ئه‌گه‌ر ئێوه ڕاست ده‌که‌ن",
    "puxt": "  ده‌ڵێن که‌ی ده‌بێ ئه‌و به‌ڵێن و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕاست ده‌که‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 49,
    "text": "قُل لَّآ أَمْلِكُ لِنَفْسِى ضَرًّا وَلَا نَفْعًا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذَا جَآءَ أَجَلُهُمْ فَلَا يَسْتَـْٔخِرُونَ سَاعَةً وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ",
    "english": "Say, \"I possess not for myself any harm or benefit except what Allah should will. For every nation is a [specified] term. When their time has come, then they will not remain behind an hour, nor will they precede [it].\"",
    "asan": "پێیان بڵێ (من ته‌نها پێغه‌مبه‌رم) توانای ئه‌وه‌شم به‌ر ده‌ست نیه که زه‌ره‌رێک یان قازانجێک به خۆم بگه‌یه‌نم مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی که ویستی خوای له‌سه‌ر بێت، هه‌موو قه‌ومێک کاتی دیاری کراوی خۆی هه‌یه بۆ کۆتایی هاتنی، هه‌ر کاتێک ئه‌و ساته گه‌یشت، ئه‌وا نه‌تاوێک دواده‌که‌ون، نه‌ساتێکیش پێش ده‌که‌ون",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ به‌ده‌ستم نی یه‌ بۆ خودی خۆم هیچ زیان و سوودێك مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی خوا بیه‌وێت بۆ هه‌موو گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یه‌ك کاتێکی دیاری کراو هه‌یه‌ ئه‌گه‌ر کاته‌که‌یان هات ئه‌وا نه‌ساتێك دوا ده‌که‌ون نه‌ پێشیش ده‌که‌ون.    "    
  },
  {
    "number": 50,
    "text": "قُلْ أَرَءَيْتُمْ إِنْ أَتَىٰكُمْ عَذَابُهُۥ بَيَٰتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ ٱلْمُجْرِمُونَ",
    "english": "Say, \"Have you considered: if His punishment should come to you by night or by day - for which [aspect] of it would the criminals be impatient?\"",
    "asan": "بڵێ: هه‌واڵم بده‌نێ باشه ئه‌گه‌ر سزاو تۆڵه‌ی خوا له‌شه‌وگاردا یان له ڕۆژگاردا یه‌خه‌ی پێگرتن، تاوانباران (به‌ته‌مای چین!) ئاخۆ بۆچی په‌له ده‌که‌ن؟!",
    "puxt": "  تۆ بڵێ (به‌وانه‌) پێم بڵێن ئه‌گه‌ر سزای خواتان بۆ هات له‌ شه‌ودا یان له‌ ڕۆژدا ئایا تاوانباران بۆچی (سزایه‌) په‌له‌ ده‌که‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 51,
    "text": "أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ ءَامَنتُم بِهِۦٓ ءَآلْـَٰٔنَ وَقَدْ كُنتُم بِهِۦ تَسْتَعْجِلُونَ",
    "english": "Then is it that when it has [actually] occurred you will believe in it? Now? And you were [once] for it impatient",
    "asan": "دوای ئه‌وه ئایا که (قیامه‌ت) ڕوویداو به‌رپا بوو باوه‌ڕی پێ ده‌هێنن؟!. ئه‌وسا پێیان ده‌وترێت: ئا ئێستا باوه‌ڕی پێ ده‌هێنن؟! خۆ به‌ڕاستی کاتی خۆی (به‌گاڵته پێ کردنه‌وه‌) په‌له‌تان ده‌کرد له پێش هاتنی و (بڕواتان پێی نه‌بوو)",
    "puxt": "  ئایا پاش ئه‌وه‌ی ڕووی داو به‌دی هات ئێوه‌ بڕوای پێ دێنن ئا ئێستا (بڕوای پێ دێنن) ؟ خۆ به‌ڕاستی ئێوه‌ په‌له‌ی هاتنیتان ده‌کرد.    "    
  },
  {
    "number": 52,
    "text": "ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا۟ ذُوقُوا۟ عَذَابَ ٱلْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا بِمَا كُنتُمْ تَكْسِبُونَ",
    "english": "Then it will be said to those who had wronged, \"Taste the punishment of eternity; are you being recompensed except for what you used to earn?\"",
    "asan": "ئه‌وسا به‌وانه‌ی که سته‌میان له خۆیان کرد ده‌وترێت: ده‌بچێژن سزاو ئازاری نه‌بڕاوه‌، مه‌گه‌ر پاداشتان له‌به‌رامبه‌ری کارو کرده‌وه و هه‌وڵه‌کانی خۆتانه‌وه نادرێته‌وه که ده‌تانکرد؟!",
    "puxt": "  ئینجا ده‌ووترێ به‌وانه‌ی که‌ سته‌میان کردووه‌ بچه‌ژن سزای هه‌میشه‌یی ئایا ئێوه‌ تۆڵه‌تان لێ ده‌سه‌ندرێ مه‌گه‌ر به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ نه‌بێ که‌ خۆتان ده‌تان کرد.    "    
  },
  {
    "number": 53,
    "text": "وَيَسْتَنۢبِـُٔونَكَ أَحَقٌّ هُوَ قُلْ إِى وَرَبِّىٓ إِنَّهُۥ لَحَقٌّ وَمَآ أَنتُم بِمُعْجِزِينَ",
    "english": "And they ask information of you, [O Muhammad], \"Is it true?\" Say, \"Yes, by my Lord. Indeed, it is truth; and you will not cause failure [to Allah].\"",
    "asan": "(بێباوه‌ڕان به‌گاڵته‌وه لێت ده‌پرسن): ئایا به‌رپا بوونی قیامه‌ت ڕاسته‌؟ (شتی وا پێش دێت؟!). بڵێ: به‌ڵێ، ڕاسته‌، سوێند به‌په‌روه‌ردگارم به‌ڕاستی ئه‌وه حه‌قیقه‌تێکی و (هه‌ر پێش دێت و) ئێوه ناتوانن خوا ده‌سته‌وسان بکه‌ن",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) لێت ده‌پرسن ئایا ئه‌و سزایه‌ ڕاسته‌ (به‌دی دێت) ؟ پێیان بڵێ به‌ڵێ سوێند به‌ په‌روه‌ردگارم بێگومان ئه‌وه‌ ڕاسته‌ وه‌ ئێوه‌ ناتوانن خۆتانی لێ قوتار بکه‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 54,
    "text": "وَلَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِى ٱلْأَرْضِ لَٱفْتَدَتْ بِهِۦ وَأَسَرُّوا۟ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا۟ ٱلْعَذَابَ وَقُضِىَ بَيْنَهُم بِٱلْقِسْطِ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ",
    "english": "And if each soul that wronged had everything on earth, it would offer it in ransom. And they will confide regret when they see the punishment; and they will be judged in justice, and they will not be wronged",
    "asan": "ئه‌گه‌ر هه‌رچی له‌زه‌ویدا هه‌یه که‌سێک که سته‌می کردووه خاوه‌نی بێت (له قیامه‌تدا) ئاماده‌یه هه‌ر هه‌مووی بکاته قوربانی خۆی و بیبه‌خشێت، ئه‌وانه له ده‌روونه‌وه زۆر په‌شیمانن کاتێک سزاو ئازاری چاوه‌ڕوان نه‌کراو ده‌بینن، ئه‌وسا داوه‌ری له نێوانیاندا له‌سه‌ر بنچینه‌ی دادپه‌روه‌ری ئه‌نجام ده‌درێت و ئه‌وانه هیچ جۆره سته‌مێکیان لێناکرێت",
    "puxt": "  ئه‌گه‌ر هی هه‌رکه‌سێك بێت که‌ سته‌می کردووه‌ (له‌ دنیادا) هه‌رچی له‌ زه‌وی دایه‌ له‌ بریتی خۆی ده‌یدات وه‌ (بێ باوه‌ڕان) په‌شیمانی خۆیان ده‌شارنه‌وه‌ (له‌و ڕۆژه‌دا) کاتێك که‌ ئه‌و سزایه‌ ده‌بینن جا بڕیار ده‌درێ له‌ نێوانیاندا به‌ دادوه‌ری و ئه‌وانه‌ هیچ سته‌میان لێ ناکرێ.    "    
  },
  {
    "number": 55,
    "text": "أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ أَلَآ إِنَّ وَعْدَ ٱللَّهِ حَقٌّ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "Unquestionably, to Allah belongs whatever is in the heavens and the earth. Unquestionably, the promise of Allah is truth, but most of them do not know",
    "asan": "(خه‌ڵکینه‌) ئاگاداربن و بیرتان نه‌چێت که به‌ڕاستی هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر هه‌مووی بۆ خوایه‌، ئاگاداربن که به‌ڵێنی خوا ڕاست و دروسته (قیامه‌ت به‌رپا ده‌کات و پاداشت و سزا له‌سه‌ر بنچینه‌ی ئیمان و کرده‌وه دیاری ده‌کات) به‌ڵام زۆربه‌ی خه‌ڵکی له‌م ڕاستیه بێ ئاگان و نایزانن",
    "puxt": "  ئاگادار بن به‌ڕاستی موڵکی خوایه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ ئاگادار بن به‌ڕاستی به‌ڵێنی (هه‌ڕه‌شه‌ی) خوا ڕاسته‌ به‌ڵام زۆربه‌یان نازانن.    "    
  },
  {
    "number": 56,
    "text": "هُوَ يُحْىِۦ وَيُمِيتُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ",
    "english": "He gives life and causes death, and to Him you will be returned",
    "asan": "هه‌ر خوا ژیان ده‌به‌خشێت و مردن پێش ده‌هێنێت، هه‌ر بۆ لای ئه‌ویش ده‌برێنه‌وه",
    "puxt": "  ئه‌و (خوایه‌) ده‌ژێنێت و ده‌مرێنێت و هه‌ر بۆ لای ئه‌و ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌ له‌ ڕۆژی دوایی دا.    "    
  },
  {
    "number": 57,
    "text": "يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدْ جَآءَتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَآءٌ لِّمَا فِى ٱلصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "O mankind, there has to come to you instruction from your Lord and healing for what is in the breasts and guidance and mercy for the believers.",
    "asan": "ئه‌ی خه‌ڵکینه‌، به‌ڕاستی ئێوه ئامۆژگاریه‌کی گه‌وره و گرنگتان له لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه بۆ هاتووه که (قورئانه‌) شیفا و چاره‌سه‌ریشه بۆ نه‌خۆشی دڵ و ده‌روونه‌کان و ڕێ نیشانده‌رو ڕه‌حمه‌تیشه بۆ ئیمانداران",
    "puxt": "  ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ بێگومان بۆتان هاتووه‌ ئامۆژگاری (قورئان) له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌ وه‌ شیفا و چاره‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ ناو دڵ و ده‌روونتان دایه‌ وه‌ ڕێنموونیی و میهره‌بانیه‌‌ بۆ بڕواداران.    "    
  },
  {
    "number": 58,
    "text": "قُلْ بِفَضْلِ ٱللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِۦ فَبِذَٰلِكَ فَلْيَفْرَحُوا۟ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ",
    "english": "Say, \"In the bounty of Allah and in His mercy - in that let them rejoice; it is better than what they accumulate.\"",
    "asan": "(ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) به ئیماندارن بڵێ: با دڵشاد و شادومان بن به‌فه‌زڵ و به‌خشش و ڕه‌حمه‌تی خوایی (که قورئان و به‌رنابه‌ی خوایه‌)، که‌وا بوو با هه‌ر به‌وه دڵ خۆش بن، هه‌ر ئه‌وه‌ش چاکتره بۆیان له هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی که خه‌ڵکی خه‌ریکن کۆی ده‌که‌نه‌وه‌و که‌ڵه‌که‌ی ده‌که‌ن",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ هه‌ر به‌هۆی چاکه‌و میهره‌بانی خواوه‌یه‌ جا که‌واته‌ با به‌وه‌ دڵخۆش بن ئه‌وه‌ چاکتره‌ (بۆیان) له‌وه‌ی کۆی ده‌که‌نه‌وه‌ له‌شتی ئه‌م دنیایه‌.    "    
  },
  {
    "number": 59,
    "text": "قُلْ أَرَءَيْتُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ لَكُم مِّن رِّزْقٍ فَجَعَلْتُم مِّنْهُ حَرَامًا وَحَلَٰلًا قُلْ ءَآللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى ٱللَّهِ تَفْتَرُونَ",
    "english": "Say, \"Have you seen what Allah has sent down to you of provision of which you have made [some] lawful and [some] unlawful?\" Say, \"Has Allah permitted you [to do so], or do you invent [something] about Allah?\"",
    "asan": "بڵێ پێیان: هه‌واڵم بده‌نێ، ئێوه چۆن له خۆتانه‌وه ئه‌و ڕزق و ڕۆزیه‌ی که خوا پێی به‌خشیوون دابه‌شی ده‌که‌ن و هه‌ندێکی به حه‌رام داده‌نێن و هه‌ندێکی به حه‌ڵاڵ (که چی باوه‌ڕتان به به‌رنامه‌ی خوا نیه)، پێیان بڵێ: ئایا خوا خۆی مۆڵه‌تی ئه‌و کاره‌ی پێداون؟! یا خود له خۆتانه‌وه شت به‌ده‌م خواوه هه‌ڵده‌به‌ستن؟",
    "puxt": "  بڵێ (به‌و بێ بڕوایانه‌) پێم بڵێن ئه‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆتان له‌ ڕزق و ڕۆزی هه‌ندێکیتان کردووه‌ به‌ حه‌رام و (هه‌ندێکی) به‌ حه‌ڵاڵ بڵێ ئایا خوا مۆڵه‌تی (ئه‌وه‌ی) پێ داوون یان درۆ ده‌که‌ن به‌ناوی خواوه‌.    "    
  },
  {
    "number": 60,
    "text": "وَمَا ظَنُّ ٱلَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلْكَذِبَ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَشْكُرُونَ",
    "english": "And what will be the supposition of those who invent falsehood about Allah on the Day of Resurrection? Indeed, Allah is full of bounty to the people, but most of them are not grateful.\"",
    "asan": "باشه‌، ئاخۆ له ڕۆژی قیامه‌تدا گومان و بۆچوونی ئه‌و که‌سانه چۆن بێت که درۆ به‌ده‌م خواوه هه‌ڵده‌به‌ستن؟ (ئایا واده‌زانن لێ پرسینه‌وه نیه‌؟) به‌ڕاستی (له‌گه‌ڵ لاری زۆربه‌ی خه‌ڵکیدا) خوا هه‌ر خاوه‌نی فه‌زڵه به‌سه‌ریانه‌وه‌، هه‌ر چه‌نده زۆربه‌یان سوپاس ناپه‌زێرو بێ ئه‌مه‌کن",
    "puxt": "  وه‌ گومانی ئه‌وانه‌ چیه‌ که‌ درۆ هه‌ڵئه‌به‌ستن به‌ناوی خواوه‌ له‌ ڕۆژی دوایی دا به‌ڕاستی خوا خاوه‌نی چاکه‌و به‌هره‌یه‌ به‌سه‌ر خه‌ڵکی یه‌وه‌ به‌ڵام زۆربه‌ی خه‌ڵکی سوپاسی (ئه‌و چاکه‌و به‌هرانه‌) ناکه‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 61,
    "text": "وَمَا تَكُونُ فِى شَأْنٍ وَمَا تَتْلُوا۟ مِنْهُ مِن قُرْءَانٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ وَمَا يَعْزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثْقَالِ ذَرَّةٍ فِى ٱلْأَرْضِ وَلَا فِى ٱلسَّمَآءِ وَلَآ أَصْغَرَ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكْبَرَ إِلَّا فِى كِتَٰبٍ مُّبِينٍ",
    "english": "And, [O Muhammad], you are not [engaged] in any matter or recite any of the Qur'an and you [people] do not do any deed except that We are witness over you when you are involved in it. And not absent from your Lord is any [part] of an atom's weight within the earth or within the heaven or [anything] smaller than that or greater but that it is in a clear register.",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) تۆ به‌هیچ کارێک هه‌ڵناسی، هیچ به‌شێک له قورئان ناخوێنیته‌وه (که ئێمه ئاگادار نه‌بین، ئێوه‌ش ئه‌ی خه‌ڵکینه‌) به هیچ هه‌ڵسوکه‌وتێک هه‌ڵناسن که ئێمه شایه‌ت نه‌بین به‌سه‌ریه‌وه له‌کاتێکدا ئه‌نجامی ده‌ده‌ن و تیایدا ڕۆده‌چن، هیچ شتێکیش له په‌روه‌ردگاری تۆ، ون نابێت له پارچه ئه‌تۆمێکه‌وه بگره له زه‌وی یان له ئاسماندا، بچوک تر بێت یان گه‌وره تر، که له دۆسیه‌یه‌کی تایبه‌تی ئاشکرادا لای ئێمه تۆمار نه‌کرا بێت",
    "puxt": "  وه‌ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) تۆ له‌ هه‌ر مه‌به‌ست و کارێکدا بیت وه‌ هه‌رچی له‌ قورئان بخوێنێ و (ئێوه‌) هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك بکه‌ن بێگومان ئێمه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌ شایه‌تین و ئاگادارین کاتێ ده‌ڕۆنه‌ ناویه‌وه‌ و پێوه‌ی خه‌ریکن وه‌ ون نابێ له‌ په‌روه‌ردگارت به‌ ئه‌ندازه‌ی گه‌ردیله‌یه‌ك نه‌ له‌زه‌وی و نه‌ له‌ ئاسماندا وه‌ نه‌ بچوکتر له‌و گه‌ردیله‌یه‌ و نه‌ گه‌وره‌تر له‌و (گه‌ردیله‌یه‌) مه‌گه‌ر ئه‌وه‌تا له‌ ناو په‌ڕاوێکی ئاشکرادا.  وه‌ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) تۆ له‌ هه‌ر مه‌به‌ست و کارێکدا بیت وه‌ هه‌رچی له‌ قورئان بخوێنێ و (ئێوه‌) هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك بکه‌ن بێگومان ئێمه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌ شایه‌تین و ئاگادارین کاتێ ده‌ڕۆنه‌ ناویه‌وه‌ و پێوه‌ی خه‌ریکن وه‌ ون نابێ له‌ په‌روه‌ردگارت به‌ ئه‌ندازه‌ی گه‌ردیله‌یه‌ك نه‌ له‌زه‌وی و نه‌ له‌ ئاسماندا وه‌ نه‌ بچوکتر له‌و گه‌ردیله‌یه‌ و نه‌ گه‌وره‌تر له‌و (گه‌ردیله‌یه‌) مه‌گه‌ر ئه‌وه‌تا له‌ ناو په‌ڕاوێکی ئاشکرادا.    "    
  },
  {
    "number": 62,
    "text": "أَلَآ إِنَّ أَوْلِيَآءَ ٱللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ",
    "english": "Unquestionably, [for] the allies of Allah there will be no fear concerning them, nor will they grieve",
    "asan": "ئاگادار بن که به‌ڕاستی چاکان و خۆ شه‌ویستانی خوای میهره‌بان نه‌ترس و بیم ڕوویان تێده‌کات (له سه‌ره مه‌رگ و له ڕۆژی لێ پرسینه‌وه‌دا)، نه‌غه‌م و په‌ژاره و دڵته‌نگی دایان ده‌گرێت (به‌ڵکو فریشتوه‌کان به‌ڕوو خۆشیه‌وه مژده‌ی سه‌رفرازی و خۆشنوودیان ده‌ده‌نێ)",
    "puxt": "  ئاگادار بن بێگومان دۆستانی خوا ترسیان له‌سه‌ر نی یه‌ خه‌فه‌تیش ناخۆن.    "    
  },
  {
    "number": 63,
    "text": "ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَكَانُوا۟ يَتَّقُونَ",
    "english": "Those who believed and were fearing Allah",
    "asan": "(ئه‌و به‌خته‌وه‌رانه‌) ئه‌و که‌سانه‌ن باوه‌ڕی به‌تین و دامه‌زراوو پڕ سۆزیان هێناوه به په‌روه‌وردگاریان و خۆشیان ده‌پارێزن له خه‌شم و قینی خوا (به هۆی ئه‌نجامدانی فه‌رمانه‌کانی خوا و ته‌رێز کردنیان له حه‌رام)...",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ وه‌ هه‌میشه‌ خۆیان ده‌پارێزن و له‌خوا ده‌ترسن.    "    
  },
  {
    "number": 64,
    "text": "لَهُمُ ٱلْبُشْرَىٰ فِى ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا وَفِى ٱلْءَاخِرَةِ لَا تَبْدِيلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلْفَوْزُ ٱلْعَظِيمُ",
    "english": "For them are good tidings in the worldly life and in the Hereafter. No change is there in the words of Allah. That is what is the great attainment.",
    "asan": "هه‌ر بۆ ئه‌وانه مژده‌ی (کامه‌رانی و به‌خته‌وه‌ری) له‌ژیانی دنیادا (که مژده‌ی قورئان و فه‌رمووده‌یه‌) له قیامه‌تیشدا (مژده‌کان هه‌موو ده‌بنه واقع و، هه‌موو مژده قورئانیه‌کان به زیاده‌وه دینه دی)، بێگومان ئه‌و به‌ڵێنانه‌ی خوا هه‌ر دێنه‌دی و هیچ گۆڕانێکیان به‌سه‌ردا نایه‌ت، ئا ئه‌وه‌یه سه‌رفرازی و کامه‌رانی گه‌وره‌و مه‌زن",
    "puxt": "  هه‌ر بۆ ئه‌وانه‌ مزگێنی له‌ ژیانی دنیادا و له‌ دواڕۆژیشدا گوڕان نی یه‌ بۆ وته‌ (و به‌ڵێنه‌) کانی خوا هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتنی زۆر گه‌وره‌‌.    "    
  },
  {
    "number": 65,
    "text": "وَلَا يَحْزُنكَ قَوْلُهُمْ إِنَّ ٱلْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلْعَلِيمُ",
    "english": "And let not their speech grieve you. Indeed, honor [due to power] belongs to Allah entirely. He is the Hearing, the Knowing.",
    "asan": "گوفتاری نابه‌جێ و نادروستی خوانه‌ناسان خه‌فه‌ت بارو غه‌مگینت نه‌کات، چونکه به‌ڕاستی عیزه‌ت و به‌رزی و بڵندی هه‌ر هه‌مووی هی خوایه‌، ئه‌و زاته هه‌میشه بیسه‌ر و زانایه",
    "puxt": "  با غه‌مبارت نه‌کات وته‌ی ئه‌وانه‌ چونکه‌ به‌ڕاستی هێزو ده‌سه‌ڵات هه‌مووی بۆ خوایه‌ خوایش بیسه‌ری زانایه‌.    "    
  },
  {
    "number": 66,
    "text": "أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَن فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِى ٱلْأَرْضِ وَمَا يَتَّبِعُ ٱلَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُرَكَآءَ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ",
    "english": "Unquestionably, to Allah belongs whoever is in the heavens and whoever is on the earth. And those who invoke other than Allah do not [actually] follow [His] \"partners.\" They follow not except assumption, and they are not but falsifying",
    "asan": "ئاگادار بن که به‌ڕاستی هه‌ر که‌س له ئاسمانه‌کان و له زه‌ویدا هه‌یه خوا خاوه‌نیانه‌، ئه‌وانه‌ی جگه له خوا شتی تر ده‌په‌رستن و په‌یڕه‌وی ڕێبازی تر ده‌که‌ن (وه‌نه‌بێت شوێن ڕێبازێکی چاک که‌وت بن) ئه‌وانه ته‌نها شوێنی گومان که‌وتوون، ئه‌وانه جگه له درۆ کردن و گۆتره‌کاری هیچی تر ناکه‌ن",
    "puxt": "  ئاگادار بن به‌ڕاستی بۆ خوایه‌ هه‌ر که‌س له‌ ئاسمانه‌کان هه‌ر که‌س له‌ زه‌وی دایه‌ په‌یڕه‌ویان نه‌کردووه‌ ئه‌وانه‌ی بێجگه‌ له‌خوا ده‌په‌رستن په‌رستراوانێ (هاوبه‌شانێ بۆ خوا) ئه‌وانه‌ ته‌نها شوێن گومان که‌وتوون وه‌ ئه‌وانه‌ ته‌نها درۆ ده‌که‌ن به‌ گومان و گۆتره‌ شت ده‌ڵێن.    "    
  },
  {
    "number": 67,
    "text": "هُوَ ٱلَّذِى جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيْلَ لِتَسْكُنُوا۟ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ",
    "english": "It is He who made for you the night to rest therein and the day, giving sight. Indeed in that are signs for a people who listen.",
    "asan": "هه‌ر زاتی خوایه که شه‌وی بۆ به‌دیهێناون تاوه‌کو تیایدا بحه‌وێنه‌وه‌، ڕۆژیشی کردووه به‌ڕووناککه‌ره‌وه‌، (تا کاره کاسپی تیادا ئه‌نجام بده‌ن)، به‌ڕاستی ئا له‌و دیاردانه‌دا به‌ڵگه و نیشانه‌ی زۆر هه‌ن (له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات و توانایی په‌رووه‌ردگار) بۆ که‌سانێک که ببیستن وتێبگه‌ن",
    "puxt": "  ئه‌و خوایه‌ زاتێکه‌ شه‌وی بۆ داناون تا تێیدا بحه‌سێنه‌وه‌  ڕۆژیشی داناوه‌ به‌ ڕووناککه‌ره‌وه به‌ڕاستی له‌وه‌دا (که‌ باسکرا) چه‌ند به‌ڵگه‌و نیشانه‌ هه‌یه‌ بۆ که‌سانێ که‌ ده‌بیستن و ژیرن. ‌    "    
  },
  {
    "number": 68,
    "text": "قَالُوا۟ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ وَلَدًا سُبْحَٰنَهُۥ هُوَ ٱلْغَنِىُّ لَهُۥ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ إِنْ عِندَكُم مِّن سُلْطَٰنٍۭ بِهَٰذَآ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ",
    "english": "They have said, \"Allah has taken a son.\" Exalted is He; He is the [one] Free of need. To Him belongs whatever is in the heavens and whatever is in the earth. You have no authority for this [claim]. Do you say about Allah that which you do not know?",
    "asan": "(خوانه‌ناسان) ده‌ڵێن: خوا منداڵی بۆ خۆی بڕیارداوه‌! پاکی و بێگه‌ردی شایسته‌ی ئه‌و خوایه‌یه‌، ئه‌و زاته بێ نیازه (پێویستی به کوڕو کچ نیه‌)، هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و له زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر خوا خاوه‌نیانه‌، بێگومان هیچ به‌ڵگه و نیشانه‌یه‌کتان نیه بۆ ئه‌م بوختانه ناڕه‌وایه‌، ئایا شتێک هه‌ڵده‌به‌ستن بۆ خواو (بێ باکانه‌) ده‌یڵێن، که هیچی لێ نازانن و هیچ بنه‌مایه‌کی نیه‌؟",
    "puxt": "  ئه‌وانه‌ ده‌ڵێن خوا منداڵی بۆ خۆی هه‌ڵبژاردووه‌ !! پاکی و بێگه‌ردی بۆ خوا ئه‌و بێ نیازه‌ ته‌نها ئه‌و خاوه‌نیانه‌ هه‌رچی وا له‌ ئاسمانه‌کان و هه‌رچی وا له‌ زه‌وی دا هیچ به‌ڵگه‌یه‌کتان لا نیه‌ به‌مه‌ی که‌ ده‌یڵێن، ئایا شتێك ده‌ڵێن به‌ده‌م خواوه‌ که‌ نایزانن و بێ ئاگان لێ ی.    "    
  },
  {
    "number": 69,
    "text": "قُلْ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلْكَذِبَ لَا يُفْلِحُونَ",
    "english": "Say, \"Indeed, those who invent falsehood about Allah will not succeed.\"",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم تۆ) بڵێ: به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی درۆو بوختان به‌ده‌م خواوه هه‌ڵده‌به‌ستن، ئه‌وه سه‌رفرازو ڕزگار نابن",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ درۆ هه‌ڵ ده‌به‌ستن به‌ ناوی خواوه‌ (هه‌رگیز) ڕزگار نابن.    "    
  },
  {
    "number": 70,
    "text": "مَتَٰعٌ فِى ٱلدُّنْيَا ثُمَّ إِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ نُذِيقُهُمُ ٱلْعَذَابَ ٱلشَّدِيدَ بِمَا كَانُوا۟ يَكْفُرُونَ",
    "english": "[For them is brief] enjoyment in this world; then to Us is their return; then We will make them taste the severe punishment because they used to disbelieve",
    "asan": "(به‌ڵکو هه‌موو ده‌سکه‌وته‌که‌یان) ژیانی دنیاو ڕابواردنی دنیایه‌، له‌وه‌و دوا گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ لای ئێمه‌یه‌، ئه‌وسا سزای به ئێشیان ده‌ده‌ین و تاڵاو ده‌که‌ین به‌گه‌روویاندا به‌هۆی ئه‌وه‌ی که بێباوه‌ڕ ئه‌بوون پێی",
    "puxt": "  چونکه‌ به‌هره‌ و ڕوابواردنێکی که‌م له‌ دنیادا (به‌سه‌ر ده‌به‌ن) پاشان بۆ لای ئێمه‌یه‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان ئینجا پێیان ده‌چێژین سزای زۆر توند به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ بڕوایان نه‌هێنا تا مردن.    "    
  },
  {
    "number": 71,
    "text": "وَٱتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِۦ يَٰقَوْمِ إِن كَانَ كَبُرَ عَلَيْكُم مَّقَامِى وَتَذْكِيرِى بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَعَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلْتُ فَأَجْمِعُوٓا۟ أَمْرَكُمْ وَشُرَكَآءَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُنْ أَمْرُكُمْ عَلَيْكُمْ غُمَّةً ثُمَّ ٱقْضُوٓا۟ إِلَىَّ وَلَا تُنظِرُونِ",
    "english": "And recite to them the news of Noah, when he said to his people, \"O my people, if my residence and my reminding of the signs of Allah has become burdensome upon you - then I have relied upon Allah. So resolve upon your plan and [call upon] your associates. Then let not your plan be obscure to you. Then carry it out upon me and do not give me respite.",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) به‌سه‌رهات و هه‌واڵی نوح به‌سه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه‌دا بخوێنه‌ره‌وه‌، کاتێک به قه‌ومه‌که‌ی خۆی وت: ئه‌ی قه‌وم و که‌سم، ئه‌گه‌ر ئێوه سه‌غڵه‌تن، به‌مانه‌وه‌ی من له‌ناوتاندا و یادخستنه‌وه‌ی ئایه‌ته‌کانی خواتان لاکرانه ئه‌وه دڵنیابن که من کۆڵ ناده‌م، پشتم به خوا به‌ستووه له‌و کاره‌مدا، (ئیتر ئێوه چیتان له‌ده‌ست دێت درێغی مه‌که‌ن) خۆتان و بته‌کانتان و هاوبیرو باوه‌ڕه‌کانتان بکه‌ونه خۆو ڕای خۆتان کۆبکه‌نه‌وه‌، پاشان به‌ئاشکرا چی ده‌که‌ن بیکه‌ن، هه‌رچیان له ده‌ست دێت دژ به من ئه‌نجامی بده‌ن (منه‌تتان نه‌بێت)، مۆڵه‌تم مه‌ده‌ن",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ده‌نگوباس و هه‌واڵی نووحیان (علیه‌ السلام) بۆ بخوێنه‌ره‌وه‌ کاتێ به‌ گه‌له‌که‌ی وت ئه‌ی گه‌له‌که‌م ئه‌گه‌ر به‌لاتانه‌وه‌ قورس و گرانه‌ مانه‌وه‌م له‌ ناوتاندا و ئامۆژگاری کردنم (بۆتان) به‌ ئایه‌ته‌کانی خوا ئه‌وا من پشتم به‌خوا به‌ستووه‌ ئێوه‌ش کارو بڕیاری خۆتان کۆکه‌نه‌وه‌ له‌گه‌ڵ هاوبه‌شه‌کانتان دا ئینجا با ‌کار و بڕیاره‌کانتان شاراوه‌ نه‌بێ به‌ لاتانه‌وه‌ (به‌ڵکو ئاشکرا بێت) پاشان په‌لامارم بده‌ن و ماوه‌م مه‌ده‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 72,
    "text": "فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَمَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ ٱلْمُسْلِمِينَ",
    "english": "And if you turn away [from my advice] then no payment have I asked of you. My reward is only from Allah, and I have been commanded to be of the Muslims.\"",
    "asan": "جا ئه‌گه‌ر پشتم تێبکه‌ن و باوه‌ڕم پێنه‌که‌ن (پێم سه‌یره چونکه‌): ئه‌وه من هیچ پاداشتێک و هیچ شتێکم له ئێوه داوا نه‌کردووه‌، به‌ڵکو پاداشتم ته‌نها له‌سه‌ر خوایه و من فه‌رمانم پێ دراوه که له ڕێزی موسڵماناندا بم",
    "puxt": "  جا ئه‌گه‌ر سه‌رپێچیتان کردم (پشتم تێ ده‌که‌ن) ئه‌وه‌ من داوام نه‌کردووه‌ لێتان هیچ پاداشتێك پاداشتی من هه‌ر له‌سه‌ر خوایه‌ وه‌ فه‌رمانم پێ دراوه‌ که‌ له‌ فه‌رمانبه‌ر و موسوڵمانان بم.    "    
  },
  {
    "number": 73,
    "text": "فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيْنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ فِى ٱلْفُلْكِ وَجَعَلْنَٰهُمْ خَلَٰٓئِفَ وَأَغْرَقْنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُوا۟ بِـَٔايَٰتِنَا فَٱنظُرْ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلْمُنذَرِينَ",
    "english": "And they denied him, so We saved him and those with him in the ship and made them successors, and We drowned those who denied Our signs. Then see how was the end of those who were warned.",
    "asan": "که‌چی بانگه‌وازه‌که‌یان به‌درۆ زانی، ئینجا ئێمه‌ش نوح و هه‌موو ئه‌وانه‌ی که له‌گه‌ڵیدا بوون له که‌شتیه‌که‌دا ڕزگارمان کردن و کردیشمانن به جێنشین و هه‌موو ئه‌وانه‌مان نوقمی ڕه‌هێڵ و زریانه‌که کرد که بڕوایان به ئایه‌ت و فه‌رمانه‌کانی ئێمه نه‌بوو، ئینجا ته‌ماشاکه‌و سه‌رنج بده‌و بزانه سه‌رئه‌نجامی ئه‌و که‌سانه چۆن بوو که بێدار کرابوونه‌وه و هۆشیاریان پێدرابوو",
    "puxt": "  ئینجا به‌ درۆیان زانی ئه‌وسا ئێمه‌ش ئه‌و (نووح) و ئه‌وانه‌ش که‌ له‌ گه‌ڵی بوون ڕزگارمان کردن له‌ که‌شتیه‌که‌دا وه‌ کردمانن به‌جێ نشینانی (ئه‌وان له‌ زه‌وی دا)  ئه‌وانه‌شمان ژێر ئاو خست که‌ بڕوایان به‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ نه‌هێنا ئینجا سه‌رنج بده‌ و بڕوانه‌ بزانه‌ چۆن بوو دواڕۆژ و ئاکامی ترسێنراوان.    "    
  },
  {
    "number": 74,
    "text": "ثُمَّ بَعَثْنَا مِنۢ بَعْدِهِۦ رُسُلًا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ فَجَآءُوهُم بِٱلْبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُوا۟ لِيُؤْمِنُوا۟ بِمَا كَذَّبُوا۟ بِهِۦ مِن قَبْلُ كَذَٰلِكَ نَطْبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلْمُعْتَدِينَ",
    "english": "Then We sent after him messengers to their peoples, and they came to them with clear proofs. But they were not to believe in that which they had denied before. Thus We seal over the hearts of the transgressors",
    "asan": "پاشان دوای نوح، پێغه‌به‌رانی ترمان نارد بۆ سه‌ر قه‌ومه‌که‌یان، جا ئه‌وانیش به چه‌نده‌ها به‌ڵگه‌و نیشانه‌و موعجیزه‌ی زۆره‌وه هاتن، که‌چی ئه‌و خه‌ڵکه باوه‌ڕیان نه‌ده‌هێنا به‌وه‌ی که پێشتر باوه‌ڕیسن پێی نه‌بوو، ئابه‌و شێوه‌یه ئێمه مۆر ده‌نێین به‌سه‌ر دڵی ده‌ستدرێژکاراندا",
    "puxt": "  ئینجا له‌ دوای نووح ناردمان پێغه‌مبه‌رانێك بۆ ناو گه‌له‌کانیان ئه‌وانیش هاتن بۆ لایان به‌ به‌ڵگه‌ ڕوونه‌کانه‌وه‌ که‌چی ئه‌وان بڕوایان نه‌هێنا به‌وه‌ی که‌ له‌ ڕابردوودا بڕوایان پێ نه‌هێنا بوو به‌و جۆره‌ مۆر ده‌نێین به‌سه‌ر دڵی ده‌ست درێژ کاراندا تا تێبگه‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 75,
    "text": "ثُمَّ بَعَثْنَا مِنۢ بَعْدِهِم مُّوسَىٰ وَهَٰرُونَ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَإِي۟هِۦ بِـَٔايَٰتِنَا فَٱسْتَكْبَرُوا۟ وَكَانُوا۟ قَوْمًا مُّجْرِمِينَ",
    "english": "Then We sent after them Moses and Aaron to Pharaoh and his establishment with Our signs, but they behaved arrogantly and were a criminal people",
    "asan": "جا دوای ئه‌وان موسا و هاروونمان ڕه‌وانه کرد بۆ فیرعه‌ون و داروده‌سته‌که‌ی، هاوڕێ له‌گه‌ل موعجیزه‌ی زۆردا که چی ئه‌وان خۆیان به گه‌وره زانی و بڕوایان پێ نه‌کردن، ئه‌وانه که‌سانێکی تاوانبار و گوناهباربوون",
    "puxt": "  پاشان ناردمان له‌پاش ئه‌و نێرراوانه‌ مووسا و هاروون بۆ لای فیرعه‌ون و ده‌سته‌ و تاقمه‌که‌ی به‌ به‌ڵگه‌ و موعجیزه‌کانمانه‌وه‌ به‌ڵام ئه‌وان خۆیان به‌ گه‌وره‌ زانی و ئه‌وان هۆزێکی تاوان باربوون.    "    
  },
  {
    "number": 76,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلْحَقُّ مِنْ عِندِنَا قَالُوٓا۟ إِنَّ هَٰذَا لَسِحْرٌ مُّبِينٌ",
    "english": "So when there came to them the truth from Us, they said, \"Indeed, this is obvious magic.\"",
    "asan": "جا کاتێک حه‌قیقه‌تیان له‌لایه‌ن ئێمه‌وه (له‌ڕێگه‌ی موساوه‌) بۆ هات وتیان: به‌ڕاستی ئه‌مه جادوویه‌کی ئاشکرایه",
    "puxt": "  جا کاتێ بۆیان هات هه‌ق و ڕاستی له‌ لایه‌ن ئێمه‌وه‌ وتیان بێگومان ئه‌مه‌ جادوویه‌کی ڕوون و دیاره‌.    "    
  },
  {
    "number": 77,
    "text": "قَالَ مُوسَىٰٓ أَتَقُولُونَ لِلْحَقِّ لَمَّا جَآءَكُمْ أَسِحْرٌ هَٰذَا وَلَا يُفْلِحُ ٱلسَّٰحِرُونَ",
    "english": "Moses said, \"Do you say [thus] about the truth when it has come to you? Is this magic? But magicians will not succeed.\"",
    "asan": "موسا پێی وتن: باشه ئێوه به‌م حه‌قیقه‌ت و ڕاستیه‌ی که بۆم هێناون ده‌ڵێن: (جادوو)؟! ئایا ئه‌م موعجیزه جۆراو جۆرانه جادوون؟! خۆ جادووگه‌ران سه‌رفراز نابن؟",
    "puxt": "  مووسا وتی (پێیان) ئایا ئێوه‌ به‌م هه‌ق و ڕاستی یه‌ ده‌ڵێن (جادووه‌) کاتێ بۆتان هاتووه‌ ئایا ئه‌وه‌ جادووه‌ که‌ جادوو بازان ڕزگاریان نابێ.    "    
  },
  {
    "number": 78,
    "text": "قَالُوٓا۟ أَجِئْتَنَا لِتَلْفِتَنَا عَمَّا وَجَدْنَا عَلَيْهِ ءَابَآءَنَا وَتَكُونَ لَكُمَا ٱلْكِبْرِيَآءُ فِى ٱلْأَرْضِ وَمَا نَحْنُ لَكُمَا بِمُؤْمِنِينَ",
    "english": "They said, \"Have you come to us to turn us away from that upon which we found our fathers and so that you two may have grandeur in the land? And we are not believers in you.\"",
    "asan": "(فیرعه‌ون و دارو ده‌سته‌‌ی) وتیان: باشه تۆ بۆ ئه‌وه هاتوویت که وێڵمان بکه‌یت له‌و بیروباوه‌ڕو به‌رنامه‌یه‌ی که باوو باپیرانمان له‌سه‌ری بوون و له‌وانه‌وه بۆ ئێمه ماوه‌ته‌وه‌؟ (ئایا به‌م ڕێبازه‌) ده‌تانه‌وێت ده‌سه‌ڵاتداری و گه‌وره‌یی بۆ خۆتان له‌سه‌ر زه‌ویدا به‌ده‌ست بهێنن؟! ئێمه بڕواتان پێ ناکه‌ین",
    "puxt": "  وتیان ئایا هاتووی بۆلامان بۆ ئه‌وه‌ی لامان ده‌ی له‌وه‌ی باوو باپیرانمان له‌سه‌ری بوون تا بۆ هه‌ردووکتان (مووسا و هاروون) بێت گه‌وره‌یی (سه‌رۆکی) له‌ زه‌وی دا وه‌ ئێمه‌ هه‌رگیز باوه‌ڕتان پێ ناکه‌ین.    "    
  },
  {
    "number": 79,
    "text": "وَقَالَ فِرْعَوْنُ ٱئْتُونِى بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٍ",
    "english": "And Pharaoh said, \"Bring to me every learned magician.\"",
    "asan": "(ئینجا فیرعه‌ون فه‌رمانیدا) وتی: ئاده‌ی هه‌رچی جادووگه‌ری زاناو شاره‌زا هه‌یه بهێنن و بۆم کۆبکه‌نه‌وه",
    "puxt": "  فیرعه‌ون وتی (به‌ کۆمه‌ڵه‌که‌ی) بۆم بێنن هه‌موو جادوو بازێکی هه‌ره‌ زانا.    "    
  },
  {
    "number": 80,
    "text": "فَلَمَّا جَآءَ ٱلسَّحَرَةُ قَالَ لَهُم مُّوسَىٰٓ أَلْقُوا۟ مَآ أَنتُم مُّلْقُونَ",
    "english": "So when the magicians came, Moses said to them, \"Throw down whatever you will throw.\"",
    "asan": "جا کاتێک جادووگه‌ران هاتن و (بڕیاردرا جادووگه‌ریی خۆیان بنوێنن و موعجیزه‌ی موسا به‌تاڵ بکه‌نه‌وه‌) موسا پێی وتن: ده‌ی چیتان هه‌یه فڕێی بده‌ن و بیخه‌نه ڕوو!!",
    "puxt": "  جا کاتێ جادوو بازه‌کان هاتن مووسا پێ ی وتن: ئه‌وه‌ی ده‌تانه‌وێ بیهاوێژن بیهاوێژن و فڕێ ی ده‌ن.    "    
  },
  {
    "number": 81,
    "text": "فَلَمَّآ أَلْقَوْا۟ قَالَ مُوسَىٰ مَا جِئْتُم بِهِ ٱلسِّحْرُ إِنَّ ٱللَّهَ سَيُبْطِلُهُۥٓ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُصْلِحُ عَمَلَ ٱلْمُفْسِدِينَ",
    "english": "And when they had thrown, Moses said, \"What you have brought is [only] magic. Indeed, Allah will expose its worthlessness. Indeed, Allah does not amend the work of corrupters.",
    "asan": "ئه‌وسا (جادووگه‌ران، جادووی خۆیان نواند) موسا وتی: هه‌رچی کردووتانه و نیشانی ئه‌و خه‌ڵکه‌تانداوه‌هه‌مووی جادووه و هیچی تر، بێگومان خوا دوای تاوێکی تر پووچی ده‌کاته‌وه‌، به‌ڕاستی خوا کرده‌وه‌ی ئه‌وانه‌ی که تۆوی خراپه ده‌چێنن چاک و سه‌رکه‌وتوو ناکات",
    "puxt": "  ئینجا کاتێ (جادووه‌کانیان) فڕێ دا مووسا وتی هه‌رچی ئێوه‌ هێناوتانه‌ جادووه‌ بێگومان خوا به‌زوویی پوچه‌ڵی ده‌کاته‌وه‌ چونکه‌ به‌ڕاستی خوا چاکی ناکات کرده‌وه‌ی خراپه‌کاران.    "    
  },
  {
    "number": 82,
    "text": "وَيُحِقُّ ٱللَّهُ ٱلْحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦ وَلَوْ كَرِهَ ٱلْمُجْرِمُونَ",
    "english": "And Allah will establish the truth by His words, even if the criminals dislike it.\"",
    "asan": "به‌ڵکو خوا حه‌ق و ڕاستی ده‌چه‌سپێنێت به‌فه‌رمان و ویسته‌کانی خۆی ئه‌گه‌ر چی تاوانکارو تاوانباران پێیان ناخۆش بێت",
    "puxt": "  خوا حه‌ق و ڕاستی سه‌ر ده‌خات (ده‌چه‌سپێنێت) به‌ فه‌رمان و به‌ڵێنه‌کانی با تاوانبارانیش پێیان ناخۆش بێ.    "    
  },
  {
    "number": 83,
    "text": "فَمَآ ءَامَنَ لِمُوسَىٰٓ إِلَّا ذُرِّيَّةٌ مِّن قَوْمِهِۦ عَلَىٰ خَوْفٍ مِّن فِرْعَوْنَ وَمَلَإِي۟هِمْ أَن يَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِى ٱلْأَرْضِ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلْمُسْرِفِينَ",
    "english": "But no one believed Moses, except [some] youths among his people, for fear of Pharaoh and his establishment that they would persecute them. And indeed, Pharaoh was haughty within the land, and indeed, he was of the transgressors",
    "asan": "سه‌رئه‌نجام که‌س باوه‌ڕی به موسا نه‌هێنا جگه له چه‌ند لاوێک (چونکه زۆربه‌ی خه‌ڵکه‌که‌) ده‌ترسان له فیرعه‌ن و داروده‌سته‌که‌ی که به‌ڵایان به‌سه‌ربهێنن و تووشی ئازارو ئه‌شکه‌نجه‌یان بکه‌ن، به‌ڕاستی فیرعه‌ون خۆی به‌گه‌وره‌و بڵند ده‌زانی له زه‌ویدا، به‌ڕاستی ئه‌و له سنوور ترازاوان بوو",
    "puxt": "  جا (له‌ سه‌ره‌تاوه‌) بڕوای نه‌هێنا به‌ مووسا چه‌ند گه‌نجێ نه‌بێت له‌ گه‌له‌که‌ی به‌هۆی ترس و بیمیان له‌ فیرعه‌ون و پیاوماقوڵ و گه‌وره‌کانیان نه‌وه‌ك بیانگێڕێته‌وه‌ بۆ بێ دینی به‌ڕاستی فیرعه‌ون خۆ به‌زل زان و زاڵ بوو له‌ زه‌وی (میسر) دا وه‌ به‌ڕاستی له‌ سنوور به‌زێنان بوو.    "    
  },
  {
    "number": 84,
    "text": "وَقَالَ مُوسَىٰ يَٰقَوْمِ إِن كُنتُمْ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوٓا۟ إِن كُنتُم مُّسْلِمِينَ",
    "english": "And Moses said, \"O my people, if you have believed in Allah, then rely upon Him, if you should be Muslims.\"",
    "asan": "موساش به قه‌ومه‌که‌ی وت: ئه‌ی قه‌وم و عه‌شره‌تم، ئه‌گه‌ر ئێوه به‌ڕاستی باوه‌ڕتان به‌خوا هێناوه‌، ئه‌وه ئیتر پشت به‌و ببه‌ستن ئه‌گه‌ر موسڵمان و ملکه‌چن",
    "puxt": "  وه‌ مووسا وتی ئه‌ی گه‌له‌که‌م گه‌ر ئێوه‌ بڕواتان به‌ خوا هێناوه‌ ئه‌وه‌ ته‌نها پشت به‌خوا ببه‌ستن ئه‌گه‌ر ئێوه‌ فه‌رمانبه‌ر و مل که‌چن.    "    
  },
  {
    "number": 85,
    "text": "فَقَالُوا۟ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلْقَوْمِ ٱلظَّٰلِمِينَ",
    "english": "So they said, \"Upon Allah do we rely. Our Lord, make us not [objects of] trial for the wrongdoing people",
    "asan": "ئه‌وسا (ئیمانداران) وتیان: ئێمه ئیتر هه‌ر پشتمان به‌خوا به‌وستووه‌، په‌روه‌ردگارا مه‌مانگێڕه به‌هۆکاری سه‌رگه‌ردانی بۆ قه‌ومی سته‌مکاران (که هه‌م ئێمه ئازار بده‌ن هه‌م خۆشیان گوناهبار ببن و دوور بکه‌ونه‌وه له ئیمان)",
    "puxt": "  ئه‌وانیش (باوه‌ڕداره‌کان) وتیان ته‌نها پشتمان به‌خوا به‌ستووه‌ ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان مه‌مانگێڕه‌ به‌ جێگه‌ی ئه‌شکه‌نجه‌ بۆ گه‌لی سته‌مکاران.    "    
  },
  {
    "number": 86,
    "text": "وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ ٱلْقَوْمِ ٱلْكَٰفِرِينَ",
    "english": "And save us by Your mercy from the disbelieving people.\"",
    "asan": "هه‌روه‌ها به‌ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی خۆت (ده‌رووی خێرمان لێ بکه‌ره‌وه‌) ڕزگارمان بکه له ده‌ست هۆزو ده‌سته‌ی بێ‌باوه‌ڕان",
    "puxt": "  وه‌ ڕزگارمان بکه‌ به‌ به‌زه‌یی خۆت له‌ده‌ست کۆمه‌ڵی بێ بڕوایان.    "    
  },
  {
    "number": 87,
    "text": "وَأَوْحَيْنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰ وَأَخِيهِ أَن تَبَوَّءَا لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَٱجْعَلُوا۟ بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَبَشِّرِ ٱلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "And We inspired to Moses and his brother, \"Settle your people in Egypt in houses and make your houses [facing the] qiblah and establish prayer and give good tidings to the believers.\"",
    "asan": "ئێمه وه‌حیشمان نارد بۆ موسا (علیه السلام) و براکه‌ی تا له میسردا چه‌ند ژوورێک ئاماده بکه‌ن و ئه‌و ژوورانه‌ش بکه‌نه شوێنی خواپه‌رستی و ڕووی تێبکه‌ن و پێمان وتن نوێژه‌کانتان به‌چاکی ئه‌نجام بده‌ن، مژده‌ش بده به ئیمانداران",
    "puxt": "  وه‌ نیگامان کرد بۆ مووسا و براکه‌ی (هاروون) که‌ پێکی بێنن و ئاماده‌ی بکه‌ن بۆ گه‌له‌که‌تان چه‌ند خانوویه‌ك له‌ میسردا (که‌ تێیدا بحه‌وێنه‌وه‌) وه‌ خانووه‌کانتان ڕووبکه‌نه‌ قیبله‌ و به‌ ڕێکوپێکی نوێژ به‌جێ بێنن مژده‌ش بده‌ به‌ بڕواداران به‌ به‌هه‌شت و سه‌رکه‌وتن.    "    
  },
  {
    "number": 88,
    "text": "وَقَالَ مُوسَىٰ رَبَّنَآ إِنَّكَ ءَاتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَأَهُۥ زِينَةً وَأَمْوَٰلًا فِى ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّوا۟ عَن سَبِيلِكَ رَبَّنَا ٱطْمِسْ عَلَىٰٓ أَمْوَٰلِهِمْ وَٱشْدُدْ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُوا۟ حَتَّىٰ يَرَوُا۟ ٱلْعَذَابَ ٱلْأَلِيمَ",
    "english": "And Moses said, \"Our Lord, indeed You have given Pharaoh and his establishment splendor and wealth in the worldly life, our Lord, that they may lead [men] astray from Your way. Our Lord, obliterate their wealth and harden their hearts so that they will not believe until they see the painful punishment.\"",
    "asan": "(جا کاتێک سته‌می فیرعه‌ون له سنوور ده‌رچوو) موسا نزای کردوو وتی: په‌روه‌ردگارا، به‌ڕاستی تۆ له ژیانی دنیادا ناز و نیعمه‌ت و ماڵ و حاڵ و جێگه و ڕێگه‌ی خۆش و ڕازاوه‌ت به‌خشیووه به‌فیرعه‌ون و داروده‌سته‌که‌ی، په‌روه‌ردگارا، ئه‌و شتانه بووه‌ته هۆی ئه‌وه‌ی که (خه‌ڵکی) له ڕێبازو به‌رنامه‌ی تۆ وێڵ و گومڕابن، په‌وه‌ردگارا: ماڵ و سامانیان ته‌فرو تونا بکه‌و کوێری بکه‌ره‌وه‌، دڵیان بگوشه‌، (تا هه‌ست به‌خۆشی نه‌که‌ن)، ئه‌مانه باوه‌ڕ ناهێنن هه‌تا سزاو ئازاری به‌ئێش ئه‌بینن",
    "puxt": "  و مووسا وتی ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان به‌ڕاستی تۆ به‌خشیووته‌ به‌ فیرعه‌ون و کۆمه‌ڵه‌که‌ی هۆکاری ڕازانه‌وه‌ و جوانی و ماڵ و سامانی زۆر له‌ ژیانی دنیادا ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵك گومڕا بکه‌ن له‌ ڕێگای تۆ ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان له‌ ناوی به‌ره‌ و مه‌یهێڵه‌ ماڵ و سامانیان دڵه‌کانیان ڕه‌ق و ڕه‌شی بکه‌ چونکه‌ بڕوا ناهێنن هه‌تا ده‌بینن سزای سه‌ختی ئازارده‌ر.    "    
  },
  {
    "number": 89,
    "text": "قَالَ قَدْ أُجِيبَت دَّعْوَتُكُمَا فَٱسْتَقِيمَا وَلَا تَتَّبِعَآنِّ سَبِيلَ ٱلَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "[Allah] said, \"Your supplication has been answered.\" So remain on a right course and follow not the way of those who do not know.\"",
    "asan": "په‌وه‌ردگار فه‌رمووی: بێگومان دوعای هه‌ردووکتان وه‌رگیرا (وادیاره هاروون (علیه السلام) به‌کوڵ ئامینی کردوه‌)، به‌ڵام ئێوه هه‌ر به‌رده‌وام بن له‌سه‌ر ڕێبازی ڕاست و دروستی هیدایه‌ت و شوێن ڕێبازی ئه‌وانه مه‌که‌ون که حه‌ق نازانن و نافامن",
    "puxt": "  خوای گه‌وره‌ فه‌رمووی بێگومان داوای هه‌ردووکتان وه‌رگیرا جا خۆڕاگر و به‌رده‌وام بن (له‌سه‌ر ئایینی خوا) وه‌ مه‌که‌ونه‌ شوێن ڕێگای ئه‌وانه‌ی که‌ نازانن.    "    
  },
  {
    "number": 90,
    "text": "وَجَٰوَزْنَا بِبَنِىٓ إِسْرَٰٓءِيلَ ٱلْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُۥ بَغْيًا وَعَدْوًا حَتَّىٰٓ إِذَآ أَدْرَكَهُ ٱلْغَرَقُ قَالَ ءَامَنتُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱلَّذِىٓ ءَامَنَتْ بِهِۦ بَنُوٓا۟ إِسْرَٰٓءِيلَ وَأَنَا۠ مِنَ ٱلْمُسْلِمِينَ",
    "english": "And We took the Children of Israel across the sea, and Pharaoh and his soldiers pursued them in tyranny and enmity until, when drowning overtook him, he said, \"I believe that there is no deity except that in whom the Children of Israel believe, and I am of the Muslims.\"",
    "asan": "ئه‌وسا نه‌وه‌ی ئیسرائیلمان به‌ده‌ریادا په‌ڕانده‌وه‌، فیرعه‌ون و سه‌ربازانی بۆ سته‌م و ده‌ستدرێژی شوێنیان که‌وتن، تا ئه‌و کاته‌ی (که ئاوه‌که چوه‌وه باری ئاسایی خۆی) فیرعه‌ون خه‌ریک بوو ده‌خنکا ئا له‌و کاته‌دا وتی: وا ئیتر باوه‌ڕم هێنا به‌وه‌ی که هیچ خوایه‌ک نیه جگه له‌و خوایه‌ی که نه‌وه‌ی ئیسرائیل باوه‌ڕیان پێهێناوه و من ئیتر له موسڵمان و ملکه‌چانم",
    "puxt": "  ئینجا نه‌وه‌ی ئیسرائیلمان له‌ ده‌ریاکه‌ (نیل) په‌ڕانده‌وه‌ ئینجا فیرعه‌ون و له‌شکره‌که‌ی شوێنیان که‌وتن بۆ سته‌م و ده‌ست درێژی کردن هه‌تا ئه‌و کاته‌ی خه‌ریك بوو (فیرعه‌ون) بخنکێ ئه‌وسا وتی بڕوام هێنا که‌ هیچ په‌رستراوێك نی یه‌ جگه‌ له‌ ئه‌و (خوایه‌) نه‌بێت که‌ بڕوایان پێ هێناوه‌ نه‌وه‌ی ئیسرائیل وه‌ منیش له‌ موسوڵمانانم.    "    
  },
  {
    "number": 91,
    "text": "ءَآلْـَٰٔنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنتَ مِنَ ٱلْمُفْسِدِينَ",
    "english": "Now? And you had disobeyed [Him] before and were of the corrupters?",
    "asan": "(ئه‌وسا پێی وترا) ئایا ئێسته‌، (باوه‌ڕ ده‌هێنیت!) له‌کاتێکدا به‌ڕاستی پێشتر یاخی بوویت و له ڕیزی ئه‌وانه‌دا بوویت که تۆوی خراپه‌یان ده‌چاند؟",
    "puxt": "  ئێستا (باوه‌ڕ دێنێت ؟) که‌ بێگومان له‌وه‌و پێش سه‌رپێچیت کرد وه‌ تۆ له‌ خراپه‌کاران و تێکده‌ران بوویت.    "    
  },
  {
    "number": 92,
    "text": "فَٱلْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ ءَايَةً وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ ٱلنَّاسِ عَنْ ءَايَٰتِنَا لَغَٰفِلُونَ",
    "english": "So today We will save you in body that you may be to those who succeed you a sign. And indeed, many among the people, of Our signs, are heedless",
    "asan": "ئه‌مڕۆ ئیتر لاشه‌ی تۆ ڕزگار ده‌که‌ین تا ببێته موعجیزه و په‌ند و ئامۆژگاری بۆ ئه‌وانه‌ی دوایتۆ دێن (دیاره خوای گه‌وره پاڕاستویه‌تی له‌وه‌ی که ماسی بیخوات، شه‌پۆلی ده‌ریا گه‌یاندیه که‌نار، تا ئه‌وانه‌ی که به‌خوایان ده‌زانی به‌چاوی خۆیان ببینن که فیرعه‌ون ئاده‌میزادێکه وه‌ک ئه‌و خه‌ڵکه و ببێته په‌ند، بۆ هه‌موو پاشاو زۆرداره‌کانی سه‌ر زه‌وی که ئه‌وه سه‌رئه‌نجامی مسۆگه‌ری هه‌موویانه‌)، به‌ڵام به‌ڕاستی زۆربه‌ی خه‌ڵکی له ئایه‌ت و موعجیزه‌کانی ئێمه غافڵ و بێئاگان",
    "puxt": "  به‌ڵام ئه‌مڕۆ لاشه‌که‌ت (له‌ ده‌ریا) ڕزگار ده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ی ببی به‌ په‌ند بۆ ئه‌وه‌ی له‌ دوای تۆ دێت وه‌ به‌ڕاستی زۆرێ له‌ خه‌ڵکی بێ ئاگان له‌ به‌ڵگه‌ و نیشانه‌کانی ئێمه‌.    "    
  },
  {
    "number": 93,
    "text": "وَلَقَدْ بَوَّأْنَا بَنِىٓ إِسْرَٰٓءِيلَ مُبَوَّأَ صِدْقٍ وَرَزَقْنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ فَمَا ٱخْتَلَفُوا۟ حَتَّىٰ جَآءَهُمُ ٱلْعِلْمُ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِى بَيْنَهُمْ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُوا۟ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ",
    "english": "And We had certainty settled the Children of Israel in an agreeable settlement and provided them with good things. And they did not differ until [after] knowledge had come to them. Indeed, your Lord will judge between them on the Day of Resurrection concerning that over which they used to differ",
    "asan": "(له‌وه‌ودوا) ئێمه ده‌روومان له نه‌وه‌ی ئیسرائیل کرده‌وه و شوێن و جێگه‌و ڕێگه‌ی خۆشمان پێبه‌خشین و له چه‌نده‌ها ڕزق و ڕۆزی چاک به‌هره‌وه‌رمان کردن، جا ئه‌وان جیاوازی و ناکۆکیان نه‌بوو هه‌تا زانست و زانیاری ته‌واویان بۆ هات (که‌چی ئه‌وان دینی خوا که هۆی یه‌کبوون و یه‌کگرتووییه کردیانه هۆی دووبه‌ره‌کی و جیاوازی هه‌رچه‌نده زانست و زانیاریشیان له‌و باره‌یه‌وه هه‌بوو)، به‌ڕاستی په‌روه‌ردگاری تۆ (ئه‌ی محمد صلی اله علیه وسلم) داوه‌ی ده‌کات له نێوانیاندا له ڕۆژی قیامه‌تدا له‌وکێشه‌و شتانه‌دا که ئه‌وان جیاوازی و ناکۆکی تێدا ده‌که‌ن",
    "puxt": "  سوێند به‌خوا بێگومان نیشته‌ جێمان کردن نه‌وه‌ی ئیسرائیل له‌ شوێنێکی چاك و شایسته‌دا و ڕۆزی چاك و خۆشمان پێ دان جا ڕاجیاو دووبه‌ره‌ك نه‌بوون هه‌تا زانین و شاره‌زایی (ته‌ورات) یان بۆ هات به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت بڕیار ده‌دات له‌ نێوانیاندا له‌ ڕۆژی دوایی دا له‌وه‌ی ئه‌وان تێیدا ڕاجیا بوون.    "    
  },
  {
    "number": 94,
    "text": "فَإِن كُنتَ فِى شَكٍّ مِّمَّآ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ فَسْـَٔلِ ٱلَّذِينَ يَقْرَءُونَ ٱلْكِتَٰبَ مِن قَبْلِكَ لَقَدْ جَآءَكَ ٱلْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلْمُمْتَرِينَ",
    "english": "So if you are in doubt, [O Muhammad], about that which We have revealed to you, then ask those who have been reading the Scripture before you. The truth has certainly come to you from your Lord, so never be among the doubters.",
    "asan": "جا ئه‌گه‌ر تۆ (ده‌رباره‌ی ئه‌و شتانه‌ی که بۆمان دابه‌زاندوویت له‌باره‌ی نه‌وه‌ی ئیسرائیله‌وه له شک و گوماندایت، ئه‌وه پرسیار بکه له‌و که‌سانه‌ی که پێش تۆ له ته‌ورات شاره‌زان و ده‌یخوێننه‌وه‌، سوێند به‌خوا به‌ڕاستی حه‌ق و ڕاستیت له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه بۆ هاتووه‌، که‌وابوو به‌هیچ شێوه‌یه‌ک گومانت نه‌بێت و مه‌چۆره ڕیزی گوماندارانه‌وه",
    "puxt": "  جا ئه‌گه‌ر تۆ له‌ گوماندای له‌وه‌ی که‌ ناردومانه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆت ئه‌وه‌ پرسیار له‌وانه‌ بکه‌ که‌ کتێبی ئاسمانی شاره‌زان و ده‌یخوێننه‌وه‌ له‌پێش تۆ سوێند به‌خوا به‌ڕاستی بۆت هاتووه‌ هه‌ق و ڕاستی له‌ په‌روه‌ردگارته‌وه‌ که‌واته‌ له‌ ده‌سته‌ی گومانداران مه‌به‌.    "    
  },
  {
    "number": 95,
    "text": "وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُوا۟ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ ٱلْخَٰسِرِينَ",
    "english": "And never be of those who deny the signs of Allah and [thus] be among the losers.",
    "asan": "(هه‌روه‌ها) نه‌که‌یت بچیته ڕیزی که‌سانێکه‌وه که باوه‌ڕیان به موعجیزه و نیشانه‌کانی (ده‌سه‌ڵاتدارێتی) خوا نی‌یه‌، چونکه ئه‌گه‌ر وابیت، ده‌چیته ڕیزی خه‌ساره‌تمه‌ند و زه‌ره‌رمه‌ندانه‌وه",
    "puxt": "  و له‌وانه‌ش مه‌به‌ که‌ نیشانه‌کانی خوایان به‌ درۆ زانی (و باوه‌ڕیان پێ نه‌هێنان) (ئه‌گه‌ر وا بکه‌یت) ئه‌وه‌ ده‌چیته‌ ڕیزی زه‌ره‌رمه‌ندانه‌وه‌.    "    
  },
  {
    "number": 96,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ حَقَّتْ عَلَيْهِمْ كَلِمَتُ رَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ",
    "english": "Indeed, those upon whom the word of your Lord has come into effect will not believe,",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که وه‌ک فیرعه‌ون و دارو ده‌سته‌ی سته‌مکارو تاوانبارو گوناهکارن، بڕیارداده‌ی په‌روه‌ردگارت له‌سه‌ریان چه‌سپا، ئه‌وانه‌: باوه‌ڕ ناهێنن",
    "puxt": "   به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی ده‌رچووه‌ و چه‌سپاوه‌ بۆیان بڕیاری په‌روه‌ردگارت بڕوا ناهێنن.    "    
  },
  {
    "number": 97,
    "text": "وَلَوْ جَآءَتْهُمْ كُلُّ ءَايَةٍ حَتَّىٰ يَرَوُا۟ ٱلْعَذَابَ ٱلْأَلِيمَ",
    "english": "Even if every sign should come to them, until they see the painful punishment.",
    "asan": "ئه‌گه‌ر چی هه‌رچی به‌ڵگه‌و موعجیزه هه‌یه بۆیان پێش بێت، ئه‌وانه هه‌ر باوه‌ڕ ناهێنن هه‌تا سزای به‌ئێش و ئازار ده‌بینن",
    "puxt": "  بڕوا ناهێنن هه‌رچه‌ند بۆیان بێت هه‌موو به‌ڵگه‌و نیشانه‌یه‌ك هه‌تا ده‌بینن (به‌ چاوی خۆیان) سزای سه‌ختی ئازارده‌ر.    "    
  },
  {
    "number": 98,
    "text": "فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْيَةٌ ءَامَنَتْ فَنَفَعَهَآ إِيمَٰنُهَآ إِلَّا قَوْمَ يُونُسَ لَمَّآ ءَامَنُوا۟ كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ ٱلْخِزْىِ فِى ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا وَمَتَّعْنَٰهُمْ إِلَىٰ حِينٍ",
    "english": "Then has there not been a [single] city that believed so its faith benefited it except the people of Jonah? When they believed, We removed from them the punishment of disgrace in worldly life and gave them enjoyment for a time.",
    "asan": "جا ده‌بوایه خه‌ڵکی ئه‌و شارو شارۆچکانه‌ی هه‌ڕه‌شه‌یان لێکرابوو باوه‌ڕیان بهێنایه و باوه‌ڕه‌که‌یان سوود به‌خش بوایه بۆیان، به‌ڵام باوه‌ڕی هیچ کامیان سوودی پێنه‌گه‌یاندن جگه له قه‌ومی یونس (علیه السلام) نه‌بێت کاتێک که باوه‌ڕیان هێنا سزای سه‌رشۆڕیمان له ژیانی دنیادا له‌سه‌ر هه‌ڵگرتن و تا ماوه‌یه‌ک له نازو نیعمه‌ت به‌هره‌وه‌رمان کردن",
    "puxt": "  جا با (خه‌ڵکی) شارێ (له‌و شارانه‌ی که‌ هه‌ڕه‌شه‌یان لێ کرا) بروایان بهێنایه‌ و بڕواکه‌یان سوودی بۆیان هه‌بوایه‌ به‌ڵام گه‌لی یونس (علیه‌ السلام) کاتێ هه‌موو بڕوایان هێنا (پێش هاتنی سزاکه‌) لامان برد له‌ سه‌ریان سزای سه‌ر شۆڕی و ڕیسوایی له‌ ژیانی دنیادا و به‌هره‌ و خۆشیمان پێدان تا ماوه‌یه‌ك واته‌ کاتی مردنیان.    "    
  },
  {
    "number": 99,
    "text": "وَلَوْ شَآءَ رَبُّكَ لَءَامَنَ مَن فِى ٱلْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعًا أَفَأَنتَ تُكْرِهُ ٱلنَّاسَ حَتَّىٰ يَكُونُوا۟ مُؤْمِنِينَ",
    "english": "And had your Lord willed, those on earth would have believed - all of them entirely. Then, [O Muhammad], would you compel the people in order that they become believers?",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر په‌روه‌ردگارت بیویستایه (ده‌یتوانی به‌زۆرو به‌ناچاری) هه‌ر هه‌موو دانیشتوانی سه‌ر زه‌وی باوه‌ڕ بهێنن (به‌ڵام په‌روه‌ردگاری مه‌زن ڕێزی بۆ ئاده‌میزاد داناوه و سه‌رپشکی کردووه‌)، جا ئایا تۆ (ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم، ئه‌ی ئیماندار) ئه‌ته‌وێ زۆر له‌خه‌ڵکی بکه‌ی بۆ ئه‌وه‌ی بڕواداربن؟",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌گه‌ر په‌روه‌ردگارت بیویستایه‌ بڕوای ده‌هێنا ئه‌و (خه‌ڵکه‌ی) وا له‌ زه‌وی دا هه‌موو تێکڕا ده‌ی ئایا تۆ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) زۆر له‌ خه‌ڵکی ده‌که‌یت هه‌تا ببنه‌ بڕوادار.    "    
  },
  {
    "number": 100,
    "text": "وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَن تُؤْمِنَ إِلَّا بِإِذْنِ ٱللَّهِ وَيَجْعَلُ ٱلرِّجْسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ",
    "english": "And it is not for a soul to believe except by permission of Allah, and He will place defilement upon those who will not use reason.",
    "asan": "هیچ که‌س بۆی نیه باوه‌ڕ بهێنێت (هه‌تا هه‌وڵ نه‌دات و خۆی ماندوو نه‌کات و بیر نه‌کاته‌وه و) ویستی خوایشی له‌سه‌ر نه‌بێت و سزای (توند و ڕیسواکه‌ر) ده‌خاته سه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ی که عه‌قڵ و ژیری به‌کار ناهێنن",
    "puxt": "  وه‌بۆ هیچ که‌سێك نی یه‌ که‌ بڕوا بێنێ مه‌گه‌ر به‌ ویستی خوا وه‌ پیسی (بێ باوه‌ڕی) ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌وانه‌ی که‌ تێ ناگه‌ن و بیر ناکه‌نه‌وه‌.    "    
  },
  {
    "number": 101,
    "text": "قُلِ ٱنظُرُوا۟ مَاذَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَمَا تُغْنِى ٱلْءَايَٰتُ وَٱلنُّذُرُ عَن قَوْمٍ لَّا يُؤْمِنُونَ",
    "english": "Say, \"Observe what is in the heavens and earth.\" But of no avail will be signs or warners to a people who do not believe",
    "asan": "پێیان بڵێ: ته‌ماشا بکه‌ن و سه‌رنج بده‌ن: خوا چی دروست کردووه له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا، که‌چی به‌ڵگه و نیشانه‌و ئاگاداریه‌کان سوودیان نیه بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی که باوه‌ڕ ناهێنن و (ڕێبازی ئیمان ناگرنه‌به‌ر)",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ: سه‌رنج بده‌ن چی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ که‌چی نیشانه‌ و ترسێنه‌ره‌کان هیچ سوود ناگه‌یه‌نن به‌ که‌سانێك بڕوا نه‌هێنن.    "    
  },
  {
    "number": 102,
    "text": "فَهَلْ يَنتَظِرُونَ إِلَّا مِثْلَ أَيَّامِ ٱلَّذِينَ خَلَوْا۟ مِن قَبْلِهِمْ قُلْ فَٱنتَظِرُوٓا۟ إِنِّى مَعَكُم مِّنَ ٱلْمُنتَظِرِينَ",
    "english": "So do they wait except for like [what occurred in] the days of those who passed on before them? Say, \"Then wait; indeed, I am with you among those who wait.\"",
    "asan": "(ئه‌و بێ‌باوه‌ڕانه‌) چاوه‌ڕێی چی ده‌که‌ن، مه‌گه‌ر چاوه‌ڕێی ئه‌وه ناکه‌ن که ڕۆژگارێکیان به‌سه‌ر بهێنین وه‌ک ئه‌وه‌ی به‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی پێشیاندا هێنامان؟. بڵێ: جا ئێوه چاوه‌ڕێ بن، به‌ڕاستی منیش له‌گه‌ڵ ئێوه‌دا له چاوه‌ڕوانانم",
    "puxt": "  ده‌ی چاوه‌ڕوانی چی ده‌که‌ن بێجگه‌ له‌ ڕووداوێك وه‌ك ڕووداوه‌کانی ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ پێشیانه‌وه‌ ڕابوردن بڵێ ده‌ی چاوه‌ڕوان بکه‌ن به‌ڕاستی منیش له‌گه‌ڵ ئێوه‌دا له‌ چاوه‌ڕوانانم.    "    
  },
  {
    "number": 103,
    "text": "ثُمَّ نُنَجِّى رُسُلَنَا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ كَذَٰلِكَ حَقًّا عَلَيْنَا نُنجِ ٱلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "Then We will save our messengers and those who have believed. Thus, it is an obligation upon Us that We save the believers",
    "asan": "له‌وه‌ودوا (کاتێک بڕیارماندا خوانه‌ناسان له‌ناو به‌رین) پێغه‌مبه‌رانمان و ئه‌وانه‌ی که باوه‌ڕیان هێناوه ڕزگار ده‌که‌ین، هه‌ر به‌و شێوه‌یه به ئه‌رکی خۆمانی ده‌زانین که ئیمانداران ڕزگار بکه‌ین",
    "puxt": "  پاشان ئێمه‌ ڕزگاری ده‌که‌ین (له‌ کاتی ناڕه‌حه‌تی دا) پێغه‌مبه‌رانمان (علیهم الصلاة والسلام) و ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ ئا به‌و شێوه‌یه‌ پێویسته‌ له‌ سه‌رمان ئیمان داران ڕزگار بکه‌ین.    "    
  },
  {
    "number": 104,
    "text": "قُلْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِن كُنتُمْ فِى شَكٍّ مِّن دِينِى فَلَآ أَعْبُدُ ٱلَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِنْ أَعْبُدُ ٱللَّهَ ٱلَّذِى يَتَوَفَّىٰكُمْ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ ٱلْمُؤْمِنِينَ",
    "english": "Say, [O Muhammad], \"O people, if you are in doubt as to my religion - then I do not worship those which you worship besides Allah; but I worship Allah, who causes your death. And I have been commanded to be of the believers",
    "asan": "بڵێ: ئه‌ی خه‌ڵکینه ئه‌گه‌ر ئێوه گومانتان هه‌یه له ئاین و به‌رنامه‌ی من، ئه‌وه چاک بزانن که‌: من هه‌رگیز ئه‌و شتانه ناپه‌رستم که ئێوه له جیاتی خوا ده‌یانپه‌رستن، به‌ڵکو ئه‌و خوایه ده‌په‌رستم، که مردنی ئێوه‌ی به‌ده‌سته و من فه‌رمانم پێدراوه که له ده‌سته‌ی باوه‌ڕداران بم",
    "puxt": "  بڵێ ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ له‌ گوماندان له‌ (ڕاستی) ئایینه‌که‌م ئه‌وه‌ من ناپه‌رستم ئه‌وانه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌ی په‌رستن بێجگه‌ له‌خوا به‌ڵکو ئه‌و خوایه‌ ده‌په‌رستم که‌ ئێوه‌ ده‌مرێنێ وه‌ من فه‌رمانم پێ کراوه‌ که‌ له‌ بڕواداران بم.    "    
  },
  {
    "number": 105,
    "text": "وَأَنْ أَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلْمُشْرِكِينَ",
    "english": "And [commanded], 'Direct your face toward the religion, inclining to truth, and never be of those who associate others with Allah;",
    "asan": "هه‌روه‌ها فه‌رمانم پێدراوه که به‌ڕاست و ڕه‌وان ڕووت بکه‌ره ئاین و دینداری به‌وپه‌ڕی ملکه‌چی و دڵسۆزیه‌وه‌، هه‌روه‌ها فه‌رمانم پێدراوه که‌: نه‌که‌یت له ده‌سته‌ی موشریک و هاوه‌ڵگه‌ڕان بیت",
    "puxt": "  وه‌ (فه‌رمانم پێ کراوه‌ که‌) ڕووت ڕێك و ڕاست بکه‌ بۆ ئایینێ که‌ ڕاسته‌ وه‌ به‌ هیچ جۆرێ له‌ هاوبه‌ش ڕه‌واده‌ران مه‌به‌.    "    
  },
  {
    "number": 106,
    "text": "وَلَا تَدْعُ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَ فَإِن فَعَلْتَ فَإِنَّكَ إِذًا مِّنَ ٱلظَّٰلِمِينَ",
    "english": "And do not invoke besides Allah that which neither benefits you nor harms you, for if you did, then indeed you would be of the wrongdoers.'\"",
    "asan": "هاناو هاواریش نه‌به‌یت بۆ که‌سێک یان شتێک له جیاتی خوا، که نه قازانجت پێ ده‌گه‌یه‌نێت نه زیان (چونکه قازانج و زیان هه‌ر به‌ده‌ست خوایه‌)، خۆ ئه‌گه‌ر کاری وا ئه‌نجام بده‌یت، ئه‌وه به‌ڕاستی تۆ له سته‌مکارانیت",
    "puxt": "  هاوار مه‌که‌ (مه‌په‌رسته‌) بێجگه‌ له‌ خوا شتێ نه‌ سوودت پێ ده‌گه‌یه‌نێت و نه‌ زیانت لێ ده‌دات جا ئه‌گه‌ر کردت ئه‌وه‌ بێگومان ئه‌وکاته‌ تۆ له‌ سته‌مکارانی.    "    
  },
  {
    "number": 107,
    "text": "وَإِن يَمْسَسْكَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَ وَإِن يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلَا رَآدَّ لِفَضْلِهِۦ يُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنْ عِبَادِهِۦ وَهُوَ ٱلْغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ",
    "english": "And if Allah should touch you with adversity, there is no remover of it except Him; and if He intends for you good, then there is no repeller of His bounty. He causes it to reach whom He wills of His servants. And He is the Forgiving, the Merciful",
    "asan": "(ئه‌ی ئینسان) ئه‌گه‌ر خوا تووشی ناخۆشی و زیانێکت بکات، ئه‌وه هیچ که‌س ناتوانێت فریات بکه‌وێت و له‌سه‌رتی لابه‌رێت جگه له‌و زاته‌، یاخود ئه‌گه‌ر بیه‌وێت تووشی خێر و خۆشیه‌کت بکات، ئه‌وه هیچ که‌س ناتوانێت به‌ری فه‌زڵ و به‌خششی خوا بگرێت، هه‌ر کام که بیه‌وێت له به‌نده‌کانی به‌هره‌وه‌ر ده‌کات (له نازو نیعمه‌تانی بێ‌شومار) ئه‌و زاته هه‌میشه لێخۆشبوو میهره‌بانه",
    "puxt": "  وه‌ ئه‌گه‌ر خوا به‌ تۆ بگه‌یه‌نێت زیانێك هیچ لاده‌رێك نی یه‌ بۆ ئه‌و (زیانه‌) بێجگه‌ له‌ خوا وه‌ ئه‌گه‌ر خێر و خۆشیه‌کی بوێ بۆت ئه‌وه‌ هیچ به‌رگری که‌رێك نی یه‌ بۆ چاکه‌ی خوا به‌هره‌مه‌ندی ده‌کات ئه‌و که‌سه‌ی خۆی بیه‌وێ له‌ به‌نده‌کانی وه‌ هه‌ر ئه‌و لێبورده‌ی به‌ به‌زه‌یی یه‌.    "    
  },
  {
    "number": 108,
    "text": "قُلْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدْ جَآءَكُمُ ٱلْحَقُّ مِن رَّبِّكُمْ فَمَنِ ٱهْتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهْتَدِى لِنَفْسِهِۦ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَمَآ أَنَا۠ عَلَيْكُم بِوَكِيلٍ",
    "english": "Say, \"O mankind, the truth has come to you from your Lord, so whoever is guided is only guided for [the benefit of] his soul, and whoever goes astray only goes astray [in violation] against it. And I am not over you a manager.\"",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) بڵێ: ئه‌ی خه‌ڵکینه به‌ڕاستی حه‌ق و ڕاستیتان له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه بۆ هاتووه‌، ئه‌وه‌ی ڕێبازی هیدایه‌تی وه‌رگرتبێت ئه‌وه سوودی بۆ خۆیه‌تی، ئه‌وه‌ش گومڕا بووبێت و ڕێی ون کردبێت، ئه‌وه گومڕاییه‌که‌ی له‌سه‌ر خۆی ده‌که‌وێت و من لێپرسراوو چاودێر نیم به‌سه‌ر کارو کرده‌وه‌ی ئێوه‌وه",
    "puxt": "  ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ به‌ڕاستی (قورئانی) حه‌قتان بۆ هاتووه‌ له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌ جا هه‌ر که‌سێ ڕێنموونیی وه‌رگرتبێ ئه‌وه‌ بێگومان (قازانجی) ڕێنموونی یه‌که‌ی بۆ خۆیه‌تی هه‌ر که‌سیش گومڕا بووبێت ئه‌وه‌ بێگومان (زیانی) گومڕا بوونه‌که‌ی بۆ خۆیه‌تی وه‌ من له‌ ئێوه‌ به‌ر پرسیار نیم.    "    
  },
  {
    "number": 109,
    "text": "وَٱتَّبِعْ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيْكَ وَٱصْبِرْ حَتَّىٰ يَحْكُمَ ٱللَّهُ وَهُوَ خَيْرُ ٱلْحَٰكِمِينَ",
    "english": "And follow what is revealed to you, [O Muhammad], and be patient until Allah will judge. And He is the best of judges.",
    "asan": "تۆ (ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم) هه‌ر شوێنی ئه‌و (به‌رنامه‌یه‌) بکه‌وه که له ڕێگه‌ی وه‌حی و نیگاوه به تۆ ده‌گات و ئارامگرو خۆگربه (له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر کێشه‌یه‌که‌وه که خوانه‌ناسان بۆت پێش ده‌هێنن) هه‌تا خوا خۆی داوه‌ری ده‌کات و ئه‌و زاته چاکترین و دادپه‌روه‌رترینی دادوه‌رانه",
    "puxt": "  شوێن ئه‌وه‌ بکه‌وه‌ که‌ سرووش کراوه‌ بۆت وه‌ به‌ ئارام و خۆگربه ‌ هه‌تا خوا بڕیارێ ده‌دات (له‌ نێوانی تۆو ئه‌واندا) وه‌ ئه‌و (خوا) چاکترینی هه‌موو دادوه‌ر و بڕیار ده‌رانه‌.    "    
  }
]